B IJ VOEGSEL
NIEUWE AHERSFOORTSGHE COURANT.
van ZATERDAG 6 JUNI 1903.
MUZIEKFEEST
PlaTzetter.
behoorende bij de
GEMENGD NIEUWS.
Advertentie n.
Maatschappij tot Bevordering
der Toonkunst.
PLATZEMEL-
COGNAC FINS BOIS
Aiiiersfoortsche Industrie- en
Huishoudschool.
Blijkens het verslag der jongste
vergadering van den Raad der ge
meente, zal het verzoekschrift der ver-
eeniging «Amersfoortsche Industrie
en Muishoudschool"doorde afdeelingen
in behandeling worden genomen
Het verzoek hield in een steun van
de zijde der gemeente in tweeërlei
vorm, te wetende toekenning van
een jaarlijksche subsidie ten bedrage
van f 2500,— alsmede voor het eerste
jaar een bijdrage voor eens van f 1000
in de inrichtingskosten der school, en
in de tweede plaats het bewilligei
eener eerste hypothecaire geldleening
van f 40 000 op het schoolgebouw,
dat met de kosten van aankoop van
den grond een waarde zal vertegen
woordigen van f 55 000.
De vraag, of het belang der gemeente
de inwilliging van het verzoek niet
alleen mogelijk, doch ook wenscbelijk
doet zijn. verdient nader onder de
oogeu gezien te worden.
Dat een school als de ontworpene
voor alle klassen der Amersfoortsche
burgerij groot tastbaar nut zal op
leveren, zal thans wel door niemand
ontkent worden, al zullen er nog
velen zijn in ons goede stedeke, wier
oogen voor dat nut eerst recht zullen
opengaan, wanneer de school door
haar resultaten voor zichzelf zal heb
ben gesproken.
Men kan het betreuren, dat er ook
op dit gebied nog zoovelen zijn, die
niet kunnen gelooven zonder gezien
te hebbenmaar afkeuren mag men
het niet, dat menigeen, vervuld van
zorg voor het evenwicht der gemeen
telijke financiën, eenigszins huiverig
is om de gemeentelijke lasten, die
toch reeds zwaar genoeg zijn, te ver-
hoogen met de uitgaven, die de nieuwe
school van de gemeente vraagt.
Wel is waar staat thans de vol
tooide Ambachtsschool in onze ge
meente als sprekend bewijs vóór
bovenbedoelde ongeloovigen Immers
toen die inrichting in het leven ge
roepen moest worden, weiden ook
door velen bezwaren breed uit
gemeten, en het resultaat is thans
leeds na twee jaren, dat een honderd
tal Amersfoortsche gezinnen de toe
komst van hun zoon er dooi verzekerd
zien. Het particulier initiatief heeft
daarbij getoond, dat alleen door zijn
bemiddeling de inrichting kon tot
stand komen, want het zou de krach
ten der gemeente vei re te boven zijn
gegaan om zelfstandig een school te
stichten, die bijna f 40 000 voor deu
bouw heeft gekost en jaarlijks '16 h
18 duizend gulden aan uitgaven voor
het onderwijs vergt. Dat resultaat
werd bereikt met een betrekkelijk
geringe gemeentelijke bijdrage van
f4000 per jaar, omdat Rijk, Provin
cie en particulieren nu de overige
kosten voor hun rekening namen,
hetgeen niet het geval had kunnen
zijn bij een gemeentelijke Ambachts
school.
In nog sterker verhouding zal het
zelfde verschijnsel zich voordoen bij
de Industrieschool, want de jaarlijk
sche uitgaven der school, 11 a 12
duizend gulden bedragende, worden
eveneens uit allerlei bron bijeenge
bracht, mits de gemeente een subsidie
van f 1200 per jaar wil vetleenen.
Het merkwaardige van de trans
actie is, dat zelfs deze uitgaaf voor
een deel overwogen wordt door de
jaarlijksche lente en aflossing der
hypothecaire leening ten bedrage van
f2500, zoodat feiUlijk de gemeente
kas alleen bezwaard wordt door de
rente en aflossing der hypotheek van
f 40.000, welke gelden door de ge
meente zelve van anderen geleend
zullen moeten worden, doch tegen
lager rentestand en langer tijdperk
van aflossing.
De vraag blijft dus enkelmag de
gemeente Amersfoort de risico op zich
nemen van het welslagen eener zaak,
die overigens eene betrekkelijk zeer
geringe jaarlijksche uitgave van haar
vraagt, omdat bij het eventueel mis
lukken der school hare verschillende
hulpbronnen grootendeels zouden op
drogen, en dus de gemeente zich voor
veen tweede post", een gedeeltelijk
oninbare schuld geplaatst zou zien.
In de beantwoording dezer vraag
schuilt de kern van de verantwoorde
lijkheid, die ieder Raadslid bij het uil-
brengen zijner stem op zich zal laden.
Stemt hij tegen het verzoek, dan
zal Amersfoort verstoken blijven van
een samenstel van verschillende scho
len, vanaf een Fröbelschool, die
leeds de zorgen voor het opgroeiende
kind zal op zich nemen, tot de ver
schillende scholen en cursussen in
hetzelfde gebouw vereenigd, die het
achttienjarige meisje, opgeleid voor
de huishouding of voor een der takken
van vrouwelijken arbeid, aan de samen
leving terug geeft.
Men meene niet, dat de beslissing
wel een paar jaren uitgesteld zal kunnen
worden, want de gunstige gelegenheid
die zich nu aanbiedt, b v. om f5000
Rijkssubsidie te ontvangen, zal niet
spoedig, waarschijnlijk nooit terug-
keeren.
En het zou niet de eerde maal
wezen, dat de gemeente Amersfoort het
gunstige oogenblik liet voorbijgaan!
Stemt echter het Raadslid vóór
den gevraagden steun der school dan
moet er ook bevredigende zekerheid
bestaan, dat de school zich zal kun-
handhaven en tot bloei zal geraken
Wil men hierover een oordeel vormen,
dan dringt zich het feit op den voorgond,
dat in alle gemeenten zonder uitzon
dering soortgelijke scholen steeds tot
aan den nok van het dak met leer
lingen gevuld werden en dat er
geen reden is om aan tenemen, dat
onze gemeente de eerste uitzondering
zal vormen. Integendeel bewijst het
duizendtal handteekeningen van
Amerfooi tsche gezeten huismoeders
op het circuleerende adres aan den
Raad, dat juist in onze gemeente door
zeer velen van de school zal worden
ebruik gemaakt.
En men houde wel in het oog ,dat
onbekend onbemind maakt, zoodat de
school zich door hare resultaten meei
en meer vrienden zal weten te verwer
ven, zooals het ook met de Ambachts
school is gegaan.
Bovendien zal het van het grootste
belang zijn in laatstbedoeld opzicht,
of de school van stonden aan in vol
doenden omvang en op bevredigende
wijze zal worden opgericht en geregeld
Want bovenal geldt de waarheid
«goedkoop, duurkoop" voor de inrich
ting eener school, een waarheid,
die hier ter stede zich waarlijk niet
voor de eerste maal zou doen gevoelen!
Te Zwolle, een plaats weinig grooter
dan Amersfoort en inet het oog op
de omgeving zeker niet gunstiger ge
legen, weid de Industrieschool in 1902,
dus twee jaar na de oprichting, dooi
172 leerlingen bezocht; te Alkmaar
door 180 leerlingen, terwijl men
verschillende aanvragen moest weige
ren wegens gebrek aan plaatsruimte
Te Zwolle was de school aanvanke
lijk op te bescheiden voet ingericht,
waardoor zij spoedig over twee ge
bouwen moest verdeeld worden, het
geen tot dubbele kosten in menig
opzicht aanleiding gaf, zoodat men
ten slotte een geheel nieuwe school
moest bouwen.
Edoch ook in zake scholen met
hulpgebouwen, zelfs meer dan twee,
heeft men ook in Amersfoort onder
vinding kunnen opdoen.
Het denkbeeld voorzichtigheidshalve
geopperd door menigeen, die sym
pathie voor de school gevoelt, om de
inrichting op kleine schaal te begin
nen en later zoo noodig uit te breiden
stuit bovendien op ernstig bezwaar
van de zijde der Regeering ter zake
van hel toekennen eener subsidie, en
van de zijde van het Nutsdepartement
ten aanzien van het verstrekken van
het grondkapitaal van f15.000
En zulks niet ten onrechte, omdat
de risico der zaak eerst recht zal
ontstaan, als ze ten halve aangepakt
wordt. Immers wie zal er aan den
ken. als hij een woonhuis wil bouwen
voor zich en zijn gezin, om den
bouw aanvankelijk op kleine schaal te
beginnen?
Voor de industrieschool zal het
zelfs een levenskwestie zijn, omdat de
aard der inrichting, de regeling en
de jaarwedden van het personeel,
de doeltreflende indeeling der cur
sussen enz. geheel afhangen van den
flinken opzet der zaak.
Zonder in onderdoelen af te dalen,
willen wij er op wijzen dat voor de
gelijk onderwijs in het koken niet
alleen materiaal noodig is, maar ook
bovendien dat het toebereide een nut
tige bestemming moet kunnen vinden
De giondgedachle der inrichting is
nu, dat het onderwijs, personeel bijna
in zijn geheel intern aan de school
geplaatst woidt, zoodat men daardoor
op de salarissen kan uitwinnen een
deel der kosten van door de school
geleverde spijzen en in het algemeen
alles wat strekt voor huisvesting en
verpleging Men denke aan het was
schen, stiijken, opleiding van dienst
boden, tafeldienen, kamers doen enz.
Want in ledige lokalen kan men alle
huishoudelijke zaken niet tot haar
recht laten komen.
Bovendien zal' het kookonderwijs
kunnen vervangen wat anders door
de gemeente voor de herhalingsschool
gedaan moet worden, hetgeen een
der krachtigste argumenten oplevert
vóór de toekenning der gevraagde
gelden Want zonder twijfel zou de
Herhalingsschool in dien zin op den
duur grooter kosten aan de gemeente
veroorzaken.
Dit alles neemfechter niet weg, dat
de geldelijke moeilijkheden, waarin de
gemeente verkeert, een groot bezwaar
voor de bewilliging van het subsidie
zal opleveren,-vooral in het eerste
jaar, omdat de bijdiage van f 1000
voor de inrichtings kosten er nog bij
komt. Het is dus begrijpelijk, dat
menigeen het wenschelijk zou achten
de gemeentelijke subsidie te doen in
gaan bij de opening der school, dus
voor het eerste jaar verminderd tot
een bedrag van f 1500. omdat de
sclnol vermoedelijk niet vóór Mei
1904 geopend zal kunnen worden.
Echtei zijn de uitgaven der school
juist in het eerste jaar zóó groot, dat
luime geldmiddelen voor haar nood
zakelijk zijn, zal zij niet aanstonds
voor tekorten geplaatst worden, redei
waarom Rijk en Provincie het sub
sidie toch voor het geheele jaar zullen
uitkeeren.
Het laat zich zelfs vreezen, dat ten
slotte liet bedoelde verschil van f 1000
iu het gemeentelijk subsidie roor hel
eerste jaar een struikelblok zou kun
nen worden voor het welslagen der
zaak. want de school staat of valt
met de beslissing, die door den Raad
genomen zal worden, omdat alle tor-
gezpgde subsidies en bijdragen af
hankelijk gesteld zijl) van den dooi
de Gemeente te verleenen steun.
Het verdient daarom ten zeeiste
gewaardeerd te worden, dat door een
belangstellende onbekende aan het
Bestuur der op te richten school de
toezegging is gedaan van een geschenk
ten bedrage van duizend gulden, ter
gemoetkoming in de inrichtingskosten,
dus feitelijk een gift waarmede hel
vorenbedoelde struikelblok uit den
weg zou kunnen worden geruimd.
Moge het voorbeeld door den on
bekende gegeven er toe leiden, dat
ieder Raadslid zich nog eens tweemaal
bedenke, vóór hij er toe zou kunnen
besluiten om zijn stem tegen de op
richting der school uit te brengen.
G.
Amersfoort, 6 Juni 1903.
liet Boudsfeest van de «A. N. W. B."
Het programma der groote feesten
van den »Alg. Nederl. Wielrijders-
bond" in de maand Juli a. s. is nu
meer in bijzonderheden bekend ge
maakt en luidt als volgt:
Vrijdag 3 Juli. Van 87»14'/» uur
concert van het 8e regt. inf. in de
Buiten-Sociëteit. Na afloop bal.
Zaterdag 4 Juli. Om 127» uur aan
komst der Bondstochten uit alle oor
den des lands. Musis Sacrum, Velper
plein. Te 17» receptie, ten Stadhuize
van Bestuur en Congresleden. Te 27»
uur boottocht naar Wageniugen en
bondstocht naar Oosterbeek. 's Avonds
te 8 uur verlichte boottocht
avondfeest op het landgoed Klaren-
beek. Vooi ts concerten in Musis
Sacrum.
Zondag 5 Juli. Te 97» uur groote
Bondstocht naar Dieren. De lunch
wordt in verschillende hotels gebruikt
Te 3 uur algemeene vergadering in
Musis. Te 6 uur groot diner in Musis
Te 8 uur concert in het park van
Musis. Te 9 uur concert-varié. Te 11
uur vuurwerk. Te 12 uur nachttochten
Zeer waarschijnlijk zullen ook Bel
gische en Duitsche winlersportbroeders
ons land bij die gelegenheid bezoeken.
De «Touring Club de Belgique"
heeft plan om legen dien tijd een
groote toer door Nederland temaken
en de nabijheid der Duitsche grenzen
zal zeker ook onze Oostelijke fietsende
naburen aanleiding geven om voor dit
feest over den Rijn te trekken.
Te Würishofen is groote opschud
ding gewekt door de verdwijning van
den Kroaat Okiez, hoofdiedacteur van
de Kneippblatter. een man die daai
na den dood van Kueipp zelf zoowal
de lakens uitdeelde. Reeds lij.lens het
leven van Kneipp had hij een grooten
invloed op dezen gekregen, niettegen
staande men Kneipp van vele kanten
tegen Okiez gewaarschuwd had. Aan
de Kneippblatter verdiende hij alleen
tusschen de twaalf en vijftienduizend,
en tijdens het leven van Kneipp opzijn
minst twintigduizend mark. Okie"z was
ook de uitvinder en bereider van de
de Wörishofsche tormenlil-zeep, waar
mee hij nog een aardige duit verdiende;
verder maakte hij nog veel geld met het
scluijven van werken en vlugschrif
ten over de Kneipp-kuur, maar in
weerwil van dat alles was Okiez steed
kort bij kas. Zijn familie in Kroatië
had veel geld noodig en wat die niet
opmaakte, gebruikte een dame met wie
hij op een mooie villa samenwoonde.
Toch wist Okiez het air aan te nemen
van een vroom en menschlievend man.
Zoo was er voor zijn villa een prachtige
grot van Lourdes met een rijk voi-
sierde Madonna waar steeds eenige
vromen op een bank, die Okiez er
bij had laten zetten, zaten te bidden,
terwijl andere badgasten met wereld-
scher neigingen in de villa zelf hoog
zaten te spelen. Okiez organiseerde
ook inzamelingen en weldadigheids
voorstellingen voor de armen en gaf
zelf veel weg. Op deze wijze had hij
gaandeweg het vertrouwen en crediel
van iedereen gewonnen. Toen zijn
schuldeischers echter niet langer ver
kozen te wachten en de bom op sprin
gen stond, leende hij nog gauw bij
dezen en gene een aardig sommetje
en ging er van door. Men denkt dat
men hem in Kroatië of daaromtrent
moet zoeken.
Een aantal geneeskundigen uil
's Hertogenbosch en omstreken, allen
leden van de «Vereening van Koe
pokinrichtingen in Nederland", heeft
zicht bij breed gemotiveerd verzoek
schrift tot de Tweede Kamer gewend,
aandringende op verwerping van het
wetsontwerp tot nadere wijziging en
aanvulling der wet van 4 Dec. 1872,
ter voorziening tegen besmettelijke
ziekten.
Requestanten spreken als hunne over
tuiging uit, dat eerst principieel moet
worden nitgemaakt het nut der vac
cinatie en revaccinatie en dat eerst
daarna een wetsontwerp als dat, het
welk thans wordt voorgesteld, mag
worden overwogen.
De stakiiigskostcn.
Naar men verzekert, zal de Regee
ring een aanvullingsbegrooting bij de
Tweede Kamer indienen, waarbij alle
kosten van Regeei ingswege bij de
jongste stakingen gemaakt, zullen wor
den aangevraagd. In verband hier
mede zouden verschillende artikelen
van de loopende oorlogsbegrooting
wijziging ondergaan en met groote
bedragen moeten worden verhoogd,
waartegenover een belangrijke ver
laging zou staan wegens liet dit jaar
niet houden der najaarsoefeningeii.
Een ingezetene van Musselkanaal
(Gr.) verkocht dezer dagen zijn hond
aan iemand te Haarlem en verzond
het dier per spoor. De nieuwe eige
naar be. ichtte Donderdag j.l. de goede
ontvangst, maar Dinsdagavond was
het trouwe dier bij zijn ouden baas
terug.
De hond had den weg van Haar
lem naar MusselKaanaal terug weten
Ie vinden.
Vcxjr de v^le bewijzen van
belangstelling ondervonden bij
haf overlijden van! onzen gelief
den Echtgenoot, Vader, Behuwd-
ek Grootvader, den Heer CARL
JO^EF iklfJ/ER, betuigen wij
onzeft-Karttdijlreu .dank» -
Uit aller naam,
Wed. A. BREDERBeckeb.
Amersfoort, 6 Juni 1903.
Afdeeling AMERSFOORT.
VRIJDAG, ZATERDAG EN ZONDAG
1-2, 13 en 14 JUNI 1903.
Feestdirecteur,
de heer M. W. PETRI.
Solisten
Mej. Eaónr Kloos, uit Wiesbaden,
SopraanMevr. Pauline de Haan-
Manifakges, uit Rotterdam, Alt
de heer Jos. Tijsben, uit Frank
rijk a. M., Tenor*, de beer Gebabd
Zalsman, uit Haarlem, Basde
beer Bram Eldeeing, uit Amster
dam, Viool.
Gecom
bineerd
f4.—.
Niet lVriJda£ fl-50i
'Zaterdag-2.50
leden (Zondag -2.50S
Vrijdag vrij
Zaterdag vrij
Zondag f 1.bovendien
introductie voor huisgenooten
(dames, of jongelieden beneden
16 jaar) Vrijdag f 1.Zondag
f 1.50.
Verdere bijzonderheden zie
Feestwijzer, te verkrijgen k 25
cents bij de diverse boekhande
laren.
Het lidmaatschap f 4, toe
gang gevende tot de uitvoeringen
van alle afdeelingen, te hekomen
bij ondergeteekende.
SST" Zij, die zich' 'vóór 8 Juni
aanmeldenals-Ka voor 1903/04,
genieten bij het Muziekfeest reeds
de rechten der leden.
De Secretarie.
Plantsoen 14.
Gp de HÖLLANDlX-:
3 Bh" rn kalf geplaatst
tERIJ te B^a
vorden een
:-druk-
Mid. Ver
goeding van arbeidskaart.
Sseiété Anonyme.
f 1.40 de Liter v
in vcrzegeldo bemande flescn
vnn 5 Liter, voorzie^ van het
attest van Dr P. F. vaM hamel
ROOS. Proofflosch ix rl.30.
Uitsluitend verkrijgbaar bij:
AMERSFOORT,
