GEMENGD NIEUWS.
kundiger) de verschillende regeerings-
lichamen steeds op de hoogte te kunnen
houden van wat van belang is voor
de Zuiderzee-visschers.
In een langdurig debat wordt ver
klaard, dat 4'h miljoen schadeloosstel
ling veel te gering is, vooral omdat
dit bedrag niet wordt ontvangen in
klinkende munt, maar zal moeten
dienen om Zuiderzeevaartuigen voor
Noordzeekustvisscherij geschikt te ma
ken, welke laatste, volgens het betoog
van Urker visschers nooit in de be
hoefte zou kunnen voorzien.
Ook werd gewezen op het verdwij
nen van een kweekplaats voor visch
met de droogmaking van de Zuiderzee
en de schade, te lijden door visch-
zouters, scheep- en zeilmakers.
De becijfering van den heer Rijne
van Beverwijk, dat de drooglegging
in do naaste toekomst 40 milhoen
zou opleveren, werd krachtig bestre
den door den hoofdbestuurder Ever
wijn, die de drooglegging ongemoti
veerd noemde, wijl ze ook nooit de
kosten van honderd miljoen zou dek
ken. Spr. wilde in het rapport van
de regeering aan de Kamers de be
zwaren daartegen uitvoerig doen uit
eenzetten.
Unaniem werd de schadeloosstelling
van 4'/i miljoen te weinig genoemd
eri besloten tot oprichting van een fonds
ter bestrijding van de droogmaking,
Een nieuwe vergadering zal worden
uilgeschreven, waarbij ook voorstan
ders van droogmaking zullen worden
uitgerioodigd.
Het damescomité te Middelburg
ontving 8 December een schrijven
van dr. G. van Houlum, dokter 2e
Nederlandsche Ambulance,krijgsgevan
gene te Ceylon waarin medegedeeld
wordt aan welke artikelen de krijgs
gevangenen aldaar het meest behoefte
hebben.
De heer B. A. Wennink, consul-
generaal der Nederlanden te Colombo
(Ceylon) heeft aan een comité, bestaan
de uit de Heeren ds. Piet Postma,
ds. P. Rouks en dr. G. van Houtum
het beheer over de goederen voorde
krijgsgevangenen toevertrouwd.
»Het doel van dit schrijven is voor
al" schrijft dr. G. van Houtum 9 No
vember, »van Uw vraag wat aan de
krijgsgevangenen te zenden, te beant
woorden. In de eerste plaats moeten
dan genoemd worden, tabak en pijpen,
verder sporthemden, havermout, en
vuurhoutjes. Bijzonder veel genoegen
kunt U ons doen met schoolboeken,
voor lager onderwijs, meer uitgebreid
lager onderwijs, beginsel van Engelsch,
Fransch en Duitsch. Zooals die op
onze Nederlandsche scholen gebruikt
worden. Wellicht kunt U vele gebruikte
schoolboeken machtig worden.
De bibliothecaris dr. Rijkens deelt
mij mee dat zending van meor lees
boeken niet noodig is. Wij hebben
eene keurige bibliotheek in vier talen,
ruim voorzien ook van zeer moderne
boeken. Twee leesgezelschappen te
Batavia, zonden onsgeheelejaargangen
van al hun illustraties en romans. Ds.
Postma en generaal-predikant Rouks
zijn van meening dat bijbels, psalmen
en gezangboeken tot de gewenschte
artikelen behooren. Dr. van Houtum
eindigt zijn schrijven met de betuiging
dat hij er prijs op stelt te zeggen
»dat wij, Hollandeis, het zoo prettig
vinden dat in ons Nederland de sym
pathie voor de Boeren zich steeds in
daden blijft uiten."
Tevens ontving het Dames-Comité
8 December het volgend schrijven
uit het krijgsgevangen kamp te Ceylon
onderteekend door de drie bovenge
noemde heeren.
Diyatalawa Boerkamp 8. XI. 1900.
Aan het Damescomité nCronje",
te Middelburg.
«Door den Heer B. A. Wennink,
consul der Nederlanden te Colombo,
zijn ons eenige dagen geleden twee
kisten gezonden met goederen die
door Uw Comité voor de behoeftige
krijgsgevangenen verzameld zijn.
Volgens opdracht van den heer
Wennink en op wensch van den krijgs
gevangenen Transvaler Funke hebben
wij deze goederen naar ons beste we
ten verdeeld.
De onmogelijkheid om allebehoeftige
gevangenen en behoeftige zijn bijna
allen van Uwe goede gaven te
doen profiteeren, heeftdusgenoodzaakt
deze goederen slechts onder een tiental
hutten te verdeelen, na eerst de her
stellende in het hospitaal ruim van
tabak voorzien te hebben. Bij deze
wijze van verdeeling hebben wij geiiu-
ticipeerd, op meerdere bezendingen
uit Holland die dan onder andere
hutten verdeeld zullen worden.
Wij hopen, waarde dames, dat U
ons vooruitloopen op meerdere zen
dingen van de Nederlandsche dames
niet zult toeschrijven aan onbeschei
denheid, doch aan de wetenschap dat
de belangstelling in en het medegevoel
voor ons in Nederland onverflauwd
voortlevenen dat de Nederlandsche
vrouwen van denzelfden stand zijn
als de Afrikaander vrouwen, die in
dezen tijd een groote steun geweest
zijn en nog zijn voor de strijdende
mannen.
Met genoegen kwijten we ons van
de taak om door middel van Uw
Comité den dank van het gansche
kamp te brengen aan de milde geef
sters en gevers en U te verzekeren
dat nog welkomer dan de nuttige
artikelen ons is het tastbaar bewijs
van sympathie door het Nederl. volk
aan ons getoond.
Wij hebben het voorrecht Uw co
mité twee photographieën van ons
kamp aan te bieden, die voor dit doel
zijn aangeboden door den ingenieur
P. C. Swemer.
Na U nogmaals onzen dank betuigt
te hebben, teekenen we gaarne,
Hoogachtend,
Uw dw. drn,
Generaal Paul St. Rouks.
P. Postrna, predikant te Pieterse.
G. van Houtum, Dokter 2e Ned.
Ambul.
Het comité, gaarne de door dr.
Van Houtum genoemde artikelen voor
de krijgsgevangenen vragende deelt
mede dat de eerstvolgende bezending
naar Ceylon 21 en 30 dezer van uit
Amsterdam vertrekt. De goederen
moeten gezonden worden onder het
merk M. C. met opgave van den in
houd aan de Cargadoors en Expediteurs
De Vries Co. de Ruiterkade 109.
Amsterdam. Vracht en verdere onkos
ten komen voor rekening van het
Comité.
Regceringsbeleid.
Er is een wetsontwerp ingediend,
waarbij het gebruik van witte iosfor
bij de vervaardiging van lucifers wordt
verboden.
Een uitstekend idéé, zoo oppervlak
kig overdacht. Want al moge men
verschillen ten opzichte van eene
schatting naar 't min of meer scha
delijke, als vaststaand mag aange
nomen worden dat het gebruik van
witte fosfor schadelijk is voor hen,
die dag aan dag er in werken moeten.
Er komt echter een „maar" bij.
't Afdeelingsonderzoek gaf aanlei
ding tot verschillende opmerkingen,
waarvan de meeste weinig ter zake
dienende zijn, maar enkele 2eer dui
delijk aantoonen -dat er heel wat
meer aan vast is, dan zoo oppervlak
kige overdenking doet uitkomen.
Gevraagd toch werd, of 't niet
wenschelijk zou zijn èn de fabrikan
ten èn de arbeiders eenigermate
schadeloos te stellen voor't door hen
te lijden verlies.
En dat er schade geleden zou
worden is niet tegengesproken, zelfs
niet door hen die zich niet vereeni
gen konden met 't denkbeeld om die
schade te vergoeden.
Zij meenden, zeer terecht trou
wens, deze laatsten, dat 'tniet aan
gaat compensaties te geven, waar
't algemeen belang het doorvoeren
van verbodsbepalingen noodig maakt.
In beginsel mag dit onbillijk schijnen,
in de praktijk kan 'tnu eenmaal niet
anders.
Aan den anderen kant valt echter
te erkennen, dat 't ten deze voorop
gestelde algemeen belang zich laat
herleiden tot 't belang wèer van
enkelen.
Waar een groot aantal personen
hun brood verdienen in de lucifers
industrie, is er een minder groot
aantal, dat de nadeelige gevolgen
ondervindt van het verwerken van de
daarbij gebruikelijke witte fosfor.
Hiermede is feitelijk de kwestie tot
op den grond gesteld.
Laten we nu eens resumeeren
Het gebruik van witte fosfor wordt
verboden.
De lucifers industrie toch al geen
rijkmakerij gaat ten gronde, en
allen die er van bestaan worden op
straat gezel.
De invoer uit 't buitenland breidt
zich uit.
En wanneer dan ten laatste elders
een middel gevonden wordt om de
hier geldende bezwaren te ontkomen,
is onze vaderlandsche nijverheid van
de baan.
Zal onze regeering dan 't initatief
nemen, om een te kwader ure ge
fnuikte industrie weer op de been te
helpen?
Wij vermoeden van neen!
Ook elders streeft men naar eene
oplossing, maar daar doet men 't min
der ondoordacht.
De Engelsche deskundigen, die onze
Regeering als autoriteit op den voor
grond stelt we willen er niets
van zeggen.
Maar 't moet vermeld worden, dat
Engeland nu juist niet 't land is, dat
aangewezen mag heeten om er ons
aan te spiegelen. Want de lucifers die
daar gefabriceerd worden, ze mogen
aftrek vinden bij jingoïsten, als dege
lijk handelsartikel goed en prijs
waardig! komen ze niet in aan
merking. I11 Engeland worden geen
lucifers gefabriceerd, die 't tegen een
internationale concurrentie harden
kunnen.
Waarom niet eens geïnformeerd in
Zwitserland, en waarom niet in Frank
rijk?
Daar tenminste heeft men naar eene
oplossing gezocht, op koopmansmanier.
En van onze Regeering zouden we
't niet minder verwacht hebben.
Vrijelijk mag aangenomen worden,
dat geleidelijk in alle landen waar de
lucifers-industrie van eenig belang is,
het hier genoemde onderwerp tot
overweging zal komen.
Een internationale regeling zooals
gevraagd werd mag dus overbodig
heeten, en teméér waar wij Neder
landers in internationale verhouding
gewoonlijk 't loodje leggen.
Wanneer we nu eens nagaan hoe
kostbare tijd aan 't departement be
steed is om tot een wetsontwerp te
komen, hoeveel nog kostelijker tijd in
de afdeelingen aan dit wetsontwerp
besteed is om niet te spreken nog
van bureaukosten, van papier, inkt en
porti dan zouden we willen vragen
Wanneer we dit alles stellen op
een zeer bescheiden bedrag.
Zou dan voor dit bedrag niet
een prijsvraag kunnen bekostigd zijn
Een prijsvraag, eischende óf een
middel dat de schadelijke invloeden
neutraliseert, óf eene bereidingswijze
die deze invloeden onschadelijk doet
zijn.
Voor hetzelfde geld, dat nu ten
koste gelegd wordt aan eene voor
bereiding tot «massregeln," tot het
beentje lichten van een nog wankele
tak van nijverheid, voor datzelfde geld
zouden beter resultaten te bereiken
geweest zijn.
Daarmede had een nieuwe bron van
welvaart kunnen ontsloten worden.
't Moge hard klinken, maar 't is
zoo: die tot het laatste volhardt zal
meester van de markt blijven.
En wanneer anderen de concurren
tie hebben opgegeven, onder den druk
van wettelijke bezwaren, wanneer
't «eureka" eindelijk gehoord wordt,
dan is de georganiseerde industrie
preferent. Dan kan met kracht
van geld en van ervaring een
privilege gehandhaafd blijven, dat
berust op gevestigde relaties.
Wij gelooven, dat 't op den weg
ligt van onze wetgevers om met
terzijde stelling van kortbegrensde
principes eens eene poging te
wagen in die richting.
Wij zijn overtuigd, dat 't uitvinden
van een afdoend middel om den schade
lijken invloed van witte fosfor tegen
te gaan ofte neutraliseeren, een levens
vraag is voor de nijverheid in vele
landen. Die de hoogste premie stelt
en intusschen de concurrentie blijft
harden is 't meest zeker van zijn
rente.
Uit 's Gravenhage meldt men
omtrent den inhoud van het in te
dienen wetsontwerp betreflende het
huwelijk der Koningin, dat het zal
voorstellen de naturalisatie van Hertog
Hendrik en eene regeling bevatten
omtrent het toekennen aan den
Gemaal van een jaarlijksch inkomen,
echter niet gedurende het leven zijner
Gemalin.
In een paar Haarlemsche bladen
is het een en ander vermeld van in
een besloten vergadering van den
Gemeenteraad gehouden besprekingen,
waaromtrent geheimhouding was op
gelegd.
Naar aanleiding daarvan hebben
thans Burg. en Weth. den Gemeente
raad voorgesteld: den Voorzitter uit
te noodigen de te dezer zake betrek
kelijke feiten ter kennis te brengen
van den Officier van Justitie.
Te 's-Hertogenbosch had aan
vankelijk eene commissie uit den Ge
meenteraad geadviseerd tot het nemen
van eene proef met het stelsel van
«eigen aangifte" voor den hoofdelijken
omslag. Thans echter is deze com
missie in een nader verslag op deze
zaak teruggekomen en adviseert nu
wegens de vele zwarigheden, welke
zich bij het bedoelde stelsel onver
mijdelijk zullen voordoen, bij het lot
dusver gevolgde stelsel van ambts
hal ve-aanslag te volharden.
Een lid der commissie, de Heer
Meuwese, heeft echter zelfstandig een
voorstel bij den Raad ingediend om
met behoud van het stelsel van ambts-
halve-aanslag als 1 egel, toch in zekere
gevallen eigen aangifte verplicht te
stellen, en ook om aan hen, die eigen
aangifte vei langen te doen, daartoe
de gelegenheid te geven. Hij heeft
zijne denkbeelden in acht artikelen
geformuleerd, en de Raad zal nu
eerstdaags beslissen, of de verordening
op het hellen van den hoofdelijken
omslag al of niet in dien zin zal
gewijzigd worden.
PLAATSELIJKE BERICHTEN.
De kamer van Koophandel en
Fabrieken te Amersfoort, zal op Za
terdag 22 December 1900 des namid
dags te 8 ure precies, ten Raadhuize,
een openbare vergadering houden.
Vergadering van den Raad der
gemeente Amersfoort op Donderdag
den 20. December 1900, des namid
dags ten 2 ure.
Punten van behandeling:
1. Voorstel van Burg. en Weth. om
met ingang van Januari a.s. de Jon
gensschool voorloopig te verplaatsen
naar het gebouw der meisjesschool en
de meisjesschool naar het gebouw der
Jongensschool (stemming over het
voorstel van mr. Prikken).
2. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot benoeming van een
9e onderwijzer aan de O. L. school
3e soort, Koningstraat.
3. Id. om hun college te machtigen
tot aanstelling van een concierge v/d
O. L school 3e soort Koningstraat
4. Benoeming van een lid der Com
missie van toezicht op het Lager
onderwijs ter vervulling der vacature
ontstaan door het overlijden van den
heer J. P. G. Kok
Alhier is opgericht eene ver
eeniging tot bevordering van handels
belangen. Het bestuur bestaat uit de
heeren: ,T. M. van Vlaardingen, J. H.
van der Meijden, A. M. van Kalken,
S. Meijers en L. Iioubaer.
Voor de in April namens de
plaatselijkeafdeehng vauhetUtrechtsch
Genootschap van Landbouw en Kruid
kunde te houden stierenkeuringen zijn
door den heer M. Veis Heyn boven
de gewone bekroningen beschikbaar
gesteld een gouden medaille of f 50
en twee zilveren medailles of f 25
voor de dan best gekeurde fokstieren,
welke gevoerd zijn met Bibby-koeken.
Daartoe door den heer Burge
meester uitgenoodigd, hield de hoofd
commissie die in 1898 de zoo welge
slaagde Huldigingsfeesten leidde,
Zaterdagavond ten Raadhuize een bij
eenkomst, waarin van gedachten werd
gewisseld over eventueel te houden
feesten bij het huwelijk van H. M. do
Koningin.
Blijkens advertentie in dit nummer
roept zij thans allen, van wat rang
of stand ook, die belang stellen in die
feesten op tut een algemeene ver
gadering, aanstaanden Vrijdagavond
te half negen in «De Arend" te houden
ten einde- daar te overleggen of er
feestelijkheden zullen plaats hebben
en waarin die zullon bestaan.
Voor de betrekking van Direc
teur der Ambachtsschool alhier hebben
zich niet minder dan 28 sollicitanten
aangemeld.
Lijst van brieven en briefkaarten
aan dit kantoor en de daaronder be-
hoorende hulpkantoren ter post be
zorgd, welke wegens onbekendheid aan
de geadresseerde niet zijn uitgereikt
Mevr. A Wijn
C. D. L Arts Amsterdam.
J. H. Hakenberg
II. J. van Dijk Arnhem.
f-Ianna de Wilde 's- Gravenhage.
J. Meijer Oldemarkt.
OITermans Schiedam.
G. van Dissel Steensel.
J. Broekhuizen Terschuur.
Gerit Meijer Weespercaspel.
Uit Buitenl.
E. Kuggemeijer Emmelkamp.
D. Hilhorst Tandjong priock.
Mme. v. Beeck Vollenhoven Paris.
Zondagnamiddag omstreeks 4
uur werd door eenige heeren wande
lend op de Doodenweg een prachtig
natuurverschijnsel waargenomen. Het
as een sterk verlichte luchtbal, die
-i zuidoostelijke richting van den
bijna wolkeloozen hemel viel en een
helder wit achter liet, dat nog eenige
oogenblikken zichtbaar bleef, nadat
de bol zelve reeds achter den horizon
was verdwenen.
Ook te Enschedé, werd ongeveer te
4 uur het verschijnsel waargenomen.
De vuurbol verdween in O.N.O. rich
ting en spatte spoedig uiteen.
365e STAATSLOTERIJ.
Derde klasse.
Trekking van 17 en 18 Dec.
(1000 loten).
Ten kantore van den Collecteur
A. C. R. O. Leinwebee te Amersfoort
(Breedestr. 22) zijn aan de navolgende
nummers te beurt gevallen:
Prijzen van f 45.
5104 5370 5380 8315 8821 8977 8996
9464 9465 9466 9495 9571 9682 12335
12350 12368 14976 14996 18001 18020
18027 18207 18218 18222 18223 19277
19285 19290 19294 en 20035.
Te zamen 30 prijzen.
Het vergaan der „Gneisenau".
De toejuichingen waren nog niet
verstomd, die de Berlijnsche bevol
king aan de terugkeerende troepen
uit China bracht, toen de tijding
kwam van het vergaan der Gneisenau
en zich als een loopend vuur door de
stad verspreidde. De verslagenheid
was algemeen en weldra werd het
admiraliteitsgebouw bestormd door
menschen, die bloedverwanten onder
de bemanning van het schip hadden.
De admiraliteit was echter niet in
staat uitvoerige inlichtingen te geven
zij kon slechts meedeelen, dat het
ongunstigste bericht was, dat de helft
der opvarenden zou zijn omgekomen
en dat de gezagvoerder kapitein
Kretschmann en de eerste officier
Berminghaus verdronken moesten zijn,
daar de tweede officier Werner een
officieel bericht gezonden had.
De Duilsche bladen geven nu bij
zonderheden over vaartuig en beman
ning het uitvoerige verhaal over de
schipbreuk zelf ontbreekt nog. Doch
men kan zich zonder dat een leven
dige voorstelling maken hoe de ramp
heeft plaats gehad.
De haven van Malaga wordt gevormd
door twee dammen, waarvan de ooste
lijke bij de batterij San Nicolas begint
en zich in zuid-zuid-oostelijke richting
buigt en in zuid-westelijke richting
ongeveer 700 meter in zee uitsteekt.
De westelijke dam begint aan de mon
ding van het riviertje Guadamedina
en loopt in zuid-oostelijke richting.
De haveningang is slechts 300 meter
breedbij het binnenloopen moeten
de schepen een scherpe bocht maken.
De Gneisenau lag op de rede, dus
in oostelijke richting van het uiteinde
van den oostdam. Nadat door den
plotseling bulderend opgestoken storm
de twee ankerkettingen gebroken
waren, moest het schip trachten de
haven binnen te loopen en daar onge
lukkigerwijze de ketels nog geen vol
doenden dampdruk hadden, had men
zijn toevlucht tot de zeilen te nemen.
De manoeuvre was toevertrouwd aan
een zeer kundigen gezagvoerder, een
knappen staf en een vertrouwde be
manning, doch de Gneisenau, die een
bocht van 180" had te beschrijven
had daar geen zeeruimte genoeg voor.
Het schip werd tegen het havenhoofd
geslagen en verpletterd.
In de haven had men de ramp
spoedig genoeg bemerkt en men ijlde
toe om zooveel mogelijk hulp te bren
gen. Soldaten van het fort wierpen
louwen toe en men stak met een
aantal booten de haven in, doch de
zware zee wierp verschillende om. Een
daarvan van de havenpolitie bevatte
vijftien gereddende boot sloeg om
en twaalf verdronken, waaronder de
tweede gezagvoerder. Van de dammen
kon de toegestroomde bevolking het
reddingswerk aanschouwen, zoo van
twee officieren, die met groote tegen
woordigheid van geest en buitengewone
taaiheid zich aan een balk vastgeklemd
hielden, lot men hun te hulp kon
tomen. Drie loodsen Rodriguez, Ramos
en Llopis onderscheidden zich zeer
doch ook een aantal bewoners van
Malaga hielpen krachtig aan het red
dingswerk mee, waartoe de marine-
overheid het voorbeeld gaf.
Van het schip zelf kunnen de vol
gende afmetingen gemeld worden. De
lengte is 75 meter, de breedto 13.75,
diepgang 5.8 meter en inhoud 2856
ton. Het schip was als zeilschip ge
bouwd, doch voerde een machine van
2500 paardenkrachten, die een snel
heid van 14 knoopen konden doen
bereiken.
Als bewapening had de Gneisenau
viertien 15 centimeterkanonnen, twee
