NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
Schetsen uit le recÉaal.
No. 28.
Woensdag 7 April 1909
Acht en-dertigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG
DE WEEK.
FEUILLETON.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden met Zondagsblad 0.75;
Franco per post door het geheele Rijk 1.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever O. J. SLOTHOUWER.
BureauLangestraat 77. Telephoonn». 09.
ADVERTENTIËN:
Van 1regels f 0.50; iedere regel meer Tl, Cent.
Ad verten tiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte
3 April.
't Is zeer waarschijnlijk, dat de
«naneef", die kennis zal nernen van
wat, door onze Tweede Kamer, be
handeld en besloten is in de laatste
week voor het Paaschrccès van 1909,
oogenblikken van vroolijkheid èn van
verbazing zal doorleven I
Gij weet waar, bij het scheiden der
markt op Vrijdag 26 Maait j.l., de
groote strijd om ging: of men al dan
niet, in het ontwerp tot subsidrëering
van bijzondere H. B.-Scholen, meer
«waarborgen" zou stellen voor de
deugdelijkheid van het op die scholen
te geven onderricht. Of men ook
schoonschrijven en gymnastiek tot de
verplichte vakken zou rekenen, de
heeren waren 't er evenmin over
eens. Doch daarover was geen ont
vlamming der politieke hartstochten
te wachten. Niet dergelijke strijd
vragen van den tweeden rang zouden
den door sommigen doodgewaanden,
in werkelijkheid slechts sluimerenden,
ouden, echten, virinigen schoolstrijd
die van-vóór Mackay's pacificatie,
wakker roepen! Meerdere of mindere
waarborgen daarover ging 't!
Zooals ik reeds zei, dr. Bos had
olie op de ziedende golven geworpen.
Doch evenals op de echte zee,
voor eene wijle kunstmatig tot kalmte
gedwongen plaats heeft, weldra
begonnen de woelige baren weêr met
verdubbelde heftigheid te steigeren!"
Do heer Ter Laan eischtegoed
keuring van het leerplan der bijzonder e
H. B. S. door den minister. Deze laatste
bleef zeggen «Onaannemelijk Nooit
ofte nimmer! Dan trek ik liever het
ontwerp in en wacht op... betere tijden!
M a. w., tot ik straks, na Juni,
een «woi king-majority® van rechtscbe
kleur tegenover mij heb, die 't mij
minder lastig maakt!... Het besef van
kracht was bij Rechts duidelijk waar te
nemen. Pas had men, in de Standaard,
kunnen lezen, dat het compromis tus-
schen al de schakeeringen welhaast
zal worden gesloten
't Werd hard tegen hard, en indien
minister Heemskerk niet door hel pijn
lijke spit in den rug aan zijn fauteuil
gebonden ware geweest, hij zou,
in de woelige atmospheer der Kamer,
allicht nu en dan door de zaal ge
drenteld hebben!..
Nu bepaalde Z.Exo. zich er toe om
de heeren tot kalmte te vermanen.
Maar de heer De Savornin Lobman
vertoonde, nu en dan, de heftigheid
van een dertigjarigen politicus, die pas
komt kjjken, irrsteê van de bezadigd
heid eens grijzen, hoogbejaarden vete-
raans. Sprak van «den schimrnelrr, die
liberale hersens blijkt te bedekken...
Hij en de heer Tydeman caramboleer
den met citaten van Gioen en van
Thorbecke. 't Begon er zeer beden
kelijk uit te zien. De parlijhartslocht
was tot geweldigen vuurgloed opge
vlamd
Ongelukken waren te wachten. Nie
mand wilde toegeven.
En toen.toen... kwam weêr de
wijze dr. Bos, als redder uit den nood.
Maar hoe!?...
«Risum teneatis, amici
Met een «trouvaille," die m. i.
sprekelijk lijkt op de kostlijkste April
mop, in deze dagen uitgebroeid
Luistert een«, vrienden, zei hij
ik weet iets goeds.
Gij zijt bang voor willekeur van een
minister in de toekomst?.. Erscht,
van de andere zeide, meerdere waar
borgen.
Welnu, bepaalt dan dat de bij
zondere H. B.-scbolen doordeRegeering
niet zullen, maar dat zij door haar
kunnen gesubsidieerd worden. Niet
imperatief dus, maar facultatief...
't Werd, eventjes, stil in de Kamer.
Dr. Bos' gelaat was even strak en
rustig-ernstig als steeds. En daarna...
Algemeene ontspanning!
Bravo!.. Prachtig!... Juist zool...
De «puzzle'' is opgelost. We hebben
den uitweg van labyrinth gevonden
De heer Van Wijnbergen was zoo
jin z'n schik, dat hij op stel en sprong
van dr. Bos'«trouvaille" een amende
ment maakte.
De minister haastte zich te verklaren,
dat ook hij zich bij dit denkbeeld zou
«neêrleggen." In de linksche gelederen
ontvonkte ware vreugde over het
sublieme idee-Bos, door baron Van
Wijnbergen tot voorstel gemaakt.
't Was plotseling, alles pais en vreê.
Het gevaar geweken I
Men hunkerde naar de stemming.
En zij kwam
Ze bracht schitterende zege aan 't
amendement-Van Wijnbergen.
Met 62 tegen 19 stemmen werd
't aangenomen. Zeer eigenaardig blijft
hierbij, dat de geheele Kuyper-groep
tegen stemde.
Wètt als men over de zaak
kalmpjes nadenkt het verschil is
tusschen deze beslissing, welke ten
slotte toch alles aan de zelfstandige
beslissing des ministers overlaat,
dus, natuurlijk, bet leerplan incluis!
en wat de heer Ter Laan wensrhte:
is 't U duidelijk!? 'tGing der Kamer
als ons allen wanneer we in een
allerneteligst parket verkeeren en
iemand geeft een middeltje aan, dat
«den schijn redt" en U van de nacht
merrie verlost... Vooruit maar! Hard
bravoroepen. Afgeloopen... Niet meer
over denken of praten...
Neen, dr. Bos verdient den eere-
palm onder do vele vaders en moeders
van «poissons d'Avril''
De minister kwam er, overigens,
zonder kleêrscheuren af. De Kamer
weigerde, met 4339, in te gaan op
bet voorstel-Ketelaar om te bepalen,
dat bij de beslissing over subsidie de
Raad van State zal moeten «gehoord"
worden. De minister blijft dus vol
komen vrij en zelfstandig in zijne
decissie. Mooier kon de heer Ter
Laan 't toch niet vei langen
Het amend -Ter Laan betreffende
goedkeuring van het leerplan werd
natuurlijk verworpen (54—29); het
tweede van dien afgevaardigde, strek
kend om schoonschrijven en gym
nastiek tot verplichte vakken temaken
verwierp de Kamer met 52—31, od
zelfs het derde amend.-Ter J.uan
('t eenige, door de C. v. R. niet ont
raden) tot koslelooze toelating van
minvermogenden, met 55 tegen 28
stemmen. Deze laatste beslissing moet
worden betreurd. Dit succès bad men
den heer Ter laan. die zich op uit
nemend-tactische wijze heeft geweerd,
kunnen verschaffen, om de zaak
zelve en om de waardeering, welke
de ijver van genoemden afgevaardigde,
bij de behandeling van dit ontwerp
ontwikkeld, verdient.
Ten slotte bleken slechts de sociaal
democraten, de oud liberalen Van
Foreest, Tydernan en De Beaufort
benevens de Unie-liberaal Van Doorn
tegen het artikel te zijn, waarin de
voorwaarden van subsidiëeriug zijn
vervat.
Een der allerbelangrijkste punten
is dus van de baan, maar er blijft
nog, voor na Paschen, 't een of ander
over, dat tot «geanimeerd debater
aanleiding kan geven.
Of men nog tijd en lust zal vinden
om het voorstel-Lohman te behandelen,
waardoor aan de ellendige werkme
thode, alias slakkengang, welke de
Kamer tot-dusver »huldigt«, zeer
beduidende verbetering zal komen?.,
't Zou voor de »nagedachtenis« van
dit welhaaststervendo Parlement wèl
goed zijn! Maar dr. Kuyper heeft
reeds twijfel uitgespioken, of de
zieltogende Kamer we! zulken arbeid
kan en mag doen. Toch wil ik van
harte hopen, dat de heeren, voor de
finale scheiding, dit goede werk nog
zullen afdoen, want na den «grooterr
schoonmaak« komt er zooveel kijken
't Zou inderdaad al te treurig wezen
wanneer dit practische voorstel van
een man, die zulk eene rijke ervaring
beeft; die zoozeer bevoegd is om deze
trage koe bij de horens te vatten, in
de verdrukking raakte 1..
Maar laten we, bet beste, mooiste
ervan hopen.
't Is nu de tijd om blijde verwach
tingen te koesteren. Het geschut staat
gereed om straks den lande te ver
kondigen hét groote, goede nieuws,
dat thans met zooveel spanning wordt
verbeid. Aan de departementen te
's-Gravenhage is kond gedaan, dat H.
M. de Koningin van Paschen af geen
stukken meer zal teekenen. Ook daar
uit blijkt dus, omstreeks welken datum
de geboorte ten Paleize wordt ver
wacht.
Dat de Vereenigde Vergadering der
beide Kamers j.l. Donderdag zonder
discussie en zonder stemming de wets
ontwerpen betreffende Regentschap en
Voogdij beeft goedgekeurd is, in de
gegeven omstandigheden, slechts te
prijzen. Na de tweede toelichting dooi
den minister van Bmneril. Zaken waren
trouwens de bezwaren, tegen de rege
ling van het Regentschap gerezen,
vrijwel ontzenuwd.
Eene «herboren® Kamer met werk
kracht en die tevens met vlugheid de
staatsmachine in gang houdt; eene
gezuiverde Haagsche »ambtenarij«,
met of zonder parlementaire enquête;
zoodat mannen van talent arbeid te
doen krijgen, hun waardig, en kler
ken de voor dezen geschikte bezigheid
niet 't omgekeerde gelijk thans
soms het geval is, zouden wij de ver
wezenlijking dier idealen beleven!?..
Eene maatschappij, in welke gelijk
minister Nelissen met ernst blijkt te
willen bevorderen de ongelukkigen,
die voor hunne zonden in den kerker
moesten boelen, niet levenslang met
het «Kaïnsmerkü moeten rondioopen
niet door de hardheid der maatsclrappij-
zelve. naar de misdaad teruggedreven,
doch gesteund in hunne pogingen
om zich weer op te richten: zullen
we haar eerlang zien aanlichten
't is, er aan denkend, om in echte,
blijde Paasch-stemming te komen Als
nu slechts de winter zoo vriendelijk
wil zijn om de deur, eindelijk, op een
kiertje te zitten Dat arme Lenteerdoor
kan sluipen... I.ente, waar we naar
smachten!... Mr. ANTONIO.
Vemisje.
't Mes op de keel.
Mevrouw zat te poetsen, te poetsen,
dat haar hand er pijn van deed. Er
was op het doodoude trekpotje haast
geen glans meer te krjjgen.
«Zoo'n afzetterij tochzei ze tegen
Lize, die, voor haar stukje-kant zat te
naaien op den japon, die morgenavond
dienen meest bij de groote visite,
en mevrouw doopte het doekje nog
eens in 't witte poeder, waarvan de
winkelier verzekerd had, dat, als me
vrouw dit wondergoedje gebruikte, haar
«zilver® zou blinken alsof't gloed-en
fonkelnieuw was. Hij had 't natuurlijk
direct in de gaten, hoe 't er met
mevrouws kas bijstond...
Eventjes vijf-en-tachtig cents kostte
dat poedertje. En mevrouw zag toch
al vuurrood, dien middag, van wat ze
daar straks had moeten verduren. Bjj
Reuvers, den banketbakker.
Terwijl ze aan de winkoljuffrouw
opgaf wat ze alzoo rioodig had... En
den volgenden dag, beslist vóór vieren,
bezorgd moest zijn... Deed het juffie
heel gewoon, zooals altijd. Noteerde
bestelling, telkens met 'n beleefd-
dankbaar «asjeblieft mevrouwer tus
schen... Zoodat de andere al dacht:
Dat valt mee... Want met bezwaard
hart was ze naar Reuvers gegaan. Lize
had er voor bedankt, en aan Marie
had Ma 't niet eens durven vragen...
Voor Marie d'r snibbigheid was ze
altijd bang geweest. En nu moest ze
haar tegoed vriend houden I Als kis...
dat engagement met Gijs Wittert eens
doorging... Als dat groote geluk Ma
durfde er niet eens aan denken eigen
lijk zóó prachtig, zóó verrukkelijk leek
'tDau zou alles afhangen van Marie
d'r scheutighoid, om wat zon te bren
gen in hun misère... Gijs was een
lobbes van een jongen. Die zou stellig
alles goed vinden wat Marie wou...
Eu die oude mevrouw Wittert zou ze
we) op een afstand houden, waren Gijs
en Marie eenmaal goed-en-wel ge
trouwd... Zich aldus verkwikkend met
zoete toekomstdroomen was mevrouw
den winkel van Reuvers binnengestapt.
Hoè ze 't durfde, wist ze zelve eigenlijk
niet. Want het laatste briefje van der
banketbakker was al heel beslist van
toon Als nu de juffrouw zelf er maar
niet was. En 't geluk diende haar!...
Er was een nieuw meisje in den winkel.
Wist heelemaal niet van wat die def
tige, statig-doende dame nog aan
patroon te betalen had... Was de hoffe
lijkheid zelve. 't Zaakje liep prachtig...
Toen opeens, werd mevrouw Ver
duin doodsbleek. Dejuffrouw-zèlfkwam
den winkel in... groette mevrouw met
ijskoud hoofdknikje haar van 't
hoofd tot de voeten opnemend met die
spottende, nijdig-stekerige oogen... Zag
dat juffie een heele lijst van bestelling
opschreef... Ging naar mevrouw toe
en vroeg haar «een oogenblikje te
mogen spreken."
In het «salonnetje", achter den
winkel, waar gelukkig, op dat moment,
niemand anders was, stonden ze tegen
over elkaar. Mevrouw bevend over 't
heele lichaam Zóó ontdaan, dat zij
zich aan een van de keurige, vergulde
stoeltjes moest vasthouden
Stamelde ze iets van: heusch, bin
nen een paar weken... Althans de
oude schuld... Die acht-en-dertig gulden
veertig, al twee jaar «staande"...
«O neen!" zei de juffrouw-zèll. en
ze inspecteerde elk draadje van mevr.
d'r toilet. Loerde naar een gaatje in
een van de handschoenenkeek min
achtend naar de verlepte keelbanden
van d'r hoedbespiedde afgetakelde
rand van oude gitten aan d'r mantel...
Zoodat mevrouw wonder van zelfbe
dwang moest vertoonen om niet uit
te barsten... maar de juffrouw-zélf wist
we), dat ze toch niet durfde, de «kale
medam, die nog zoo'n «air" wou aan
nemen...
#0 neen!" zei ze,, «dank u wel.
Eerst betalen, wat u al honderdmaal
beloofd hebt... Van de eene maand
op de andere.. We kennen datAls
u maar weet, dat m'n man nu uit
een ander vaatje gaat tappon. Dat
zult u eerstdaags wel merken. Zulke
klanten kunnen, voor mijn part, m'n
deur voorbijgaan.
De juflrouw werd grof, want ze.
besefte, dat d'r acht-en dertig gulden
veertig naar de maan wareD Maar
ze zou 't dat volk toch 't eventjes en
lekkertjes duidelijk maken... Mevrouw
zag dat 't onherroepelijk was. Schreed
naar de deur... Moest verduren, nog,
dat het nieuwe juffie haar rrnnach-
tend-verbaasd, zonder te groeten,
nakeek... En terwijl ze de deur opende,
hoorde mevrouw de twee praten..
Iets van «flesschentrekkers" bereikte
haar oor.
In die gemoedsstemming had ze
het doosje poetspoeder gekocht. Haar
laaatste gulden moeten wisselen...
Zonder dat er, voor de visite van
morgen-avond, nog één enkel taartje
in het vooruitzicht was...
In die stemming had ze 't alleen-
uiterste beproefd, 't Moest nu erop of
eronder... Alles hing er van af...
Was ze naar d'r zuster gegaan om
te trachten iets los te krijgen. Maar
Jans, met wie ze jaren-lang ge
brouilleerd was geweest. Die geen
gelegenheid liet voor bijgaan om haar
de los te lezenkrenkende, pijnigende,
vernederende venijn te zegden...
Die nu al over de vijftig gulden
van d'r kreeg. Die, op grond van
d9ze vordering, elk strookje aan een
van de japonnen met verontwaardiging
begluurde.* Die, als ze by d'r thee
