BINNENLAND.
Van den Hak op den Tak.
Plaatselijk Nieuws.
RAADSSTUKKEN.
Gemengd Nieuws.
heeft bewezen, te zijn niet alleen een
goed militair, maar ook fijn diplomaat,
die wel eens genoemd is als toekomstig
rijkskanselier en aanstaand Duitsch
gezant te Konstantinopel Freiherr
Von der Goltz reorganiseerde het
Turksche leger naar Duitsch model,
was tijdens zijn langjarig verblijf in
Konstantinopel een goed vriend van
den Sultan en hooge regeerings-
ambtenaren en is het nög.
Zijn woord is in deze Balkan-crisis
een woord van gezag.
Bulgarije beeft zijn onafhankelijk
heid geproclameerd, die het feitelijk
niet rechtelijk reeds 23 jaar bezat.
Oostenrijk heeft de annexatie van
Bosnië en Herzegowina geproclameerd,
aanspraak gemaakt op deze landen,
die het 30 jaar lang reeds materieel
bezat.
Stellig worden financieele belangen
van Turkije geschaad door de onaf
hankelijkheid van Bulgarije. Maar
deze bedragen niet meer dan de kosten
van enkele dagen oorlog-voeren.
Oostenryk laat Novi-Bazar geheel aan
Turkije over, voor de Porte een zeer
belangrijk district.
Een materieele reden om oorlog
te voeren is er voor Turkije niet.
Nu de moreele en ideëele zijde
vm> de quaestie.
De tegenwoordige crisis is een harde
slag voor de Jong-Turksche partij,
want de crisis werd direct veroorzaakt
door de inwendige politiek van her
vormingen. Wanneer het in Turkije
bij het oude gebleven was, dan zouden
er nu geen onafhankelijk Bulgarije
en geen geannexeerd Bosnië en Her
zegowina bestaan. Dat een opbloeiende
staat als Bulgarije, die voortdurend
gewerkt heeft aan zijn militaire ver
sterking, reageeren moest op de her
vormingen in Turkije, is natuurlijk.
De Bulgaren begrepen dat zij in de
toekomst te doen zouden krijgen met
een sterk Tursch rijk, niet langer
met den zieken man, en dus sloegen
zij thans nog hun slag. Zij hadden
de keusóf een aanval op bet Turksche
rijk tot verandering der grenzen,
zooals deze waren bij den vrede van
Ban Stepbano, of de onafhankelijk
heidsverklaring en kroning. Zij kozen
het meeste bescheidene en minst
gevaarlijke.
Deze keuze is een stilzwijgende
erkenning van het sterker worden
van het jonge nieuwe Turkije. Het
oude regime, dat in binnenlandscbe
aangelegenheden een bijna onbeperkte
macht had, had één groot gebrek,
waarvan, de buitenlander niet veel
meikte: het was gehaat in den lande.
Elke onrust van buiten, elke opwie-
ding van de massa kon voor het
oude regime noodlottig worden.
Voor den 24en Juli zou een Bul-
gaarsch wapen-succes bij Adrianopel,
of tusschen Adrianopel en Konstanti
nopel, waarschijnlijk geleid hebben
tot een vrede, zooals Bulgarije dien
wenschle, niet uit vrees voor den
buitenlandschen, maar voor den bin-
nenlandschen vijand.
En zoo'n aanvankelijk wapen-succes
was mogelijk.
De toestanden zijn thans geheel
veianderd. Niet dat in de twee
maanden het Turksche leger zooveel
verbeterd is hoe de leger-autori-
teiten ook baar best gedaan hebben,
de tijd was te kort. Maar wanneer
nu de Bulgaren zouden optrekken tot
voor Konstantinopel, dan zou de
nieuwe Turksche regeering toch niet
denken aan het sluiten van den vrede,
omdat zij weet thans het geheele volk
achter zich te hebben.
De grootere kracht van Turkije zou
ten slotte toch Bulgarije dwingen tot
den terugtocht, al werd de oorlog
nog zoo gelukkig begonnen. Dit weet
men in Sofia, en daarom heeft men
zich daar tovreden gesteld met de
bescheiden keuze. En daarom is deze
keuze een erkenning van de kracht
van het verjongde Turksche rijk.
De ontruiming van Novibazar door
Oostenrijk bewijst, dat deze monarchie,
evenals geheel Europa, thans verwacht,
dat Turkije in staat zal zijn de orde
in Macedonië te herstellen en te hand
haven. Het prestige van het jonge
Turkije zal dus in geenen deele lijden,
wanneer het neiging toont den vrede
te bandhaven en de zaak langs minne
lijken bezadigdeu weg lot een op
lossing te brengen.
Iedere kalme beoordeelaar zal be
grijpen, dal het thans belangrijker
werk te doen heeft, dan om formeele
suzereiniteitsrechten bloedige oorlogen
te voeren. Niemand zal in deze houding
een bewijs zien van zwakheid en ge
brek aan energie, wél van kalm na
denken. Dit zal te meer het geval
zijn, hoe krachtiger het nieuwe Turk
sche rijk werkt aan zijn militaire ver
sterking,. zich niet bekommerende om
het verleden.
»Daarom raad ik mijn ouden Turk-
schen vrienden aan, tegen mijn ge
woonte bij dergelijke quaesties, zich
kalm en gelaten te houden."
De Koningin heeft een belang
rijke bijdrage doen toekomen aan de
commissie tot leniging van den nood
der slachtoffers die have en goed
verloren bij den ernstigen brand in
de gemeente Veen (N.-Brabant).
Tweede Intern.
Middenstandscongres.
Donderdag II. had de sluiting van
het congres plaats, nadat dit ten
aanzien van enkele punten tot een
besluit was gekomen. Zoo werd de
wenschelijkheid erkend van de oprich
ting eener centrale kredietinstelling
voor het landbouw krediet in de ver
schillende landen. Ten aanzien van
de wijze, waarop de staat het veree-
nigingswezen der landbouwers zou
kunnen bevorderen, kwam men in
de afdeeling tot bet besluit, dat hoe
zeer aan het denkbeeld moest worden
vastgehouden van een vertrouwen op
eigen kracht, de staat hierbij behulp
zaam kan wezen door maatregelen
op wetgevend gebied als anderszins.
Wat het bedrijfskrediel aangaat,
sprak het congres zich uit in den
geest van het door ons reeds meege
deelde rapport der heeren Schmid en
Kobatcb, doch daarbij werd nog aan
de regeeringen in overweging gegeven
de vragen te doen bestudeeren, of en
in welke gevallen het bedrijfskrediet
door het meer liquide maken van
boekvorderingen en betere wettelijke
regeling der goederenvorderingen,
door de oprichting van »Rabattsparve-
reine" als anderszins zou kunnen
worden verbeterd.
Dr. Schwiedland, die de sluitings
rede hield, wees er op dat de ver
handelingen van het congres ten volle
gebleken was. dat de middenstand,
verre van zich in stilstaande wateren
aan het leven te onttrekken, vast
besloten en in staat is van zijne kracht
blijk te geven in de woelige wateren
van den stroom der beschaving. Hij
hoopte dat het congres, waar de
ervaringen der Romaansche bescha
ving, der Germaansche volkeren en
der Slavische cultuur ter sprake waren
gebracht, voor alle deelnemers vruch
ten zou opleveren. Men had daardoor
een beter inzicht gekregen in het
wezen van tal van vraagstukken.
»Nog sieren schoone tinten
Der boaschen bladerkroon,
Nog maken tal van kleuren
't Reeds dorrend loover schoon."
En toch wijst de kalender reeds
14 October. Door het hoog opge
schoven raam komt, nu de nevel is
opgetrokken, de milde lucht naar
binnen en het warm stralende zon
netje verdrijft elke gedachte aan den
herfst. Spoedig, morgen reeds wel
licht, kan het geheel anders zijn. Dan
kan men klagend vragen
>Zonnetje, waar zijn uw lachjes gebleven,
Lieflijke hemelwaar liet gij uw blauw
Een lange, bange tijd kan er dan
volgen, gedurende welken men dage
lijks tallooze malen, bij iedere ont
moeting, een jammerklacht of ver
zuchting kan hooren over het weer.
Zoo'n weerpraatje is ten onzent wel
alledaagsch, vooral schijnt er een
blijvend verband tusschen tabak en
het weer te beslaan, want het is niet
denkbaar, dat men in een sigaren
winkel komt, zonder op beschouwin
gen betreffende het weer te worden
onthaald. Als men er op gaat letten,
wordt het waarlijk pijnlijk, en be
grijpelijk is het, dat het den om zijn
zonderlinge in- en uitvallen bekenden
Haagschen schilder Sam Verveer aan
leiding gaf om, als hij in een sigaren
winkel kwam, al dadelijk te zeggen:
BEen dubbeltje sigaren; het weer kan
me niet schelen I" Erg vriendelijk
klonk dit niet en niet ieder, al denkt
hij er evenzoo over als Verveer, zal
zich aldus laten gelden. Toch mag
men zich op z'n tijd, als er aanleiding
toe bestaat, wel laten hooren. Zoo
dachten ook vele ouders te Winscho
ten er over, die tegen de invoering
der vereenvoudigde spelling op 't Gym
nasium en de H. B. S. waren. Zij
brachten hun bezwaren in en het
gevolg is geweest, dat tal van leer
lingen, die reeds tot het schrjjven
van de nieuwe spelling waren over
gegaan, thans weer de spelling van
De Vries en Te Winkel zullen volgen,
omdat hun ouders de schriftelijke
goedkeuring niet wilden afgeven.
De invoering gaat dus nog niet zoo
grif. Wat men echter tegen de
nieuwe spelling moge hebben, op één
punt dunkt me, moet men de Kolle-
wijners wel gelijk geven n.l opdat
van de overbodigheid en hinderlijkheid
der ph. Dit bleek nog dezer dagen
te Amsterdam, toen er een sleepboot
door de gracht ging, op den boeg
waarvan de naam stond: »De jonge
Josephus" (in kapitale letters). Een
man aan den kant vroegnJosep
Hus? Wie was dat? 'k Heb wel van
Johannes Hus gehoord, die levend
verbrand werd, maar ik wist niet, dat
hij een broer gehad heeft". Reeds
Van Lennep, de dichter, ergerde zich
aan de ph, dit vijlde rad aan den
taaiwagen. Volgens hem kwam de
meid, die moest gaan zien welk stuk
er op 't Leidsche plein te Amsterdam
gegeven weid, geen uitspraak wetende
voor »Demophontes", thuis met de
boodschap»ze geven de mophondjes".
En een tooneelist, met aSapho minder
bekend, vermaakte het plubliek niet
weinig met zijn telkens terugkeerend
Sap, ho
Nu we op ODderwijs gebied beland
zijn, denken we aan nog een andere
kwestie, welke vrij wat beroering
heeft veroorzaakt. Sommige gemeente
raden hebben n.l. de bepaling gemaakt,
dat onderwijzeressen bij 't aangaan
van een huwelijk ontslag moeten
vragen. Dat is stellig voor menig
paartje een leelijke misrekening. In
zonderheid in de groote steden zag
men de laatste jaren menig onder
wijzeresje tot den echtelijken staat
overgaan, zonder de school te verlaten.
Zoo konden haar echtvriend (meestal
ook een onderwijzer) en zij botje bij
botje doen en aldus een onbezorgd
leventje leiden. En daarvoor zal dan
nu een stokje worden gestokenIk
wil in deze teere kwestie geen partij
kiezen, maar hard is het voor de
betrokkenen zeker. De dames, die
het treft, weten het nu
„Trouw op uw post te zijn dat moet!
En lustig bij uw werk, dat *sgoed!
Trouw moogt ge zijn en lustig,
Doch 'k oid je niet trouwlustig."
Zoo is er heel wat teleurstelling in
het leven, ieder ondervindt dat op
zijn tijd. Zoo ook de jongen, die
onlangs een ontmoeting had met den
koning van Italië. Victor Emanuel was
op de jacht en schoot een prachtigen
reebok. Het dier viel echter in een
kloof en de koning zag geen kans
het er uit te halen. Een jonge knaap
kwam toeloopen en bood aan den
buit uit de kloof te halen, »maar"
zei hij tot den vorst, dien hij niet
kende »dan moet ik daarvoor één
lire en de helft van uw ontbijt ont
vangen." 't Voorstel werd aange
nomen, de jongen volbracht zijn werk,
de koning gaf bem één lire en maakte
toebereidselen om zijn boterham in
twee helften te verdeelen. Maar hoe
keek de zoon der bergen daarbij op
zijn neus, want het vorstelijk ontbijt
was samengesteld uit een stuk rogge
brood met een groote rauwe ui.
sDank u wel," riep de jongen, »ik
wil er niets van hebben, ik meende,
dat u een rijk heer was, maar ik zie,
dat je net zoo'n armen drommel bent
als ik."
»De »arme" koning Emanuel schijnt
dus al heel sober te leven. Kan dit
ook een lesje zijn voor velen, die de
rijken benijden in hun overdaad en
weelde? 't Is toch maar waar: bij
eenvoudigen kost houdt men een goede
spijsversteering en een gezond lichaam.
En ook: Honger is de beste kok. 't Is
daarom niet onverschillig, wat men
eet. Jan, de Geldersche boerenknecht,
die anders niet kieskeurig is, is laatst
van zijn baas gaan loopen. Een be
richtgever vertelt waarom. Den vorigen
winter ging er een ziek varken dood
„Het keun werd netjes inepekkeld,
Al lei' 't ook dood in 't varkensschot.
En stuk veur stuk is opègettcD,
Biej 't etten ut de middagspot."
Een poos later kalfde een koe, het
kalf moest met stukken en brokken
gehaald worden, en toon toen
kwam 't heele kalf »in de pekkel"
en ging denzelfden weg als 't varken.
Ook Jan at nu, hoewel niet met
smaak. Maar wat gebeurt er dezer
dagen? De »olde grieze Janno," de
meid, ging dood en nu sloeg den
knecht de schrik om 'l hart. Hij
meende den boer reeds te hooren
roepenGeef me de zoltpot es an I"
en daarom ging bij loopen. Bij een
nieuwen baas presenteert hij zich aldus:
,,'k "Wil alles doen wat mot gebeuren,
Met gavels, greep of hark of zeis,
Maar wa 'k verdreie, kui wel denken,
Ze krieg mien an gin menschenvleis."
Keuvelaar.
Het bestuur van de afdeeling
Amersfoort, van het Provinciaal Utr.
vrijwilligerskorps is als volgt samen
gesteld: J. C Eek, voorzitter, L. J.
van Zwol Jr. secretaris, C. Stcopen-
daal, penningmeester en C. Daatselaar
en H. J. Willemse, commissarissen.
De klerk le klasse der posterijen
en telegrafie, de heer A. Pijper is
bevorderd tot commies-titulair.
De heer I. M. de Haas, arts,
promoveerde te Gent met lof tot doctor
in de genees-, beel- en verloskunde.
Tot directeur der Ambachtsschool
te Heerenveen is benoemd de heer P.
C. Blom, leeraar in timmeren en
vakteekenen aan de Ambachtsschool
hier.
Mej. R. G. Overbosch is benoemd
tot tijdelijk onderwijzeres aan de
openbare lagere school, Beekstraat.
Het was Zondag geen gelukkige
dag voor Quick. Drie elftallen ston
den in 't veld en allo drie werden ze
met een nederlaag naar huis gezonden.
Quick I verloor te Arnhem met
5—0 van vitesse, Quick II te Bussum
met 41 van A. W. II en Quick III
op eigen terrein met 40 van Kam
pong II; H. V. C. II bracht't er beter
af, ofschoon ze ook geen overwinning
wist te behalen. Na spannenden strijd
eindigde de ontmoeting tegen Voor
waarts in een gelijk spel 33.
388ste STA ATSJLOTEKkJ
Vijfde klasse. Vierde of laatste
week.
Trekking van 1213 Oct. 1908.
(2000 loten).
Ten kantore van den Collecteur
A. C. R. O. Leinweber te Amersfoort
(Breedestraat 22) zijn aan de navol
gende nummers te beurt gevallen
Prijs van f 400 op No. 513
Prijzen van f 70.
867 881 884 9044 10339 13358 13795
18902 en 19623.
Te zamen 10 prijzen.
Zonder prijs zijn uitgetrokken.
509 529 832 894 1603 5687 7854
7868 7870 9005 9015 9042 10308
10323 10327 10332 13328 13341
13356 13771 13800 18226 18237
18247 18259 18910 18925 18926
18932 en 19624.
Rapport en voorstel van Burge
meester en Wethouders naar aanlei
ding van een adres van de VereenigiDg
sHandel en Nijverheid" betrefiende
de uitmonding van de Eem.
Onder weder-aanbieding van een
adres van de vereeniging »Haridel en
Nijverheid" betreffende de uitmonding
van de Eem, hebben wij de eer U
't volgende te berichten.
Eene mondelinge klacht, van de
zelfde strekking als het adres, ont
vingen wij in 't einde van October
1907, waarna wij den 1ste Gemeente-
Opzichter de opdracht gaven ons te
dien aanzien in te lichten. Aangezien
aan dien ambtenaar was medegedeeld,
dat de kapitein van de stoomboot
»de Burgemeester van Amersfoort
II" de juiste plaats wist, waar zich
de steenen bevonden, verzocht hij de
kapitein bem de plaats te willen aan
wijzen, waaraan deze bereidwillig vol
deed. De aangewezen plaats lag p.m.
1300 M. in zee van de mond van de
Eem en ruim 200 M. westelijk van
de Westerboofdbaak. Daarna is ter
aangeweze plaatse een ruim oppervlak
onderzocht en bepeild, zonder dat
steenen gevonden zijn.
Wij stelden de adresseerende ver
eeniging in kennis met dit resultaat
en verzochten, teneinde zooveel moge
lijk aan de belangen van de scheep
vaart te kunnen voldoen, tevens een
zoo mogelijk nog nauwkeuriger aan
duiding. Hieraan werd door de ver
eeniging voldaan. Wij verzochten
daarna den Gemeente-architect nog
maals een zoo zorgvuldig mogelijk
onderzoek iu te stellen, waarna wij
het hierbijgaand rapport ontvingen.
Op grond van dit rapport hebben
wij de eer U in overweging te geven,
adressante in kennis te stellen met
den uitslag van het ingesteld onder
zoek.
Burgemeester en Wethouders
van Amersfoort,
De Burgemeester,
WUIJT1ERS.
De Secretaris,
J. G. STENFERT KROESE.
Ingevolge bijgaand adres en ter
voldoening aan uw verlangen om
rapport, enz. betrefiende de meening,
al zouden zich in de vaargeul buiten
den Eemmond overboord geworpen
steenen bevinden, die het binnen
komen van schepen belemmeren, heb
ik de eer U het volgende te berichten.
Op 22 September j.l. ben ik met
den 1ste Gemeente opzichter P. van
den Hooff en den lantaarnopsteker
J. Boelhoud naar den Eemmond ge
gaan, en, nadat wij vooraf op de
peilschaal aan den vuurbaak den
waterstand =0.09 M. AP. hadden
opgenomen, hebben wij ons door P.
van Doorn met diens zeilschip naar
de juiste, iu het adres aangeduide
plaats, p.m. 1400 M. buiten het
Eemhoofd laten brengen, alwaar ge
noemd schip werd geankerd.
Vervolgens heb ik mij, in de bij
genoemd schip behoorende roeiboot,
gedurende anderhalf uur om deze
plaats laten rondroeien, allengs in
ruimer kringen, terwijl onophoudelijk
door F. van Doorn onder mijn
onmiddellijk toezicht werd gepeild en
de aard van den zeebodem zooveel
mogelijk nagegaan.
Het oppervlak, dat aldus is afgepeild,
schat ik op ongeveer éen Hectare,
terwijl daarbij steeds de richting van
den Eemmond en die van de xlaatste
boerderij" op den zeedijk met den
Amersfoortscben toren in het gezicht
werd gehouden.
Bij deze peiling bleek de grondsoort
van den zeebodem kleiachtig en zacht;
de diepte varieerde van 4 tot 5 a 51/»
Amst. voet, dus 1.20 tot 1.50 a 1.60
M. onder AP.
Steenhoopen of oneffenheden, die
daaraan deden denken, zijn volstrekt
niet door mij gevonden. Mochten deze
al bestaan hebben, dan zijn zij óf
door den stroom verspreid, óf in den
zachten bodem verzonken geraakt.
De Gemeente-arcbitect,
W. H. KAM.
Moord te Zaandam.
Men schrijft aan het N. v. d. D.
Zaterdagavond heeft op het Prinsen
pad te Zaandam een 23-jarige sigaren
maker, Johannes van Wijk geheeten,
werkzaam aan de fabriek der firma
Justus van Maurik aldaar, een moord
gepleegd waarschijnlijk als wraak
neming over afgewezen liefde op
Jannetje Beths, gescheiden vrouw, van
J. Arends, eerder weduwe van Verkerk,
houdster van eene herberg op het
Prinsenpad.
Van Wijk had vroeger bij haar
gewoond als commensaal en schijnt
toen op zeer intiemen voet met haar
gestaan te hebben. Sedert eenigen
tijd was hij echter daar niet meer
in den kost.
Nadat hij haar de vorige week ook
al eens had bedreigd, kwam hij haar
Zaterdagavond weer in hare woning op
zoeken. Er ontstond toen eene woorden
wisseling, waarbij hij ten slotte, onder
het uiten van eene verwensching, een
revolver greep en deze op haar
afvuurde. Drie schoten werden gelost,
welke alle troffen één in de borst,
één in den mond, en één in den rechter
arm.
Op bet hooren van de schoten
waren de buren naar buiten gekomen,
op het oogenbhk, dat de vrouw het
huis uitsnelde.
Ook de dader vluchtte daarop naar
buiten, oogenblikkelijk door de buren
achtervolgd, die hij nog trachtte te
misleiden door luid: »Houdt hem!"
te roepen. Spoedig slaagde men er in
hem te vatten, waarop hij naar het
bureau werd gebracht en aan de
politie overgeleverd.
Het slachtoffer is een half uur na
den aanslag aan de gevolgen bezweken.
Zij was 41 jaar oud en laat zeven
kinderen achter.
De revolver, welke v. W. tijdens
zijne vlucht had weggeworpen, werd
later op het Prinsenpad teruggevonden.
De dader heelt reeds bekentenis
afgelegd.
Voor Hnis en Hol.
Kit om gebroken glazen of porse
leinen voorwerpen te maken, kan
men zelf als volgt bereiden. Men neme
3 blaadjes witte gelatine, snijde die
