NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
FEUILLETON.
DE SCHIMMELRIJDER.
flo. 72.
Zaterdag 9 September 1905.
Vier-en-dertigsten jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
BUITENLAND.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden met Zondagsblad 0.75;
Franco per post door het geheele Rijk f 1.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken intezenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
Bureau: Langestraat J7. Telephoonn». 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte
De cholera.
Sinds eenige dagen komen uit
Duitschland berichten over cholera
gevallen. In het gebied van de Bene-
den-Weichsel heeft de ziekte slacht-
oflers gevordeid; de Weichselbocht
Thorn—BrembergKulm is de eigen
lijke haard van besmetting, maar ook
in de buurt van de Oost-Pruisische
meren heeft zij zich vertoond. In Ham
burg is zij eveneens opgetreden, daar
waren Russische landverhuizers de
dragers van de smetstof. Niet alleen
in Duitschland, ook in Oostenrijk zijn
gevallen voorgekomen in de districten
Mielec, eri Lancut van Oostenrijkscli
Polen, die aan Rusland grenzen, zijn
enkele gevallen voorgekomen, die uit
het Weichselgebied zijn overgebracht.
De oorsprong van al deze gevallen
is duidelijk, en eveneens is het zoo
klaar als den dag, dat men hier te
doen heeft met een gevolg van den
nu gelukkig gëindigden Oost-Aziati-
schen oorlog. In het vorige jaar heeft
eene vreeselijke cholera-epidemie in
in Rusland gewoed. Zij is daar sedert
niet verdwenen, en niets is natuur
lijker, dan dat zij nu haren weg neemt
naar het westen. Rusland behoort tot
de staten, die den 15en April 1893
op de internationale sanitaire confe
rentie te Dresden de verplichtingopzich
namen om naar Parijs en Berlijn, de
beide middelpunten van den interna
tionalen sanitairen dienst, elk voor
komend geval van cholera te berichten.
Tot aan den zomer van dit jaar is
Rusland deze verplichting nagekomen.
Het berichtte trouw, dat de besmet
ting van de Kaspische zee over den
Kaukasus zich verspreidde en ook
naar Astrakan was doorgedrongen,
van waar zij vroeger, in 1830, zich
over geheel Europa heeft uitgebreid.
Da laatste mededeeling van Rus
land op grond van de overeenkomst
te Dresden hield echter in, dat ten
gevolge van de onlusten in het ge
bied van den Kaukasus en elders de
verdere opgaven over choleragevallen
zouden worden gestaakt. Niemand
weet, hoe thans de toestand van de
volksziekte is in het Russische binnen
land. Maar de kwalen, waaraan Rus
land lijdt, doen zich naar buiten
voelen, ook in liet optreden van
choleragevallen buiten de Russische
grenzen.
Wanneer de medische wetenschap
thans nog op den zelfden trap stond
als vijftig jaren geleden, dan zouden
wij alle reden hebben tot bezorgd
heid. Want de cholera heeft zich
altijd langzaam verspreid, wanneer
zij van Indië over Afghanistan en
Perzië naar Europa doordrong, maar
veel sneller wanneer zij den landweg
verliet. Het optreden van de ziekte
in dit jaar herinnert aan hare ver
schijning in het jaar 1892. Ook toen
kwam zij over Bakoe en Astrakan
uit Rusland en vertoonde zich om
streeks dezen tijd van het jaar in
Hamburg. Ook in 1884 waren het in
de eerste plaats voor het groote ver
keer geopende havensteden, als Toulon
en Marseille, Havre en Antwerpen,
waar zij ingang vond.
Vroeger ontstond er steeds angst
en bezorgdheid onder de geheele
bevolking, wanneer het optreden van
cholera bekend werd. Men herinnerde
zich de vreeselijke epidemiën van de
jaren 1830, 1849 en 1866, die slacht
offers hadden gevorderd bij duizenden
onder alle rangen en klassen. Het
economische leven werd ernstig ge
schokt; quarantaines, die handel en
verkeer belemmerden, schenen on
vermijdelijk. Dat is nu anders. Men
geelt zich niet meer over aaD schrik
en ontsteltenis; er wordt kalm en
zakelijk gehandeld.
Deze verandering in de beoordeeling
van het optreden der cholera is een
gevolg van de vorderingen, die ge
maakt zijn in de kennis van de oor
zaak der ziekte en van de wijze
waarop zij zich verspreidt. In de jaren
1883 en 1884 ondekte Koch in Egypte]
en Indië den verwekker van de
cholera, die sedert onder den naam
van komma-bacil bekend is. Dank
zij deze ontdekking beschikt men
thans over krachtige middelen om de
besmetting door cholera tegen te gaan.
Bij de ontdekking sloot zich aan het
constaleeren van twee feiten dat de
cholera-vei wekker zich steeds be
vindt in de sloffen, die zich uit de
darmen ontlasten, en de besmetting
plaats heeft in de verteringsorganen
terwijl voor de verspreiding van
cholera het water de belangrijkste
drager is. Zoo kreeg men inzicht in
de wijze waarop de cholera zich uit
breidt, Tegelijk echter kon men zich
de wapenen tot bestrijding van het
besmettingsgevaar verschaffen.
Men is bij de organisatie van den
strijd tegen het cholera-gevaar bijzon
der bedacht geweest op de invoering
van een toezicht op de verkeerswegen,
want men weet van oudsher, dat de
cholera-smetstof de wegen volgt, waar
langs het verkeer van personen en
goederen gaat, inzonderheid de water
wegen. In verband met dit toezicht
staan de maatregelen om van ver
dachte gevallen, die voorkomen, vlug
den aard vast te stellen en, wanneer
de aanwezigheid van cholera wordt
geconstateerd, de aangetasteindividuen
af te zonderen, want metiederen cbo-
lera-ziekte, die wordt geïsoleerd, wordt
een bron van cholera-verspreiding
verstopt. Van de maatregelen tot be
strijding van de cholera is reeds door
de ondervinding de deugdelijkheid
gebleken. Hunne toepassing zal naar
wij hopen, ook ditmaal Europa bewaren
voor het gevaar, dat als nasleep van
den oorlog en van zijne gevolgen in
det binnenland van Rusland, over de
Russische grenzen heen de volkgezond
heid bedreigt.
De opstand, die in het gebied van
den Kaukasus is uitgebroken, zal den
Russischen overheden voorloopig, al is
de oorlog afgeloopen, heel wat te doen
geven. Bakoe, het middelpunt van de
revolutionnaire beweging, hetcentium
tevens van de petroleumstreek aan de
Kaspische zee, staat geheel in vlammen.
De enorme naphthabronnen van de
wereldlirma's Nobel, Rothschildt enz
zijn reeds door liet vuur vernield of
nog slechts aan te wijzen door de
mijlenlange inktzwarte rookkolommen,
die uit de putten en boortorens op
stijgen.
Een pctroleum-maatschappij te St.
Petersburg kreeg bericht, dat er dage-
lijksch zeer hevig wordt gevochten.
Met uitzondering in het district Bibi-
Eibat staan overal de petroleum-
werken stil.
Een ander bericht meldt, dat de
naphtabronnen van Balakhany,Saboen-
tchi en Romany uitgebrand zijn. In
het geheel zijn veertig bronnen van
de Nobel-maatschappij vernield. De
petroleumhandelaars te St. Petersburg
willen zich tot den keizer wenden met
het verzoek krachtige maatregelen te
willen neinen tegenover de dreigende
crisis.
De stadsdoema heeft maatregelen
genomen om de waterwerken van
Bakoe, die met residu van petroleum
worden gestookt, met steenkool aan
den gang te houden.
Een Fransche maatschappij kreeg
het volgend telegramDe toestand is
nog verergerd. De bevolking vlucht
naar alle kantenniets kan haar tegen
houden. De Armeniërs, die niet in
handen van de Muzelmannen willen
vallen, steken elkander overhoop. De
telefoon werkt niet meer; alle draden
zijn doorgesneden.
Een latere telegrafische mede
deeling berichtte: Allerwegen zijnde
naphthabronnen door het vuur aange
tast zestig procent der putten zijn
uitgebrand. Een houtmagazijn en
verscheidene woonhuizen, die zich
in de nabijheid bevonden, zijn een
prooi der vlammen geworden. De
artillerie heeft een huis plat geschoten,
waaruit met bommen werd gewor
pen. Er heerscht een ongekende ver
schrikking. 't Is één groote menschen-
slachting, waaraan de politie met
geen mogelijkheid een eind kan maken.
Vrouwen worden op straat aangeval
len en overhoop gestokenkinderen
worden door de beulen over hun
hoofden rondgezwaaid en tegen de
muren te pletter gegooid. Onophoude
lijk wordt er in de straten gescholen.
De staatsinkomsten gaan door de
verwoesting der bronnen met 250
millioen gulden achteruit en tien
duizend menschen hebben er hun
werk door verloren. De schade, door
de eigenaars te lijden, wordt op milli-
arden begroot.
Een telegram aan den «Evening
Standard" maakt eindelijk melding
van het in de lucht springen van
het arsenaal in Bakoe, waarbij vele
personen gekwetst zijn.
Het oproer te Tokio is wel niet van
zoo ernstigen aard als de opstand in
de Kaukasus, waar door godsdienst
en rassenhaat de hartstochten nu vrij
uitlaaien, maar toch zal men moeten
toegeven, dat het Japansche volk ge
ducht huis kan houden, als alles niet
voor den wind gaat. Na den gisteren
gemeiden aanval op het bureau van
het regeeringsgezinde dagblad Kokoe-
min, begaf de menigte zich naar de
woning van den minister van binnen-
landsche zaken de heer Josjikawa De
woning werd ondanks de beschermen
de politiemacht bestormd en in brand
gestoken. De woningen van de andere
ministers schijnen een gelijk lot ont
komen te zijn, doordien de politie ze
met hand en tand verdedigd heeft.
Den geheelen dag hadden dreigende
betoogingen plaats voor de woningen
van den eersten minister, den heer
Katsoera en van den minister van
buitenlandsche zaken, tevens gevol
machtigde ter vredesconferentie den
heer Koemoera, dien het volk dus al
heel slecht voor zijn diensten beloont,
't Klinkt in de gegeven omstandig
heden nog zoo dwaas niet, wat een
lid van het Japansche gezantschap
in Portsmouth gezegd heeft, n. 1. dat
de onderhandelaars bij hun terugkomst
Oorspronkelijke novelle van TH. STORM.
46)
Dijkzaken I" mompelde hij, nik tref daar
zeker enkele heemraden aanl"
Zij liep hem achterna en lrukte hem de
hand, want hij was met deze woorden de
deur ook al uit. Hauke Haien, die anders in
alle zaken zich een eigen oordeel vormde,
gevoelde nu de behoefte, met hen, die hij zich
anders nauwelijks verwaardigde te raadplegen
van meening te wisselen over de zaak. In de
gelagkamer vond hij Ole Peters met twee
der heemraden en nog een polderbewoner bij
het kaartspel. "Gij komt zeker van buiten,
dijkgraaf?" zeide de eerste, terwijl hij zijn
kaarten opnam en weer op de tafel legde.
»Ja, Ole," antwoordde Hauke»ik ben er
geweest; het ziet er kwaad uit!"
«Kwaad? Nu, een paar honderd zoden
en een beschroeiing zal het wel kosten; ik
hen er van middag ook geweest."
«Zoo goedkoop zullen wij er niet afkomen,
Ole," antwoordde de dijkgraaf, "de kil be
gint weer te werken, en al slaat zij nu ook
niet uit het Noorden op den ouden dijk, dan
doet zij het toch uit het Noord-Westen!"
"Gij hadt haar maar stil moeten laten,
waar gij haar vondt! «zeide Ole droogjes.
"Dat wil zeggen," antwoordde Hauke, "bij
den nieuwen polder heb je niet het minste
belang en daarom moest hij maar niet bestaan.
Dat is je eigen schuld. Maar als wij dammen
moeten opwerpen, om den ouden dijk te be
schermen, dan maakt de groene klaver achter
den nieuwen de onkosten meer dan goed!"
«Wat zegt ge, dijkgraaf?" riepen de heem
raden; "dammen? Hoeveel dan wel? Je houdt
er van, alles op de duurste manier aan te
pakken!"
De kaarten lagen onaangeroed op de tafel.
"Wil ik je eens wat zeggen, dijkgraaf? «zeide
Ole Peters met de ellebogen op de tafel en
het hoofd in zijn handen: «jou nieuwe polder
is een werk dat geld vreet en jij hebt ons
daar mooi mee opgescheept! Nog gaat alles ge
bukt onder de zware kosten van je breeden
dijk en nu is hij ook Dog de oorzaak, dat de
oude vernield wordt en wij dien moeten ver
nieuwen! Gelukkig is het nog niet zoo
erg: hij heeft het ditmaal gehouden en zal
dat in het vervolg ook wel doen! Ga morgen
maar weer op je schimmel zitten en kijk den
boel nog eens goed na!"
Hauke was uit een vreedzame woning hier
heen gekomen; achter de nog altijd gematigde
woorden, die hij moest hooren dat kon
hij niet ontkennen schuilde een taaie tegen
stand en het was hem, alsof hem de oude
kracht ontbrak, om daaraan het hoofd te bieden.
«Ik zal uw raad opvolgen, Ole," zeide hij,
«maar ik ben bang, dat ik toch alles zal vinden,
zooals ik het vandaag gezien heb."
Een onrustige nacht volgde op dezen
drukken dag; Hauke wentelde zich slapeloos
op zijn legerstede rond. «Wat scheelt je?"
vroeg Elke, die door bezorgdheid voor haar
man eveneens wakker gehouden werd; »is er
iets wat je drukt, deel het mij dan mede; dat
hebben wij immers altijd zoo gedaan?"
«Het heeft niets te beteekenen, Elkeant
woordde hij«aan den dijk, aan de sluizen
moet iets hersteld worden; je weet, dat ik
dergelijke zaken altijd 's nachts bij mij zelf
verwerken moet."
Meer zeide hij niet; hij wilde zich zijn
vrijheid van handelen voorbehouden; zonder
dat hij het zich zelf bekende, waren hem de
heldere inzichten en de krachtige geest van
zijn vrouw bij zijn tijdelijke zwakheid een
hinderpaal, waarmede hij liever niet in aan
raking wilde komen.
Den volgenden voormiddag, toen hij
weer over den dijk reed, zag hij de wereld
met geheel andere oogen aan, dan den vorigen
dag; wel is waar was het weer ebbe, maar
de dag was nog aan het klimmen, en een zwak
lentezonnetje liet zijn stralen bijna loodrecht
op de onafzienbare Wadden vallen; de witte
meeuwen zweefden rustig heen en weer,
en onzichtbaar, hoog boven hen onder den
azuurblauwen hemel, zongen de leeuweriken
hare eeuwige melodie. Hauke, die niet wist,
hoe de natuur ons met hare bekoringen mis
leiden kan, stond op den noord-westelijken
hoek van den dijk en zocht naar de nieuwe
bedding der kil, die hem gisteren zulk een
schrik aangejaagd had; maar bij het felle
zonnelicht vond hij haar in den beginne niet
eens; eerst toen hij met zijn hand de oogen
tegen de verblindende stralen beschutte, ont
dekte hij haar weer, maar toch, gisteravond
moesten de schaduwen der schemering hem
op een dwaalspoor gebracht hebben, want nu
teekende zij zich slechts flauw af; het wroeten
der muizen had stellig veel meer schade aan
den dijk toegebracht dan de vloed. Dat was
zeker, veranderingen moesten er plaats hebben,
maar door de muizenholen zorgvuldig uit te
graven, en zooals Ole Peters gezegd had, door
versche zoden en eenig roeden stroobekleeding
kon de schade verholpen worden.
Wordt vervolgd
