NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. DE „ILA" Schetsen uit ie rechtzaal. No. 58. Woensdag 21 Juli 1909. Acht-eri-dertigste jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG. BUITENLAND FEUILLETON. Amersfoortsclie Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden met Zondagsblad 0.75; Franco per post door het geheele Kijk f 1. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukkenin te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER. Bureau: Langestraat 77. Telephoonn». 69. ADVERTENTIËN: Van 16 regels 0.50; iedere regel meer Tl, Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. De "internationaleLuftschiffahrtaus- stellung," hier kortweg "Ha genaamd, welke voor eenige dagen hier geopend is, mag beschouwd worden als 't pro duct van het streven, den wereld te toonen welke vorderingen men de laatste jaren gemaakt heeft in de vliegkunst en bestuurbaarheid der luchtschepen. Dat deze op zich zelf reeds zoo belangrijke tentoonstelling te Frank furt a/Main gehouden wordt, kan niet anders dan gunstig op 't welslagen ervan werken. Frankfurt toch, bekend als een der fraaiste steden van Europa en omgeven door een gordel van druk bezochte badplaatsen, zal in 't reisseizoen zeker een stroom van bezoekers tot zich trekken. In tegenstelling met vele andere tentoonstellingen, die vaak alle reden van bestaan missen, voorziet deze tentoonstelling in eene behoefte welke reeds lang in vele kringen gevoeld werd. Immers, het gebied der lucht scheepvaart en vliegtechniek vindt niet alleen belangstelling in technische en sportkringen doch ook ver daarbuiten. De meeste menschen hebben uit courantartikels en afbeeldingen in tijdschriften wel reeds eenige indruk gekregen van de bestaande systemen van luchtschepen en vliegmachines doch slechts weinige hebben 't voor recht gehad enkele dezer machines in oogenschouw te nemen. Bovendien is 't aantal al of niet bruikbare systemen in de laatste jaren zoo enorm toegenomen dat 't lastig is ze uit elkaar te houden. Ziedaar nu de "Ila" om in deze chaos eens orde te scheppen Hier kan men de ver schillende machines met elkaar verge lijken en beter dan op afbeeldingen de verschilpunten zien, maar bovendien zal door de te houden proeven en wedstrijden ook de practische bruik baarheid blijken. Verschillende personen zullen hier door op nieuwe denkbeelden worden gebracht en door de uitgeloofde prijzen worden aangespoord tot 't vinden van verbeteringen. Want we zijn nog lang niet waar we wezen moeten, en er valt nog zeer veel te verbeteren. Doch het gaat met deze machines al op dezelfde manier als met de automobielen. Juist de hooge eischen die hier aan verschillende onderdeelen en materialen gesteld worden, leiden tot 't opsporen van nieuwe stoffen en 't doen van uitvindingen. Doch evenals ook in de automobieltechniek in 't begin de gevoelens der verschillende konstructeurs zeer uiteen liepen, komt men langzamerhand door vergelijken tot een bepaald systeem en model. Voor al deze dingen nu is een tentoonstelling van zeer groot nut en zal de vliegtechniek een flinke stoot in de goede richting geven. Aan 't welslagen der tentoonstelling behoeven we dan ook geen oogenblik te twijfelen. Als bewijs hoe groot de belang stelling reeds is, kan dienen dat den eersten Zondag ondanks 't slechte weer circa 10000 dagkaarten verkocht werden. Behalve de eigenlijke luchtschepen en vliegmachines bevat de tentoon stelling ook vele andere artikelen die hiermee in min of meer nauw verband staan. Ook aan vermakelijkheden ontbreekt 't natuurlijk niet, zoo vinden we hier een Afrikaansch dorp, een Japansche theetuin, de noodige theaters en ook de bekende "Marineschauspiele" der Dusseldorfer tentoonstelling. De be langstelling voor de tentoonstelling zal echter nog zeer toenemen als langzamerhand alle ballons en vlieg machines zijn aangekomen en vooral als Zeppelin in Augustus is gearriveerd. Tegen dien tijd wordt ook op een keizerlijk bezoek gehoopt. Wanneer later de eigenlijke wed strijden en proeven begonnen zijn hopen we ook hierover de resultaten te vermelden. Frankfurt 15 Juli 1909. Op betrekkelijk jeugdigen leeftijd (49 j.) is te Londen de beste detec tive van Scotland Yard, Philip Beague, overleden. Men zegt dat zijn persoon door Conan Doyle als model is geno men voor den detective Sherlock Holmes. In de laatste 95 jaar zijn door hem heel wat groote misdrijven in Engeland opgespoord. Toen bij als 20 jarige jongen uit Southampton te Londen kwam, zonder eenige ken nissen en zonder geld, bevroedde hij zelf even weinig als wie ook dat hij als politieman carrière zou maken. Jaren lang slaagde hij er niet in, een behoorlijke positie te verwerven hij werkte een tijd als dokwerker en werd later stuurman op de groote vaart. Een ongeval maakte het hem onmogelijk zeeman te blijven en hij kreeg een betrekking als knecht bij een geleerde, scheikundige Hier deed hij velerlei kennis op, welke hem, met een groote belangstelling in het opsporen van misdrijven, bracht tot de keuze van het beroep, dat hem beroemd zou maken. In 1886 bood hij zijn diensten bij de Londensche politie aan en slaagde er in de daders van een grooten diefstal uit te vinden, die langen tijd vruchteloos gezocht waren. Met dit meesterstukje was zijn loopbaan aangewezen. Hij is het geweest die de Indische samenzwering, welke de laatste weken door den moord op Curzon zooveel van zich deed spreken, op hel spoor kwam. Vóór dat hij de draden dezer zaak verder had kunnen ontwarren, deed hij in de uitoefening van zijn beroep een longontsteking op, waaraan hij ook is gestorven. Het ongeluk te Berlijn. Een verschrikkelijke ramp had Zon dag plaals op een Berlijnsche wieler baan, waarbij vier menschenlevens verloren gingen, twintig lieden zwaar, sommige zelfs levensgevaarlijk en talloozen lichter gewond werden. De rennen hadden, een zeer geani meerd verloop gehad, dat we in som mige Duitsche bladen nog in kleuren en geuren verhaald vinden, maar dat, dunkt ons, onder den indiuk van hetgeen gevolgd is zelfs den vurigsten sporilief hebber onverschillig moet laten. Het ongeluk geschiedde bij het laatste nummer, een zooveel-honderd- kilometer-ren met molor-ganmaking. Het pleit zou worden beslist tusschen de renners Contenet, Ryser, Stoll en Stellbrink. De eerste had in den beginne de leiding, maar eensklaps versnelde Stoll, die een motortandem tot gangmaking vo^r zich had, zijn tempo. In razende vaart suisde hij ronde op ronde bet kleine ovaal-vormige baantje om. Op het oogenblik dat hij den laatsten tegenstander, Contenet, zou inhalen, gebeurde iets verschrikkelijks. Of een band der motor-machine van Krüger, Contenet's gangmaker, slipte, dan wel door welke oorzaak ook, is onbekend, maar plotseling duikelden gangmaker en renner over en door elkander en elkanders machines langs de baan. Zij kwamen er echter goed af, evenals degenen, die hen op de hielen zaten; hun namen vinden we althans niet in de lijsten van dooden of zwaar gewonden. In een ondeelbaar klein oogenblik na hun val vloog de motor-tandem van Borgert en Porie, Sioll's gang makers, over de twee machines. Ver moedelijk heeft de achterman een anderen kant willen uitwijken dan de voorman, waardoor deze het stuur kwijtraakte, en de machine met de vaart van een bliksemtrein tegen de borstwering der tribune werd ge slingerd. Als een hollend paard had ze haar berijders toen reeds afge worpen, die met een grooten boog door de lucht zwierden en op het grasveld bewegenloos bleven liggen. En bet was als steigerde de machine gelijk een wild dier tegen de borst wering op; door den scbok en de niet I onderbroken werking van den motor werd ze er overheen geworpen en plofte midden tusschen de dicht-op- eengepakte toeschouwers neer. Wat toen gevolgd is laat zich nauwelijks denken of beschrijven. Twee vrouwen lagen half verpletterd onder het zware gevaarte. Met een dreunenden slag ontplofte de heele motor; hel-blauwe benzine-vlammen stegen in zuilen tusschen de toe schouwers op, verspreidden zich,zetten het geteerde hout der tribune in lichtelaaie. Er ontstond een krank zinnige paniek menschen met branden de of halfafgeschroeide kleeren vochten als razende om de nauwe uitgangen te bereiken. Toch, terwijl de vlammen steeds heftiger om zich grepen, waren er enkelen heldhaftig genoeg om de twee ongelukkige vrouwen uit haar be narden toestand te vei lossen. De eene, een 17-meisje. was een onherkenbaar lijk; vermoedelijk heeft haar verloofde, die bij de zwaar gekwetsten is, al het mogelijke gedaan om haar te redden. De andere, eene dame van middelbaren leeftijd, werd nog levend, maar afgrijselijk verminkt opgenomen en gaf spoedig den geest. Voorts verloren nog het leven een twintig jarige jongeman en een werkman uit Hannover. Brandweer en politie waren zeer spoedig ter plaatse om den omvang van de ramp verder te beperken. Ook de te Berlijn zeer goed georganiseerde dienst tot het verleenen van eerste hulp bij massa-ongelukken werkt" uitstekend. In betrekkelijk zeer korten tijd waren de dooden geborgen en de zwaargewonden in verschillende ziekenhuizen onderbracht. In de Potzdamerstrasze, in welker nabijheid de wielerbaan ligt, verdiong zich een ontzaglijke menschenmenigte, die ernstig zwijgend de voertuigen met dooden en gewonden zag pas- seeren. Onmiddellijk is een ernstig onder zoek naar de oorzaken van hot ongeluk Weerzien. Van een straatorgel. Ze stond goed te strijken, 't Was een zwoele dag en de zweetdruppels parelden haar op 't voorhoofd, zoodat zij ze telkens met den rug van de hand moest wegvegen. De damp van het goed, waar de bout overging, walmde haar in 't gezicht en op haar wangen teekenden zich vurige kringen af. Ze had moeite vol te houdenzou liefst strijkijzer en plank op zij ge smeten hebben... De vroolijke klanken van lentestad drongen tot haar door... Maar zij perste de lippen opeen en werkte voort. In de lange, smalle straat van smakelooze volkswoningen begon vlak bij Door d'r huis een orgel te spelen. Jolige wijs, die haar aan 't neuriën bracht. Er tintelde dartelheid in haar oogen. Zinnelijk trekje speelde over het smalle gelaat van de jonge vrouw. Ze wie gelde het hoofd heen en weer, op de maat van het orgelwijsje en liet het strijkijzer zoo stevig over de onder rok, waar ze mee bezig was, gaan, dat een plekje schroeide. Dat kwam er nu van!... Goed dat Jan 't niet zag. Die zou weer gaan preeken... »Niet zoo driftig, Doortjel... Denk er toch om... Nou is zoo'n kostelijke rok weer naar de rnaan. Wees toch verstandig Ze hóórde 't hem zeggen. De leuke wijs van het orgel prikkelde baar nu... Maakte 'r nijdig over dat saaie, zeu rende, preciese, preekerige van dien Jan. Maar ze werkte voortSchoon ze pufte van benauwdheid. Zij herin nerde zich... Van nu drie jaar geleden. Toen moeder en Kee haar gezegd hadden «Zoek je fortuin maar..." En zij met kleine Truitje op den arm, 's avonds gezworven had over straat. Tot ze niet meer kon. De beenen onder haar lijf als-verlamden en ze eindelijk, uit wanhoop, naar oome-Dirk was gegaan, naar den eenigen broer van moe der. Naar strengen, stuggen, bekrom pen, driftigen oom, die met Door d'r vader nooit iets te maken had willen hebben,.. Van wien zij wist, die-ie haar nooit van z'n leven helpen zou... Na wat met haar gepasseerd was Maar Truitje zag zoo wit als krijt en legde het slapensmatte borigerkopje tegen d'r schouder, alsof het wurmpje sterven ging... Zij had geen geld, geen voedsel, geen onderdak. Toen ze, thuis, daar straks, gezegd bad: Dan spring ik met 't kind maar in de gracht... Antwoordde Kee, d'r zuster: »Dat zou voor ons en voor jou ook maar 't beste zijn Maar Door durfde zich niet verdrinken. Ze was dan naar oome-Dirk geloopen... Stond in de woonkamer vóór zij 't zelve recht besefte. Tante Jaantje zat aan de tafel en naast haar bet neefje, zestien jarig joggie, dat in barre strengheid was grootgebracht en wiens schuw- gluiperige oogen u altijd ontweken... Joggie met zoetig onderdanig glimlachje en groezelige gelaatskleur... Neef Hendrik, die hevig ontstelde bij 't zien van nicht Door en 't kindje. Zijn moeder aankeek met verontwaardigden blik van: »Wat zegt u van zóó'n brutaliteit!... Tante Jaantje was zoo kwaad niet... Maar die beefde voor oome-Dirk. Werd echt-wit om d'r neus toen zij Door daar zag staan... Wenkte joggie om de kamer uit te gaan. Strompelde toen, bevend van opwinding en angst, dat oome 't merken zou naar Door toe... Fluisterde: «Gut, Doorlje, kind, hoe kom jeKom-je ertoe!... Je weet toch... Heusch, je kunt niet..." Toen had zwerfster het bleeke kopje van Trui tegen haar wang gedrukt en gezegd van dat ze zoo moe was... Zoo'n honger had... Dat kleine Trui ziek was... En Tante Jaantje, al-maar doods benauwde oogen naar alle kanten richtend. Dat oome-Dirk toch maar niet... Tante had toen, met haar sidderende vingers, 'r geldknipje open gepeuterd en een gulden tevoorschijn- gegrabbeldl... Haar de gang door ge duwd... Gauw-danl... Gauw-dan Weg, vóórdat oome thuis-komt... Oome kan elke minuut komen... In vredes naam, Doortje, ga nul... Ga nul..En kom nou asjeblieft nooit meer..." Zij stond op de straat. Met tante Jaantje d'r gulden in de hand geklemd Ze kón Trui niet meer houden... Wist niet waar ze onderkom"" m-i -> Had de macht niet mn binnen te gaaneten'te k i| v op een sloep neergezpnk i I ooren gonsde 't als een ze^. Eu 'i wasof de lichtjes van de sti aatlantaarns ineenvloeiden tot lange, vurige-lijnen... De klanken van straatrumoer samen smolten tot iets dreunerids; als van zware golven, die komen aanrollen... 't Eenige waarvan zij besnf bad was dat ze kleine Trui moest vastklemmen... En in baar wegzinkend bewustzijn van afgetobd lichaam was nog gebleven de angst om bet bleeke kwijnende wurmpje... Door zag nu terwijl ze het stiijk- ijzer weer met kalmer, rustiger be weging over 't goed liet gaan dien verschrikkelijken avond, van vóór drie jaar in de fijnste bijzonderheden te rug... Hoe Jan baar, op die stoep, gevon den had. Èën rijtuig had gebaald en baar, met Trui, naar een logement

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1909 | | pagina 1