NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT en GELDERLAND
Officieele Publicatie.
Gemengd Nieuws.
No. 55.
Woensdag 10 Juli 1895.
Vier-en-twintïgste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG
F euilieton.
BANJAERT.
AMEBSFOOBTSCHE COURANT.
VOOR
abonnementsprijs:
Per 3 ii.Anitdeii f 1.Franco per poet door het geheeie Kijk.
Ingezondeu
Afzonderlijke Nummere 3 Cent.
stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
Van 16 regels f 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentien viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
De Burgemeester en Wethouders van
Amersfoort, brengen ter kennis van de
ingezetenen dezer gemeente dat zij voor
nemens zijn aan den gemeenteraad voor
te stellen tijdelijk aan den openbaren
dienst te onttrekken en wel voor het
tijdvak van 16 tot en met 30. October a. s.
1. eene oppervlakte van 113 M'. uitma
kende een gedeelte van het plein «de
Hof" nabij de Lavendelstraat.
2. eene oppervlakte van 264 M1. uit
makende een gedeelte van het plein «de
Hof" nabij het Haversteegje.
3. eene oppervlakte van 113 M1. uitma
kende een gedeelte van het plein >de
groenraark".
4 eene oppervlakte van 327 M>. uit
makende een gedeelte van het plein «de
appelmarkt".
Voorts dat de schetsteekening waarop
de terreinen nader zijn aangeduid voor
een ieder ter gemeente Secretarie ter
inzage ligt.
De ingezetenen die legen zoodanige
onttrekking bezwaren wenschen iD te
brengen, worden uilgenoodigd die voor
of op Zaterdag, den 20. Juli 1895 ter
gemeente-Secretarie schriftelijk in te
dienen.
Amersfoort, den 8. Juli 1895.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
F. D. SCHIMMELPENNINCK.
De Secretaris.
W. L. SCHELTUS.
Zoo hoort bet.
Gister kwam voor hel Haagsche kan
tongerecht een 12-jarige Scheveningsche
knaap, die een zeebad had genomen, en
daarbij had vergelen, dat andere aanstoot
zouden vinden aan het ontbreken van
kleeding.
ToeD de kantonrechter echter van de
moeder van den jeugdigen delinquent
vernomen had, dat de knaap voor deze
overtreding tegen de zeden reeds met de
lichamelijke kastijding, gepaard aan een
cellulaire zolderstraf op water en brood
had geboet, oordeelde ZEA-, met den
ambtenaar van het O. M. volgens Het
Vad. dat de kleine voldoende gestraft
was en werd de strafvervolging ingetrok
ken.
Er la beweging op Venna.
Aan de Zuidzijde van Venus heeft de
Kielsche Sterrewacht verschijnselen op
gemerkt, die de belangstelling der astro
nomen in hooge mate heeft opgewekt.
Er toont zich namelijk op de planeet een
heldere vlek, die totnogtoe niet gezien is,
regelmatig om vier uur te voorschijn
komt en om acht uur weer verdwijDt.
Op de vlek ziet men heldere lichtstralen
uit het middelpunt schieten. De sterren
kundigen beschouwen de Venus als een
hemellichaam, dat in ongeveer dezelfde
omstandigheden verkeert als onze aarde
en daarom ook zeer goed bewoond kan
wezen. Nu is de vraag opgeworpen, of
de geziene verschijnselen voortkomen uit
naluurljjke oorzaken dan of ze voort-e-
brucht worden door intelligente wezens.
Ja, men kan de vraag stellen of het geen
teeken is, dat de bewoners van Venus
willen geven aan de bewoners van ande
ren planeten. Zooals men weet, heeft
men reeds vroeger voorgeslagen door een
reusachtige illuminatie het theorema van
Pythagoras te laten zien aan de bewo
ners van Mars, in du veronderstelling,
dat, wanneer daar denkende wezens wo
nen, dezen den zin dier verlichting zullen
begrijpen en een teeken van antwoord
geven.
Dergelijke denkbeelden konden ook wel
eens de bewoners van Venus hebben ge
had en vandaar misschien de lichtende
vlek, die regelmatig komt en verdwijnt,
meenen sommigen. Dit schijnt echter
zoo goed als onmogelijk, naar onze we
tenschap althans. Onze verst dragende
lichtgevende lichamen kunnen slechts tot
op 200 K. M. worden waargenomen, en
om 't licht de miljoenen mijlen te door-
loopen, die ons scheiden van Venus, zou
men kosten moeten maken, waarvoor
men wel tweemaal het Kanaal van Pana
ma kon laten graven. Het licht op Ve
nus is al waar te nemen met betrekke
lijk zwakke werktuigen. Maar misschien
kan men op die planeet beter en goed-
kooper licht maken dan wij, aardbewoners.
Een kw&jongens streek die
Ieelijk kan afloopeu.
Het 17. D. bevatte Vrijdag de volgende
mededeeling
Bekendmaking.
Stedelijk Gymnasium.
Wegens verschillende omstandigheden
zullen de overgangsexamen van Zaterdag
6 Juli a. s. niet toegangkelijk zijn voor
de oudeis en voogden der leerlingen.
De Rector,
Dr. W. H. v. d. Sande Bakhuijzen.
Later bleek, dat dit stuk evenals de
onderteekening valsch was. Men vreest,
dat een der leerlingen dezen streek heeft
uitgehaald misschien omdat hij reden
had zijn huisgenooten liever niet op het
examen te zien.
De Rothschilds.
Het vermogen der familie Rothschild
bedraagt tegenwoordig in een ronde som
ongeveer lieu miljard» francs. In het
jaar 1875 bedroeg het totale vermogen
der Rothschilds nog niet de helft van die
som. De Parijsche tak was er hij ver
tegenwoordigd door een miljard. In den
tijd van twintig jaren is het fortuin der
tamilie Rothschild dus meer dan verdub
beld. Professor Rudolf Meyer heeft be
rekend, dat als het zoo voort blijft
gaan in het jaar onzes Heeren 1965
het financieel bezit der Rothschilds het
monsterachtig groote cijfer van 300 mil
jard» bereikt zal hebben. Alleen met de
intresten van dit reusachtige kapitaal zou
men ruim 37 miljoen menschen den kost
kunnen geven, of ongeveer de geheeie
bevolking van Frankrijk. En in het
jaar 1800 bezat de stamvader der Roth
schilds niets I Eerst na den slag van
Waterloo heeft zijn wonderbaarlijke finan-
ciëele voorspoed een aanvang genomen.
VliegenTal.
Een electrisch werkende vliegenvanger
is het nieuwste, wat een vindingrijke
Franschman verzonnen en tot uitvoering
gebracht heeft. Blijkens een mededee
ling, die wij daaromtrent in een buiten-
landsch blad vinden, behoeven de vliegen
zich slechts op een der plekken van het
toestel neer te zetten, waarna door een
electrischen schok een einde aan hun
leven gemaakt wordt. Zij vallen dan
van die schuin afioopende vlakte in een
vergaarbakje. Natuurlijk zal zoo'n elec-
trische val wel de krachtigst werkende
van al dergelijke toestelletjes zijn, en r.iet
zulk een onaangenaam schouwspel op
leveren als de lijmstokken of de glazen
vliegenvangers. Als nu de electrische
en zijn onderhoud maar niet te duur is I
De Vesuvius begint weer te werken
De uitbarsting van den vulkaan ging ge
paard met een lichte aardbeving, die in
alle omliggende dorpen werd gevoeld.
In bet oog, niet achter den rug.
Aan Czaar Nikolaas I van Rusland
werd eens door zijn dokter aanbevolen
zich den rug te laten wrijven. De Czaar
had niemand in zijn omgeving, aan wien
hij deze gewichtige operatie meende te
kur.nen toevertrouwen. Daarom besloot
hjj ten laatste, naar Friedrich Wilhelm
IV te schrijven en verzocht dezen hem
eenige Pruisische onderofficieren te zen
den naar St. Petersburg. De onderoffi
cieren verrichtten het hun opgedragen
werk uitstekend, en werden toen de kuur
geëindigd was, met rijke geschenken be
giftigd naar Berlijn teruggezonden. Toen
Friedrich Wilhelm IV later aan den Czaar
vroeg, waarom hij de wrijving niet aan
een Rus had toevertrouwd, zeide deze:
«Zoolang ik mijn Russen in het gelaat
zie, gaat alles goed, maar hen wat ach
ter mijn rug te laten doen, zou ik niet
gaarne wagen."
Een gierigaard en zijn dokter.
De kranten van Beyreuth deelen mee,
dat een bewoner dezer stad, die allengs
blind was geworden aan beide oogen, ten
slotte tot het besluit kwam zich te laten
opereeren Hij onderhandelde met een
geneesheer, die op zich nam hem te ge
nezen tegen een vergoeding van f 600.
De operatie werd voor het eene oog uit
gevoerd met het grootst mogelijke succes,
maar toen de geneesheer zich bij den
zieke vervoegde, om ook het andere oog
onderhanden te nemen, weigerde de zieke
Zich opnieuw aan de bewerking te onder
werpen, zeggend, dat hij liever éénoogig
wilde zijn dan blind. Hij bood aan de
helft van den overeengekomen prijs te
hetalen. Daar de operatie aan de beide
oogen f 600 kostte, zou die van het eene
natuurlijk op f 300 komen te staan, dat
was een heel eenvoudige berekening.
Maar daarover dacht de arts anders.
Deze beweerde, dat hjj voor een oog, dat
evenveel onderzoek en bestudeering vor
dert als beiden, meer moest hebben dan
de helft, en dat in elk geval overeenge
komen was, dat de beide oogen geope
reerd zouden worden. De rechtbank zal
hierover te beslissen hebben.
Vergeten sommen.
Miljonnairs weten soms niet, wat met
hun geld te doen. Maar ook minder
rijken schijnen soms aan hetzelfde euvel
te lijden. Hoe anders te verklaren, dat
er in Parijs ruim 2700 menschen zjjn,
die hun geid op de spaarbank hebben
gezet en daarna in jaren geen teeken
van leven meer hebben gegeven? De
inlagen loopen van 5 centimes tot 1200
francs, te zamen de tameljjk groote som
van 850.000 frs. uitmakende. De mees
ten dezer vergeetachtige zijn keukenmei
den en andere dienstboden, zeelieden,
soldaten, kleine renteniers, beambten
één journalist is er onder.
Er komen nadere bijzonderheden
over den cycloon, die Donderdag in de
VereenigdeStaten heeft gewoed in Missouri
Kansas en het Indianengebied. De mate-
rieele schade bedraagt millioen en langs
den weg, dien de storm heeft genomen,
is de geheeie oogst vernietigd. Tot op
dit oogenblik is het bekend, dat 43 per
sonen het leven hebben verloren.
Te Elreno zijn honderd gebouweD ver
nield Canton, in Kansas, is bijna geheel
verwoest; twintig personen werden daar
gewond. Te Putnam zjjn twee personen
gedood en verscheiden gewond.
Den zevende Juli, des namiddags om
half zes, brak geheel onverwachts over
Chicago een hevig onweer uit, vergezeld
door een buitengewoon hevigen storm.
Men zag een aantal booten op het meer
omslaan en schat het aantal omgekomenen
op acht. Drie lijken zjjn reeds aaD land
gespoeld.
Te Chicago beloopt de schade duizen
den eD duizenden; in de naburige steden
naar evenredigheid eveneens.
Wat is liet? Is het suggestie?
vraagt een Fransch blad, ter inleiding
van het volgende buitengewoon verhaal:
«Een zonderling geval houdt de genees-
heeren van Plaisance bezig. Vier raaan-
OORSPRONKELIJKE NOVELLE
DOOR
A. J. C. KREMER.
3)
Eva keek wonder op, dergelijk verzoek
had de jonker, die door haar imperti
nent: «Ah, zoo I" eenigszins geraakt was,
nog nooit gedaan.
«Boven liggen er genoeg op zolder en
de heele roode kamer staat vol. Haal
er maar een, 't kan me niet-met-al
schelen welk. Maar geen Bjjbel,
hoor Eefl"
Eva ging naar boven, en kwam, na
lang toeven, met een boek terug. Ze
lei het voor haren heer op tafel. Hij
had intusschen hare gangen duidelijk na
kunnen gaan aan den stormwind die
door het huis scheen te gieren, en toen
zy het boek voor hem nederlegde, ge
schiedde dat met een krak, alsof een
zware tak van een boom gescheurd
werd.
Behalve den Bjjbe! had Banjaert slechts
betrekkeljjk weinige boeken waarin hjj
ooit een blik wierp. In zyn slaapkamer
bevond zich een boekenrekje, waarop
de bronnen van 's edelmans kennis en
zjjne trouwe raadgevers geplaatst waren.
Ze lagen, meest in lederen banden ge
bonden, onordelijk en onoogelijk met
zalfpotjes en doozen door elkander en
menig ezels-oor en vlak getuigden van
lang gebruik. Daar stond Tissot's Raad
gever voor de gezondheid, naast de Ne-
derlandsche wetboeken, van welke hij
door een collier de force gescheiden was,
bjj Catteau's Manier om de paarden wel
te behandelen, dwars over beiden lag
het Bijen-boeck van Clutius. Daar be
vonden zich Dr. Abelgaert's Paarden- en
veearts en de Nederiandsche herbarius.
Dr. Grill's Boerendoctor, Tomassen a
Tuessinks Genees- en heelmeester uit
kelder en keuken, en eindelijk een Fransch-
Hollandsch woordenboek in oud segrijnen
band, waarop de jonker zijne scheer
messen aanzette. Al wat verder aan
drukwerk zich in zijn huis bevond, was
verbannen in een kasljeu op het blauwe
kamertje, de boeken zjjner moeder, op
de roode kamer en op den zolder, de
eigenlijke bibliotheek van het hui9. Daar
was nog menig merkwaardig boek af
komstig van zjjn moeders vader, den ge
neesheer of van zijn vaders grootvader
den Baljuw, «meester in de rechten en
vrjje kunsten," den eersten Banjaert
die dit huis bewoonde, ten prooi van
motten en muizen bjj almanakken en
lorren uit later tijd. Een van des eersten
Banjaerts boeken, een nog goed gecon
ditioneerd exemplaar in hoornen band
lag thans voor hem.
Jonker Willem nam het boek op, be
keek den band van alle kanten en sloeg
eindelijk het klein octavodeeltje open.
Wonderljjk stonden groote en kleine
Duitsche en Lalijnsche letters door elkan
der op de heide bladzijden die hij voor
zich had, even wonderlijk als de inhoud
nu eens hoogduitsch dan latjjn was. Hjj
bromde een paar woorden bij zich zelveu,
sloeg eene andere plaats op en vond
ongeveer hetzelfde verschjjnsel.
Juffer Eva zag met heimelijk genoe
gen en wie zoude dat de arme ziel
misgunnen dat dit boek haren mees
ter niet aanstond en had, zoo zij tot
een volgende proef werd afgezonden reeds
den kwartijn op het oog, waarmede ze
naar beneden zoude komen, in de hoop,
dat diens inhoud zeker niet beter be
vallen zoude.
Heer Willen wierp weldra het boek
ontevreden op tafel: «Wat breng je me
nu voor een hoek? Had ik gezegd
dat je me zulk een boek mede zoudt
brengen, een boek waarvan ik geen
woord verstal"
«Ik heb het kleinste, dat ik zag ge
nomen," zeide Eva met gehuichelde on-
noozelheid, «ik wist niet, dat UEd. een
van die heele groote woudt hebben."
«Ik heb van geen klein of groot ge
sproken, ik heb een boek gevraagd om
in te lezen, niet een dat ik niet lezen
kan. Hadt me een martelaarsboek mede
gebracht I Zijn er dan geen oude Enk-
huizer almanakken meer boven?"
Eva stond op om een Enkhuizer alma
nak te gaan opzoeken, opdat haar heer
bij lang vergeten anecdoten troost en
verpozing vinden konde, toen dè klopper
aan de voordeur met een duchtigen smak
de stilte van het huis stoorde.
«Wie zou daar zjjn?" vroeg Banjaert,
verheugd dat hij een bezoek kreeg en 't
voor zeker houdende dat een zjjner pach
ters zijn raad omtrent het een of ander
kwam inwinnen. Eenige oogenblikken
later diende Toon dominé Har.szen aan.
Dat was eene uitkomst.
De dominé en de jonker waren geene
halsvrienden, daar scheelde veel aan,
inaar ook geene vijanden. Banjaert was
kerkvoogd en bewoonde, zoo als de lezer
weet, een ouderwetsch huis, dat ver bij
de eischen van den tegenwoordigen tijd
ten achter was. Jonker Banjaert was
kerkvoogd en vond dat de pastorie vol
komen in evenredigheid stond tot het
huis ter Heide, en dat alzoo, wanneer
hij met het oude slotje tevreden was,
de dominé dat ook best met zjjne pas-
toiie konde zijn.
De dominé verschilde met den jonker
hierin wel minder van gevoelen dan
leiden zich verbeeldden, maar eene waar
heid was het, dat hij gedurig eene of
andere verandering vroeg, nu eens andere
ramen, dan weder nieuwe verf binnen
en buiten 's huiseen andermaal wilde
hij een der groote schoorsteenen wegge
ruimd hebben die te veel plaats beslaegen
en slecht trokken, ja, zelfs sprak hij wel
eens var. eene geheeie verandering der
oude woning en hardnekkig hield hij op
die snaar een of anderen toon vol. Wjj
weten dat dit niet uit de ziel van Hans
zen zelf kwam.
Wij hebben van Baojaerl's huishoudster
vernomen, dat de dominé tevredeD was
met een boek en een pijp ta^ak en
wat zij ons niet kenbaar maakte: vrede
aan den huiselijken haard, want dominé
Hanszen was getrouwd.
Wij zullen voor 's hands bij die eene
opmerking laten.
Drong de dominé dus gedurig op ver
anderingen aan, de kerkvoogd was niet
minder standvastig en bijna niets van
wat verlangd werd gebeurde: «Ik sta
