NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
Scleta uit ie rechtzaal.
No. U2
Woensdag 26 Mei 1909
Acht-en-dertigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG
Omkooperij als gevolg van Protectie.*)
FEUILLETON.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 0.75;
Franco per post door het geheele Kijk 1.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
Bureau: Lnngegtraat 77. Telephoonno. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels f 0.50; iedere regel meer 7'/, Cent.
jAdvertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters eD vignetten naar plaatsruimte.
Velen hebben er meermalen hunne
verwondering over uitgesproken, dat
bescherming onzer nijverheid door ver
hooging van het tarief van invoerrechten,
deel uitmaakt van de politieke program
ma's van alle rechtsche, zoogenaamd
christelijke partijen in ons vaderland,
en hebben zich herhaaldelijk afgevraagd,
welk verband er in Nederland toch
bestaat tusschen godsdienst en protectie.
In andore landen vindt men dat verband
niet zoo algemeen, daarvoor moet hier
dus een bijzondere reden zijn. Het ant
woord op die vraag wordt gegeven in
De Standaard van 12 Februari 1.1. in
een hoofdartikel, getiteld „Kosmopoli
tisme en vrijhandel". Onder kosmopoli
tisme verstaat De Standaard dien onge
zonden toestand, die er toe leidt om
specifiek nationale te onderschatten en
op te gaan in een algemeene wereld
liefde. En tot dat specifiek nationale
rekent De Standaard ook het getypeerde
christendom dat hier wortel schoot, de
religie door onze vaderen beleden, waaraan
immers Nederland zijn opkomst dankt,
waarvoor het blad vreest, dat een alge
meen christendom in de plaats zal treden.
Dus is het Kosmopolitisme in strijd met
het specifiek Nederlandsch christendom.
Voorts beweert De Standaard dat het
kosmopolitisme het verst gedreven wordt
in den handel, dat het onderhouden en
bevorderen van ruilverkeer tusschen
land en land zijn kenmerk en levenstaak
is, dat aan dien innerlijken drang de1
vrijhandel zijn kracht ontleent, dat vrij-
handel bedoelt alle grenzen tusschen
volk en volk uit te wisschen en heel
de wereld voor zijn doel te herscheppen
in één eng samenhangende menschelijke
maatschappij, waarbij men onwillekeurig
telkens denkt aan wat bij Babylons
torenbouw verijdeld werd. Vandaar dat
in den vrijhandel reeds op zich zelf een
gevaar schuilt voor onze nationale kracht.
Niet alleen wordt onze nijverheid erdoor
gedrukt lijdt daaronder onze nationale
arbeid, maar ook het nationale besef
verliest er door aan veerkracht, en wat
Naar aanleiding van een artikel in Land
en Volk van 3 en 7 April 1909, getiteld Vrij-
handel en de rechtsche pers.
men ook niet vergete, het religieus
karakter van het volksleven verliest er
door aan diepte. De rechten der religie
i behooren tegenover de gevaren van den
vrijhandel te worden beschermd
Tegen dit betoog en deze conclusie
van De Standaard dient te worden
opgekomen, omdat zij onjuist zijn.
Vrijhandel bedoelt niet alle grenzen
tusschen volk cn volk uit te wisschen
de laatste geldcrisis, geteisterd door deelingen den meestcn indruk gemaakt I of minder directe of bedekte omkooping,
werkeloosheid. De resultaten van land- hebben, nemen hunne rapporten cn voor- welke op den duur onafscheidelijk is van
bouw, nijverheid en handel toonen gun- drachten de meeste plaats in in het
stige cijfers, en dank zij het vrijhandels- verslag. En waarom hebben zij, aan wie
stelsel is de algemeene volkswelvaart in de zoogenaamd christelijke mannen in
ons vaderland in de laatste vijftig jaar Nederland zich op godsdienstig gebied
vermeerderd, waardoor onze nationale toch zeker verwant zullen gevoelen,
zooveel indruk gemaakt?
Omdat zij uit een land kwamen met
een sterk protectionistisch tarief cn het
kracht is toegenomen.
De vrijhandelaren in Nederland plaat
sen zich bij hunne bestrijding van protec-
en door den vrijhandel wordt onze nij-tie niet op een kosmopolitisch vrijhandels- aan kritiek op dat tarief niet lieten ont-
verheid niet gedrukt, daardoor lijdt onze standpunt, zelfs indien zij daarvan in breken; omdat zij onomwonden hebben
nationale arbeid niet, verliest ons nationaal beginsel voorstandera zijn. Wat zullen verklaard en met voorbeelden aangetoond,
zij bereiken wanneer zij inderdaad de hoezeer een beschermend tarief van in-
bedoeling hebben werkzaam te zijn aan voerrechten aanleiding geeft en geven
het uitwissclien van alle grenzen tusschen moet tot velo vormen van corruptie (om-
volk en volk, aan de herschepping van kooping en zedenbederf). En die ervaring
heel de wereld in één eng samenhangende heeft men niet alleen opgedaan in do
menschelijke maatschappij Neen, het Vereenigde Staten, maar ook in Canada
doel, dat zij voor oogen hebben, is veel cn Australië, ook dichter bij huis, bijv.
bescheidener, zij willen slechts trachten in Duitschland, Oostenrijk, Italië, Denc-
ons vaderland te behoeden voor de huns marken.
inziens schadelijke gevolgen van een De afgevaardigde van Denemarken op
beschermend tarief, dat onze gezonde het congres heeft verklaard, dat in zijn
export-nijverheid zal benadeelen en vaderland leden en leiders van politieke
belemmeren ten bate van enkele voor partijen maar al te veel misbruik maken
het inlandseh verbruik werkende takken van het tarief van invoerrechten tot ver
van nijverheid. En daarbij beroepen zij meerdering van eigen voordeel, macht
zich op de ervaring der laatste halve en aanzien. Uit Italië werd gemeld, dat
eeuw, die ten sterkste spreekt ten gunste protectie cn onzedelijke banden tusschen
van het vrijhandelsstelsel in Nederland, staatslieden cn speculanten heeft ver-
Haar ook indien de Nederlandsche1 sterkt, leidende tot het werken met in-
vrijhandelaren zich op een kosmopolitisch voerrechten en uitvoerpremies als middel
vrijhandelsstandpunt zouden plaatsen, tot omkooping. Het behoeft geen betoog,
welke is dan hunne zonde? De sterkst dat daarbij de consument het gelag be-
kosmopolitisch werkende vrijhandel zal taalt en dat dientengevolge de koopkracht
immers, internationaal toegepast, elk land van de gemeenschap verminderd is. Hit
datgene doen voortbrengen waarvoor het Oostenrijk kwamen soortgelijke klachten,
geschiktst is, en dus, wel verre van het de Duitsche afgevaardigden waren een-
specifiek nationale te onderdrukken, dit stemmig in hun afkeurend oordeel over
juist het krachtigst ontwikkelen! I het hooge tarief van invoerrechten in hun
Yan economisch standpunt schuilt in land en over de daaruit voortgesproten
den vrijhandel zeker geen gevaar, is deze syndicaten.
Nederland ten zegen geweest, staat de Yeel sterker nog liet men zich uit
zaak van religieus standpunt anders? De van de overzijde. De gedelegeerde uit
schrijver van het aangehaalde hoofd- Australië wees er op, dat wanneer de
artikel in De standaard is geeu bezoeker wetgever belastingen oplegt met het er-
geweest van het Congres voor den kende doel sommige bedrijven moer,
vrijhandel in Augustus 1908 te Londen andere minder winstgevend te maken dan
gehouden, maar dat belet hem niet kennis deze te voren waren, het van zelf spreekt,
te nemen van het uitgewerkt rapport, dat zij, wier belangen op het spel staan,
dat over dat congres verschenen is. op dien wetgever al den invloed trachten
Evenals de Amerikaansche afgevaardig- uit te oefenen, waarover zij beschikken,
den op dat congres het grootst aantal Aanvankelijk moge die invloed niet on
sprekers geleverd en door hunne mede- eerlijk zijn, allengs ontaardt hij in meer
besef niet aan veerkracht. Integendeel
Dit alles is eerder van toepassing op
protectie, want protectie doet den in
dustrieel rekenen op de hulp van den
staat, die de deur sluit voor den buiten-
landschen producent en dus deu inland
sehen consument overlevert aan de wil
lekeur van de inlandsche voortbrengers,
die zich, zooals de ervaring in Duitsch
land en Noord-Amerika leert, vereenigen
in trusts en syndicaten met behulp van
een hoog tarief van invoerrechten om
de consumenten op nog meer doeltref
fende wijze te brandschatten.
De vrijhandel daarentegen noodzaakt
de Nederlandsche nijverheid, in concu-
rentie met de buitenlandsche, zich in te
spannen om de meest intensieve produc
tiviteit te bereiken, hare exploitatie
kosten door het voortdurend aanbrengen
van technische verbeteringen zooveel
mogelijk te verlagen, steeds gunstiger
voorwaarden te bedingen bij de aan
schaffing harer grondstoffen, aanhoudend
uitbreiding te zoeken van haar terrein
van verkoop, dat het eigen kleine vader
land met zijn nauwelijks zes millioen
inwoners daartoe geheel ontoereikend is.
Kent men een beter middel om de veer
kracht van nijverheid, landbouw, handel
en verkeerswezen te stalen dan die
vrijhandel
Aan de ontwikkeling van al deze tak
ken van nijverheid is de vrijhandel in
ons land bevorderlijk geweest, en slechts
zou men mogen wenschen, dat het
Nederlandsche tarief van invoerrechten
in alle opzichten een vrijhandelstarief
mocht worden genoemd. In mindere mate
dan andere landen, waar de nijverheid
door hooge invoerrechten beschermd
wordt, wordt Nederland, ten gevolge van
elk ander dan een fiscaal tarief van in
voerrechten. Protectie leidt tot vermin
dering der politieke eerlijkheid.
In Canada wordt reeds sedert jaren
strijd gevoerd over vrijhandel cn pro
tectie en een van de oorzaken, waardoor
het den protectionistcn tot dusver gelukte
aan het bewind te blijven, waren steeds
de groote sommen, die de beschermde
fabrikanten in Canada bij de verkiezingen
beschikbaar stolden voor het omkoopen
vnn kiezers, een stelsel, dat in geheel
Noord-Amerika met zijne uiteenloopendo
bevolking geregeld wordt in toepassing
gebracht. Evenals elders, is ook in Canada
een van de gevolgen van protectie, dat
er de publieke moraliteit verlaagd is.
Volgens de in Canada opgedane ervaring
sprak de gedelegeerde als zijne meening
uit, dat de invoering van protectie gelijk
staat met eene wettelijke bekrachtiging
van een systeem van omkooping op do
meest uitgebreide schaal, dat daardoor
eene klasse in de maatschappij geboren
wordt, welker belangen in hunnen aard
geheel verschillen van die der gemeen
schap. Deze klasse zijn degenen, die het
geld bijeenbrengen, benoodigd voor het
omkoopen van kiezers en gekozenen, en
die met de laatsten den buit verdeeien,
dien zij aan het volk ontnemen. Op deze
wijze zijn er reeds vele leden der regee
ring onmetelijk rijk geworden in den tijd,
dat zij aandeel aan het bestuur hadden.
Uit de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika hebben verschillende gedele
geerden hunne verontwaardiging gelucht
over de ervaring in hun land met pro
tectie opgedaan. Een hunner sprak als
zijn oordeel uit, dat protectie de markt
verbijstert cn verwart door de wille
keurige pogingen ter bevoordeeling van
sommige industrieën, ten koste van andere
en de politiek maakt tot eene intrige tot
het erlangen van voorrechten door middel
der wetgeving. Achter elk wetsvoorstel
tot verhooging van het tarief van invoer
rechten zal men niets vinden dan per
soonlijke belangen, welke zich als woeker
planten aan de regeering hechten, steeds
hunne cischen naar voren brengen en
met de meest afkeurenswaardige midde
len trachten de persoonlijke belangen der
„Zoo'n schooier"!
Van 't bocf-wordcn.
O, zij kende hem. Zoo door en-door;
zoo in de fijne puntjes. Ze wist zoo
op 'n haartje, wat hij graag had en
wat hem zou hinderen, als 't zoover
was... Toen zij, de vorige week voor
't laatst, hem bezocht had in de ge
vangenis, zinspeelde zij maar heel
even, heel flauwtjes op wat nu ge
beuren zou... De bewaarder, die stond
tusschen de twee hekken, waar zij
en Dirk, d'r arme jongen, elkaar
konden zien, had zich even omge
draaid. Die wist er alles van... Had
haar, toen zij in de buitengang kwam,
eventjes toegeknikt. Ze mocht geen
gesprekken houden, maar Houtmans
had d'r toch even toegevoegd van dat
't nou begon op te schieten". En hij
stapte naast oud-wijfje voort, expres
hard- en dreunend-tredend op 't steen
van den vloer om niet te laten mer
ken dat-ie met haar «smoesde". Zóó
hadden ze een woord of wat gewis-
'seld. Zij telkens drukkend bet tot
nattig propje geworden zakdoekje
tegen d'r oogen. En Houtmans had
haar even toegewuifd van»Nou
saluutjes, hoor! Houd-je maar taai,
moeder!" Dat las ze in z'n eerlijke
grijze oogen. Die Houtmans was nog
«de kwaaiste" niet. Was, in het ge
niep, wel eens eventjes bij juffrouw
De Bont aangeloopen, zoo'n enkele
maal. Als-ie vrij had. In gewone
kleeren natuurlijk dat de buren er
niks van konden merken. En dan
zaten zij moeder en bewaarder
uit de gevangenissamen te praten.
In 't begin was-ie wat stug, wan
trouwend geweest. Dat had ze best
in de gaten... Zoo'n gevangenis-be
ambte komt met zooveel bedrog, aan
stellerig, malligheid van «simulatie",
zooals de geleerde menschen beweren.
Maar Houtmans had gaandeweg
bespeurd, dal 't hier toch niets anders"
was... Moedertje had hem van Dirk
verteld. Oude portretjes laten zien.
En de bewaarder had lang gekeken
naar het frissche, leuk-glunderige
jongensgezicht. Hij had 't hoofd ge
schud en voordat-ie eraan dacht, dat
moeder-zelve naast hem stond, mom
pelde hij«JammerJammer voor den
kerel 1"
Toen schrok hij er zelf van. Veegde
over zijn langen, dikken knevel. Ver
slikte zich van verlegenheid... Durfde
moedertje niet aankijken. En zij stond,
in een hoek van de kamer, te schreien.
Toen zij hem weer aankeek, merkte
Houtmans, hoe ziels-bedroefd ze was...
Dat-ie hier niet te doen had met
luidjes van het gewone slag der door-
de-wol geverfden, die ze bedotten.
Hij werd heel anders. Nam kommetje
koffie aan. Probeerde moeder op te
beuren en moed in te spreken. Ver
telde, boe hij gehoord had, dat de
heeren «met allen lof" van Dirk
spraken. Zag hoe in moeders oogen
glans kwam stralend zonnetje van
oplevende moed toen hij dat ver
zekerde... Voelde, hoe oneindig-groot
de liefde, in dat arme oude hart van
goedig burgervrouwtje was voor den
jongen, die eerlang vrij zou komen—
En eindelijk had ze 't hem toe
vertrouwd, 't groote geheim.
Hij, Houtmans, luisterde met heel
strak gezicht. Hij pufte om de paar
seconden loodgrauwe compacte wolken
uit z'n pijp. Hij tuurde onafgebroken
naar een prentje aan den muur, voor
stellend een kersrooden, in kleurdruk
vereeuwigden «Dageraad," door de
boren en kennissen meesterstuk van
kunst geprezen-
Hij knikte telkens als moeder hem
aanzag, in spanning over wat mijnheer
Houtmans denken, zeggen, vinden zou
van het geval.
Iljj was moeder, dien avond, te stil.
Hij snoof telkens alsof hij zwaar
verkouden was. Dan stak-ie weer een
lucifer aan, terwijl z'n pijp toch
walmde als de pijp van een scheeps-
schoorsteen.
En toen zij uitgepraat was, hem
verteld had 't geval van de jonge
meid, waar Dirk dan zoo razend veel
van hield; die hem eigenlijk aan 't
lijntje had gehouden en 'm baloorig
gemaakt... zoodat-ie verzeild raakte
onder kennissen, die hij nooit had
moeten ontmoeten.En hoe zij, die
zelfde Klaartje, hem later weer «ge
lijmd" bad; en cadeautjes van 'm
aangenomen... Hoe dat, en dat alleen-
Dat cadeautjes moeten geven aan die
meid... Haar Dirk in 't ongeluk ge
stort had-
Toen vatte moedertje plotseling in
haar wilde opwinding ze was anders
nooit zoo «eigen,zoo familiaar, hoor!
6en van meneer Houtman's handen
in haar broodmagere knuitjes, die
kletsnat waren van de tranen die
erop gevallen waren, en ze zei al-maar
weer
«Om haar heeft-ie 't gedaan... Zoo
waar... Zoo waar zal ik... Och, meneer
Houtmans, en nou zie ik 'r niet
meerIk heb haar een briefje ge
stuurd, maar geen asem Ik weet...
Ik weet dat-ie. Als ze..."
Met groot gedruisch had meneer
Houtmans z'n pijpje uitgeklopt bij de
kachel. Met zeker vertoon van schrik
gezegd, dat-ie geen seconde meer te
verliezen had. Had kijkend naar
een kant, waar moeder De Bont hem
niet bespieden kon, eventjes gewuifd
met de hand meer, van «Nou,
Ajuusjes
De straat opgeloopen. Regelrecht
naar het sombere gebouw, waar zijn
taak hem riep.
