NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
T - i
FEUILLETON.
EEN EENVOUDIGE.
BINNENLAND.
No. 30.
Zaterdag 13 April 190?.
Zes-en-dertigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
Onze nikkelen Stuiver.
Amersfoortsche Courant
l
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden met Zondagsblad f 0.75;
Franco per post door bet geheele Rijk 1.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stnkken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
BureauLangestraat 77. Telephoon no. 09.
ADVERTENTIËN:
Van I6 regels 0.50; iedere regel meer 7Cent.
AdvertentiSn viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte
Onder het ministerie Kuyper werd
door den minister van financiën Harte
een wetsvoorstel ingediend om een
bronzen stuiver in te voeren. Dit geld-
sluk zou zoo groot wezen als een
gulden en even zoo zwaar. Het is te
begrijpen, dat zulk een stuiver een
monsterachtig geldstuk zou worden
en toch met de aftreding van het
ministerie Kuyper nam de minisler
de Meester het wetsontwerp onver
anderd over.
Doch onze tweede Kamer dacht er
niet zoo over; er kwam een krachtig
verzot en men wist den minisler aan
het verstand te brengen dat er in de
wereld een beter muntmetaal bestaat
uitstekend geschikt voor pasmunt en
dit is nikkel. Het zou toch al te
dwaas zijn voor pasmunt het zware
brons of koper te gebruiken.
Al lang bleek het dat onze onge
lukkige stuivertjes niet meer aan de
behoefte voldeden. Weldra zullen zij
dan ook uit de samenleving verdwijnen
en men kan later in een of ander
museum deze als curiositeit bewonde
ren. Ze worden zuchtjes aan reeds
uit den omloop genomen en men
begint het nieuwe stuiverstuk reeds
vlijtig aan te munten.
Wij kunnen omtrent bet nieuwe
stuiverstuk het volgende mededeelen.
Het wordt gemaakt van muntnikkel.
dat is een samensmelting van 75°/o
koper en 25 °/o nikkel. Die samenstel
ling is gekozen, omdat zuiver nikkel
veel duurder en veel moeielijker te
bewerken is. Toch behoudt bet stui
verstuk den mooien zilverglans van
het nikkel. Het nieuwe stuiverstuk
zal iets zwaarder en dikker, maar
ook iets kleiner zijn dan het tegenwoor
dige kwartje. Toch zou er bedrog
tusschen beide geldstukken kunnen
plaats hebben en daar is voor gezorgd.
Op het gevoel kunnen het kwartje
en bet nieuwe stuiverstuk van elkaar
worden onderscheiden. Het nieuwe
stuiverstuk zal een gladderand hebben,
terwijl het kwartje een gekartelde rand
heeft.
Doch ook voor het oog is het
onderscheid zeer goed merkbaar. Aan
de voorzijde van bet stuiverstuk staat
niet het portret van de Koningin,
maar alleen de Koninklijke kroon
verder het woord Nederland tusschen
twee eiken takken en daaronder het
jaartal.
Er is beweerd en ook in de Tweede
Kamer gezegd, dat wij eigenlijk geen
stuiverstukken noodig hebben als de
Staat maar zorgde, datjer genoeg 2'lt
centstukken in omloop waren. Er
werd gezegd dat de Nederlandsche
bank te veel 2'/> centstukken in voor
raad had. Dit klinke vreemd en toch
kan de Nederlandsche Bank hieraan
niet veel doen. Dit is een gevolg van
het gebruik van muntgas.
De gasfabrieken brengen op reus
achtige wijze hun gas aan den man
door muntgasmeters. Men werpt 2
cent in de gleuf en klaar is de zaak.
Elke maand worden de gasmeters
geledigd en het is te begrijpen, dat
er bij de gasfabrieken een onnoeme
lijk aantal 2'/i centstukken inkomen.
In de brandkast kunnen dezeD alle
maal niet bewaard worden en deze
groote hoeveelheden worden naar de
Nederlandsche Bank gebracht, die
volgens hare voorschriften verplicht
is deze stukken in te wisselen. En
zoo gebeurt het dat bij de Neder
landsche Bank millioenen 2'/i cent
stukken in voorraad zijn.
In de groote steden op postkan
toren en andere groote instellingen
kan men tbans rolletjes van 40 stuks
2'/i centstukken bekomen. Dit is
een goede maatregel en hiervan wordt
druk gebruik gemaakt.
Het is dus onwaar dat de Staat
niet genoeg bronzen pasmunt aan-
munt, maar deze wordt opeen gehoopt
en daardoor zijn de 2'/» centstukken
zoo schaars in omloop. Het is dus
gelukkig dat de regeering er toe is
overgegaan om een nieuw stuiver
stuk in te voeren, en in sommige
deelen van ons land wordt er reik
halzend naar omgezien.
Doch wanneer zullen zij komen?
Aan de rijksmunt heeft men het
tegenwoordig te druk met ander werk.
Wij kunnen dus nog een beetje wach
ten en wanneer zij geslagen worden
zullen er slechts een beperkt aantal
in den handel komen; omdat de
maatregel het karakter draagt van
een proef. «Geduld is zulk een schoone
zaak," zegt onze kinderdichter van
Alphen terecht.
Nederlanders in Duitschland.
Wegens den grooten toevloed van
werkzoekende Nederlanders, die jaar
lijks zich naar het Industriegebied
van Duitschland begeven, of zich daar
reeds bevinden, de onbekendheid met
taal zeden en gewoonten niet alleen
maar de groote verleiding waaraan
die jonge menschen daar blootstaan
leidde tot stichting der vereeniging
tot werkverschalling aan Nederlanders
in het Industriegebied van Duitsch
land met het doeloppassenden en
vlijtigen Nederlanders van dienst te
zijn bij het zoeken naar eene hun
passende betrekking en goede huis
vesting.
Te Homburg aan den Rijn is door
de vereeniging een «Tehuis voor Ne
derlanders" gesticht en nu noodigt
het bestuur burgemeester predikan
ten en allen die door hun ambt in
staat gesteld zijn, uit, de daarheen
vertrekkende Nederlanders bij het
afhalen van hun Heimatschein of
andere papieren op het bestaan en
het streven van de Vereeniging en
het Tehuis te willen opmerkzaam
maken en hen te willen voorzien van
een kleine aanbeveling, opdat de Ver
eeniging daardoor een waarborg heeft
dat zij haar krachten niet aan on-
waardigen verspilt.
Voorzitter is de heer Wendel, bur
gemeester van Homburg.
De vereeniging heeft als adres:
Rbeinstrasse 8 te Homberg a/R.
Nederlandsche boerenbond.
De Nederlandsche boerenbond houdt
in September zijn congres te Nijme
gen. De volgende punten zullen wor
den behandeld de zedelijke verhef
fing van den boerenstand, vervalscbing
van levensmiddelen en veevoeder, het
pachtstelsel, de ongevallenverzekering,
die wijziging van bet belastingstelsel in
verband met de volksvoeding, de leen
banken in verband met den boeren
bond, de veeartsenij, de landverhui
zing.
Heideontginning door middel van
den stoomploeg.
Evenals in het jaar 1906 zullen ook
dit jaar door de Nederlandsche Heide
maatschappij weder aanzienlijke op
pervlakten heidegrond met de stoom
ploeg worden bewerkt voor den aanleg
tot bosch.
In het laatst van de maand Maart
werd reeds met de werkzaamheden
begonnen op gronden gelegen onder
Haarle bij Nijverdal en toebehoorende
aan de heeren Van Wuifften, Pallhe
en Ter Horst.
Na afloop hiervan zal worden ge
ploegd te Apeldoorn op de bezittingen
van H. M. de KoniDgin, en op ver
schillende andere plaatsen in de Pro
vincie Gelderland, terwijl vervolgens
voor verschillende personen en cor
poraties op deze wijze gronden zullen
worden bewerkt iu de Provinciën
Utrecht, Drenthe en Noord-Brabant.
Voor het begin van den winter moe
ten in het geheel ongeveer 800 H.A.
met de stoomploeg worden bewerkt.
Kinderherstellings-
en Vacautie-kolonies.
Gaarne voldoen wjj aan het verzoek
om onderstaande regelen op te nemen
«Het verblijf in een vacantiekolonie
is een zonnestraal in het kinderleven.
Deze zegenrijke instellingen bebbeu
reeds aan duizende zwakke kinderen
kracht en gezondheid hergeven. De
herinnering aan de blijde dagen in de
kolonie blijft voortleven in de harten
der kleinen. Het voorbeeld van rein
heid, orde en netheid, oefent zoo groo
ten invloed, dat de zedelijke nawerking
bijna gelijk staat met de lichamelijke.
Kinderen, pas hersteld van een of
andere ziekte, of anderen, behept- met
lichaamszwakte en bloedarmoede, die
thuis vaak kwijnen en terruggaan, zijn
nauwelijks eenige dagen in de kolonie
ot ze herstellen zienderoog. De eetlust
wordt met den dag grooter, de blos
der gezondheid jrleurt de bleeke wan
gen. Weldra rollen ze onvermoeid van
bet duin of hollen door de bosschen.
Wie zelf kinderen heeft en wie
ze heeft zien aansterken en genezen
aan het zeestrand of op de beide, zal
de vacantie-kolonies steunen, zooveel
in zijn vermogen is; dien zal het een
genot zijn de kolonies te leeren kenneD.
Te Egmood aan Zee, te midden van
een wondermooi duinlandschap, en
toch bijna vlak aan zee, nadert een
ruim en vriendelijk huis zijne voltooi
ing. Ruime zalen, waranda's en een
groote glasdicbte seire zullen weldra
gevuld worden met tal van zwakke
kleinen en vriendelijke geleidsters. Dit
koloniehuis. dat met de beste buiten-
landsche verblijven kan wedijveren,
is het eigendom van «Het Centraal
Genootschap voor KinderrHerstellings-
en Vacantia kolonies". Deze vereeni
ging beeft reeds te zorgen voor de
kinderen van 33 afdeelingen en dat
aantal wordt steeds grooter. De taak
der dames, die met de kinderen spelen
en baden, die ben reinigen en ver
zorgen, is zwaar. Dubbel zwaar is hun
werk bij regen en guur weder.
leder, die den beiaogeloözen arbeid
der geleidsters op prijs stelt, ter wille
van het zwakke kind, kan haar arbeid
verlichten door slerk speelgoed en
goede kinderboeken te zenden.
Ook voorwerpen en gravures om het
kinderhuis smaakvol te versieren, zul
len dankbaar door den gedelegeerde
van bei hoofdbestuur bij de verpleging,
den beer A. C. Bos, te Egmond aan
i)
Duinstad is bekent door de schoonheid van
hare omgeving, gezocht om hare ligging en
vriendelij kep aanleg. Langzamerhand begint
ze te gelijken op een groote stad, voor der
tig jaar was 't er nog stil en rustig; een
kalme, deftige, vorstelijke residentie.
Hoog boven de huizen steekt nu en stak
toen de toren uit van de «groote" kerk.
Lomp van vorm met korten spits past die
toren niet bij 't ranke en opgaande van het
kerkgebouw, dat in hoofdzaak gothische
vormen vertoont.
Veel is veranderd in de dertig jaar, de kerk
en de toren staan nog altijd in massieve rust
zich niet bekommerend om 't leven en de
beweging van den nieuwen tijd.
Tegen den grijzen kerkkolos is een ovalen
ring van huisjes aangekleefd, gebouwd in
denzelfden stijl als 't godshuis, ermee vor
mende één geheel en toch den indruk van
dat geheel bedervende Om die huisjes weer
in wijden kring een breed trotoir, afteeke-
nend het kerkgebied en rond het trottoir
een rij van schoone iepeboomen, wier donker
groen goed harmonieert met den grijzen
steenachtergrond.
't Kerkplein is nog altijd een mooi stukje
stad, al heeft de vooruitgang ook aan den
indruk van 't geheel geschaad. Het toene
mend verkeer stoorde er de rust, de tram
ratelt en schelt, auto's puffen, fietsen schel
len, een menschenstroom golft van den mor
gen tot in den nacht langs den voet van 't
kerkgebouw.
Vóór dertig jaar was 't anders, toen lagen
kerk en plein daar in statige voornaamheid,
't Was er rustig en de nachtelijke stilte werd
alleen verbroken door 't helopklinliend ge
toeter van den torenwachter, een teeken dat
alles veilig was in de stad.
De huisjes rond de kerk werden steeds
door rustige lieden bewoond. De diakenen
zorgden voor 't verhuren en hadden in den
regel de keuze uit eene groote lijst van
liefhebbers: de huisjes waren klein, roaarge-
rielelijk ingericht en de «kerk" zorgde goed
voor het onderhoud van hare panden, daar
enboven de huur was billijk. Met zorg werd
uit de lijst der liefhebbers gekozen, want
kalmte en rust moest er zijn in de wonin
gen rondom bet godshuis. Daar in die huis
jes kon men op Zondag en Woensdagavond
de toonen van 't kerkorgel hooren en 't
plechtig psalmgezang, daar pasten geene ru-
moerig-levendige gezinnen. Ouden van dagen,
trouwe gemeenteleden vonden er een onder
dak en bij uitzondering werd een der huisjes
aan een gezin met kinderen verhuurd en dan
moest dat gezin in alle opzichten te goeder
naam en faam bij diakenen en kerkeraad
bekend staan. Dat buurtje daar om de kerk
had iets aparts, iets rustigs, 't was een laatste
schuilplaats voor de neepjesmuts en voor 't
oude dikke kerkboek met gouden slot alles
bij elkaar: 't nieuwe testament, de psalmen
de gezangen en de vervolgbundel.
't Is een heerlijke voorjaarsmorgen, de
eerste zonnestralen verlichten 't grijze kerk
dak en 't uit bottende groen der iepenkruinen
Vroeg is 't nog en de stad begint pas te ont
waken, toch zijn van de huisjes rond de kerk
reeds hier en daar de kleine venstertjes ge
opend. Zij die hier een rustigen levensavond
komen slijten hebben achter zich een wel
besteed leven in dienstbaarheid en de ge
woonten van dat leven hebben ze nog Diet
afgelegd«vroeg op" is voor hen eene gewoonte
sterker dan de natuur. Die nog niet genieten
van een pensioentje moeten wel vroeg uit de
veeren want voor hen levert een lange werk
dag een karig weekloon. Hier en daar ver
schijnt eene nijvere huisvrouw aan venster
of huisdeur stoffer of stofdoek hanteerend
als symbool van Hollandsch zindelijkheid,
terwijl de heer des huizes de rookwolkjes
doet krinkelen uit zijn eerste, «pijpje", 't
eerste van eene serie, die eindigt wanneer
vader ter ruste gaat en slechts onderbroken
wordt, wanneer hij den maaltijd gebruikt.
Ook de deur van 't huisje daar naast den
westelijken kerkingang gaat open en een man
komt naar buiten met een stoel, waarop een
teiltje water en een bakje met een stuk zeep
er in; een bonten handdoek draagt hij over
de linker arm. Even komt een vrouwenhoofd
om de hoek en zegt: Maak je wat voort, Ja?"
De aangesprokenen knikt loopt Daar de
rand van 't trottoir, zet er zijn stoel neer en
begint handen en gezicht te wasschen. De
beenige vingers doen 't zeepspp schuimen op
wangen en hals, de lange gestalte .buigt hoe
kig over 't teiltje en in enkele minuten is
Jan Duit de krauteman met' zijn óchtendbad
gereed. Moeder de vrouw heeft maar liefst
dat hij 't buiten doet, want in de keuken
maakt hij «zoo'n natte boel."
f Wordt vervolgd./
jw ui-