NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. FEUILLETON. BINNENLAND. DE SCHIMMELRIJDER. No. 63. Woensdag ïf Augustus 1905. Vier-en-dertigsten jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG. Amersfoortsche Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden met Zondagsblad f 0.75; Franco per post door het geheele Rijk f 1. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER. Bureau: Langestraat 77. Telephoonno. 69. ADVERTENT1ËN: Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7'/» Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte Mr. Goeman Borgesius is Zondag avond met spoed naar Het Loo ver trokken en Maandag voormiddag door H. M. de Koningin ontvangen. Na deze audiëntie is het te ver wachten, dat de benoeming van het nieuwe Ministerie zeer spoedig zal volgen. De te benoemen nieuwe ministers zijn tegen hedenmiddag bij H. M. op Het I.oo ontboden, ten einde over 's lands politieken toestand te beraad slagen. Het nieuwe ministerie. Volgens gerucht zal het nieuwe kabinet als volgt zijn samengesteld prof. mr. G. A. van Hamel, hoogleeraar te Amsterdam, justitie jhr. mr. R. de Marez van Swinderen, gezant te Was hington, buitenlandsche zakenkapi tein ter zee W. J. Cohen Stuart, marine; generaal-majoor H. P. Staal, souschef van den generalen staf, oor log; mr. Th. H. de Meester, vice- president van den Raad van Indië, financiënmr. P. Rink, lid van de Tweede Kamer, binnenlandscbe za ken; mr. D. Fock, lid der Tweede Kamer en van Ged. Staten v. Zuid- Holland, koloniën. Het Departement van Waterstaat zou worden gesplitst; als hoofd van de eene afdeeling, omvattende waar schijnlijk landbouw, handel en nijver heid en arbeid (thans binnenlandscbe zaken) zou optreden mr. J. D. Veegens, lid vaD den Raad van Toezicht op de Spoorwegdiensten, terwijl het tech nisch gedeelte van het tegenwoordig Departement zou komen te staan onder het beheer van prof. J. Kraus, hoog leeraar-directeur der Technische Hoo- geschool te Delft en zou omvatten waterstaat, spoorwegen en posterijen en telegrapbie. Ned. Heide-Maatschappij. De jaarvergadering zal gehouden worden te Zutphen op Dinsdag 12 September e.k. Na afloop der middagvergadering wordt een excursie gehouden naar de vloeiwoide bij 't Graftel onder Warns- veld. De volgende dag is bestemd voor een excursie naar de bosschen be- hoorendfl tot »Het Huis Bergh" van Z. H. den Vorst van Hohenzollern Graaf van den Bergh, enz. en een bezoek aan de borstelfabriek der firma Heinen, Schulte Co. te 's Heerenberg. Stof bestrijding. Te Zeist is gevestigd de Nedor- landsche Stofbestrijding-Maatschappij welke haar aandacht wijdt aan het belangrijke vraagstuk der stofbestrij ding, ten bate var. de algemeene volksgezondheid. Het stofvrij maken en houden van wegen wordt voor particulieren uit gevoerd door deze Maatschappij, dio in een brochure, getiteld »Stof bestrij ding een nationaal belang", nadere bijzonderheden omtrent de kosten enz. mededeelt. Voor villabewoners langs druk be reden stoffige wegen kan het werk van deze Maatschappij misschien een uitkomst wezen. Bij gelegenheid van het bloemen- feest te Soestdijk op 2 dezer is door bovengenoemde Maatschappij destraat- weg nabij het paleis Soestdijk stofvrij gemaakt. Van het eiland Wieringen schrijft men aan De Tijd: Tijdens de jaarlijksche kermis is hier nog altijd een plechtigheid in ge bruik, die stellig dagteekent uit de Middeleeuwen. Nadat namelijk op den eersten kermisdag al heel vroeg de klokken het feest hebben ingeluid, begint te 10 uur het gebimbam op nieuw en begeven vele Wieringers, behoorende tot allerlei gezindten, zich naar de oude Hypolituskerk, waar zij onder de plechtige tonen van bet orgel door eenige notabelen worden ontvangen. Dan luistert men een weinig naar het orgelspel en verlaat het ge bouw aan de rechterzijde in een lange aaneengesloten rij. Aan den uitgang ontvangt ieder bezoeker een broodje ter grootte van 7 h 8 centimeter. Het is een vierkant stukje gebak, alleen aan de bovenzijde wat afge rond, en draagt den naam van luul. Zulke tulen worden er op Wieringen tijdens den kermistijd heel wat ge geten. Het is het luxe- of feestbrood der eilanders. Vermoedelijk is het gebruik ont staan tijdens het betalen der koren- tiend aan de kerk en is bekend als tulenmarkt. De kerk ontvangt nu geen tiend meer en betaalt ook niet de tulen. Deze worden bekostigd door een particulier. De tulenmarkers loo- pen met hun feestgave in de hand over het kerkhof en begeven zich verder huiswaarts. De Hypolituskerk is een oorspronke lijk Katholieke kerk, dateert uit het jaar 1040 en is der bezichtiging overwaard. Zij is ter halver lengte aan de koorzijde uit tufsteen opge trokken, evenals de helft van den toren. Het bovengedeelte van den toren en het middelgedeelte van de kerk is van gewonen baksteen, dateert van 1675 en is minder mooi dan het tufsteenen deel. Eenige jaren geleden was de kerk zeer vervallen, maar is toen, dank zij vooral de milde tus- schenkomst van den bekenden Heer P. W. Janssen te Amsterdam, weer gerestaureerd. Een zwart marmeren steen meldt in verguld schrift: «Het is een edele, zoo niet de edelste vorm van weldoen, die den mensch de gelegenheid opent aan zijn verhevenste aspiraties te voldoen. Door de milde schenking van den Heer P. W. Janssen te Amsterdam werd dit kerkgebouw na jaren van vruchteloos pogen in het geheele land met een bijdrage van het Rijk en de Algemeene Synode in den jare 1895 gerestaureeerd en in den oorspronke- lijken vorm teruggebracht. Heil den belangloozen gever P. W. Janssen." De optocht te Maastricht. Men schrijft uit Maastricht: De Historische Optocht, die op 13 en 15 Augustus a.s. alhier zal gehou den worden en waarvan men zich veel voorstelt, begint vorm aan te nemen. Althans als voorlooper van het offi- cieele programma, dat binnen enkele dagen zal uitkomen, kunnen we alvast de voornaamste groepen opgeven, welke in den optocht zullen voor komen. Als tafereelen uit Maastricht's roemrijk verleden: de Bouw der Pons Mosae; feestelijke ontvangst van den H. Servatius; groep Noormannen onder Vikings Godefridus en Harold met bun buit terugkeerend naar hun kamp prediking van den tweeden kruistocht in O. L. Vr. kerk door den H. Ber- nardus van Clairvaux; Heymo, de beroemde kapileelen beeldhouwend der - O. L. Vr. kerk stichting der St. Mathiaskerk door de gilde der Lakenweversterugkeer van Willem van Gulick uit den slag der Gouden Sporen; vervoer der groote klok van St. Servaaskerkblijde inkomst van Keizer Karei VEtiënne de Geloes met zijn gevolg Karei V huldigend; intocht van den stadhouder Frederik Hendrikhet leggen van den eersten steen van het Stadhuis; Lodewijk XIV trekt met zijn gevolg door de stad, gezeten in zijn gouden Statiekaros; stichting der wereldberoemde Glas- en Aardewerkfabriek door Petrus Regout; apotheose der Stedemaagd. Koopmanschap I Hierbij eenige wenken, die de heer G. Muller, bekend voorman van de Amsterdamsche middenstandsbewe ging, in een boekje «Het winkelbedrijf en wat daarmee in verband staat" aan collega's en winkelpersoneel geeft: «Er vertoont zich een bezoeker aan den ingang. Indien niet alle bedienden op dat oogenblik met den verkoop bezig zijn, bewijze één hunner den adspirant-kooper al dadelijk de eerste beleefdheid door de deur voor hem te openen, een lichte buiging te maken en na 't binnenkomen ook weer de deur te sluiten." «Bij slecht weder ontlaste men den bezoeker onmiddellijk van de para- pluie." «Bij 't doen van zijn inkoopen is de Hollander zeer penibel en verlangt beslist een beleefde en goede bedie ning. Is hem iets onaangenaams in een winkel overkomen, dan kan hij 't niet onder zich houden en zonder babbelziek te zijn bazuint hij 't overal rond tot groot nadeel van den win kelier. En dan eerst de dames bij de theevisites! «Is een zaak soms na lang praten beklonken, men slake alsdan geen zucht als blijk van opluchting en zette ook niet plotseling een blij gezicht, alsof men zeggen wilde: zie zoo, dat is eindelijk afgeloopen" «Komt er bij slecht weer een rijtuig voor den winkel aangereden, men spoedde zich met een gereedstaande parapluie naar buiten Een derge lijke kleine galanterie wordt altijd gaarne aanvaard." «Zoolang er bezoekers in den win kel zijn, mag het personeel evenals de patroon slechts op gedempten toon onder elkander een gesprek voeren". «Het komt wel eens voor, dat dames bij het delibereeren over den aankoop plotseling in een andere taal beginnen te sprekende verkooper houde zich dan, alsof hij die taal niet verstond, al is hij ze nog zoo goed machtig" Er zijn onder onze kostgevers, of laat ik liever zeggen, «kostgeef- sters", velen die zich niet tevreden stellen met het noodzakelijke «kauf- mannisché"; ze verlangen dat er een gezellig praatje bij gehouden wordt In dat geval kan ik den verkoopers slechts toeroepen de woorden welke generaal Koeropatkine bij zijn vertrek naar bet oorlogsterrein den heeren journalisten toeriep: «Geduld, mijne heeren en nog eens geduld 1" Dan moet men bij «burger-aristo- kraten", die vlugge afwikkeling ver- langen, niet te veel pratenbij lach- Oorspronkelijke novelle van TII. STORM. 37) Dan daalde haar stem; het klonk, alsof zij ■weende. »In zee, in 't haff. O, lieve God, ik zie hem nooit weer!" Toen keerde hij zich om en schoof de baker voor haar bed weg; hij viel op zijn knieën, sloeg de armen om zijn vrouw en trok haar naar zich toe«ElkeElke herken mij dan toch, ik ben immers bij je!" Maar zij opende de van de koorts gloeiende oogen en zag als reddeloos verloren om zich heen. Hij legde haar weer neer in de kussens daarop klemde hij de handen in elkaar«Heere, mijn God," riep hij uit, «ontneem mij haar nietl Gij weet, dat ik haar niet kan missen I" Daarop was het, alsof hij zich bedacht, en zachter voegde hij er aan toe «Ik weet het immers wel, Gij kunt niet altijd, zooals Gij wilt, ook Gij niet altijd, Gij zijt alwijs; Gij moet volgens uw wijsheid doen o Heer, spreekt slechts tot mij door een ademtocht!" Het was, alsof het plotseling stil geworden was, hij hoorde slechts een lichte ademhaling; toen hij zich naar het bed omwendde, lag zijn vrouw in een rustigen slaap, maar de baker keek hem met verschrikte oogen aan. Hij hoorde de deur gaan «Wie was dat?" vroeg hij. «Ann' Grethe, de meid, ging er uit, haas; zij had den vuurkorf binnen gebracht." «Wat zie je mij zoo ontsteld aan, vrouw Levke «Ik? Ik hen van uw gebed geschrikt. Daarmee kunt gij niemand van den dood vrij- biddenl" Hauke keek haar met zijn doordringende oogen aan. «Bezoekt gij' misschien evenals onze Ann' Grethe, de bidstonden bij den Hollanschen kleerenlapper, J antj e «Ja, baas, wij hebben beiden het levend makende geioof'" Hauke antwoordde haar niet. De toenmaals sterk in den smaak vallende afscheiding had ook onder de Friezen wortel geschoten; ver- loopen ambachtslieden of wegens dronkenschap afgezette schoolmeesters speelden daarbij een hoofdrol, en meisjes, jonge en oude vrouwen, luilakken en van alle verlaten menschen lie pen vlijtig naar de geheime bijeenkomsten, waar een ieder voor priester kon spelen. Uit het huis van den dijkgraaf brachten Ann' Grethe en de op baar verliefde knecht hun vrije avonden ddar door. Wel is waar had Elke hare bezwaren daartegen voor Hauke niet verzwegen, maar hij was van meening geweest, dat men zich met geloofszaken van anderen niet moest bemoeienzoo iets deed niemand kwaad en beter ddar dan in de herberg. Het was dus daarbij gebleven en ook nu had hij gezwegen. Maar over hem zweeg men niet; de woorden van zijn gebed liepen van huis tot huis «hij had Gods almacht bestreden want wat was dan toch een God zonder al macht? Hij was een Godloochenaar! Die ge schiedenis van het duivelspaard kon dan toch ten slotte best waar zijn!" Hauke vernam daar niets van; hij had in deze dagen slechts ooren en oogen voor zijn vrouwzelfs zijn kind bestond voor hem niet meer. De oude dokter kwam dikwijls terug, kwam iedereu dag, soms tweemaal, bleef ze!fs eens den geheelen nacht, schreef weer een recept, en de knecht Iven Johns moest daarmee spoorslags naar de apotheek rijden. Allengs werd zijn ge zicht vriendelijker, hij knikte den dijkgraaf vertrouwelijk toe«Het gaat uaar wensch Het gaatMet Gods hulpen op zekeren dag of nu zijn kunde de ziekte heeft over wonnen, of dat de goede God op Hauke's ge bed toch nog een uitkomst had kunnen vin den toen de dokter met de zieke alleen was, sprak hij haar toe, en zijn oude oogen lachten; «juffrouw," zeide hij, «nu mag ik het gerust zeggen, vandaag is het een feest dag voor den doktergij waart er erg aan toe, maar nu behoort gij weer tot ons, tot de levenden!" Het was, alsof haar donkere oogen een zee van licht uitstraalden: «Hauke! Hauke, waar ben je?" riep zij en toen hij op haar luid ge roep de kamer binnenstormde, sloeg zij de armen om zijn hals; «Hauke, man, gered! Ik blijf bij je De oude dokter haalde zijn foulard uit den zak, streek ër mee langs voorhoofd en wangen en ging met het hoofd schuddend de kamer uit. Op den derden avond na dezen sprak een vroom redenaar het was een door den dijkgraaf van het werk gejaagde leeglooper in de bidstond bij den Hollandschen lapper, toen hij zijn toehoorders Gods hoedanigheden uiteenzette«Maar wie Gods almacht ontkent, wie zegt: ik weet, gij kunt niet altijd zooals gij wij kennen dien ongelukkige immers allenhij drukt als een steen op de gemeente die is van God afgevallen en zoekt den vijand Gods, den vriend der zonde tot zijn trooster; want immers moet de hand des menschen naar een steun grijpen. Maar gij lieden, neemt u in acht voor hem, die aldus bidzijn gebed is een v'oek

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1905 | | pagina 1