BINNENLAND.
Plaatselijk Nieuws.
Officieele Publicatie.
Gemengd Nieuws.
jaarlijks 100£millioen pud opbrengen,
zijn op weg van te verdwijnen. Wij
vragen bescherming onzer eigendom
men".
Men verzekert dat er 1000 gewonde
Armeniërs zijn in het gasthuis van
Balachanzy.
Men seint uit St. Petersburg aan
«Petit Parisien"
De petroleumnijverheid te Bakoe is
feitelijk vernietigd.
De verliezen bedragen verscheidene
honderden millioenen voor de particu
lieren en 500 millioen voor den staat.
Meer dan 100.00O arbeiders zijn
zonder werk en duizenden werklieden
zijn gedood.
De Fransche en Engelsche kapita
listen lijden zware verliezen en 't is
nog niet gedaan.
De St. Petersburgsche correspondent
van den «Lokal Anzeiger" seint: De
vreeselijke naphtabranden in Bakoe
duren voort.
Bijzonderheden ontbreken, omdat
de telegralische en telefonische verbin
dingen met eenige plaatsen verbroken
zijn.
De toestand in het naphtagebied
is vreeselijk. Menschen, die gisteren
nog millionnairs waren, zijn vandaag
tot den bedelstaf gebracht.
De voortdurende wetteloosheid, die
in het zuiden heerscht, draagt de
voornaamste schuld: roof en moord
zijn daar aan de orde van den dag.
De gouverneur generaal is machte
loos hij kan op verre na niet voldoen
aan alle aanvrage om bescherming,
omdat er geen voldoende militaire
macht beschikbaar is. Ook de moord-
pai lijen tusschen Tartaren en Arme
niërs houden aan.
Deze verschrikkelijke naphthabran-
den brengen nieuwen nood over heel
Rusland. De naphtbafabrikunten wil
den eenigen tijd geleden uit eigen
middelen een wacht vormen: onbe-
grijpelijkerwijs weigerde de regeering
echter hun daarop verlof te geven.
Anders zou de tegenwoordige ramp
nooit zulk een grooten omvang heb
ben kunnen aannemen.
Van uitvoer van petroleum kan nu
geen sprake meer zijn.
Het voornaamste gevecht beeft niet
plaats gehad te Bakoe, maar een ware
veldslag werd geleverd tusschen de
opstandelingen en de troepen op de
terreinen der exploitaties van Bala
chanzy.
De sterke troepenmacht werd ge
steund door artillerie.
De wei klieden, die zich in de gebou
wen van het hospitaal hadden ver
schanst, werden er ten slotte uit ver
jaagt. Nadat de troepen eerst talrijke
salvo's hadden gelost, staken zij de
banjonet op het geweer en namen
het gasthuis stormenderhand in.
Andere benden vielen het militaire
kamp en de stapelhuizen der inten
dance aan, doch weiden afgeslagen
met verlies van een doode en een
gewonde.
Men schat het aantal slachtoffers
op 8 of 10 duizend.
Enkele Engelschen in Bakoe worden
in hun huizen belegerd. De consul
van Engeland te St. Petersburg dringt
onverwijld op het zenden van troepen
aan.
Onderhandelingen tusechen
Noorwegen en Zweden.
De onderhandelingen tusschen de
afgevaardigden van Zweden en Noor
wegen te Karlstadt zijn Donderdag
vooi loopig gestaakt. De onder
handelaars zijn naar hun respectieve
lijke hoofdsteden teruggekeerd, naar
het heet om hun regeering te raad
plegen. De correspondent van «Poli-
tieken" zegt, dat achter die schorsing
van de onderhandelingen echter een
ernstig verschijnsel zit. Hij vermoedt
of meent te weten, dat de Zweden
ten opzichte van de grensvestingen
van geen toegeven willen weten en
hun eisch op dat stuk een ultimatum
is. De Noorsche onderhandelaars zul
len nu het Storthing laten beslissen,
denkt hij.
Koninklijk bezoek te Arnhem.
H. M. de Koningin-Moeder bracht
Maandagmiddag per automobiel een
bezoek aan Arnhem. Na den lunch
ten huize van den commissaris der
Koningin, baron Mollerus van West
kei ke, begaf 11. M. met gevolg ver
gezeld door den Commissaris en
mevrouw Mollerus, zich te voel naai
de Groote Kerk waar kerkvoogden
der Ned. Herv. Gemeente de hooge
gasten ontvingen. Na bezichtiging
van het gebouw nam II. M. nog het
stadhuis van buiten in oogenschouw
en wandelde vervolgens naar het
huis van den Commissaris terug Ver
volgens werd met een omweg over
den Velperweg, de terugtocht naar
Soestdijk aanvaard.
Cholera gevaar I
De »N. Arnh. Ct." schrijft
«Zooals bekend is heerscht in Rus
land en Duitschland de cholera in
ernstige mate.
Dagelijks nu komen te Zevenaar
Duitsche en Russische landverhuizers
aan, waarvan velen den nacht aldaar
verblijven: nu eens vijf dan twintig,
soms dertig en meer. Van geneeskun
dig onderzoek is geen sprake. Zij wor
den ongehinderd toe- en doorgelaten.
Wij meeuen de aandacht der bevoegde
autoriteiten hierop te moeten vestigen.
Maatregelen aan te geven, welke dienen
te worden genomen om het gevaar
van besmetting te vooi komen ligt
niet op onzen weg: wij bepalen er
ons op toe te wijzen op het gevaar,
waarvan het bestaan zeker niet zal
worden ontkend.
De mogelijkheid bestaat voorts dat
Amerika weldra zijn grenzen zal sluiten
en voor deze emigranten, die dan ten
laste van Nederland zouden kunnen
komeD. Er schijnt dus alle rede te
zijn thans handelend op te treden,
om te voorkomen, wat anders allicht
spoedig te laat zou kunnen blijken.
Doniela N'ieuweuhuis in hechtenis.
Reuter seint uit Keulen:
Volgens de »Küln. Zeit.', heeft de
politie hier ter stede heden namiddag
den leider der Nederlandsche revolu
tionnaire socialisten, Domela Nieuwen-
huis, gevangen genomen, toen hij op
het punt stond den trein van 3 uur
23 te nem.-'ii die van Ehrenbreitstein
naar het Zuiden vertrekt. Domela
Nieuwenhuis beweerde naar Marburg
te willen reizen.
Hondenkarren voor de post 1
Bij de administratie der Posterijen
moet het voornemen bestaan om
voor het vervoer van de post te
platten lande gebiuik te maken van
hondenkairen.
Reeds zijn de directeuren aange
schreven op te geven, welke bode
diensten hiervoor in aanmerking
komen.
Postzegel voor antwoord.
Een zeer toe te juichen maatregel
nam het hoofdbestuur der Po-terijen
en Telegraphie: het verkrijgbaar stellen
van eenige der meest von-komende
buitenlandsche postzegels. Over en
weer was 't voor menschen die iets
aan anderen in het buitenland te
vragen hadden, een bezwaar dat men
als postzegel voor antwoord meestal
geen andere dan de daar waurdelooze
inlandsche postzegels bevat. Nu zijn
wij althans van die moeielijkheid
bevrijd.
Vnn ouds het Kapelhuis.
Het oude, weinig opvallend gebouwtje
op den hoek van Lievevrouwenkerk
hof en Krankeledenstraat is thans
gerestaureerd en daardoor is onze
aan antieke monumenten niet zoo
hijzonder rijke stad in het bezit geko
men van een typische taveerne, welke
zeker voortaan onder de bezienswaar
digheden der oude Keistad zal wor
den genoemd en geroemd.
Ieder Amersfoorlerweet dat in vroe
ger tijden naast den slanken Lieve
vrouwentoren zicb een trotscb kerk
gebouw statig verhief, hetwelk in den
Franschen tijd gesloopt werd. De kerk
had namelijk sinds een aantal jaren
dienst gedaan als artillerie-magazijn.
In 1787 sprong er een bom, die aan
het kerkgebouw zooveel schade aan
richtte dat aan herstellen niet te den
ken viel. Gelukkig bleef de toren ge
spaard.
Tusschen de jaren 1805 en 1800
werd het kerkgebouw gesloopt. Het
dak bracht in 1805 f 1286 op, terwijl
de afbraak van de Kapel en de kleine
kerk, die in 1807 onder den hamer
kwamen, voor ruim f2300 werd ver
kocht. Het orgel deed in 1809 nog
f255 uit.
Zooals bij alle groote kerken waren
meerdere kleine, in de nabijheid van
de kerk gelegen gebouwtjes, welke
zich van de profane huizen door hun
schoonen bouw onderscheidden, mede
bestemd voor den kerkelijken dienst.
Zoo'n gebouwtje was ook het zeld
zaam mooie kapelhuis, dat nu geres
taureerd is. Nadat het kapelhuis zijn
vroegere bestemming had verloren,
ja zelfs, door het luimige noodlot als
pakhuis moest dienst doen, kreeg de
tand des tijds er vrij spel mee en die
liet er van zijn vernielend geknaag
wel ergerlijke sporen achter, zoodat
het grauwvuile geveltje, de verweerde
ruitjes en de vermolmde kozijnen niets
aantrekkelijks meer boden aan de voor
bijgangers, maar te eer de aandacht
vroegen van schilder en oudheidkenner.
Zoo trok het ook de aandacht van
den bekenden rijksarchitect Jan Kallf,
die verleden jaar op zijn reis ter
bestudeering van oud-Hollandsche
monumenten in Amersfoort geruimen
tijd toefde.
Toen eens duidelijk was in bet licht
gesteld met welk een fraai specimen
van oude kunst merl hier te doen
had, ontfermden verschillende kunst
kenners en -liefhebbers zich over
het gebouw en daar men unaniem
van oordeel was, dat het oude monu
ment niet verder aan verval mocht
worden prijsgegeven, werden ernstige
stappen gedaan om de restauratie
te verzekeren. Het voornemen van
den eigenaar om «het ouwe ding"
te sloopen, zette tot spoed aan.
Ook de rijkscommissie voor de be
schrijving der monumenten van ge
schiedenis en kunst achtte het be
houd van dit monument van Middel-
eeuwsch burgerlijke architectuur hoogst
gewenscht.
Het gevolg was dat men zich in
verbinding stelde met den eigenaar.
Door een der architecten van liet
departement van BinnenlandscheZaken
werd een herstellingsplan ontworpen,
hetwelk met behulp eener flinke rijks
subsidie en de ingezamelde gelden
eener uit oudheidlief hebbers bestaande
commissie kon worden uitgevoerd.
En thans staat het oude gebouwtje
er weer in zijn oorspronkelijken vorm
en werkelijk 't is een genot naar dat
oude rustige geveltje te kijken.
Het vriendelijke trapjes-geveltje is
los maar toch rustig, vol figuur en
toch eenvoudig De oude baksteenen
temperen de kleuren, maar doen de
blindbogen en hoekpilasters toch vol
doende uitkomen. Natuursteenen dor
pels en kantblottken omsluiten de
kleine vensters, waarin aan uit de hand
gesmeede hengsels kleine eiken luikjes
luifelsgewijze openslaan.
De zware kloosterdeur draagt onder
het spiegat een forschen klepel.
De hoekpilasters zijn gedekt door
zandsteenen kruisbloemen terwijl een
windvaan den top siert.
In een hoek ontbreekt ook de
console rnet baldakijn niet. Zou daar
Bachus kornen troonen? Of een
kraaiende liaan die de bezoekers aan
den tijd herinnert? Of een wijzen uil,
die hen raadt: «maathouden"?
Er ontbreekt nog een uithangbord.
Welke smid zorgt er nu eens voor
dat er een mooi stuk smeedwerk komt
te hangen, dat bij het karakter van
den gevel past?
Het interieur is in overeenstem
ming met het uiterlijke. Door de in
lood-gevatte, gekleurde ruitjes vloeit
een zacht, getemperd licht naar bin
nen in het rustige, koele vertrek. Ook
hier is alle materiaal in zijn natuur
lijke gedaante gehouden. De tapkast
is een mooi stuk werk, waaraan de
detailleering gothiek is gehouden.
Bijzonder mooi en volkomeu in stijl
is de schouw, met haar oude pilas
ters en antieke mantel waartegen
oude borden zeer fraai doen. Alleen
dansen eenige weenerstoelen luchtjes
over den vloer. Die mochten wel door
andere vervangen worden, of door
vaatjes desnoods.
Overigens is met tal van kleinig
heden, zooals lantaarns, blakers, snot
neuzen het oude karakter goed be
waard gebleven en getuigd de gansche
meubileering van nauwgezette smaak
volle verzorging.
Kortom, «Van ouds 't Kapelhuis"
is een rustig zitje geworden, waaronder
het blij getingel van ons mooi carillon
bij het schuimend Amersloortsch bier
kan uitrusten.
Aan allen die hebben medegewerkt
ons deze bezienswaardigheid te ver
schaffen, past dank, doch warme hulde
bovendien aan de aannemers Koenen
en Hemels, door wie de restantie werd
uitgevoerd en aan den kundigen met
selaar W. G. Klomp, die aan het
oude geveltje zijn talent kon dienst
baar maken.
Morgenavond wordt in «De
Zwaan" onder leiding van den alg.
voorzitter, den heer S. J. van Duinen,
een vergadering gehouden van de
verschillende commissiën, welke te
samen het «9 uur sluilings-comité"
vormen.
In de circulaire welke de heer Van
Duinen tot de commissieleden gericht
heeft, wordt de wenschelijkheid be
toogd, dat de commissiën uit de
verschillende bedrijven zooveel moge
lijk in denzelfden geest werkzaam zijn.
Daarom heeft de heer Van Duinen
een concept reglement ontworpen van
een 14 tal artikelen. Artikel 5 daarvan
zegt«Al of niet te sluiten wordt
aan de onderteekenaars overgelaten
op 1°. de Zaterdagen, 2°. den dag,
die een algemeen erkenden ChHste-
lijken feestdag onmiddelijk voorafgaat,
3°. de week gedurende welke de ker
mis plaats heeft, 4°. twee weken,
voorafgaande aan het St. Nicolaasfeest
en den dag van dit feest zelf, en 5o.
op den Oudejaarsavond.
En artikel 6 luidt: «De winkelier
is vrij zijn uitstalling ook na 9 uur
te verlichten."
Nu de kosten door het comité
eventueel te maken, zullen worden
gedragen door de vereeniging «Han
del en Nijverheid" en de actie geheel
van deze vereeniging is uitgegaan
stelt de heer Van Duinen voor de
heeren G. Berns en H. Schimmel Jr.
respectievelijk penningmeester en
secretaris van «Handel en Nijverheid"
tot resp. algemeen penningmeester en
alg. secretaris van het comité te be
noemen.
De verschillende commissiën die
alsnog beeren assumeerden, worden
verzocht de namen dier heeren spoedig
op te geven aan den alg. voorzitter
en tevens hem mede te deelen de
namen van voorzitter en secretaris
van iedere commissie. Veertien dagen
na deze vergadeiing wordt er wederom
een vergadering gehouden. In die
vergadering zal aan de orde komen
do. het verslag der bedrijfscomité's
inzake den uitslag van de werkzaam
heden van hun comité; 2'. opgave
van het aantal winkeliers, dat zich
heeft verplicht tot negenuur-sluiting,
door onderteekening der reglementen,
3'. inlevering dier reglementen, 4«.
bespreking van de mogelijkheid, naar
aanleiding van de verstrekte gegevens
of de afkondiging van de negenuur-
sluiting kan plaats hebben, en indien
de resultaten van dien aard zijn dat,
hoewel voor 't oogenblik nog niet vol
doende, er toch wel gegronde hoop
bestaat tot verwezenlijking van de
sluiting, bespreking der middelen welke
daaitoe alsnog kunnen worden aan
gewend.
Een woord van opwekking tot de
comitéleden om de vergadering trouw
te bezoeken, is toch zeker wel over
bodig.
Tot voorzitter van de Eerste
Kamer, gedurende de zitting die zal
aanvangen op den derden Dinsdag
in September is benoemd J. E. N.
baron Schimmelpenninck van der
Oye van Hoevelaken, lid van die
Kamer.
Gisterenavond werd in «De
Zwaan"' een bijeenkomst van genoo-
digden gehouden, waarvan het doel
was: oprichting van eon afdeeling van
den Vrijzinnig-Democratischen Bond.
Er was echter geen animo genoeg om
reeds aanstonds tot het constitueeren
eener afdeeling, waarvoor 10 personen
benoodigd zijn, over te gaan. Over
veertien dagen wordt opnieuw ver
gaderd.
De vereeniging van kruideniers
bedienden en pakhuisknechten «Recht
en Plicht" geeft Zondagavond aan haar
leden een uitvoering gevolgd door bal.
Door eenige tooneelisten wordt dan
opgevoerd«Olaf de Noorman" een
historisch drama en «In de Jonge
Jan", tooneelstuk in één bedrijf.
Hedennamiddag te half zes zal
op het terrein van de sociëteit «De
Vereeniging" aan de Valkenstraat de
plechtige eerste-steenlegging plaats
hebben van de nieuwe recreatiezaal.
Op Zondag 24 September a. s.
zal vanwege de Instelling «Onderwijs"
der Coöperatieve vereeniging «Voor
allen der H. IJ. S. M." excursie worden
gehouden, ter bezichtiging van de
Fabriek van Werktuigen en Spoorweg-
materieel te Amsterdam, het empla
cement «Rietlanden" en de Verbruiks-
instelling der Coöperatie bovenge
noemd. Aan deze excursie kunnen
deelnemen de leden in de correspon
dentschappen Amersfoort, Apeldoorn,
Kesteren, Arnhem en Dordrecht.
De deelnemers ontvangen extra-
vrijbiljetten.
Alhier is opgericht de burger-
schietvereeniging «Prins Hendrik",
waartoe reeds aanstonds 40 leden toe
traden. Het voorloopig bestuur bestaat
uit de heeren J. Bakkenes, A. E. Blok,
A J. C. Bosch, A. Mooijen, J J. Otto,
B. E. van Ruijven en L. Th. van Zwol.
Bij de Zaterdag ten overstaan
van notaris C. A. van Blaricum ge
houden verkooping van vaste goederen
werd perc. 2, huis aan den Leusder-
weg. genaamd «Bellevue", ingezet op
f 3800, verkocht aan Van der Pol
voor f 4050.
Perc. 3, twee woningen boek
Appel- en Groenmarkt ingericht voor
café, ingezet op 1 2850 verkocht aan
Van der Pol voor f 5600.
Perc. 4 en 5. negen woningen aan
de Flierbeek nos 1625 ingezet op
f2800 en f1800 verkocht in massa
voor f3760.
Perc. 6 woning aan het Bloemen-
daal no. 11, ingezet op f1000, ver
kocht aan J. C. van der Veer voor
f1260.
Perc. 7, vier woningen onder éen
dak Teutstraat nos. 1624, ingezet
op f640. verkocht aan J. van Keulen
voor f650.
Perceel 1, de bloekerij aan Achter
Luiaard, was bevorens uit de band
verkocht.
Wie een Adler-rijwiel kwijt is,
kan daarover inlichtingen bekomen aan
het Bureau van politie.
Vorige week is er een neergezet bij
«Rustoord" aan den Bergweg.
Uf de eigenaar dat gedaan heeft
en later vergat het weer mee te
nemen, dan wel of het hier of daar
is ontvreemd en de dief er zich op
die wijze van heeft ontdaan, is niet
bekend.
Ten nadeele van eenymkeraan
den Utrechtschen straatweg zijn de
vorige week twee bevolkte bijenkorven
ontvreemd.
Da firma A. Francken Co. te
Koog aan de Zaan is voor hare inzen
ding cacao en chocolade op de Inter
nationalen Tentoonstelling te Luik
met de zilveren medaille bekroond.
Bij het plaatselijk telephoonnet
zijn aangesloten de heeren H. de Jong,
Kampstraat met no. 128, mr. S. A.
Vennig Meinesz, huize Heiligenberg,
met no 140 en P. J. B. Jakobs, Lan-
gestraat. met no 148.
370ste STAATSLOTERIJ.
De vijfde klasse, welke trekt 18,
20—22, 26—29 Sept., 2—5 en 10—14
Oct. 1905, bevat behalve de premie
van f 30.000 voor den laatst uitko
menden prijs van f 1000 of hooger
en de premie van f 3000 voor het
laatst uitgetrokken lot, de navolgende
prijzen: I van f lOO.OOO, 1 van
f50.000, 1 van f25.000,1 van f 15.000,
1 van f 10.000, 1 van f 5000, 1 van
f 2000, 3 van f 1500, 55 van f 1000,
65 van f 400, 70 van f 200, 170 van
f 100 en 3730 van f 70.
Loten zijn ten kantore van den
Collecteur A. C. R. O. Leinweber te
Amersfoort (Breedestraat 22) nog ver
krijgbaar il f 3.50 per '/io-
Rijkscursussen in vee en
vleeschkeuring.
Burgemeester en Wetboudets van
Amersfoort;
wijzen belanghebbenden op de
mededeelingen van den Directeur-Ge
neraal van den Landbouw voorko
mende in de Nederlandsche Staats
courant van 30 Augustus 1905 (no.
203) betreffende de kostelooze Rijks
cursussen in vee- en vleeschkeuring ter
verkrijging van bet diploma van hulp-
keurmeester van vee en vleesch.
Burgemeester .en Wethouders van
Amersfoort.
De Burgemeester,
WUYTIERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Eeu zonderlinge jacht.
Zondagmiddag gingen 54 verpleeg
den van het Rijksopvoedingsgesticht
«Veldzicht" aan den haal en zetten
hun koers naar Ommen. Al vrij spoe
dig werden er 35 weder ingerekend,
doch de overige 19 zwommen het
Ommerkanaal over en verscholen zich
in het Ommerbosch. Door de mare
chaussee te paard, den brigade com
mandant der Rijksveldwachters en den
gemeente-veldwachter van Stad Om
men werd toen een drijfjacht gehouden,
waarbij het hun gelukken mocht allen
in handen te krijgen Om half elf 's
avonds werden de laatste vluchtelin
gen in 't gesticht teruggebracht. De
rijksveldwachter De Jong te Ommer-
schans bracht 11 knapen binnen.
(«Zw. Ct."}
