NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. FEUILLETON. SOESTDIJK. No. 58 Woensdag 22 Juli 1903. Twee-en-dertigste jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG. Paus Leo XIII. f BINNENLAND. Tante Frtierilje op sliipwitn. Amersfoortsche Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 1.Franco per post door het geheele Rijk Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever 6. J. SLOTHOUWER. Bureau: Laugestraat 77. Telephooiuio. 69. AD VERTENTIËN: Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 77» Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte Zacht en kalm is do 93-jarige hooge- priester der Roomsch Katholieke kerk ingeslapen 25 jaren lang heeft hij die kerk geleid, haar steeds brengende tot grootere macht, tot heerlijker bloei; 25 jaren lang hebben millioenen ge loovigen geluisterd naar de stem van den grijsaard met bet zwakke lichaam en den sterken geest. Hoe hoog steeg niet de hoop. toen men onlangs mocht hooren van zijn lijfarts, dr. Lapponi, dat hij nog jaren kon leven En nu is onverwacht snel het einde gekomen. Vincenzo Gioacchino Pecei werd den 2en Maart 1810 te Carpineto Romano geboren uit gegoede oudeis. Hij ont ving zijn eerste opleiding aan het Jezuïten-college te Viterbo en studeerde later aan het Collegium Romannm. In December 1837 ontving hij de priester wijding en werd achtereenvolgens be noemd tot gedelegeerde te Benevenlo, Perugia en Spoleto. In dit ambt muntte hij uit door nauwlettend toezicht, onpartijdigheid, rechtvaardigheid en strenge toepassing der wetten zonder aanzien des persoons. De hooge mee ning die toen reeds van den jongen geestelijke werd gekopsterd, werl slechts bevestigd en versterkt, toen hij als nuntius te Brussel optrad. Bij het vei laten van dit ambt werd Joachim Pecci bevorderd tot aartsbisschop i an Perugia en kardinaal in pectore. Zijn bestuur aldaar was gewijd aan werken van liefde, vroomheid en wetenschap, zoodat zijn heengaan in 1877 algemeen werd betreurd. Ilij was echter geroe pen tot een hoogeren post, dien van Camerlengo van den 11. Roornsche Kerk. Een jaar later stierf paus Pius IX en werd Joachim Pecci door het con clave tot Paus gekozen (7 Febr. 1878). Hij nam ter herinnering aan paus Leo XII den naam Leo XIII aan en werd den 3en Maart onder dezen naam ingezegend. Het was een moeilijke taak waar voor Leo XIII werd geplaatst „De geheéle wereldlijke macht (van het pausdom) was verlorende zede lijke invloed van de kerk was zoo niet verwoest, dan locli gecompromitteerd de diplomatieke betrekkingen waren met bijna alle regeeringen van Europa verbrokenhet pausdom was ten prooi aan de aanvallen van zijn tegenstan ders en aan het wantrouwen van zijn vriendenonder de Roomschen heersch- ten algemeene ontmoediging en diepen oneenigheidzelfs de hiërarchie, de band die de kerk bijeenhoudt, was verzwakt: men zag leeken het bestuur der bisschoppen critiseeren en zelfs trachten een deel er»an aan zich te trekken. Het denkbeeld had post gevat dat Rome, bevolkt door afgezette vors ten, een groot broeinest van intriges en samenzweeringen was geworden En toen zelfs de schijn vermeden moest worden van hun aanspraken te steunen, toen men zich wel had moeten wach ten het vermoeden te wekken dat hun zaak de zaak der Kerk was, het men toe dat de eene zaak met de andere werd verward dulJe men dat mensche lijke eerzucht en hartstochten zich mengden in degcdsdienstigebelangen". (Chailes Benoist: „Le Pape"). De nieuwe Paus aanvaardde echter met krachtige hand het bestuur en voerde onverwijld noodzakelijke ver- beteiingen in. Misbruiken werden uil den weg geruimd, de hofhouding werd vereenvoudigd, alom de uiterste zui nigheid betracht. Met de wereldlijke machten werd aanraking gezocht, zelfs Duitscbland, op dat oogenblik gewik keld in de Kulturkampf, trad de Paus vriendelijk tegemoet. Stipt volgde Leo XIII de hoofdlij nen van zijn program, dat in de eerste plaats beoogde het heil der kindei en van de Kerk en de versterking van het Roornsche geloof, door zooveel mogelijk toe te geven wat niet het dogma en de leerstellingen aantast. Beletten dal de godsdienst als wapen zou worden gebruikt van de eene partij tegen de andere, alle regeerings- vormen erkennen zonder af te wijken van het beginsel dat alle macht van God komt, maar in de overtuiging dat God de macht eveneens aan de volken als aan de vorsten kan gevenden vrede herstellen in de gemooderen en de onderwoipenheid in de geesten, de eenheid iri het gezin dooi de onver- breekbaarveiklaring van het huwelijk door een voorbeeldige zorg voor het onderwijs en de opvoeding; met de maatschappij meeleven en dus aan de Kerk haar verloren prestige terug geven verder zich wijden aan het onderzoek van de sociale quaestie, teri einde liet pausdom te veijongen en de Regeeringen te bewijzen dat de Kerk haar niet alleen laat staan in haar moeilijkheden en dan zich zoo gedragen tegenover de openbare mach ten, dat wanneer zij soms in onmin geraakten met den Heiligen Stoel, het duidelijk was dat aan haar de fout lag. En inderdaad heeft de pas gestor ven Paus dit program voor een zeer groot deel uitgevoerd: Hij heeft de hiërarchie hersteld in Schotland, Oost Indië, Armenië en Afrika: hij heeft de missies vermeerderd en de propaganda met millioenen begiftigd; hij heeft scholen opgericht in ltahë, die te Rome alleen 250 000 liie per jaar kosten; hij heelt den veldtocht tegen de slavernij aangemoedigd eri gezegend, hij heeft aan de regeerin- gen concessies gedaan zonder te over schrijden de grens die de leerstellin gen der Kerk aanwezen ten bewijze strekken de verzoening met Duitsch- land bekroond door het bezoek van den Lutherschen Keizer Wilhelm II aan het Vatikaan; de onderhande lingen met Rusland, waarbij hij bleef weigeren toe te geven ten opzichte van het gebruik der Poolsche taal, die een voorwaarde is voor iiet be staan van het katholicisme in Polen. Hij heeft alle regeeringsvormen ei kend en aangenomen en daarover heeft hij misschien liet meest geschre ven en zich het duidelijkst uitgedrukt. Men herinnere zich de encycliek over de burgeilijke macht, den biief aai Mgr. Rampollu, destijds nuntius te Madiid, waarin de Paus de Carlisten afwees, die van den godsdienst een wapen voor hun plannen wilden ma ken verder den brief aan den aarts bisschop van Parijs om dezen'aan te sporen den nuntius bij de Fran sclie Republiek, mgr. Czacki te steu nen in zijn strijd tegen de intransi geanten die de republiek wilden on dermijnen. Hij iieeft het huisgezin op de oude grondslagen willen herstellen, getuige de encycliek over het huwelijk eri de echtscheiding; hij heeftde maatschappij willen versterken door zijn encycliek over de moderne dwalingen, in welke hij de socialistische en de nihilistische leerstellingen veroordeelt en die let welzelfs in Rusland werd ver spreid. Hij heeft zich met ijver aan de sociale quaestie gewijd en ook daar over een merkwaardige herdei lijken brief uitgevaardigd. Steeds meer heeft de Paus in latere jaren, gesteund door keizer Wilhelm 11, aansluiting gezocht bij Duitscbland, waartoe waarschijnlijk veel heeft bijgedragen de strijd tegen de congregaties waaiin de Fransche regeeiing sedert geiuimen lijd is gewikkeld. Maar ook daarbij bleef Leo XIII zijn program getrouw, hij heeft geen wooid gesproken dat der regeering van »de oudste dochter der kerk" in moeilijkheden kon bren gen. De oplossing van deze quaestie heeft hij moeten overlaten aan zijn opvolger. Leo XIII echter heeft de grond slagen gelegd voor een nieuwe op vatting van het pausdom, waai bij minder het denkbeeld van de wereld lijke macht van den stedehouder van Christus, en meer diens geestelijk overwicht op den voorgrond is ge treden. Zoo heeft hij niet alleen aan zijn kerk, maar ook aan het paus dom nieuwen glans bijgezet. Vooral kwam dit uit in 1885, toen de Duitsche Keizer Wilhelm 1 hem uituoodigde als scheidsrechter op te treden in het geschil met Spanje over den Karolinen-archipelin 1887 toen hij zijn 50-jarig priesterjubilee vierde, en dit jaar hij de herdenking van zijn 25-jarig Pausschap. Ook een bevor- delaar van kunst en wetenschap heeft Paus Leo XIII zich getoond en als Latijnsch dichter stond hij hoog aangeschreven. Zijn naarn zal in de geschiedenis blijven leven als een van de verheven- ste en edelste mannen die den Pause lijken stoel hebben ingenomen. Ter gelegenheid van den verjaar dag van 11. M. de Koningin-Moeder zal het Koninklijk Echtpaar van 1 tot 5 Augustus te Soestdijk komen lo- geeren. Zondag maakte het Koninklijke Echtpaar een rijtoer door de Soeren- sche en de Wieselsche bosschen, ver gezeld van de Grootmeesteres, barones van Mardenbroek, en den Grootmeester, baton Sirtema van Grovestins. Het hooge gezelschap keerde te voet naar het paleis terug. De verjaardag van II. M. de Koningin-Moeder zal op Maandag 3 Augustus te Baarn met eenige feesle lijkheden gevierd worden. Gunstige financiën. Juni van dit jaar maakt een bij zonder schitterend figuur ,wat de in komsten der schatkist betieft. Er kwam 147» millioen in of bijna l'/i millioen meer dan in Juni 1902 Tot deze goede uitkomst hebben, op enkele accijnzen en de Staatsloterij na, alle onderdeelen bijgedragen. Het meest de successierechten, die bijna 27» millioen inbrachten, ruim het dubbele van Juni 1902 en 27»-maal de gemiddelde raming voor één maand. De achterstand die over de vijf vorige maanden bij dit middel 7» milloen Vertelling van HANS HOFFMAN. 11 Agatha, ge zijt vrij volgens goddelijk en menschelijk recht. Ik weet, dat hij je overrom peld heeft. Dat kan en mag je niet binden, Je bent nog altijd vrij." »0, o, maar hij is mijn weldoener en mijn redder. Hoe kan ik hem deze ontrouw aan doen Dat is heelemaal onmogelijk." "Agatha, denk eens na. Nu doe je hem juist onrecht. Een vrouw, die een man trouwt zon der ware liefde, begaat een zware zonde. Zij belooft hem iets, dat zij volstrekt niet kan na komen. Zij belooft hem geluk, dat zij hem niet geven kan. Zeker zou je als zijn vrouw je plichten trouw vervullen, maar geloof je, dat dit alleen een man gelukkig maakt? Hij mag meer ver langen, omdat je met je ja voor het altaar hem meer belooft en je zou een leugenares jegens hem worden. Je bent den man, die je vraagt en dien je niet lief hebt een beslist neen schuldig, anders lieg je hem voor. Dat mag je niet, Agatha. Je mag je weldoener niet voorliegen. Maak je vrij van die, in den grond, onware verhouding en je zult aan je weldoener den grootsten weldaad bewijzen. Hij is een oud man en zal het oogenblikkelijk begeeren, dat in hem op kwam, spoedig overwinnen. Als je draalt, Agatha, om te doen wat noodig is, dan noem ik je laf -en je mag niet laf zijn, Agatha, jij niet! Luister naar mijn raad. Ga met mij op mijn schip naar Swinemünde. Daar vandaan schrijf je hem. En als je wil zal ik nu terstond naar hem terugkeeren en hem voorbereiden op je besluit. Want dat je hem zelf het afscheids woord openlijk zegt, kan niemand van je ver langen." "Toch wel," zei Agatha met klem. »Ik ver lang het van mijzelf. «Slechts van aangezicht tot aangezicht mag dat gebeuren. Ik wil niet meer laf zijn. Breng mij dadelijk naar hem terug, want je hebt gelijk, ik mag niet aar zelen. O, hoe zal ik hem smeeken mij te ver geven." "Agatha," riep Christiaan jubelend uit. Maar als een bekwaam zeeman bond hij eerst het zeil en het roer vast, eer hij naar voren trad om haar in zijn armen te sluiten. Toen echter deed hij het ook flink. «Kijk, kijk," zei tante Frederikje, toen zij het paartje zij aan zij zag naderen, «die heb ben dat gauw klaar gespeeld. Maar dat is heel mooi, dat is edel van u, Burgemeester, dat u zelf het meisje in de armen van haar beminde hebt gevoerd. Het is nu voor u ook goed, dat de verloving spoedig bekend wordt gemaakt. Denk eens aan, de menschen begonnen reeds te kletsen, dat u zelf dat jonge ding wilde trouwen. Ik vraag u tochMooi is het niet van die loszinnige kletsmuilen u zulke domme jongensstreken toe te schrijven. Een meisje trouwen, dat dertig jaar jonger is! Maar nu wil ik u toch, tot belooning van uw slim heid en uw edelen zin, zelf de plaats wijzen waar de smokkelwaren verborgen zijn. Zie, hier! En het zou wel het beste zijn, als we den flesch portwijn maar dadelijk met elkaar ledigden op het welzijn van het verliefde paar en op onze verdere vriendschappelijke nabuur schap." Zij haalde uit een kunstig verborgen vakje een flesch wijn te voorschijn en gaf dien aan den burgemeester. Deze toonde zich niet zoo dom als tante Erederikje hem beoordeelde. Het gelukte hem uitstekend een goed gezicht hij een verbazend slecht spel te zetten. Met de nabuurschap bleef het bij het oude, maar niet hij het goede. Een historische schets. Yroolijk wappert thans de Nederlandsche driekleur van het paleis te Soestdijk ten teeken dat onze geliefde Koningin-Moeder daar ver blijf houdt. Daar onze Koningin en de Prins Gemaal en meer ander vorstelijke personen er van tijd tot tijd logeeren, worden vele oogen in Nederland gericht naar deze plaats en zoo vond ik het ook voor de lezers van dit blad niet ondienstig een overzicht te geven van de wording van dit paleis en domein, waarvan de Hooge bewoners steeds zoo nauw vereenigd zijn geweest met het lief en leed dat Neder land wedervoer. De afleiding van den naam Soestdijk is dunkt ons niet ver te zoeken. In een charter van 1426 wordt reeds gewag gemaakt van "die dijck, die dijekweg en de slote Zoesdijck" waarbij de weg, de dijk en de sloot onder schouwing (toezicht) wordt gesteld van Baarn zoodat deze plaats oorspronkelijk een dijk of waterkeering geweest zal zijn, om het land tegen overstroo mingen der Eem te beveiligen. (Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1903 | | pagina 1