NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT en GELDERLAND
LIBUSSA.
WERELDTENTOONSTELLING
HöTEL- u REISWEZEN.
Zaterdag 15 Juni 1895.
Vier-en-twintigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG
BINNENLAND.
F euilleton.
48.
amersfoortscre courant.
VOOR
abonnementsprijs:
l'er X simden f 1.Franco per post door het geheele Rijk
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken en Wichten intezendeu uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. .1. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
Van 1 6 regels f 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend
Oroote letters en vignetten naar plaatsruimte.
VAN
Amsterdam, 12 Juni '95.
III.
Voor den Kroniekschrijver van de Ten
toonstelling doen zich voor de vorige
week het allereerst een viertal feiten op,
welke hij met geen stilzwijgen mag
voorbijgaan.
Ze willende vermelden in chronologische
volgorde hebben we in de eerste plaats
te noemen het bezoek, gebracht door de
strijders van Lombok, die er vei leden
Donderdag zijn «tentoongesteld" zooals
we bijna geneigd zouden zijn te zeggen.
De lief hel bers om hen te zien waren
echter weinig in getal, hetgeen hoofd
zakelijk moet worden toegeschreven aan
de verhooging van de entréeprijs. Immers,
dien dag werd slechts toegang verleend
tegen 2 tickets. En, hoe vaderlandsch-
lievend we nu ook zijn mogen, met hoe
veel geestdrift we ons «dapper Neder-
landsch-Indisch leger ook mogen toe
juichen, als men dat al een keer of wat
op den dag voor niets heeft kunnen
doen, geven de meesten er dan nog
's avonds liever geen gulden voor uit.
Toen de oud-strijders op Oud-Holland
kwamen werd met de Oud-Hollandsche
deernen al spoedig een Patertje georga
niseerd. liet comité had terecht begrepen
dat aan al het genot dien helden van
den dag verschaft, de kroon zou worden
opgezet door hun gelegenheid te geven
om een Hinken zoen op een paar bloo-
zende wangen te drukken en er dan van
rozenlipjes een terug te krijgen.
En aldus geschiedde 1
Generaal Vetter zelf bracht eerst Vi ij-
dag een bezoek aan de Tentoonstelling,
waar hij door het Comité werd ontvan
gen en rondgeleid.
Dien dag, Vrijdag, was er echter ook
nog heel wat anders voor het mes.
Ook voor dien dag was het entrée
bepaald op 2 tickets; voor den volgenden
dag zelfs op 3, oftewel f 1.50.
Hierdoor was in hooge mate de onte
vredenheid opgewekt van een groot aan
tal exposanten; inzonderheid van exploi
tanten uit het Park, den Wereld-Bazar
en Oud Holland, onzes inziens hadden
die menschen volkomen recht. Zulk een
dure entréeprijs schrikt natuurlijk velen
af, het bezoek wordt geringer en daar
door wordt de kans om zaken te doen
voor hen die met opoffering van zulke
groote kosten op de Tentoonstelling plaats
hebben gehuurd met recht vau verkoop,
aanzienlijk minder.
Was die ontevredenheid van de rijde
der inzenders alleszins gewettigd, ook
het publiek vond het zeer terecht on
aangenaam eensklaps te vernemen dat
slechts entrée werd verleend op afgifte
van 2 of 3 tickets, hoewel duidelijk op
eiken ticket gedrukt staat: «Bewijs van
Toegang." Trouwens de zaak zal dezer
dagen voor den kantonrechter komen,
want iemand die zich blijkbaar de kaas
niet van het brood wil laten eten heeft",
nadat hem den toegang op één ticket
geweigerd was, daartegen protest aan-
geteekerid en bij deurwaardersexploit het
Comité gedagvaard tot betaling eener
schadevergoeding van ƒ10.
Een belang rijke groep inzenders, ten getale
van meer dan 120, meest Nederlanders,
hebben Vrijdag een protest-meeting tegen
dien eigendunkelijken maatregel van het
Uitvoerend Comité gehouden, en gedreigd
met sluiting, als die verhooging niet
werd ingetrokken. Er gingen zelfs stem
men op om reeds den volgenden dag,
Zaterdag, tot dien krassen maatregel over
te gaan. Maar dien volgenden dag zou
de Fransche afd. oflicieel geopend wor
den, en met het oog daarop werd ten slotte
overeengekomen om »uit beleefdheid
voor de Franschen" maar alléén ook
om die reden Zaterdag nog open te
blijven. Die opening toch, zou geschieden
met groote plechtigheid, en nu was men
terecht van oordeel dat de goede vormen
medebrachten het Fransche Comité en
verdere autoriteiten geen dichtgespijkerde
inzendingen te laten zien.
Gelukkig heeft het Comité, dut in den
beginne tegen den ont-vreden inzenders
een hoogen toon aansloee, eindelijk toch
eieren voor zijn geld gekozen en beloofd
in het vervolg van elke verhooging van
den entréepiijs te zullen afzien. Misschien
zal daarop alleen eene uitzondering wor
den gemaakt bij een eventueel vorstelijk
bezoek.
In de derde plaats hebben wij melding
te maken van de officieele opening der
Fransche afdeeling, verleden Zaterdag,
zooals wij hierbjven reede aanstipten.
Daarbij waren o. a tegenwoordig ba
ron du Tour van Bellinchaven, opper-cei e-
moniemeester van H. M. de Koningin-
Regentes, de ministers van Builenlandsche
Zaken eo van Waterstaat, Handel en
Nijverheid, een oud-minister van Frankrijk,
de Burgemeester van Amsterdam, bet
geheele Fransche Comité, verschillende
plaatselijke autorieteiten, enz.
In de eeresalon der Fransche afdeeling
werden natuurlijk verschillende toespra
ken gehouden, waarna aari een der buf
felten door de Commissie aan hare gasten,
d. w. z. de zooeven genoemde autoriteiten,
de Fransche inzenders en verdere ge-
noodigden een glas champagne werd aan
geboden. En ik verzeker u dat daar niet
op een flesch of wat gekeken werd.
Bij het verlaten van het hoofdgebouw
stonden aan den uitgang ter wederzijden
een dozijn jonge meisjes, die de dames
kleine houquetjes offreerden.
Vervolgens werd de geheele Tentoon
stelling bezichtigd, en 's avonds was er
diner op het schip.
Zondag zijn op de markt van Oud-
Holland 130U duiven losgelaten. Het was
een alleraardigst gezicht al die diertjes
op een zelfde oogenblik de lucht in te
zien vliegen. Zjj vormden een oogen
blik lang als het ware een wolk-, maar
het duurde slechts een oogwenk, en een
paar minuten later waren zij allen uit
het gezicht verdwenen.
Besluiten wij dezen met te vermelden
dat van Au-ustus tot October waar
schijnlijk in het Paleis voor Volksvlijt
een groote internationale wedstrijd van
voedingsmiddelen en hygiëne zal plaats
hebben. Aan het Bureau, Rokin 11, zijn
op schriftelijke aanvrage nadere inlich
tinken daaromtrent te verkrijgen.
De Koninginnen in Drente.
Het plan om, ter gelegenheid van het
bezoek der Koninginnen aan Drente, in
den Balloërkuil onder Rolde een voor
stelling van de oud-Gei maansche recht
spraak te geven, begiüt allengs een meer
vaster vorm aan te nemen.
Gisteravond vergaderden te Assen een
aantal belangstellenden op uitnoodiging
der commissie, die zich voor de uitvoe-1
ring van dit plan heeft gevormd. Na
een inleidend woord gaf de voorzitter,
de heer M. A. D. Jolles, het woord aan
mr. S. Gratama, rijks-archivaris in Drente,
die met dr. L. Knappert de bewerking
van het historisch-juridisch gedeelte op
zich had genomen.
De heer Gratama toonde eerst aan,
waarom men het recht heeft te zeggen
dat in de Balloërkuil in de oude tijden
inderdaad de rechtspaaak gehouden is.
Bewijzen uit het Landrecht van Drente
van 1412, uit Piccardt, den oudsten ge
schiedschrijver van Drente, uit van Liers
oudheidkundige opstellen e. 8. werden
hiervoor aangevoerd.
Hoe moet men zich voorstellen dat
die rechtspraak plaats had? Hierover
geven de genoemde bronnen niet in allen
deele licht, doch 't geen bekend is, komt
geheel overeen met wat Felix Dahn in
onderscheidene romans levendig heeft
geschilderd. Dahn heeft ook op weten
schappelijk wijzingen als een veilige gids
kunnen worden beschouwd.
In aansluiting dan aan Dahn, is een
dramatische voorstelling ontworpen van
de rechtspraak over, en de veroordeeling
bij verstek van een persoon, die onder
Karei Martel in diens strijd tegen de
Fiiezen en de met deze verbonden Dren
ten, tegen zijne stamgenooten heeft ge
vochten en die dus wegens landverraad
des doods schuldig is.
Om een goed denkbeeld van liet ge
heel te geven, werd door dr. Knappert
voorlezing gedaan van die gedeelten der
dramatische episode, welke de bewerkers
reeds gereed hebben. De aanklacht, door
den klager tegen den verrader ingebracht,
de staving van zijn getuigenis door zijn
eedhelpers, de uitspraak van het volk, in
het «ding" verzameld, en ten slotte de
vervloeking en verbanning, over den
schuldige uitgesproken, lieten niet na,
groolen indruk op de aanwezigen te ma
ken. De bewerking der muzikale gedeel
ten, een koor tot inleiding en een slot
koor, zal spoedig ter hand worden ge
nomen.
Ongetwijfeld zal het geheel een duide
lijk beeld van de oude wijze van recht
spreken geven er. voor de hooge bezoek
sters eene hoogst eigenaardige illustratie
bij hel bezichtigen van de oudheden de
zer provincie zijn.
«De Koninginnen worden den 28en
of den 29en Juni uit het buitenland op
Het Loo verwacht."
De Staatscommissie voor het onder
zoek naar den gevangenisarbeid houdt
heden haar eerste vergadering, in het
departement van Justitie.
Het Rott. Nieuwsblad plaatste dezer
dagen een rebus waai van de oplossing
is als volgt.- EEN AHVERTENTIE IS
BETER DAN 100,000 STROOIBILJET
TEN.
Het blad ontving tal van oplossingen,
waarvan wij hier laten volgen die van
den heer Fagel, de fabrikant van ekster
oogpleister, die dagelijks in 't «Nieuws
blad" adverteert en het dus kan weten.
Voorheen liet ik er menigmaal
Een honderdduizend drukken
De ontvangst was echter dun en kaal
En deed ik 't nog een andermaal,
De verkoop wou niet lukken,
Nu adverteer ik eiken dag,
En kost dat ook veel centen.
fk zie nu, met een blijden lach,
Mijn zaak verbelren bij den dag,
Dus 't levert goede renten.
Een vaarwel.
Gisteren-namiddag, toen een korps
muzikanten uit Meppel voor het politie
bureau te Zwolle een paar muziekstukken
uitvoerde, werd een van lien, J. N., die
in het Alg. Politieblad gesignaleerd was,
dat hij ter zake van dronkenschap nog
drie dagen gevangenisstraf moest onder
gaan, verzocht binnen te komen, ten einde
die straf uit te zitten. Hij voldeed aan
het verzoek en zijn kameraden hieven
aarop een treurmarsch aan, als vaarwel
aan hun kameraad. Zw. Ct.
Van de grenzen.
Uit Schoonebeek wordt gemeldt:
Tegen den verboden invoer van vee in
Pruisen wordt in den laatster, lijd bijzon
der streng gewaakt. Op allerlei wijzen
tracht men de lui er in te laten loopen.
Zoo ontdekkte men onlangs in de na
bijheid eener grenswoning in een aarden
wal een hol, door een Pruisisch grens
wachter gegraven, dat hij zeer geriefelijk
had ingericht en waar hij door niemand
kon wot den gezien, zoodat het een uit
muntende plaats tot spionnage aanbood.
Op deze en andere wijze loopt er zoo
6)
Nadat der partijen gewoel langzamer
hand verminderd was voor den rechter
stoel en toen de zitting gesloten zou
worden, vroegen een buurman van den
rijken Wladimir en een gezantschap uit
de onderdanen van de jachtlustigen Miska
gehoor, omdat zij nog eene klacht hadden
in te brengen. Zij werdeD voorgelaten
en Wladimirs buut man begon aldus te
spreken«Een vlijtige planter omheinde
zijn stukje grond aan den oever van een
breede rivier, die haar zilveren golven
met zacht geruisch naar het vroolijke
dal liet glyden, want hij dacht, dat de
schoone stroom zijn goed van den eenen
kant goed zou beschutten, zoodat het
vraatzieke wild zjjn zaad niet zou ver
nietigen en daarenboven zou de stroom
de wortels zijner vruchtboomen bevoch-
tigen, zoodat zij spoedig groeien en rijke
vrucht zouden geven. Maar toen het
loon van zjjn arbeid rijpte, werd de be-
driegeljjke stroom troebel, zijn stille wa
teren begonnen te bruisen en te zwellen,
zij traden buiten hun oevers, rukten het
eene stuk van den akker na het andere
met zich voort en woelden zich een bed
midden door hei bebouwde land, waar
over de arme boei groote spijt had, want
hij moest nu zyn eigendom prijsgeven
aan de willekeur van den geweldigen
buurman, aan wiens verslindende golven
hijzelf maar met groote moeite ontkwam.
Machtige dochter van den wijzen Krokus,
u smeekt de arme boer, dat gij den over-
moedigen stroom zult gebieden, opdat
hij zijn stoutmoedige golven niet meer
doe rollen over de goederen van den
werkzamen landman, waarbij hij tevens
de hoop op een vroolijken oogst, het loon
van zuur en duur zweet, verslindt. O,
doe hem rustig voortvloeien binnen de
grenzen van zijne oorspronkelijke bed
ding I"
Tijdens deze woorden werd het hel
dere vooi hoofd van de schoone Libussa
omwolkt; uit haar oog straalde mannelij-
ken ernst en allen rond haar luisterden
om haar oordeel te vernemen. Dit luidde
aldus: Uwe zaak is eenvoudig en recht
vaardig geen geweld zal u meer drukken.
Een vaste dijk zal den toomloozen stroom
paal en perk stellen, zoodat hij niet meer
buiten zijn oeveis zal kunnen treden en
met zijn visschen zal ik u zevenvoudig
vergoeding schenken voor den roof, dieD
zijn verwoestende golven gepleegd heb
ben." Daarna wenkte zij den oudsten
uit het gezantschap, dat hij naderen
moest om te spreken. Deze boog zijn
gelaat ter aarde en sprak: «Wijze doch
ter van den roemrijken Krokus, zeg ons,
wien het zaad te velde behoort? Den
landman, die het zaad in de aarde heeft
gebracht, opdat het kieme en vruchtdrage,
of den stormwind, die alles vernielt en
verwoest?" Zij antwoordde: «Den
landman." «Gebied dan den storm
wind," sprak de woordvoerder, «dat hjj
onze akkers niet meer mag kiezen als
speelplaats voor zijn moedwil, waarbij
hij het koren vertr pt en alles vermeld."
«Dat geschiedde aldus," antwoordde
de hertogiD, «den stormwind zal ik tem
men en uit uw gebied bannen; hij moet
met de wolken strijden en die verstrooien,
welken uit het Zuiden komen en het
land met hagel en onweer bedreigen."
Vorst Wladimir en ridder Miska hadden
beiden zitting in het algemeene linds-
gericht. Toen zij de aanklacht en het
ernstig vonnis van de vorstin hoorden,
verbleekten zij, terwijl zij met kwalijk
verkropte woede vóór zich keken, want
zij durfde niet laten blijken, hoezeer het
hen krenkte, dat z\j door een vrouwen
mond bij vonnis veroordeeld werden
Want hoewel de klagers bescheiden ge
noeg geweest waren om de eer van
hunne tegenpartij te sparen en daarom
hunne aandacht in een allegorisch kleed
hadden gehuld, dat het rechtvaardige
vonnes van de gebiedster ook nog wij
selijk eerbiedigde, toch was het weefsel
er van zoo fijn en doorzichtig, dat ieder,
die oogen had, wel zien kon, wat er
achter stak. Omdat zij niet durfden ap-
pelleeren van den rechterstoel der vorstin
op hel volk, dewijl er op hun vonnis al
gemeen gejubel volgde, zoo onderwierpen
zij zich, al was het ook onwillig. Wla
dimir gaf zijn buurman zevenvoudige
vergoeding voor de toegebrachte schade
en de jager moest op zijn ridderwoord
beloven, dat hij de korenvelden van zijn
onderdanen niet meer tot jachtveld zou
kiezen. Tevens wees Libussa hun eene
werkvolle bezigheid aan, waardoor zij
aan hun naam, die thans even goed klonk
als een gebaisten klok, weer den echten
lidderlijken glans konden geven. Zij
plaatste beiden aan het hoofd van haar
leger, dat zij tegen Toornbok, den vorst
der Sorben afzond, die een reus en tevens
een machtige Loovenaar was en tegen
Boheiue te velde wilde trekken. Daarbij
gaf zij beiden als boete, dat zij niet aan
haar hof mochten verschijnen, voor de
eene haar den pluimbos en de andere
de gouden sporen van den boosaardigen
vorst als zegeteekens kon brengen.
De onverwelkte roos bewees ook iD
dezen veldtocht hare looverkrachl, want
vorst Wladimir maakte zij onkwetsbaar,
vlug, licht en behendig. De legers stie
ten van de zuidelijke lijksgrens op el
kander men gaf het sein voor den strijd.
De Boheemsche helden vlogen door de
gelederen als storm en wervelwind en
maaiden de dichtgezaaide lansen neder,
evenals des maners zeis een tarwe-akker
leegmaait. Toornbok viel onder hun krach
tige zwaardslagen zij keerden als over
winnaars met den gevraagden buit naar
de hoofdstad terug, nu zij den smaad en
de vlekken, die hunne ridderlijke deugd
bezoedeld hadden, in 's vyands bloed
zuiver hadden afgewassclien. Hortogin
Libussa schonk nu veel eer bewijzen,
waarna zij hen naar hun haardsteden
liet terugkeeren, omdat het leger uit
eenging. Zij gaf hun als een nieuw be
wijs barer gunst een purperrooden appel
mede onder voorwaarde, dat zij dezen
vreedzaam deelen moesten zonder hern
stuk te snijden. Zij togen nu heen,
legden den appel op een schild en lieten
hem als een prachtstuk voor zich uit
dragen, terwijl zij samen beraadslaagden,
hue zij de verdeeling verstandig zouden
doen, opdat zij de rneening van de milde
schenkster zouden raden en volvoeren.