NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. FEUILLETON. BUITENLAND BINNENLAND. Plaatselijk Nieuws. ACHTERBUURT. No. 34. Zaterdag 27 April 1907. Ze#-en-dertisste jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG. o Amersfoortsche Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden met Zondagsblad 0.75; Franco per post door het geheele Rijk f 1. Afzonderlijke Nummers 8 Cent. Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER. Bureau: Langestraat 77. Telephoon n«. 69. ADVERTENTIËN: Van 16 regels 0.60; iedere regel meer 7'I, Cent. AdvertentiSn viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte De toestand in Rusland. Zelfs al konden wij er op rekenen dat al onze lezers met sterke zenuwen waren toegerust, dan nog zouden wij schromen in bijzonderheden datgene weer te geven, wat de Doema-com- missie te voorschijn heeft gebracht omtrent de martelingen, die de ge vangenen te Riga te verduren hebben gehad. Slechts dit: alles wat de bladen daarover reeds hadden medegedeeld blijkt volkomen juist geweest te zijn: om de menschen tot bekentenis te brengen van feiten die hun het leven zouden kosten, werden zij met knup pels geslagen tot bloedens toe. de rib ben gebroken, de baren uitgetrokken en zoo meer. Ja, kinderen werden gemarteld om van hen de verblijfplaats der ouders te weten te komen. Dat alles gebeurde niet op rechterlijk be vel, maar eenvoudig door de politie, door bet gevangenispersoneel. En wanneer men vreesde bij den een ol ander wat ver gegaan te zijn, welnu, dan werd hij in stillen nacht m de buurt van de gevangenis doodgescho ten en snel onder den grond gestopt Dat is geschied in Europa in de twintigste eeuw! Een goede eeuw geleden gebeurden wel is waar der gelijke dingen nog wel in de andere deelen van Europa (en wjj wisten reeds dat Rusland juist ongeveer dien tijd ten achter is), maar daar was het tenminste de officieele manier van doen; ieder was toen van de nood zakelijkheid er van overtuigd. Hier echter waren de armen overgeleverd aan de willekeur van een wreedaardig en dom gevangenispersoneel hier had alles in het geniep plaats. Het doet daarom goed te vernemen, dat alles openbaar is geworden, dat wellicht de schuldigen gestraft zullen worden, dat in elk geval men zich meer in acht zal nemen. Dit is zeker een goed werk, door de Doema tot stand ge bracht. Het gerucht dat de Russische Doe ma, die nu op recès is, den 30sten April ontbonden en het nieuwe ont- werp-kieswet (afschaffing van alge meen en invoering van proportioneel kiesrecht) ingevoerd zal worden. Het bericht wordt waarschijnlijker door bet artikel van Staatsraad Martens, die ontbinding der Doema onvermijdelijk acht. Vacantie-kolonies. Verschenen is het jaarverslag over 1906 van het Centraal Genootschap voor Kinderherstellings- en Vacantie- kolonies. Daaruit blijkt, dat het ledental een langzame stijging toont. Het Genoot schap telt thans afdeelingen in vier- en-dertig plaatsen van ons land ter wijl nog in verschillende plaatsen plannen tot oprichting van afdeelingen in uitvoering zijn. In de laatste helft van Mei zal de opening plaats hebben van het nieuw aebouwde koloniehuis teEgmondaan Zee, dat het bestuur besloot den naam te geven van «Koloniehuis Kerdijk" Door het Genootschap werden in het afgeloopen jaar 261 kinderen verpleegd, tegen 31 in het voorgaande jaar. De Gezondheidskolonies van hel Genootschap hebben ten volle beant woord aan de verwachtingen. De gemiddelde toename in gewicht per kind bedroeg 3 pond 3'/i ons ruim; de maximum gewichtstoename 9 pond 3'It onsde minimum gewichts toename i'h ons. De verpleegkosten waren voor het jaar 1906 vastgesteld op f 0.80 per kind en per dag, welk bedrag, even wel, zoolang het Genootschap niet be schikt over meer eigen gebouwen, iets te laag is. Voor 1907 is de verplegingsprijs dientengevolge gesteld moeien worden op f0 90 per dag en per kind. Het vorig boekjoar besloot met een kassaldo van f684.22. De inkomsten vermeerderden De afdeelingen brachten f75 aan contributie op, de leden f 522.50 tegen f352 50 in het vorige jaarde contri butie der begunstigers verminderde van f46 tot f41. Het aantal stichters nam met vijftien toe. De uitgaven vermeerderden 't vorig jaar echter m nog veel grooter mate. Het nadeelig saldo bedraagt f 1772 137». dat echter veel van zijn schrikaanjagend uiterlijk verliest, omdat de aard van verschil lende uitgaven meebrengt dat die uitgaven eigenlijk niet op één jaar moeten gebracht worden. De ondersteuningskas die aange groeid was tot 774.38 is voor het bestemde doel geheel gebruikt nl tot bijpassing voor tekort in de ver- plegingsgelden. Achttien kinderen werden bovendien hieruit geheel kos teloos verpleegd. Het Bouwfonds Koloniehuis is bui tengewoon toegenomen. Terwijl 't vorig jaar sloot met een kapitaal van ƒ152 81'/, bedroegen de gezamelijke on tvangsten op 31 Dec. 1906 17,922.69, waaronder ƒ314 17 aan gekweekte rente. Behalve verschillende ingekomen giften werd bovendien tegen April 1907 door eén dame nog ƒ4000 en tegen April 1908 door dezelfde f3000 toegezegd. 't Bestuur durfde door deze giften gesteund, den aankoop van een ter rein en den bouw van een nieuw Koloniehuis aan, waarvoor een be drag van ƒ10.55080 uit het Bouw fonds genomen moest worden en dus nog ƒ7371.89 overbleef. In het ver slag wordt de hoop uitgesproken dat 1907 aan deze som nog een groot bedrag moge toevoegen vooral met het oog op de meubileering van 't Koloniehuis «Kerdijk" te Egmond aan Zee en van de stichting van nieuwe koloniehuizen elders. Dit verslag zal worden uitgebracht in de door het Genootschap op Zon dag 28 April te houden algemeene vergadering in een der zalen van Krasnapolsky te Amsterdam, in welke vergadering o. avoorts zal behandeld worden een voorstel van het bestuur te machtigen tot het zoo noodig aan gaan van eene geldleening, al of niet onder hypothecair verband, voor het nieuwe koloniehuis te Egmond aan Zee, tot een bedrag door het bestuur vast te stellen. Geboorte en Sterfte. Aan een statistiek der geboorten en der sterfte naar den leeftijd en de oorzaken van den dood in Nederland over Januari 1907, opgenomen in een bijvoegsel der «Staatscourant" van 21 22 April is het volgende ontleend: Aantal inwoners op 1 Januari 1906 5.591.695; levend geborenen 15.049, overleden met inbegrip der levenloos aangegevenen 8.726, aantal overlede nen zonder levenloos aangegevenen op 1000 inwoners per jaar 1832. Overleden op den leeftijd van min der dan een jaar 1747, 14 jaren 809, 513 jaren 261, 14—19 jaren 184, 20—29 jaren 341, 3039 jaren 351, 40 —49 jaren 445, 5064 jaren 1187, 6579 jaren 2212, 80 jaren en daarboven 1096, onbekend Overleden te gevolge van febris ty- phoidea, thyphus abdominalis 38, ty- pliusexanthematicusfebrisintermit- tensMalaria-cachexie l pokken 4, maze len 195, roodvonk 12,kinkhoest86,diph- theritis 42, croup 15, disenteria dysenteria epidemica 0, ïnlluenza 127, Aziatische cholera 0, cholera nostras 2, andere epidemische ziekten 27, long- tuberculose 685, herseptuberculose 84, andere vormen van tuberculose 107 kankerenandere maligne tumoren, 503, meningitis 118, apoplexie, her- senverweeking 415, organische hart gebleken 510, acute bronchitis 192, chronische bronchitis, 240. pneumo nia 6l8, ziekten van den maag 50, gastro-enteritis (bij kinderen beneden 2 jaar) 299, hernia, darmocelusie 33, levercinhose 34. nephritis en Bright- sche ziekte 253, ziekten van de ge slachtsorganen der vrouw 4, kraam vrouwenkoorts 9, andere ziekten van zwangerschap en kraambed 23, aan geboren zwakte en gebreken 339, ouderdomszwakte 811, gewelddadige dood 151, zelfmoord 24. andere ziekten 1100, andere ziekten der ademhalings- weiktuigen 881, onbekend 693. Tentoonstelling voor Volksvoeding. De Tentoonstelling voor Volksvoe ding van de Afdeeling Utrecht van den Volksbond tegen drankmisbruik zat geopend worden Vrijdag 7 Juni a.s. De campagne op de steenfabrie ken te Wageningen en in den omtrek is begonnen. Verschillende fabrikan ten zijn echter voornemens de pro ductie aanmerkelijk te beperken. Er is nog een groote voorraad steenen van het vorige seizoen. Alleen op de fabrieken langs den Rijn tusschen Rhenen en Arnhem staan naar schat ting nog een 30 a 40 millioen stee nen opgetast. Agenda voor de openbare Ver gadering van den Raad der Gemeente Amersfoort op Dinsdag 30 April 1907 te half twee ure. 1. Rapport van Burgemeester en Wethouders betreflende het voort bestaan der Amersfoortsche Tram en Rapport van de Commissie uit den Gemeenteraad b-treffende het voort bestaan der Amersfoortsche Train. 2. Benoeming van een onderwijzeres aan de school tweede soort in de Hel lestraat. 3 Voorstel van Burgemeester en Wethouders tot toekenning van eene gratificatie aan den onderwijzer C. A. Heunks. 4. Mededeeling van Burgemeester en Wethouders betreffende den aan vang van den metselcursus. 5. Voorstel van Burgemeester en Wethouders tot verlenging van het verlof, verleend aan de onderwijzeres A. M. D. Boerwinkel. Hoog stapelen zich de verdiepingen, vor mende, in lange rijen tot blokken samenge kleefd, enorme menschenpakhuizen. Grauw van buiten, vunzig van binnen, ademen ze groote stadslucht uit, die dompig blijft hangen in de straten, in onafzienbare lengte zich lijnende tusschen de huizenblokken. Groote-stadslucht van de buitenbuurt, de armelui'swijk. De avond valt en al wat daar hurkte op de stoepen, wat daar dooreenwiemelde in stofe vuil, wat daar kletste aan de deurposten zoekt een onderkomen binnen. Najaarsavond, die geen laug-buiten-blijven toelaat, die kin deren en ouders samenjaagt in de enge ruimte van de woonkamer, te klein voor 't groote gezin en dienende voor slaapplaats van de ouders en van de kleinste kinderen. 't Wordt stil buiten, niet aangrijpend als in de natuur, doch stil met eene trilling van leven, dat bruischt in de kolos de wereldstad. Niet gillend en schreeuwend kaatsen de ge luiden meer tegen de straatwanden op, doch ge dempt klinken ze voort als 't gegons van de bijen in den korf. Schel en snijdend klinkt 't geluid van de stoomfluit, die 't rustuur in fabriek en op de scheepsbouwwerf aangeeft. Lange zwarte stree- pen vormen zich in de straten, 't zijn de fabrieksmenschen, die huiswaarts gaan. De oudere kalm en in loome onverschilligheid voortslolTende, de jongsten joelend en stoeiend met ruwe scherts en woeste joligheid het vrije avonduur inluidend. Telkens verdwijnen van die grauwe gestalten naar links en rechts uit de rijen, ze worden opgeslokt door zwarte deuropeningen om een oogenblik later zware schaduwen te teekenen op de gordijnen voor de nu verlichte vensters van één-twee-of driehoog. Vader en de oudere jongens komen thuis. Ze mengen in de dompige lucht de vieze geur van hunne werkpakken, van de slechte tabak, die ze rooken, van de vuile jenever, die ze op hun weg naar huis, staande voor den kroeg toonbank, naar binnen sloegen. De werkdag is achter den rug, vermoeid en slaperig hokt men nog een paar uur bij een, genietend van sensatie berichten uit een goedkoop krantje of ruzietjes met de buren be-en herkauwend. Is het wonder, dat in dat leven, in die omgeving van doodenden sleur, van groezelige grauwheid een enkele gestraft met meer intelligentie dan het gros zich rampzalig ongelukkig gevoelt? Voor en na worden de lichten gedoold, de huizenrijen maken een nog somberder indruk, nu alles zwart ziet met de witte rechthoekjes der ge sloten gordijnen. Eén drietal vensters blijft verlicht op eene derde verdieping, bewoond door Heddema, den bootwerker, en zijn gezin. In de voor kamer, alléén, zit vader, een krachtige robuste j kerel met een energieken, beenigen kop. Hij zit over een blad papier gebogen, waarover onhandig de pen voortbeweegt, die zich niet thuis gevoelt in de grove vingers gewoon aan 't versjouwen van zware vrachten. Hij is I secretaris van de Vakvereeniging. Hij heeft weinig geleerd, zooals alle kinderen van het volk en van dat weinige heeft hij veel ver- i geten. Doch hij is gestraft met meer verstand met meer phantasie en meer gevoel dan zijne gemiddelde omgeving. Hij lijdt onder een smachten naar beter, wat hij zich denken doch wat hij niet grijpen kan. Trouw be zocht hij de vergaderingen, waar ontwikkelde mannen spraken van een toekomst, die bren- I gen zou, wat Heddema droomde, als eens de politjeke macht berustte hij den nrheider. Diepen indruk maakten die redevoeringen op zijn gemoed, hij wilde meewerken en stond spoedig vooraan in de beweging. Hij dronk geen jenever, zijn vrije tijd gebruikten hij om te leeren lezen, hij werd ontzien door de buurt- genooten, in de vergaderingen had zijn woord gezag. Zijn woning was als die van alle be woners der buurt, grauw en groezelig. Zijn vrouw was dom en slordig en vuil, zijne kin deren misten geheel wat de vader, onder scheidde. Voor een der ramen van de kamer waar Heddema zat te werken, stond op een tafeltje een keurig nikkelen theeservies, dat glinsterde in schittering van glimlichtjes door het lamplicht er op geworpen, eene vreemde vertooning van het armoedige, kreupele, vuile huisraad, een stoffelijk bewijs van dank van de Vakvereeniging aan haren ijverigen kam pioen. Even vreemd als 't schitterend metaal af stak tegen de grijze omgeving, even vreemd blonk Heddema's streven en denken uit boven de gemeenheid en slappe berusting van zijne kameraden. /Wordt vervolgd./

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1907 | | pagina 1