NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. L FEUILLETON. lel en zoniet Cbilisalpeter. HIJ WAS HIER GEBOREN. No. 15. Woensdag 20 Februari 1907. Zes-en-dertigste jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG. Binnenland. Amersfoortsche Courant j r 1 ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden met Zondagsblad f 0.75; Franco per post door bet gekeele Rijk f 1. Afzonderlijke Nnmmers 3 Cent. Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER. Bureau: Langestraat 77. Telephoon no. 69. ADVERTENTIËN: Van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 7'/a Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte ZONDER. Peer Houtmans is eigenaar van een hoefje met 50 gemet zavelgrond, dus ongeveer 20 bunder. Kwade tongen zeggen, dat alles zwaar belast is, dat Peer al lang aardig wat hypotheek op zijn huis en land heeft staan; eenigs- zins overdreven zegt men, dat er geen steen en geen kluit grond meer van hem is. En tóch was Peer Houlmans, toen hij nog twintig, dertig jaar jonger was een welgesteld en rijk man Van zijn vader erlde bij het hoefje onbe last; er was toen nog een groote weide bij, van ongeveer 2 a 3 Hectare. Ook waren er eenigszins afgelegen van zijn huis, nog eeriige blokken vrij zwaren grond. De weide en dien vérren grond verkocht hij al gauw. En waarom? «De weide was slecht," zei hij. »de beesten gingen dood van honger Natuurlijk, was dan het ant woord van den een of anderen vriend, die hem terecht wou wijzen, na tuurlijk levert do wei niet veel op, maar slecht is ze niet, ze ligt niet te hoog en niet te laag, dus het gras kan goed zijn, maar ge moet ze een beetje onderhouden; 't is lang hooi land geweest en je vader deed er geen mest op en jij niet. Begin maar eens met op die weide in het voorjaar een baal of 10 chiliralpeter te gooien. «Chilisalpeter? Op de weido chilisal- peter? Ben je gek? Ze moet ge scheurd worden. En daar heb ik geen trek in. Ik verkoop ze en daar mee uit. En de dwaze, koppige Peer Houtmans verkocht zijn wei; aan zijn buurman, die ze niet scheurde, maai er in het najaar kaïniet aan gaf en in het voorjaar chilisalpeter en super- phosphaat. Hij gaf in werkelijkheid 100 K.G. per gemet en later heeft Peer Houtmans dikwijls gedacht: »ik wou, dat ik die wei maar niet ver kocht had." Zoo ging het ongeveer ook met dien vérren grond. »Er gaat een dag mede om, eer ik er een kar stalmest ge bracht heb," beweerde hij, »dat kan onmogelijk zoo voortgaan." Dat behoeft ook niet zoo voort te gaan, was de raad van den vriend, wiens woorden toch altijd in den wind wer den geslagen, dat behoeft ook niet. Ge behoeft toch elk jaar, zelfs niet elke twee of diie jaar daar met de stalmestkar te komen. Er bestaat toch kunstmest. Het is nog al zware grond. Zaai er suikerbieten of mangel- wortels op, zet er zelfs aardappelen, maar geef kunstmestchilisalpeter en super in 't voorjaar. Je behoeft hel om het geld niet te laten. Kom, neem b v van elk een derde. Eén derde suikerbieten, één derde mangels en één derde aardappelen. Begin dan nu al vast, 't is nu Maart, met dadelijk de noodige superphos- phaat le koopen en geef alles ook chilisalpeter b.v. de suikerbieten 150 K.G. op 't gemet (daar heb je nog tijd mede, want je geeft het in drieën, en de eerste partij pas bij het zaaien), de mangels evenveel of een beetje meer op dezelfde manier, ais de suikerbieten en de aardappelen geef je minder, b.v. slechts 100 a 75 K.G., maar die geef je in de plaats nog 50 K.G. patentkali. Als je dat doet, kun je den stalmest dit jaar toch zeker missen. «Loop naar de maan met jullie kunstmest. Kunst mest? Jullie zijt allemaal gek, met je goede geld in den grond te smijten. Ik doe het niet." maar je ziet toch wel, Peer, dat we het tienvoudig terugkrijgen? Ben ik er armer van geworden? Is Jan Dijkstra niet juist door den chilizak de man geworden, dien hij is? «Kan wel," antwoordde koppige Peer, ik koop geen chilisal peter, 't is geld weggesmeten. Ik doe dal vérre land weg." En zoo deed hij En Peer bleef werken alléén met de stalmestkar en met de beerton. Hij deed wel zijn best, om zijn land bij te houden, om piijs. En als er veel aardappelen waren, was de markt laag. En veel vee kon hij niet houden, want mangels en aardappelen en hooi, alles gaf maar een matigen oogst. En ging bij de buurlui de opbrengst omhoog en leden ze geen schade door den soms lageren marktprijs, bij hém bleef de oogst op het oude. Maar Peer Houtmans had een koppigcn aard. Kunstmest, chili salpeter koopen? Dat dure chilisalpeter daar bedankte hij voor. Liever bezwaarde hij zijn land, als de oogst slecht was geweest en zijn groot huis houden geld noodig had. Zoo werd langzamerhand Peer Houtmans van een welgesteld man, een arm keutel- boerke, die hard, zeer hard rnoest wei ken en toch achteruitging, maar., chilisalpeter gebruikte hij niet. Van al dat nieuwe moest hij niets hebben En dat was juist zijn oudergang. De Vredes-Conferentie. Uit Den Haag wordt gemeld In eeri onderhoud heeft geheimraad De Martens verklaard, dat hij verwacht, dat de tweede vredesconferentie reeds begin Juni a.s. zal bijeenkomen, hoogst waarschijnlijk onder presidium van den Russischen ambassadeur te Parijs, geheimraad Nelidow, die benoemd is tot eersten gedelegeerde van Rusland ter conferentie. De zittingen der con ferentie zullen niet openbaar zijn. Morgen confereert de Heer De Mar tens weder met onzen Minister van Buitenlandsche Zaken. Het gerucht dat wegens den tegen stand van Duitschland het voorstel tot gedeeltelijke ontwapening van het program der conferentie zal worden afgevoerd, moet allen grond missen, daar, al is bekend dat Rusland zelf, benevens Frankrijk, Duitschland en wellicht nog andere mogendheden de quaestie der ontwapening niet rij overal eens te komen, maar het gingpachten ter beslissing door de aan- niet. En het graan werd minder in staande conferentie, niemand beletten kan dit punt op de agenda te plaatsen en in debat te brengen. Engeland en Amerika hebben, naar 't schijnt het voornemen ter conferentie een voorstel tot beperking van de bewapening te doen. De Ruyter-hcrdcnking. Het nationaal comité voor deRuytcr- herdenking heeft tot de verschillende kerkgenootschappen in ons land het verzoek gericht de nationale herden king van den 300en geboortedag van M. A. de Ruyter niet onopgemerkt te doen voorbijgaan in de kerken. liet heeft zich gewend tot de Re geering om hulp en medewerking, teneinde 23 Maart a.s. te doen zijn een algemeene vacantiedag voor de schooljeugd en mocht de voldoening smaken op dit request de beschikking te ontvangen, dat Z. E de Minister van Binnenlandsche Zaken in dien geest de commissarissen der Koningin had aangeschreven. Bovendien riep het comité de hulp in van de verschillende onderwijsver- eetiigingen, ten einde ook in de ge meente waar zich onverhoopt geen comités mochten vormen voor de feestelijke herdenking van De Uuytei's geboortedag, 23 Maart te maken tot een feestdag voor de Nedei landsche schooljeugd. Onder de plannen welker verwezen lijking, als blijvend huldebetoon aan de nagedachtenis van den grooten zeeman en vaderlander, het Nationaal Comité hoogst gewenscht toeschijnt, behoort het stichten van een «Natio naal Maritiem historisch Museum" te Amsterdam een museum waarin aan schouwelijk wordt weergegeven de ontwikkeling van onze oorlogs- en koopvaardijmarine en van de overige bedrijven ter zee. Voor de verwezenlijking van dit plan kunnende rekenen op de mede werking van B. en W. van de Hoofd stad, ook voor zooveel betreft het tegen matigen huurprijs beschikbaar stellen van een voor dat doel geschikt en aan de gemeente toebehoorend gebouw, heeft het Nationaal Comité zich gewend tot de Regeering. Het wilde toch toeschijnen dat ook al zoude het mogelijk blijken uit de nationale bijdragen de voor de op richting van zoodanige instelling noodige gelden af te zonderen, wat intusschen hoogst twijfelachtig is een Museum, als hier bedoeld, juist zijne groote waarde en hooge be- teekenis zou ontleenen aan het feit, dat het ontstond door een Regeerings- daad en krachtens een door de Staten- Generaal verleend krediet. Voor zooveel de opgaven van enkele locale comités een gevolgtrekking is te maken, kan hot toevloeien van giften voor de blijvende huldeblijken alsnog niet ruim worden genoemd. Het Nationaal Comité verwacht even wel dat hierin verbetering zal komen. Het standbeeld van onzen Stad houder Willem III, koning van En geland, dat de Duitsche Keizer aan Koning Edward ten geschenke heeft gegeven, zal tegenover het Paleis van Kensington geplaatst worden. Vereenvoudiging der schrijftaal. «De «vereeniging lot vereenvoudi ging van onze schrijftaal" en een aantal onderwijsorganisaties hebben zich met een adres tot den Minister van Binnenlandsche Zaken gewend, waarin zij er op wijzen, dat sedei t 1892 de bewening tot vereenvoudiging van de Noderlandsche spelling voort durend in kracht heeft gewonnen. «Het zwaartepunt van de spelling- quaeslie en het brandpunt van de belangstelling ligt, zegt het adres, begrijpelijkerwijze in het onderwijs. De gematigde voorstellen Lot vereen voudiging kwamen voort uit rijp over leg, en kregen na langdurige gedachten- wisseling en toetsing aan de invoer baarheid hun eindvorm. In de laatste jaren werden dan ook bijna geen be zwaren, hetzij van paedagogischen hetzij van wetenschappelijken aaid, meer geuit tegen de voorgestelde vereenvoudigingen. NAAR HET ZWEEDSCH door 4) -WITS 3k£^.l>T. Slot. Maar toen det derde jaar begon en haar onderbaas nog steeds dezelfde kalme, gelijk matige vriendelijkheid jegens haar in acht bleef nemen, wist zij zich niet langer te helpen. Op een avond toen hij bezig was de uitkomst van het dorschen in het boek te noteeren, kwam zij onverwachts bij hem in de kamer: «Mijn beste Vaandrig, ik schaam mij de oogen uit het hoofd, maar ik moet het toch maar zeggen; het is geen leven voor mij op die manier, als je mij geen greintje lief hebt en Wat er later tusschen hen gesproken werd kon geen van beide zich herinnerenmaar een paar weken na dit onderhoud verhuisde Pihl naar het stationsgebouw in de buurt. Twee brave harten dreigden dood te bloeden het zijne over het verlaten van Storkebo en dat van Anna Karin, die den éenigen man van wien zij ooit veel gehouden had, zag weg gaan. Zoo bleef het gaan tot het volgende voor jaar. Toen kwam de Vaandrig op een mooien dag warm aandraven; hij stormde dadelijk naar Anna Karin in de keuken en riep over luid «Neen, ik kan mijn mond niet langer hou den! Die drommelsche Per August zaait slecht, onvruchtbaar haverzaad, waarin het bederf al zit, op Uddatrlidanen op Halsaker wer ken zij met de harde, zware Thomasklornpen, die er pas tegen den herfst uit moeten; en dan jagen zij het vel over de ooren van de ossen, die reeds in Februari hadden moeten verkocht zijn aan de slachters!" Anna Karin zag hem eenvoudig verbaasd aan. Er zijn omstandigheden die ook eene boerenweduwe met gezond vleesch en krachtige spieren te machtig kunnen worden. «Je moest je met je eigen landen bemoeien, Vaandrig I" «Maar, vrouw Anna Karin, zoo gaat het toch niet «Het zal best gaanik zal mij zonder «spector" zien er doorheen te slaan. Als Stor kebo dan misschien ook niet het meeste op brengt, dan heb ik toch, Goddank, mijn vijf tien duizend bij de Bank, waarvan ik de renten krijg enga maar door Er was iets zonderlings in hare stem gekomen; iets dat veel overeenkomst had met «tranen in de keel" bij andere, gewoone zenuwachtige vrouwen. Gustaf Pihl zette nu op zijne beurt groote oogen op. Nu ontdekte hij pas, dat de klee deren Anna Karin los om het lijf hingen, bepaald slordighet ronde volle gelaat was verbazend smal geworden en rood waren die wangen nu volstrekt niet meer. Kom die vrouw zou er zich nog onderwerken met haar verdriet; en Storkebo, zijn dierbaar oud Storkebo, zou op die manier ook geheel ver armen en te gronden gaanEn dat zij vijftienhonderd bij de Bank had hij waar lijk nooit kunnen denken Vaandrig Pihl deed drie stappen rechts-om «Hmja, hmAls Anna Karin nog iets over heelt van haar gunstige meening, waarmede zij mij vroeger heeft beschouwd, dan zou misschien «Misschien wat?" «Dan zou het misschien maar het beste zijn dat wij naar geestelijke reden, met ons beiden. Het is Vrijdag. Wil je, Anna Karin? «Ja Lieve Hemeltje zeker ja Wij zijn waarlijk te oud om nog langer te treu zelen. Een winter zoo als dezen laatsten, heb ik nooit beleefd. Dien had u ik wilde zeggen, dien had je mij wel kunnen besparen «Komaan, Anna Karin wat gebeurd is, daar is 'niet meer aan te veranderen, mijn hmmijn liefste." Heel voorzichtig legde hij zijn arm om haar middel, kuste met een zekere aangename ge waarwording haar frisschen rooden mond en drukte haar tegen zijne borst Maar plotseling liet hij Anna Karin los, met een vaart, alsof zij een roodgloeiende strijkijzerwas,holdedelceukenin enschreeuwde: «Pernilla, loop was je loopen kunt naar Uddatriidan, en zeg van mij aan Per August, dat de Drommel hem halen zal, als hij éen enkel korreltje meer van dat slechte haverzaad in den grond brengt; en draaf dan naar Halsaker en zeg aan Nisse dat de geteekende ossen dadelijk op stal moeten worden gebracht en dat zij geen juk op hun nek mogen heb ben zoolang als zij leveno, mijn liefste ik ben zoo blijde dat je veel van mij houdt!"

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1907 | | pagina 1