NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
UTRECHT en GELDERLAND
j\u. 68.
Zaterdag 24 Augustus 1895.
Vier-en-twintigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
G- BINNENLAND.
F euilleton.
BANJAERT.
AMERSFOO
C1DSANT.
VOOR
der
zal
abonnementsprijs:
nom:E
tier
ten Per 3 maanden f 1.Franco per post door het geheele Bijk.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
"nagezonden stukken en berichten intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER, Amersfoort.
advertentien:
Van 16 regels f 0,40 iedere regel meer 5 Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
hee
»Vi
air
Een nieuwe Aijeh-oorlog t
De Haagsche correspondent der Zaa.nl.
Ct. maakt melding van een hem ter oore
gekomen gerucht, als zou met het optre-
len van generaal Vetter als commandant
j in het leger iri Nedcrlandsch-Indië een
(i landering van onze Aleh-politiek ge-
iard gaan. Algemeen bekend is, dal de
eneraal zijne benoeming slechts heeft
-anvaard na een herhaald aandringen
n den gouveneur-generaal, die daarbij
eun vond zoowel bij de Nederlandsche re-
ering als bij de h'oningin-Re.entes, en
ans verluidt, dat een der voorwaarden,
>or Item gesteld, deze ishet verlaten
m de lijdelijke houding door ons in de
atste jaren in Atjeh aangenomen en
net Volgen van een agressieve taktiek,
lie met de geheele onderwerping van
het Ryk zou moeten eindigen.
Wat aan het gerucht nog meer schijn
van waarheid geeft is, dat generaal Vet
ter, blykens een onderzoek van den be-
wusten Haagschen correspondent, met
het oog op zyn Atjeh-plannen conferenties
heelt gehad met generaal Verspyck en
generaal Van der Heyden. Vrijdag j.l.
was o.a. de nieuwe legercommandant den
geheelen aag de gast van den commandant
van het invalidenhuis te Bronbeek, en
met hem vooral moet hij zijne denkbeel
den zeer breedvoerig hebben besproken.
In verband met een en ander vraagt
de briefschrijver, ot de Nederlandsche
volksvertegenwoordiging in zulk een zaak
van overwegend landsbelang, waarbij
zeker millioenen schats en misschien ook
duizenden menschenlevens gemoeid zijn,
voor een voldongen feit zal en mag wor
den gesteld dan wel, of de regeering de
Staten-Generaal vooiaf in de gelegenheid
zal stellen over den nieuwen koers te
oordeelen. Dit laatste schijnt hem dnn-
geud noodzakelijk.
Uit een militair oogpunt, zegt de cor-
lespondent, is er misschien zeei veel aan
te voeren voor een flinker, actiever op
treden in Aljeh. De meer dan 2(J jarige
oorlof, dien wij daar voeren, werkt
moraliseer end op het leger', verzwakt
het prestige van de compagnie tegenover
de inlanders, ondermijnt onze üuancieele
kracht.
liet is niet te verwonderen dat bij de
militaire overheden de begeerte steeds
levendiger wordt om met Atjeh korte
metten te maken en ons eindelijk, zij
het dan ook misschien ten koste van
nieuwe en zware offers, van dien kanker
af te helpen. En die begeerte niets
is natuurlijker zal door liet groot
succes op Lombok nog wel wat zijn
aangewakkerd.
Ondanks dat alles 10 echter een zeer
v rzichtig optreden, ernstig beraad en
kalm overleg meer dan ooit raadzaam.
Een treurige datad.
In Zandvoorl zat elk gisterenavond (22
Aug. in rustige rust te genieten van de
kalme wijde zeevlakte, die in parelgrau-
wen tint de lichteffecten weerspiegelde,
die de ondergaande zonneschijf in de
wolken tooverde, toen plotseling op het
terrein aan de zeezijde van het oude bad
huis drie scherpe knallen werden gehoord,
drie nijdige vlamstrepen gezien en
opeens uit was aller rustig genieten
zenuwachtig spoedde men zich naar de
plaats deo onheils en vond daar een
werkman Hoedende in het gros liggen.
Met een zesloops-revolver had de onge
lukkige, die reeds 's middags om zijn
rustelooze en sombere houding de aan
dacht had getrokken, zich van kant wil
len maken.
Dr. Poolman, die spoedig op het ter
rein verscheen, evenals de politiebeambte,
brachten den man naar een huis in het
dorp, waarin ook de apotheek gevestigd
is (vermoedelijk dr. P's woning) en daar
bleek dat de delinquent twee kogels in
het hoofd had, die echter niet in de
schedelholte waren doorgedrongen en
vermoedeljjk gemakkelijk te verwijderen
zullen zijn.
Het hoofd van den man werd spoedig
verbonden, doch toen men daarop trachle
iets uit hem te krijgen, zei hij geen
woord, doch wenkte alleen bij enkele
vragen. Waarschijnlijk is bij uil Am
sterdam afkomstig. Up 't eerste gezicht
ontdekte de politie niets bij hem, waar
door zijn indentiteil kon vastgesteld wor
den. Suf en met oebloede handen en
kleederen, een verband om liet hoofd,
zet hij in een armstoel vooi zich uit te
staren, teiwijl door de goede zorgen van
de doktersviouw een bed voor hem werd
gereed gemaakt. Men is verlangend naai
opheldering in deze geheimzinnige zaak.
Een gevaarlijk keer achter slot.
De inspecteur Rietdijk en Aaitz van
de Haagsche recherche hebben Dinsdag
avond in het Haagsche Bosch waarschijn
lijk eindelijk de band gelegd op het ge
heimzinnig individu, dat in de jongste
vier weken des avonds het Bosch onveilig
maakte door geldafpersing ten nadeele
der wandelaars, bij voorkeur ten opzichte
van lien, die en doux tète a tête op de
rustbaiikjes plaats namen. Laatstgenoem
den toch zagen schier iederen av«nd op
een gegeven oogenblik uit de duisternis
plotseling een man op zich afkomen, die
verklaarde politiebeambte te zijn, een
koperen penning vertoonde en onder al
lerlei insinuaties niet onduidelijk aan de
van schrik bevangen luidjes te verstaan
gaf dat hij tegen idem zooveel wel was
te vinden om zijn plicht als politieman
niet te nauw op te vatten. Velen moeten
er op die manier zijn ingeloopen, terwijl
menigeen, al geloofde hij niet aan s'mans
qualiteit, toch maar geld gaf, blijde er
op die wijze nog af te komen.
Tot dusver waren door de politie avond
op avond vergeefsclie pogingen aange
wend, om, ook door weldoordachte listen,
den gewaanden rechercheur te betrappen,
totdat eergisteravond politieambtenaren,
die zich weder op surveillance bevonden
in de omgeving der plaats waar het feit
gewoonlijk geconstateerd was, werden
aangesproken door een zichtbaar hevig
ontsteld paartje, dat eenige oogenblikken
te voren de boven omschreven bejege
ning had ondervonden en den heeren,
hoewel aanvankelijk onbekend met hun
qualiteit, een omstandig verhaal deed,
waai uil bleek, dat, voor zooveel was waar
te nemen geweest, de aanrander een pet
droeg, een geelachtig bruine jas aan had
en voor naderende voetslappen op de
vlucht was gegaan.
Niettegenstaande de Egyptische duister
nis die gistemcavondin het Bosch heerschle,
slaagden de inspecteurs berijdwillig ge
assisteerd door den aangerande, er in,
na een uiterst moeielijke en volhardende
veikeriuing in de omgeving, een als
sjouwerman gekleed persoon in handen
te krijgen, die, onder hel licht gebracht,
niet alleen onmiddellijk pertinent door
den aangerande als de dader werd her
kend, doch in wiens bezitten overvloede
aangetroffen werden een horloge, dat een
maand geleden onder gelijke omstandig
heden door oplichting was verkregen ten J
nadeele an een apothekersbediende daar,
benevens, de bewuste koperen «ambts-
plaat", die bleek te zijn een penning van
de bedienaren der voormalige handbrand
spuiten.
Het zakuurwerk werd nog denzelfden
avond door den inmiddels ontboden be
diende herkend aar. het politiebureel aan
de Nieuwe Haven, waarheen de verdachte
zwaar geboeid, thans door echte politie
ambtenaren, was gevoerd.
Hij gaf op te zijn genaamd K., schoor
steenveger daar, en ontkent alle schuld,
voorgevende het bewuste horloge onlangs
van een onbekende te hebben gekocht.
Hij was voorts in liet bezit van een
groot knipmes.
Na verhoor voor den commissie van
politie in de 2e afd. hier en confrontatie
met verschillende getuigen, is de man
iu de strafgevangenis nabij Scheveningen
in verzekerde bewaring gesteld.
Na de overwinningen te Keulen is
liet niet onaardig eens de rekening op te
maken van de Nederlandsche beoefenaars
der sport, en te wijzen op de volgende,
in 1895 door Nederlanders in den vreemde
behaalde overwinningen:
te Hamar bij het schaatsenrijden, (Jaap
Eden);
te Henley bij het roeien, (A'ereus);
te Kiel bij het roeien, {Triton);
te Frankfort bij het roeien, {De Iioop)
te Antwerpen bij het zeilen (verschil
lende)
te Antwerpen bij het zwemmen (Bloe
men en anderen)
te Keulen bij het wielrennen (Jaap
Eden en Cordang).
Men moge over sport denker, zoo men
wil een ieder zal moeten toegeven,
dat zulk een staatje waarde heeft, en als
bewijs dat er pit in onze jongelui zit, en
wijl elke overwinning, onder de vreemde
sportliefhebbers de waardeering voor
Nederland doet toenemen.
De minister van oorlog heeft geen
termen gevonden om de toelage der
officieren gedurende de groote oefeningen
te velde te verhoogen.
Gisteren hebben de Koninginnen
per rijtuig een uitstapje van het Loo
gemaakt naar Hattem. Te ruim drie uur
kwamen zij aan. Koningin Wilhelmina
voerde zelf de teugels.
Er werd stil gehouden voor de woning
van de burgemeester baron ven Heemstra.
De dochters van den burgemeester boden
de Koninginnen bouquetten aan, terwijl
de schoolkinderen het Wilhelmus zongen.
Als een bewijs van de scherpzinnig
heid der postadministratie, kunnen wij
o. a. het volgend staaltje aanvoeren.
Een uit Zwitserland afgezonden post
kaart met de afstempeling 21-8-95, werd
reeds den twee en twintigsten der zelfde
maand, dus slechts één dag later, des
namiddags bezorgd te Haarlem, niette
genstaande het ardres niet geschreven
doch totaal geteekend was.
Een kaartje van Holland duidde op
het land, het Haarlemsche wapen op de
stad en ten slotte de zinnebeeldige voor
stelling van den naam benevens een
familiewapen diende tot persoonljjk adres.
Een zeldzaam geval.
Te winschoten deed zich dezer dagen
aan het bureau van den burgelijken
stand, het zeker zeldzaam voorkomend
geval voor, dat een voor weinige maanden
gehuwd timmerman den 16den Augs.jl.
aangifte deed van zijn eerstgeborene op
den 14den dierzelfde maand, terwijl het
zelfde hoofd des gezins op 19 Augs. aan
gifte deed van eene geboorte op 17 Augs.
te voren, dus 3 dagen na de eerste.
Moeder zoon en dochter zijn welvarend.
De laatste trein van Hilversum
naar Amsterdam. Een zeer lange goederen
trein was Woensdagavond nog maar kort
voorbij het station Naarden Bussuin,
toen eeri paar koppels braken en enkele
wacgons, zonder dat de machinist dit
bemerkte, op den weg bleven staan. Op
die waggons nu liep de excursietrein van
Kleef met volle vaart, waardoor de goe
derenwagens uit de rails werden ge
worpen.
De schok was zeer groot en de vele
passagiers werden op onzachte wijze door
elkaar geworpen.
Twee personen werden gewond naar
het hospitaal te Naarden vervoerd.
In den herfst van dit jaar zal te
Osteel in Oost-Friesland een gedenkleeken
worden opgericht ter herinnering aan
OORSPRONKELIJKE NOVELLE
DOOR
A. I. O. KREMER.
16)
Niemand lachte om deze geestigheid,
die rechtstreeks den heer Vlier trof, daar
deze vroeger koopman geweest was.
>lk heb niet gewaagd te qualificeeren
noch te sorteeren," antwoordde Marie,
gretig den bal opnemende en hem ver
der kaatsende, «ik gebruikte slechts eene
uitdrukking, welke ik even te voren voor
het eerst leerde kennen."
»Nu, nu," bezadigde mijnheer Vlier,
die zich trachtte te redden, «het was
wezenlijk niet kwaad gemeend, het was
volstrekt mijn bedoeling niet iets onaan
genaams te zeggen, daar zit toch volstrekt
geen kwaad in die uitdrukking.
>0 neen," zeide de freule, «maar wel
daarin, dat men onderstelt, dat ik eene
minpassende zou kunnen gebruiken."
Daar gingen een paar onaangename
oogenblikken voorbij. Freule Marie had
getriumpheerd maar niets gewonnen.
«Zouden we niet een weinig muziek
maken?"
Ieder stond op. Bij de piano stonden
reeds eenige personen, het gezelschap
voegde zich tij deze en op bijna
algemeen verzoek zette baron von Bencken-
dorff zich voor het kostbare instrument
en speelde een van die klassieke mees
terstukken, die om goed uitgevoerd te
worden een volkomen kunstenaar ver-
eischen.
Hij bracht het er goed af. Mocht hij
in de conversatie niet veel eer hebben
ingelegd, voor de piano bleek hij op
zijne plaats te zijn.
't Is wonderlijk! In het gezelschap was
hij een geheel ander man. De kunste
naar was bij hem geheel afgescheiden
van den mensch, iets wat volstrekt geen
zeldzaamheid is en dikwerf kan worden
waargenomen. De kunst had hem ver
nietigd in stede van hem te verheffen.
Hij leefde in de kunst, in stede dat de
kunst in hem levtn zoude.
En dit is het heidensch standpunt der
kunst, die naar het schoone en goede
streeft in den antieken Griekschen zin,
waarbij onder de vereenigde woorden
«schoon en goed" slechts gedacht wordt
aan «sterk, vlug, dapper, uitmuntend in
kracht en vorm." Wij christenen geven
aan die woorden «goed en schoon" veel
hoogere beteekenis, voor ons is bet «de
hoogst mogelijke volkomenheid in vorm
en deugd"; dat is een, ook in de voort
brengselen onzer verbeelding, naderen
tot de godheid.
Maar de gefriseerde heer heeft
zijn spel ten einde gebracht en een stroom
van gelukwenschen plaatst hem als een
Apollo op den Olympus zijner weibeha-
gelijkheid. Men heeft zijne misgrepen
in de conversatie vergeven ter wille zijner
juiste grepen op den Pleijel. Freule Marie
zelf moet verklaren, dat hij een uitste
kend pianist is, en dat hij geen de min
ste bewustheid heeft van de moeielijke
oogenblikken, die ook hij haar bezorgd
heeft, blijkt daaruit, dal bij als met zekere
voorliefde den lof uit haren mond opvangt
en zich afslooft in pogingen om lief en
onderhoudend voor haar te zijn. De
goede baron wist niet, dat hij ook daar
mede haar weder geen dienst bewees.
De heer met (ie twee huwbare doch
ters voerde nu deze naar de piano, ze
zouden een duet zingen. Freule Marie
werd uitgeuoodigd beiden te accompag-
rieeren. De baron wilde haar daarvan
ontslaan, maar Vlier triumpheerde, hij
wist hel zóó aan te leggen, dat Marie
i.iet weigeren konde, zonder bepaald
onbeleefd te zijn. Zjj had wezenlijk ver
driet op het oogenblik, dat zij zich voor
de piano nederzette, maar ze had eene
scherpheid te doen vergeten. Zuchtend
nam ze plaats.
De beide dames Vlier stelden zich nu
schadeloos voor de weinige notitie, die
nog van hen genomen was. Ze zongen
de duet met eene intonatie die alleszins
van goede longen getuigde. De woorden
en de muziek waren sentimenteel genoeg,
en schoon men van de eerste slechts
weinig verstaanbaars konde opvangen,
geloof ik niet, dat de dichter juist zeer
groote reden zoude gehad hebben hier
over ontevreden te zijn. Daar zijn heel
veel gedichten in de wereld van welke
de dichters wel mochten wenschen wat
Tacitus zegt van Caesar en Brutus.
«Zij maakten ook gedichten, zoowel
als Cicero, maar zy waren gelukkiger
dan hij, omdat veel minder personen ze
kenden."
Freule van Grambosch had de muziek
die zij speelde, nooit onder de oogen ge
had, echter spande zij zich in om ze
zoo goed mogelijk te spelen, 't geen haar
ook wél gelukte, maar zij oogstte weinig
lof in deze viel de beide gelukkige zus
ters te beurt en onvoldaan stond Marie
van hare zitplaats op. Ze had gediend
tot voertuig om een paar middelmatige
talenten in een gunstig licht te stellen.
De zwaan had een paar ganzen in de
hoogte geholpen.
Mismoedig keerde zij naar hare zit
plaats terug, begeleid door von Bencken-
dorff. De karige lof dien zij inoogstte,
verdween geheel en al voor haar, want
ze zag hoe vader Vlier den jonker naar
zijne dochters stuwde en hoe deze wei
dra, naar het scheen in een zeer ver
trouwelijk gesprek met beiden geraakt
was, maar ook ontging het haar niet,
en het was een lafenisdrop in haren
beker van kwelling hoe beide schenen
te wedijveren om op den jonker een
goeden indruk te maken, en hoe zjj in
honderde kleinigheden daarbij, voor
iemand van innige beschaving en daarbij
passende eenvoudige manieren, zich aan
lal van dwaasheden schuldig maakten,
dwaasheden, die oppervlakkige waarne
mers mochten ontgaan, maar die aan de
freule, gescherpt als haar oog heden
avond was, geen van allen ontsnapten.
«Zouden zij ook weten dat de jonker
hier eigenlijk komt om eene vrouw te
zoeken?" vroeg ze onwillekeurig by zich
zelve, en eene andere gedachte die daar
nevens post vatte was de argwaan dat
mevrouw van Veenwijk niet openhartig
jegens haar geweest was, maar hetgeen
zij aan haar, als van hare beste vrien
din, die zij het liefst van alle haar be
kende dames tot schoonzuster zoude ver-
