NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor ie Provincie Utrecht. FEUILLETON. \o, 18. Woensdag 4 Maart 1903. Twee-en-dertigste jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG. Grondwetsherziening HMTENLAINI) VERZOEND. 12) Amersfoortsche Courant ABONNEIHENTSPRIJS: Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER. BureauLaugeetraat 77. Teleplioonno. 69. ADVERTENTIËN: Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7'/a Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte De vrijzinnig-democratische leden van de Tweede Kamer hebben gestand gedaan het woord, hetwelk onlangs, in liet algemeene politieke debat hij de behandeling der staatsbegrooting, namens hen gesproken was door den heer Drucker. Zij hebben, gebruik makend van bun initiatief, een wetsvoorstel ingediend tot her ziening van eenige bepalingen der Grondwet betreffend de samen stelling der Staten-Generaal. Een voorstel waarover Zeker dooi den een heel anders zal worden geoordeeld, dan door den ander doch waarvan, even zeker, het gewicht kwalijk door iemand kan geloochend worden. Genoeg aanleiding zal er zijn om op de verschillende ontler- deelen van dat voorstel later terug te komen en de beteekenis ervan in het licht te stellen. Heden willen wij slechts aan onze lezers de gelegenheid geven om kennis te nemen van het voor stel zelf en zijn strekking te overzien. Om dit nu te vergemakkelijken, gelooven wij niet beter te kunnen doen, dan (een paar- wijzigingen van ondergeschikt belang onvermeld latend) de thans geldende bepalingen te plaatsen naast die, welke de voorstellers ter vervanging daarvan voord ragen. En opdat men deze laatste kunne vergelijken met de eerste laten wij zoowel in de bestaande als in de ontworpen nieuwe bepalingen cursief drukken de woorden, waarop het aankomt. Dus: wat links van de scheidingslijn cursief staat, is hetgeen de voorstellers uit de tegenwooidige artikelen willen doen ver vallen: wat rechts van die scheidingslijn cuisief staat, is hetgeen zij daarvoor in de plaats wenschen te stellen. Thans geldende bepalingen. Art. 8 0. De leden der Tweede Kamer worden rechtstreeks gekozen door de mannelijke ingezetenen, tevens Nederlanders, die de door de kieswet te bepalen kenteekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand bezittenen den door die wet te bepalen leeftijd, welke niet beneden drie en twintig jaren mag zijn, hebben bereikt. De wet bepaaltinhoever de uitoefe ning van het kiesrecht wordt geschorst voor de militairen beneden clen rang van officier bij de zee- en landmacht voor den tijd, gedurende welken zij zich onder de wapenen bevinden. Voorgestelde bepalingen. Art. 80. De leden der Staten-Generaal worden rechtstreeks gekozen door de mannelijke ingezetenen, tevens Nederlan- landers, die den door de kieswet te be palen leeftijd hebben bereikt, en de vrouwelijke ingezetenentevens Neder landers, die volgens de bepalingen der kieswet kiesbevocgd zijn. 2) De leeftijd, voor de kiesbevoegdheid gevorderd, mag niet beneden een en twintig jaren zijn. De bepaling vervalt geheel). Van de uitoefening van het kiesrecht zijn uitgesloten zij, wien dat recht bij rechterlijke uitspraak is ontzegd; zij, die in gevangenschap of hechtenis zijn; zij, die bij rechterlijke uitspraak de beschik king ol het beheer over hun goederen hebben verlorenzij die in hel burgerlijk jaarvoorafgaande aan de vaststelling der kiezerslijstenvan een instelling van weldadigheid of van een gemeentebestuur onderstand hebben genoten; envoor- zoover de kieswet hetzij zeker bedrag van den aanslag in een of meer rijksdirecte belastingenhetzij het bezit van een of meer grondslagen van zoodanigen aan slag als vereischte van kiesbevoegdheid steltzij die hun aanslag in die belas ting of belastingen niet hebben voldaan. Art. 81. De Tweede Kamer bestaat uit honderd leden, die gekozen worden in kiesdis tricten. De verdeeling van het rijk in kies districten wordt door de wet ge regeld. Art. 8 2. De Eerste Kamer beslaat uit vijftig leden. Zij worden verkozen door de Provin ciale Staten in de volgende verhouding: Noordbrabant 6 Friesland 4 Geld&dand 6 Overijssel 3 Zuidholland iO Groningen 3 Noordholland 9 Drenthe 2 Zeeland 2 Limburg 3 Utrecht 2. x) Dat wil zeggen: zoowel van de Eerste als van de Tweede Kamer. In verband daarmede is in het voorstel (zie hetgeen wij daaruit verder afdrukken) uit het bestaande art. 82 niet overgenomen, dat de leden van de Eerste Kamer verkozen worden door de Provinciale Staten. J) Dezelfde wijzigingen, als in dit eerste lid van art. 80, willen de voorstellers óók brengen in art. 127 (Provinciale Staten) en in art. 1-13 (Gemeenteraden). Art. 81. Om lid der Tweede Kamer te kunnen zijn, wordt alléén vereischt, dat men mannelijk Nederlander zij, bij niet rech terlijke uitspraak de beschikking of het beheer over zijn goederen hebben ver loren, noch van de verkiesbaarheid ontzet zij, en den ouderdom van dertig jaren yervuld hebbe. Art. 9 0. Om lid der Eerste Kamer te kunnen zijn, moet men voldoen aan de vereisch- ten, voor het lidmaatschap van de Tweede Van de uitoefening van het kiesrecht zijn uitgesloten zij, wien dat recht bij rechterlijke uitspraak is ontzegd; zij, die in gevangenschap of hechtenis zijnzij, die bij rechterlijke uitspraak de beschik- king of het beheer over hun goederen hebben verloren. De kieswet bepaalt voortswie van de uitoefening van hel kiesrecht zijn uitgeslotenhetzij wegens J de gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke i storing hunner verstandelijke vermogens, hetzij wegens volkomen maatschappelijke onzelfstandigheidhetzij wegens herhaald willekeurig verzuim in de vervulling van staatsburgerlijke verplichtingen. Art. 81. De Tweede Kamer bestaat uit honderd leden. Wordt voor hun verkiezing het rijk in kiesdistricten verdeeld, zoo wordt deze verdeeling door de wet geregeld. Kamer gesteld, en bovendien öfbehooren tot de hoogstaangeslagenen in de rijks directe belastingen, óf een of meer hooge en gewichtige openbare betrekkingen, bij de wet aangewezenbekleeden of bekleed hebben. Het getal der hierboven bedoelde hoogst aangeslagenen wordt in elke provincie bepaald tot een, die tevens de algemeene vereischten bezit om lid der Staten- Generaal te zijn, op iedere vijftien hon derd zielen. Art. 8 2. Kamer bestaat uit vijftig de volgende te te te De Eerste leden. Zij worden verkozen verhouding: voor Noordbrabant en Limburg zamen 9, voor Gelderland en Overijsel zamen 9, voor Zuidholland en Zeeland zamen 12, voor Noordholland en Utrecht te zamen 11, voor Friesland, Groningen en Drente te zamen 9, Heeft voor hun verkiezing een nadere verdeeling plaats in kiesdistricten, zoo wordt deze verdeeling door de wet ge regeld. Art. 84. Om lid der Tweede Kamer te kunnen zijn, wordt alléén vereischt, dat men Nederlander x) zij, niet bij rechterlijke uitspraak de beschikking of het beheer over zijn goederen hebben verloren, noch van de verkiesbaarheid ontzet zij, en den ouderdom van dertig jaren vervuld hebbe. Art. 9 0. Om lid der Eerste Kamer te kunnen zijn, moet men voldoen aan de vereischten voor het lidmaatschap van de Tweede J) Dit weglaten van het woord nmannelijk" wordt eveneens voorgesteld in de artt, 127 en 143 (verkiesbaarheid voor de Provinciale Staten en voor den gemeenteraad). Kamer gesteld, en bovendien óf, gedurende een bij de wet te be palen tijd, geweest zijn lid van de Staten- Generaalvan de Provinciale Staten van het college van dagelijksch bestuur eener gemeente van boven een door de wet te bepalen zielental, of van den raad eener gemeente van boven een door de wet te bepalen zielental. óf, naar bij de wet te bepalen ken merken, een aanzienlijke plaats innemen of ingenomen hebben in eenigen tak van volksnijverheid, op het gebied van eere diens l, kunst of wetenschapof in het open ba re vereenig ingsleuen, óf in het rijk of in de koloniën en bezittingen in andere wcrelddeelen een of meer openbare betrekkingenbij de wet aangewezen, bekleeden of bekleed hébben. Wie zich de moeite getroost, in het bovenstaande de cursief gedrukte woorden, aan de beide kanten van de scheidingslijn, met eenige aandacht onderling te vergelijken, zal gemakkelijk vatten, waar de voorstellers heen willen. Vatten, dat zijzooals zij in hun memorie van toelichting schreven beoogen: 1°. de bevoegdheid der ingezetenen, mede te werken tot de verkiezing van leden der Tweede Kamer, der Provinciale Staten en der gemeenteraden voorgoed op breeden grondslag te regelen (artt. 80, 127 en 143); 2°. de Eerste Kamer op gewijzigden voet samen te stellen (aitt. 80. 82 en 90); 3». uit de Grondwet te verwijderen de bepalingen, waaruit de politieke onmondigheid der vrouw voortvloeit (arit. 80, 84,427, 143); 4°. de invoering van een stelsel van evenredige vertegenwoor diging te bevorderen (artt. 81, 82). Gelijk weleer het beroemde voorstel van 1844, hetwelk tot de grondwetsherziening van 1848 heeft gevoerd, de handteekeningen droeg van «negen mannen", zoo ook zijn het er thans negen, die de ditmaal begeerde herziening der Grondwet vari het terrein der partij programmas, der redevoeringen in vergaderingen en der motiën hebben overgebracht op dat van den practischen parlementairen en stenrihii"-strijd. Zooals men weet is in het Pruisische Huis van Afgevaar digden de spoorwegstaking ten onzent ter sprake gekomen, in verband waarmee de Pruissische minister van spoorwegen, Budde, zijn standpunt tegenover liet onder zijn beheer staand spoor wegpersoneel uiteenzette. Nu de quaestie actueel is, zal het velen I misschien inleresseereii le weten I van welk een enorme omvang rijkheid de spoorwegdienst in Pruisen is. De Berlijnsche cor respondent van de N. R. Ct. deelt daaromtrent het een en ander mee, waaraan wij het vol gende ontleenen. Het leger van arbeiders en ambtenaren waarover de Prui sische minister van spoorwegen ebiedt, is geweldig en de oeco- nomische belangen die zich in Naar het Duitseli van EREIHERR VON SCHLICHT. Maar onbewegelijk stond zij tegenover hem en te vergeefs hoopte hij op een teeken barer liefde. «Ga," smeekte zij zacht, «ga!" Met een blik van grenzenlooze liefde omvatte bij nog eenmaal de voor hem staande gestalte vervolgens bewoog hij zich, achteruit tredende, naar de deur, altijd nog een teeken of een woord van haar verwachtende. Een oogenblik toefde hij nog op den drempel, toen stormde bij naar buiten, en bewusteloos zonk Elisabeth, toen zij alleen was, op een stoel neder. Hoe lang Elisabeth zoo gelegen had, zij wist het niet, zij kwam eerst weder tot bewustzijn, toen haar echtgenoot zich met haar bemoeide en hare oogen met water bevochtigde. «Alfred jij? Hoe kom je hier?" Wezenloos keek zij hem aan, plotseling werd haar de toestand duidelijk en luid gillende wierp zij zich aan zijn borst. «Maar, Elisabeth, kind, wat scheelt er aan vroeg hij ontsteld, «ik hoor, dat Marbach reeds sedert langer dan een half uur weg is en ik vind je hier bewusteloos, liggen. Wat is er gebeurd? Zal ik om den arts zenden?" Zij maakte een afwijzende beweging: «Neen, neen, laat datEen lichte aanval van duizelig heid, anders niets, wellicht was de thee te sterk, je weet, dat ik ze niet gebruiken mag, neen, neen," ging zij voort, toen zij zijn ang- stigen blik opmerkte, «het is werkelijk niets, je behoeft je niet ongerust te maken." Nog altijd keek hij haar bezorgd aan «Heeft het onderhoud met Marbach, je wellicht eenigs- zins opgewonden gemaakt, heb je misschien over het een of ander onderwerp gesproken «Ja, ja," riep zij eensklaps, «dat zal het wezen," en zij begreep niet, waar zij den moed van daan haalde, om haar echtgenoot in het gezicht te zien en tot hem te spreken. «Ja, ja, dat zal het zijn. Marbach vertelde mij van de onaangename positie, waarin hij zich bevindt, zijné schuldeischers maken het hem lastig, hij sprak van sterven, als het hem niet gelukte in een goedkooper garnizoen orde op zijne zaken te stellen. Morgen reeds zal hij je om over plaatsing verzoeken hij was zoo insomber, dat hij mij op mijn vraag zijn toestand schetste. Je weet, ik ken Marbach sinds mijn jeugd zijn droevig lot heeft me diep geschokt." Met groote stappen liep de Kommandant in de kamer op en neder. «Wat spijt me dat wat vindt ik het om zijnentwil jammer, dat hij geen vertrouwen in me gesteld heeft; wellicht was het me mogelijk geweest hem te redden Maar wie weet, of hij nog niet te helpen is. Ik zal eèns overleggen, wat er gedaan moet worden. Ga naar bed, Elisabeth, ik blijf nog op." Zij verstond niets van alles, wat hij sprak zij dacht voordurend alleenhoe is het mogelijk, dat hij mijn schuld niet op mijn voorhoofd leesthoe is het toch mogelijk, dat ik nog leef en niet voor zijn blik ineenzink. Werk tuigelijk liet zij zich door bare kamenierster naar haar slaapkamer geleiden, en koortsachtig huiverende verborg zij bet gelaat in de kussens, om zoo mogelijk te vergeten en te rusten. Waggelende als een bescbonkene was Mar bach onderwijl door de straten gegaan en had hij eindelijk zijne woning bereikt. Ontzettend zwaar drukte hem zijn schuld, en naar mate hij kalmer werd, werd het hem ook duidelijker, wat hij had gedaan. Er bestond maar ééne oplossing voor hemstervenhij moest met zijn bloed de daad verzoenen, welke hij mis dreven had, welke hem den stand, waartoe bij behoorde, de uniform, welke hij droeg, on waardig maakte. Hij moest onwillekeurig aan een geval denken, dat zich vóór lange jaren in een garnizoen had voorgedaan. Een officier had de vrouw van een kameraad tot overspel ver voerd en met smaad en schande was hij uit het regiment en uit den officiersstand gestooten. Hij had beproefd als vrijwilliger weder in een regiment opgenomen te worden, doch te ver geefs. Eerloos en gebrandmerkt voor altijd had hij het vaderland verlaten, wddr hem allen, die hem kenden, met den vinger nawezen. Overal was het voorval besproken geworden, men had zulk eene eerlooze handelwijze niet weten te verklaren, men had voor een raadsel gestaan, dat men niet kon oplossen. De naam van den schuldige werd ten slotte in geen officierscorps meer genoemd en hij was, niettegenstaande hij leefde, voor immer dood. Hoe streng, hoe ge wetenloos had hij zelfs toen ter tijd geoordeeld en den schuldige vervloekt en was hij thans een haar beter? Had hij ook den kameraad niet bedrogen volgens het woord der schrift Wie een vrouw aanziet om haar te begeereD, die heeft alreeds overspel in zijD hart met haar gedaan En ware het bij het aanzien maar ge bleven, maar had zijn mond geene woorden gesprokeD, welke zijn gedachten maar al te duidelijk verrieden? Gebroken naar lichaam en ziel liet hij zich vóór de schrijftafel op zijn stoel vallen. Hij ondersteunde het hoofd met de hand en staarde nadenkend voor zich uit, neen, neen, er bleef hem geen andere uitweg over, liever een dood met eere, dan een leven met schande. Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1903 | | pagina 1