BINNENLAND.
Plaatselijk Nieuws.
verdraagzaamheid in Beieren vermeld.
Te Regensburg zijn bij de begravc-
nis van den Piotestanlschen predikant
de twee Katholieko geestelijke in
ambtsgewaad in den stoet medegere
den En te Deggendorf heeft de arme
Protestantsche gemeente van een ver
mogend Katholiek den ontbrekenden
kerkbijbel ten geschenke ontvangen.
In de kanonnenfabrieken van Krupp
te Essen is het buitengewoon druk,
Er wordt met verschillende ploegen
nacht en dag door 'gewerkt, en de
bestellingen van oorlogsmateriaal zijn
zoozeer toegenomen, dat men er ten
spoedigste nieuwe werkplaatsen zal
laten bouwen.
Werkliedenverzekering en
alcoholisme.
De Deutsche Verciu. geven den
Missbrauch geistigei Getianke hield
dezer dagen in Munster zijn jaarrer-
gadering. die werd bijgewoond door
de heeren dr. W. P Rnijsch uit Den
Haag en W. C. van Haeften uit
Utrecht als gedelegeerden van den
Volksbond, Vereeniging legen drank
misbruik.
Zeer belangrijk waren de bespre
kingen over het verband tusschen
het alcoholisme en de werkliedenver
zekering, naar aanleiding waarvan o
m. de volgende conclusiën werden
aangenomen.
Elke wisseling in do volksgezond
heid komt in de arbeidersverzekering
als winst of verlies tot uiting Het
alcoholmisbruik verhoogt de kosten
van de werkliedenverzekering in ver
schillende opzichten.
Ten eerste in de ziekte- en invali-
diteits-verzekeringdoordat het tot
delirium, tot ziels- en zenuwziekten,
tot ziekten van maag, lever en andei e
inwendige organen, voertaan de ont
wikkeling van tuberculose en geslachts
ziekten bevordelijk is en de genezing
van andere ziekten bemoeilijkt en
belet. Ten tweede in de ongevallenver
zekering, doordat het aanleiding geeft
tot ongevallen en de gevolgen hiervan
in den regel verergert Maar buiten
dien leidt het tol vermindering van
don lust voor arbeid en draagt 't bij
tot het ontstaan van een zwakke
nakomelingschap, die zonder genoeg
zaam weerstandsvermogen, den zwaren
strijd om het bestaan moet voeren.
Het alcoholmisbruik moet iti deze
beteekenis geenszins worden opgevat
als dronkenschap.
Daar liet alcoholisme verwoestend
wei kt op de volksgezondheid, is de
bestrijding ervan in hooge mate bevor
derlijk aan de belangen der arbeiders-
vei zekering.
Deelneming aan dien strijd derhalve
ten plicht worden gesteld aan alle
organen der wei kliedenverzekering.
Op velerlei wijze kunnen dezen nut
stichten, bovenal door de verspreiding
van kennis van 't alcoholvraagstuk.
Voor de ziekenkassen en verzekerings
instellingen verdient aanbeveling de
drankzuchtigen, die wenscheri te wor
den genezen, in herstellingsoorden te
doen verplegen. In het algemeen ligt
't op den weg der verzekoringinstellin-
gen, de maatschappelijke inlichtingen
welke uit een oogpunt van bestrijding
van 't misbiuik van alcohol en van
bevoideiing van welvaart zijn in het
leven geroepen, moreel en fuiantieel
te steunen De beperkende bepalingen
op 't doen van uitbetalingen door de
verzekekeringen verdienen nader te
worden uitgewerkt.
De Zuiderzecvisscherij.
Men meldt uit Lemmer aan de
Leeuw Cl.
Vrijdag was alhier een vergadering
belegd van Zuiderzeevisschersen visch-
liandelaren van hier welke vergadering
werd bijgewoond door het lid van de
Tweede Kamer, rien heer Hugenholtz.
Deze wenscht n.l. op de hoogte gesteld
te worden van de belangen van de
Zuiderzeevisscheiij, mede in verband
met eene mogelijke wijziging van de
wet op de visscherij.
Na discussies was de algemoene con
clusie van visschers en vischhandelaren.
dat, in hel belang van den vischstand
i i de Zuiderzee: I. het visschen mtt
de moord- of wonrlerkuil, de kwakkuil
en de dwarskuil verboden di>nt te
worden, doch viijgelaten het visschen
met de kor of kraut, deze evenwel
zonder inkeel'2. strenge straffen te
bedreigen, niet alleen voor de visschers,
maar speciaal voor <1 e vischkoopers,
tegen het leveren en knopen van onder-
rnaatscbe visch 3. de diepte van de
reep (haring)netten en ansjovisnetten
in te korten.
Nu de di ooglegging der Zuiderzee,
zoo die al ooit tot stand mocht komen,
vrij zeker nog vele jaren op zir li kan
laten wachten, zou een ingrijpen van
Ie wetgevende macht in de Z r der zee-
visscherij zeker niet ongewenscht zijn.
Diep toch is het te betreuren om rnaar
een zacht wooid te gebruiken, dat
jaarlijks in de Zuiderzee, die voor vele
vischsoorten zoo gezochte teelplaats,
inillioenen bij millioenen onvol vassen
vischjes, w. o. ansjovis, haring, bot,
paling, spiering, door moord- en d wars-
kuil gevangen en vaak voor eendenvoer
gebruikt worden.
Zaterdag ging de heer Hugenholtz,
toen enkele onzer visschers, die met
de wonderkuil gevisebt hadden, de
haven binnengekomen waren, de tien
duizenden kleine, nog waardelooze
vischjes, welke met dat net gevangen
waren, persoonlijk in oogenscbouw
nemen en zich van het verderfelijke
van dat net overtuigen.
De vergadering op j.l. Maandag
avond uitgeschreven door de heeren
Üs. de Meyere, Dr Peyrot, M. de Pool
en J W. Middelburg, met hel doel
de ingezetenen zich te doen uitspreken
over het al ol niet wenscbelijke van
de aankoop door de gemeente van het
gasthuis «Aldegonde" was, het ge
wichtige der zaak in aanmerking ge
nomen, slechts matig bezocht. Onder
de aanwezigen mei kten we naast schier
alle plaatselijke geneesheei en een groot
aantal laadsleden op.
De heer de Meyere opent met een
woord van welkom de vergadering,
zet nog eens de reden der bijeenkomst
uiteen en brengt een eeresaluut aan
de tegenwoordige oigenaars van «Alde-
gondo" baron en baronesse van Boet-
zelaer voor het vele wat zij in het
belang van hun lijdenden evenmeuscli
hebben gedaan. De vergadering geeft
door luid applaus teeken van instem
ming.
Waar de gemeenteraad staat voor
een zoo belangrijk viaagstuk achtte
het comité, dat het goed en nuttig
zoude zijn, wanneer er een stem uit
de burgerij opging om tot de overname
dezer zoo hoogst nuttige en noodige
inrichting te besluiten. De overgroote
meerderheid der stadgeiioolen toch
zoude het haars inziens diep betreuren,
wanneer het gemeentebestuur de kans
liet voorbijgaan om eigenaar te worden
van het Aldegondegaslhuis.
Evenmin als een tafel en stoel in
een gewone huishouding mag in de
gemeentehuishouding een gasthuis
ontbreken.
Voor een contract, ter verpleging
van onze zieken, met een andere ge
meente wordt over het algemeen weinig
gevoeld. Halve maatregelen inogen
niet worden genomen. Ofschoon de
zaak er rijp voor is, is het voor een
referendum te laat. Twee mogelijk
heden bestaan n I. dat bet gasthuis
door de een of andere liefdadigheids
inrichting wordt geëxploiteerd of wel
dat de gemeente besluit lot zelfexploi-
tatie. Dit laatste zou zeker tot ver
hooging der inkomstenbelasting met
'/i °/o aanleiding geven, doch dit mag
geen reden zijn om daartoe niet te
besluiten (applaus). Bij de behandeling
dezer zaak blijven politiek en gods
dienstige richting geheel buitengeslo
ten, daar het hier een zuiveie sociale
quaestie geldt.
De heer van 't Hof wenscht te weten
tegen welken prijs of onder welke voor
waarden het gasthuis door baron van
Boetzelaer aan de gemeente wordt
aangeboden.
De heer Gerritsen antwoord daarop,
dat ofschoon de overnemingssom niet
mag worden genoemd hij toch de ver
zekering kan geven, dat deze is be
neden het bedrag waarvoor gebouw
en inventaris zijn getaxeerd.
De heer Kraan deelt mede, dat hij
daadwei kelijk het onmisbare van een
ziekenhuis in deze gemeente heeft
ondervonden. Zijn voet werd in Alde-
gonde" geamputeerd.
De heer Wolter vraagt of het bekend
is, dat er kans bestaat op het tot
stand komen eener vereeniging om
deze inrichting te exploiteeren en of
die veieeniging daartoe over de noo
dige middelen beschikt.
De heer Middeiburg zegt dat zoolang
de Raad geen besluit beeft genomen
daarop geen antwoord kan worden
gegeven.
De heer Wolter verklaart dan het
doel der vergadeiing niet te begrijpen
en zou gaarne zien dat het comité
reeds nu de door haar opgemaakte
motie terkennlsderaanwezigen brengt.
De voorzitter vei klaart daai tegen
geen bezwaar te hebben en leest de
volgende rnotie voor:
«Een groot aantal burgers van Amers
foort, vergadert in «Auucitia" ter be
spreking van de aanhangige gasthuis
kwestie,
gehoord de debatten,
spreekt als hun meening uit, dat
het voor onze Gemeente van het hoog
ste belang is, dat er een neutrale
inrichting voor ziekenverpleging blijft
bestaan,
dat daarin op de beste wijze kan
worden voorzien, wanneer de Raad
onzer Gemeente het Aldegondegasthuis
aankoopt,
spreekt de wenschelijkheid uit, dat
de Raad daartoe overga,
besluit deze motie ter kennis te
brengen van den Gemeenteraad
en gaat over tot de orde var: den dag."
De heer Herschel zegt met genoegen
gehoord te hebben dat bij eventueele
aankoop van het gasthuis door de
gemeente, de plaatselijke belasting
met niet meer dan zal behoeven
te wordeu verhoogd. Niemand kan in
hel belang van zijn evetimensch daar
tegen zijn.
De heer van Traa mei kt op dat het
hier een zuivere geldquaestie betreft
De gemeenteraad ziet er tegen op de
belasting te vei hoogen. Spr. zou daarom
de motie in dier voege willen wijzigen
dat de vergadering zich uitspreke of
zij zich al dan niet eene belastiug-
vei hooging wil getioosten.
De heer Gerritsen meent dat hel
eenige wat de Raad kan doen is het
voorstel van den heer van Boetzelaer
accepteeren, daar het gasthuis wordt
aangeboden beneden de waarde. De
heer van Traa acht het een groote
stoun voor vele raadsleden wanneer
de vergadering zich uitspreekt niet
tegen belastingverhooging te zijn. Do
heer de Meyere gelooft dat de motie
daartoe niet behoeft te worden ver
anderd, doch is daartoe bereid wan
neer de heer van Traa zijn vooistel
nadei wil formuleeren.
De heer van Traa, hieraan vol
doende, wenscht dan te hebben toe
gevoegd «dat eene matige belasting-
verhoogidg, indien deze noodig mocht
blijken, voor dit doel, waarschijnlijk
door alle belastingbetalenden gaarne
zal worden gedragen.
De heer van 't Hof zegt te hoperi
dat alle raadsleden zullen toonen even
veel koopmanschap te bezitten als de
heer Gerritsen, door iets wat beneden
de waarde woidt aangeboden leaccep-
teeren.
De heer Moerman, de geringe op
komst betreurende, verklaart tegen de
toevoeging aan de motie te zijn en
genoeg vertrouwen te stellen in de
laadsleden, dat zij geen rugsteunije
noodig hebben. Slechts een klein
gedeelte der burgerij is tegenwoordig
en daardoor zou de uitspraak dus zeei
onzuiver zijn. De heer Wolter acht
door de toevoeging de motie zeer
verzwakt.
Op een vraag van den leider der
vergadering, de heer de Meyere, ver
klaart de heer van Traa er niet be
paald aan te hechten, dat het door
hem toegevoegde in de motie blijft
opgenomen. Door te blijven zitten
geeft de geheele vergadering te kennen
tegen de toevoeging te zijn en op
dezelfde wijze woidt de motie met
slechts 3 personen tegen aangenomen.
De voorzitter constateert zulks met
genoegen en wil de vergadei ing onder
dank voor de opkomst sluiten met een
«Leve Amersfoort en zijn gasthuis"
moge het altijd een schitterende parel
blijven in de kroon harer nuttige
instellingen.
Op voorstel van den heer Wolter
wordt bij het verlaten der zaal de
gelegenheid gegeven de motie door
zijn handteekening te bekrachtigen,
waarvan door nagenoeg alle aanwezi
gen wordt gebruik gemaakt.
Gisteren was voor het school
district Utrecht een dag van groote
beteekenis. De 25 jaren waren ver
vuld, welke de heer A. J. Nijland
heeft gearbeid als schoolopziener aan
het hoofd van het lager onderwijs-
aldaar. De heer R. Husen huldigt hem
in het «Schoolblad" als volgt:
Gedurende het vierde eerier eeuw
kwamen de veelomvattende kennis
en de lijke ervaring, waai over deze
schoolautoriteit beschikt, tal van onder
wijzers en duizenden kinderen ten
goede. De schoone loopbaan, die achter
hern lag, had den heer Nijland, ge
bot en schoolman en onderwijzer bij
de gratie God, ruimschoots gelegen
heid verschaft, om geheel het veld
van het lager onderwijs te leeren
kennen en daarmede winst te doengedu-
remle de uitoefening van het nieuwe,
hem door de regeering opgedragen
schoolarnbi. Van der jeugd af was
hij met den schoolarheid opgegloeid
en vertrouwd geworden; door de
ervaring kende hij de moeilijkheden
niet alleen, rnaar ook het schoone.
verhevene en liefelijke, aan dien
arbeid verbonden. Weinige dagen
geleden, toen hij de school van
schrijver dezes bezocht en zelf met
de kinderen was bezig geweest, zei
hij: «wat is het toch een aangenaam
werk, kinderen te onderwijzen". Du
kenschetst zijn persoonlijkheid. Op
liet gebied van 't onderwijs waren hem
«de snoeren in liefelijke plaatsen ge
vallen".
Volgens de toestanden van voor
meer dan 50 jaren was de knaap
Nijland reeds vroeg als helper in de
school ztjrier geboorteplaats Delden
werkzaam Hij had het voorrecht, na
het verkrijgen van den -iden rang,
aan de school van den heer W ten
Engel Sr. in Deventer als onder
wijzer geplaatst te worden Ten
Entel. kweekelmg der kweekschool
te Haarlem, nam onder de hoofden
van scholen in Overijsel eene eerste
plaats in. Daar werden kundigheden
verworven, akten behaald, veel ver
beterde methodes bestudeerd, en de
jongeling Nijland vertrok, nadat de
heer W. ten Entel Jr. zijn vader was
opgevolgd, naar Breda, waar hij
arbeidde, niet uitzicht om als hoofd
benoemd te worden aan de departe
mentale nutsschool. in Deventer liet
hij bij vele, inzonderheid hij den toen-
maligen schoolopziener S. van Delden,
de aangenaamste herinneringen achter.
In Mei 1853 woid de lieer Nijland,
na afgelegd vei gelijkend examen, als
hoofd eener bijzondere school der
tweede klasse(wet van 1S00) te Utrecht
toegelaten, zonder eenige toelage, van
regeeringswege Hij volgde den begaaf
den H. W. Tip in zekeren zin op.
Zoo vestigde hij zich, thans 52 jaar
geleden, in de oude Bisschopsstad,
die hem sedert als een harer waar
digste burgeis vereert. De inrichting,
waaraan door hem een kostschool ver
bonden werd, verwierf spoedig een
uitstekende naam. Tal van later hoog
geplaatste personen zijn daar onder
wezen, gevormd en hebben hun ver
dere studiën gelukkig kunnen vervol
gen, omdat de bekwame leermeester
daarvoor de gronden had gelegd.
Zoo werkte de heer Nijland in de
uitgebreid lagere school met de toen-
gebrekkige leermiddelen, die zijn ver
nuft cn practische zin voortduiend
door eigen vinding ten goede wist
te richten, geacht, geëerd door oud
en jong, gezien bij zijn collega's, altijd
ook voor dezen hulpvaardig en tot
dienen bereid. Zijn uitgebreide en
scboone prent- en portretlenverzame-
ling, een gelukkig geslaagde liefuob-
berijmaakte hij dienstbaar om menige
bijeenkomst nuttig en leerzaam te
maken, menig feest op te luisteren,
ambtgenooten en kinderen aangename
uren te verschalfen.
In de stad zijner inwoning werden
Nijland's verdiensten erkend. Het «His
torisch Genootschap" te Utrecht be
noemde hem tot lid. Voorts namen
andeie corporatiën hem als lid in haar
midden op, als hel «Koninklijk Oud
heidkundig Genootschap'' te Amster
dam, het «Provinciaal Genootschap
voor Kunst en Wetenschappen" te
Utrecht, de «Neileilandsche Maat
schappij van Letierkunde" te Leiden,
het «Koninklijk Instituut voor Taal-,
Land- en Volkenkunde" van Neerland's
Indië. Veelmalen weid hij als lid in
verschillende examen-commissiën be
noemd. De onderscheiding viel hern ten
deel door de regeering te worden
benoemd als lid der Staatscommissie
voor het vaststellen van regelen voor
den schoolbouw en de inrichting der
lokalen met het oog op de invoering
der wet van 1878. Deze benoeming
ging andere benoemingen vooraf, maar
deed zeer zeker de aandacht op den
bekwamen schoolman vestigen.
Toen de heer mr. G. H. van Bolhuis
voor zijn ambt als schoolopziener in
het district Utrecht (wet van 1806)
ui 1880 bedankte, werd de heer Nijland
tot zijn opvolger benoemd. Dienten
gevolge legde hij de tot dusverre zoo
gelukkig volvoerde taak als instituteur
O O
neer om de nieuwe taak te aanvaar
den.
Sedert 1880 omvat het district
Utrecht de geheele provincie van dien
naam. Het district is sedert in arron
dissementen verdeeld Den heer Nijland
weid het nieuw gevormde schooldis
trict opgedragen, dat hij tot heden,
31 October 1905, zoo eervol en tot
zegen van het lager onderwijs onafge
broken heeft bestuurd. Geheel de pro
vincie getuigd in haar schoolgebouwen
van den jui«ten blik, de groote kennis
der vereischteu vuoi een school, de
liefde voor goed degelijk ondeiwijs
in den als rnet jeugdig vuur bezielden
ijverigen man, die lot de laatste dagen
zijner bediening met grooten tact is
blijven arbeiden.
Meikwaardig is in dezen man de
kennis van het bijzonder en het open
baar onderwijs, doorstudie en ervaiing,
vereenigd. Voor beide takken van het
onderwijs gaf hij gaai ne raad en inlich
tingen Niemand klopte ooit tevergeefs
bij hem aan om bijstand in moeielijke
gevallen. Met de grootste onpartijdig
heid voorde uiteenloopende richtingen
wist hij nauwgezetheid ijver en talent,
waar hij die in de scholen aantrof,
te waardeeren.
Zijn besluit om rust te genieten,
is den 79-jarige niet euvel geduid,
wel wordt zijn vertrek uit de onder
wijswereld en hel rijksschoolloeziclit
door velen, ja, door geheel het onder
wijzerscorps in zijn district betreurd,
omdat een oprecht vriend, een eerlijk
man, die onderwijzers en kinderen
lief heeft, hen verlaat. Maar in de
dagen zijner lust, die, naar wij hopen,
nog vele zijn, zal de achting en
toegenegenheid van geheel zijn distiict
hem, die Utrecht's stad en provincie
zoo bemint, iminer eene aangename
herinnering zijn.
Het ontbiak op onderwijsgebied
niet aan bevoegden, die zijn groote
verdiensten wisten te waardeeren. Zoo
wel het Nederlandsch Onderwijzers-
Genootschap als de Vereeniging voor
de Beoefening der Paedjgogiek be
noemden den heer Nijland tot «lid
van verdienste".
Sedert verscheidene jaren siert
dezen bekwamen paedagoog het ridder
kruis de borsl, dat zijn opneming in
de Orde van den Nederlandschen
Leeuw heleekent. Zoo iemand, dan
was de heer A. J. Nijland die onder
scheiding ten volle waardig.
In een vergadering van het C.
Dep. van leeraren aan inrichtingen
van middelbaar onderwijs, op 12
Nov. a. s. te Arnhem te houden, zal
de heer Van Weezei Errens spreken
over «Teeken- en Kunstonderwijs op
de middelbare school" en de heer
Thiel over «Lijfrente voorheen en
thans".
Het Hoofdbestuur van de onder
officieren vereeniging «Ons Belang,"
heeft een particuliere audiëntie aan
gevraagd bij den Minister van Oorlog
tot het doen van voorstellen tot ver
betering van de positie der onder
officieren.
Een memorie werd bereids aan
geboden.
Volgens de Amersf. Crt. bestaat
het voornemen, het geheele le regi
ment velti—artillerie te Amersfoort in
garnizoen te brengen.
De kazerne te Utrecht zou dan
worden ingericht voor het regiment
genie-tioepen.
De commies-titulair der Poste
rijen en Telegrafie D. Crap Helling
man is met ingang van 1 December
van hier overgeplaatst naar Utrecht.
De overplaatsing van mej. W.
Everaars commies-titulair der Poste
rijen en Telegrafie, van hier naar
Stadskanaal, is ingetrokken.
De heer H. C. van Dam is, in
plaats van wijlen mr. J. van der
Leeuw, benoemd tot regent van het
St. Pieters- en Bloklands-gasthuis.
De Raad der gemeente Baarn
heeft aan de ambachtsschool alhier
een subsidie van f 120 verleend
Door de recherche is aange
houden een baal tabak, ten nadeele
van eenlgfoothandelaar hierontvreemd.
üok de beide vermoedelijke daders
zijn reeds in arrest gesteld.
Nu met 1 December a.s. de zoo
genaamde Kinderwetten worden in
gevoerd, worden op dien datum alle
21-jarigen meerderjarig.
De eerste van de extra-nacht
treinen van de H. IJ. S. M., op de
lijn AmsterdamAmersfoort, loopt
op 8 November a. s. en vertrekt te
12 uur 's nachts van het Centraal
station
Zondagmiddag is de 20-jarige
W. V. ten huize van den heer v. D.
caféhouder in de Arnhemsche straat,
door het zoogenaamd in het verkeerde
keelgat krijgen van een stuk vleesch,
waardoor hem de ademhaling werd
belet, gestikt.
De heer P. van der Sluys,
instituteur alhier verzoekt ons mede
te deelen dat hij, daar toe aangezocht
