Plaatselijk Nieuws. De Maatschappij telt thans 283 departementen met 13421 gewone leden, 477 buitengewone leden, 11 vereenigingleden, 166 eereleden (van de departementen) en 22 algemeene leden, die al of niet bij een bepaald departement zijn aangesloten. Zij gaat nog steeds met jeugdigen ijver voort, naar de behoeften des tijds haar programma toe te passen. Dit programma luidt als volgt: Het doel der Maatschappij is: naar de beginselen van den chris- telijken godsdienst, algemeen volksgeluk te bevorderen. Te dien einde tracht zij mede te werken tot verbetering van den verstan delijken, zedelijken en maatschap- pelijken toestand des volks, be paaldelijk door invloed te oefenen op de opvoedingen het onderwijs, de veredeling van volksbegrippen en de verheffing zoowel van het arbeidsvermogen als van den levensstandaard der werklieden. De Maatschappij streeft naar de bereiking van haar doel, onafhankelijk van eenige kerke lijke of staatkundige partij. Terwijl het hoofdbestuur voorgaat met steeds nieuwe voor de volksont wikkeling en de volkswelvaart belang rijke voorstellen en daden, hetgeen o.a. blijkt door het in 't leven roepen in 1907 van de «reizende bibliotheken," de «reizende keukens," het instellen van het «Centraal Bureau van advies voor eigen studie" (Correspondentie- onderwijs), welke instellingen over het gebeele land en ook buiten de Maatschappij en hare departementen werken, werken de autonome depar tementen vooral door de volgende instellingen 2 ambachtsscholen. 4 lagere scholen. 1 bakkercursus. 5 leesgezelschappen. 4 badinrichtingen. 1 lijfrente kas. 14 begrafenisfondsen. 1 museum voor kunst- 1 instelling tot bevor- nijverheid, dering v/d toepas- 4 muziekgezelschapp. sing der Wonigwet. 3 ondersteuuingsfond- 10 commissiën tot be- sen. vordering van school 1 onderwijsklasse in bezoek. Engelsche taal. 34 bewaarscholeo. 2 openluchtspelen. 45 bibliotheken voor 23 scholen voorhanden- jongelieden. arbeid. 2 bouwvereenigingen. 20 scholen voor vrouwe- 11 cursussen voor help- lijke handwerken, sters in bewaar- 1 school voor zeevaart scholen. kunde. 1 cursus voor hout- en 3 pensioenfondsen, marmerschilderen. 2 klassen voor reken- 1 cursus in timmeren. onderwijs. 4 cursussen in koken 14 schoolbibliotheken, en huishouden. 13 schoolspaarbanken. 2 cursussen voor kin- 2 scholen voor volwas- derverzorging. senen. 1 commissie voor kin- 140 spaarbanken, dervoeding. 4 spaarkassen. 3 correspondentschap- 34 teekenscholen. fien van het werk- 4 teekencursussen v. iedenfonds. volwassen ambachts- 1 eerste hulp bij onge- lieden, lukken. 1 tentoonstelling van 29 floraliavereenigingen. voorwerpen, doorden 1 gaarkeuken. werkman vervaard. 2 gemengdo scholen. 4 Toynbee-vereenigin- 15 gymnastiekscholen. gen. 1 handelscursus. 1 tuinbouwcursus. 2 herhalingsscholen. 14 inrichtingen v. tnin- 2 houtsnijklassen. grondverhuring. 2 huisvlijtcommissiën. 2 commissiën voor uit- 25 hulpbanken. deeling van brand- 1 comm. tot uitreik v. stoffen, versterkende midd- 5 cursnssenUniversity len aan behoeft. Extension, lijders. 7 commissiën voor nit- 1 verfraaiingscommis- deeling van levens- sie. middelen. 1 hypotheekbank. 1 vervolgkl. in hand- 1 industrieschool. werkonderwijs. 1 inhalingsklas. 313 volksbibliotheken. 7 inrichtingen voor m. 2 volksleeszalen, u. 1. o. 1 vakbibliotheek. 1 kindervoeding. 1 vakteekenschool. 2 knipcursussen. 54 commissiën v.volks- 1 kraamvrouwenfonds. voordrachten. 1 kweekschool voor 14 voorschotbanken. onderwijzeressen. 4 commissiën tot we- onderbrak hij zichzelf plots, en trok héél deftig gezicht, met zekere dreiging in de oogen van«Denk je soms dat ik niet aarts-solied hen?" »0!" her vatte de lange, wik doe voor niemand onder in eerbied voor de rechten der vrouwvoor de reinheid van het ge zinsleven; voor orde, gezag..."' Samen die van 't notitieboekje hadden vroe ger al eens tegen elkaar gezegd«Wil- je gelooven, dat Sam voor domenee had moeten studeeren..." En juist de mooie, boekerige woorden, die hij wist te zeggen, als 't pas gaf, hadden Sam altijd doen kiezen wanneer er zaakies met stemmige lui vielen te doen... •Maar..." ging de lange voort «alles heeft 'n grens... En in de verhouding tusschen echtgenooten..." Meneer de Bie wendde weer z'n smal, bleek, baardeloos hoofdje, met de altijd verschrikte, fiets blauwe oogen, om— Zag dus niet, hoe meneer Jansen Bzn. eventjes wenkte tegen den lange... Yan: goed-zoo patent, hoor... «Gekheid!" zei hij, dadelijk toen De Bie zich meer naar hen toewendde «gekheid! Bij mijn vriend De Bie is thuis alles naar wensch gegaan... Ik zie niet in... Neenriep hij uit, als zich ontrukkend aan zondige gedachte. Neen! 't Is voor hem-zelf beter, dat-ie geen geheimen voor z'n vrouw... Ik mag, ik kón me, als vriend van meneer... ring van armoede. 12 zangscholen. 6 commissiën v. werk- 31 ziekenfondsen, verschaffing. 2 zweminrichtingen. Terwijl de voorzitter der maatschap pij elk jaar wisselt, heeft zij, van 1784 af, een blijvend algemeen secretaris. Deze secretarissen waren achtereen volgens Martinus Nieuwenhuyzen 1784 1793. Gerrit Brender a Brandis 1793 1802. Hendrik Ravekesl8021840. Mr. P. M. van Hees 1840—1881. Mr. Arnold Kerdijk 18811887. Sedert October 1887 is deze alge meene secretaris de heer J. Bruinwold Riedel. De breede beginselen, waarop bet Nut rust, benevens de uitstekende organisatie van de Maatschappij doen verwachten, dat zij nog vele jaren ten bate van de volksontwikkeling, het volksonderwijs en de volkswelvaart werkzaam wezen kan. Mogen ook de jongeren zich in groot aantal bij haar aansluiten en het in 1905 opgerichte «Nieuwenhuyzenfonds voor Onderwijs" der Maatschappij en de toen ingestelde «Nutscommissie voor Onderwijs", die, blijkens haar 3e jaarverslag, zooveel doet in het belang van het lager vak- en hooger volks onderwijs, den blijvenden steun onder vinden van velen Het oude Nut is nog altijd jong en gaat mee met den tijd Handelsbl Nationale Militie. De lichting der Nationale Militie van bet jaar 1910 bedraagt 17.500 man, waarvan 12.300 ter volledige oefeuing 5200 tot korte oefening zullen worden ingelijfd. Van de ter volledige oefening in te lijven manschappen worden 400 man bestemd voor den dienst ter zee. Het bestuur der afdeeliug Amers foort van den Nederl. Prot. bond heeh Mevrouw Flothuis, geb. vari Dommelen van Rotterdam uitgenoodigd ook voor deze afdeeling een voor drachtavond van gewijde kunst te geven. De datum daarvan is bepaald op Woensdag 17 November e. k. Om de belangrijke finantieele oflers eenigszins te kunnen dekken heeft het bestuur besloten de toegang der leden en hunne huisgenooten op 10 cents per persoon te stellen en voor niet-leden op 50 cents. En om te voorkomen, dat, evenals bij de laatste lezing er plaats zou te kort komen, zoodat wederom de deuren zouden moeten gesloten worden vóór de stroom van belangstellenden heeft opgehouden te vloeien, stelt het bestuur ieder in de gelegenheid vooraf plaats te bespreken. Indien er dan vóór 10 November meer plaatsen besproken zijn dandeRemonstrantsche kerk aanbiedt, wordt er een andere localiteit gebuurd en hieraan n tijdig openbaarheid gegeven. Wie geen plaats bespreekt vóór 10 Novem ber kan dit nog later doen of kan op den avond zeiven nog probeeren of er voor bem nog ruimte is, maar vermag daarop geen recht te doen gelden en vindt het voorste gedeelte vrijgehouden voor hen, die tijdig aanvroegen. Wij waarschuwen nadrukkelijk om Manneken-zelf richte beurtelings z'n verschrikte oogen van den een op den ander... Durfde vriend Jansen Rzn. niet tegenspreken... Gluurde toch met zekere weemoedige begeerigheid naar een paar bankjes, die soms, zoo heelemaal bij toeval, van het eene vakje in z'n portefeuille naar 't andere liet verhuizen... «Ik weet wel" zei meneer Jansen Bzn, «dat er bij de zaak geen kwaad is... Zekeranders zou ik natuurlijk de eerste zijn om mijn vriend te waar schuwen... Zeker, nogmaals 't is een goeie zaak, een solide. Hij kan nooit de dupe worden... De trekker is als de Bank... 't Zou 'm slecht» een hand- teekening kosten... Tijdelijk verlegen kan iedereen zijn om geld. Dat is mij zelf ook wel gebeurd... En ik geef toe, voor zoo'n paar pennehaaltjes honderd gulden contant te krijgen... waar je vrouw niks van weet... waar je eens iets voor doen kunt, wat je zoo heele maal zelf wilt..." Meneer Jansen Bzn. deed alsof ie tegen een onzichtbare figuur sprak., maar hij merkte best, dat 't brandde, tintelde, smachtte in de schrikachtig bleue oogen van pantoffelheldje... Dat het gift, drupje voor drupje door hem toegediend, uitwerkte— «Ik weet dat alles best" zei hij nog «maar het denkbeeld om je vrouw on- teleurstellirig te voorkomenneemt Uw plaats vóór 10 November; uit andere steden weten wij dat èn het bezoek zeer groot was èn de menigte steeds dankbaar voor het genoteno huiswaarts keerde. Handelsblad 13 October 1909. Zalsman-Andriessen. Gerard Zalsman en Willem Andries- sen beloofden ons drie concerten voor dit seizoen er zijn beloften die minder aantrekkelijk zijn en die, bij haar vervulling, minder blijdschap geven zeggen we, nu hun eerste avond reeds voorbij is. Van Zalsman liederen te hooren, schenkt meestal voldoening, vaak genoten Willem Andriessen maar we volgen zijn eerste schreden op de hem helder toelachende loop baan immers met levendige belang stelling en sympathie! Voor de inrichting van hun eerste programma alle hulde. Eerste helft Brahms, Schumann, Hugo Wolf; in de tweede helft tijdgenooten, nieuwe composities van landgenooten, die er toch óók zijn mogen, al zouden alle hooggeleerden op hen neerkijken of ze in 'n boek zetten. Ze doen 't niet. Vrij algemeen bekend is 't, dal er bij ons wat geschreven wordt, waard om de concertzaal binnen te brengen. Tusschen de kennis en de daad echter is de afstand nog te groot Daarom zijn de uitvoerende kunstenaars te prijzen, die de daad verrichten en het Hollandsch publiek toeroepen: ziedaar onze eigon zangers, onze eigen toon dichters, bewijzen van hün talent, hun oorspronkelijkheid, bun streven, hün liefde voor schoonheid in muziek! Mogen zij er niet wezen, in onze concerten? Hebben zij niet behoefte aan erkenning en waardeering, recht op steun van hun landslui? Munten de liederen van een Magdeburgschen muziekdirecteur de naam van Kaufmann ligt me versch in 't geheu gen boven die van Nederlandsche componisten onzer dagen zoo uit?... Daaromer was veel genot in het luisteren naar Zalsman, toen hij Brahms-liederen zong met Treue Liebe, Botschaft, Geheimniss, zijn slechts enkele genoemd en tot een teer mezza-voce zijn kloek en warrn orgaan dwong; evenzeer toen hij in liederen van Hugo Wolf als in Bilerolf de macht en glans zijner stem ons in steeds zoo wel overwogen voordracht toonde. En we lieten, niet zonder stijgende spanning van aandacht en onbelemmerde ingeno menheid, ons boeien door Andriessen's pianospel, niet slechts bij het zang- begeleiden, vooral toen hij Schumann's pathetische variaties, genaamd Sym- phonische Eluden, met een klaarheid in de stemvoering, een rijkdom van thema-belichting en een beheersching der forsche passages ons voorfanta- seerde, die den energieken poëtisch voelenden, kunstenaar verraadden. Doch in het tweede gedeelte van het programma hadden we zoo ons bijzonder plezier. Eens wat andere tint gaf dit aan den avond, wat andere stemming en ook iets verrassends. Willem Andriessen kwam er als com ponist voor den dag, een zangetje van Reddingius van de Hei met de wolken zoo wit, en een liefdelied van Felix Rutten, beide eenvoudige, onpre- tentieuse dingetjes, maar belangstel ling opwekkend door muzikale trekjes, een zuivere declamatie van den tekst, kundig te laten van zoo'n zaak... Ook al kan zij er nooit achter komen... Ook al zie je of hoor je er nooit iets van- Neen, beste vriend, je moet me niet kwalijk nemen, maar..." «En hij had z'n hoed al op gezet. Stak meneer de Bie plotseling de hand toe... «Wat 's dat nou?" vroeg de lange, kwasi verbaasd «gaat u weg...?" Meneer Jansen Bzn. hield de Bie's rechter omklemd. Er was aandoening in den toon, waarop hij zei: «Hoor eens, waarde vriend, wij kennen elkaar al zoo lang. Ik wil je niet tegenwerken in iets dat je misschien aangenaam is. Kijk eens aan, ik heb mijn plicht gedaan. Ik heb je gezegd wat'k er van vind... En ook, dat de zaak, op zicli- zelve, kerngezond is. Kwaad kun je er absoluut nooit mee..." Met verblijd- verhelderd gezicht knikte de Bie al... «Ik houd me verder neutraal" besloot meneer Jansen Bzn. «je zult nooit kun nen zeggen: Jansen heeft 't mij ge raden... Doe nu wat je wilt. Verzetten zal ik er mij niet tegen. Maar méér kan ik en mag ik niet doen Manneken van deschrikachtigeoogen klemde z'n vingers zóó stijf, zoo harte lijk om die van Jansen Bzn., dat z'u gróóte dankbaarheid er wel heel du'de- lijk in kenbaar was. Toen meneer Jansen,' van de straat uit, naar het tafeltje keek, waar de een pianobegeleiding die, in het tweede, geheel in het karakter de lente zonnig heid en bloeiende liefde uit-zong. Dan was er Philip Loots, van wien (geloof ik) te weinig in het licht onzer concertzalen komt. Hij behoort tot onze oorspronkelijken, tot hen, die iets eigens te zeggen hebben. Zijn zes kleine Characterskizzenontstaan na lezing van een groot epos van F. W. Weber (het lijvig boeklagertekoop,een te Zutphen vervaardigde nadruk van het Duitsche gedicht), waren ook zonder die lectuur, met behulp van de beknopte opheldering in 't program maboekje, te volgen «vage schetsen," natuurlijk vaag, maar mooie karak teristieke muziek, niet zoo vaag of ze was in hoofdtrekken onmiddellijk te verstaan. Door Andriessen met gloed voorgedragen, verdienden zij ten volle aller toejuiching. Ph. Loots kan ook alleraardigste kinderliedjes schrijven: zie zijn bundeltjes Levens morgen, maar die mogen ook door groole menschen gezongen worden, zonder dat we voor onbeduidendheid den neus ophalen. Luchtige, vluchtige kost, door zanger en pianist smakelijk opgediend. Wel wenschte ik Zalsman's voor drachtskunst wat sterker in de richting van den humor ontwikkeld. Zijn gelaat blijft' aldoor zoo in den ernstigen plooi; hij moest wat blij lachende trekken van Andriessen leenen als hij aan de grapjes van Loots of aan Mahler's Lob des hohen Verstandes met de leuke, pitoreske-imitaties uit drukking gaat geven. Waarschijnlijk is van het nieuwe lied van Alphons Diepenbrock, Celebritat, nog meer «te maken" wanneer de zanger de scherpe ironie van Goethe in feller licht weet te zetten. Diepenbrock wijst hem den weg. Toch, zooals Zalsman het reeds zong, zooals Andriessen al de gees tigheden der illustreerende klavier partij ons proeven deed was het luisteren een even fijne als zeldzame weelde, die naar herhaling doet ver langen. Niet voor 't eerst doet Diepenbrock met Celebritat zich aan deze zijde zijner groote begaafdheid kennen (men denke aan Den Uyl I), maar voor 't eerst wol vingen we zoo gretig op zijn hooge, kunstvolle uiting van muzikaal-literairen luim. Zijn lied en dat van Goethe waren één van stijl en van geest geworden. Eén prachtig beeld, en om Goethe's motto te bezigen. Was im Leben uns verdriesst, Man im Bilde gern geniesst. S. Z. De heer A. Veen mocht j.l. Maandag bij het herdenken zijner 25-jarige werkzaamheid bij het open baar lager onderwijs hier ter stede tal van blijken van waardeering en toegenegenheid in ontvangst nemen. In de tot feestzaal gemetamorphoseerde gymnastiekzaal zongen de leerlingen der school den jubilaris een tweetal liederen toe. Daar ook werd hij geclom- plimenteerd door den heer M. L. Celosse, wethouder van onderwijs, namens het gemeentebestuur, door het Dag. Best. der Commissie van toezicht op het Lager onderwijs en eenige vrienden. De schooljeugd werd natuurlijk ont haald en kreeg des middags vrijaf. Des avonds bracht de harmonie van den Chr. Nat. Werkmansbond hem als directeur van het mannenkoor hunner afdeeling een serenade. Bie en z'n vriend zaten, zag hij er al papiertjes op zwerven... En ook: hoe de lange rondkeek naar een kellner, die 'm inkt zon brengen... Drie straten verder wachtte die van de dikke vingertoppen hem op... Eerst stapten ze zwijgend samen verder, 't Was nog te druk op straat. Maar de trommelaar had al genoeg gemerkt... Eindelijk zei de lange: «Hij doet't! Hij doet 't!" En toen kon die van de vingertop pen zich niet meer Inhouden. Gaf-ie den zwartlakensche een por in den rug... Een por... met de volle vuist- Maar de lange was, in het voor uitzicht van wat pracht-zaakje zou op brengen, zoo blij dat-ie de pijn hem door de por berokkend, niet eens recht voelde... Toen, na zoowat een jaartje van wisselruiterij, de bom barstte, heeft 't een haartje gescheeld of al thans de lange was kastje-ingedraaid. Eén oogenblik dreigde 't zoo. Terwijl de officier op 't punt stond om hem te laten vast-zetten... En de wangen van ex-zwartlakensche zoo wit waren als het papier, dat onder de hand des officiers rustte— Hij ontsprong den dans. Maar buiten het rechtsgebouw stond, Aan de Industrie- en Huishoud school werd op 1 November het ge tuigschrift voor het doorloopen van den voorbereidenden cursus, uitgereikt aanA. Cohen, M. van den Donker, M. Lambrechts, G. Leydekker, M. Morel, H. de Ridder, G. van Surksum en L. Wildeman. Het diploma van linnennaaister werd behaald door M. Floor en W. Graansma. Verder werden tot de tweede klasse bevorderd Van den opleidingscursus voor dienst bode bevorderd: G. de Bruyri, M. Doosje, C. Fremouw, L. Gemen, P. de Goede, A. van der Kieft, T. Kreulen, M. Lesterhuis, R. Pas, A. v. d. Putte en A. Talsma. Mejuffrouw M. van den Donker heeft met gunstig gevolg afgelegd het examen voor apothekers-assistente. De Vereeniging «Johan van Oldenbarneveld" ontving van het Bestuur der Remonstrantsche ge meente te Amsterdam een aanzienlijke bijdrage als bewijs van ingenomenheid met het voornemen om een gedenk- teeken voor den grooten Staatsman te Amersfoort op te richten. Een schoon voorbeeld ook voor andere Remonstrantsche gemeenten. Bij de Maandag door de H. IJ. S.M. gehouden aanbesteding voor de leve ring van 14,324 K.G. vloei-ijzer voor de wagenwerkplaats alhier zijn inge komen 5 biljetten. Minste inschrijver was de firma Dikema Chabot te Rotterdam, met f 6 85. Zeker als uitzet der Kermis rostten de bewoners der aan de Soester- weg gestationeerde woon wagens,elkaar Zaterdagnacht duchtig af. De agenten uit het posthuis trommelden er eerst met de wapenstok en later met de sabel net zoo lang op tot ze de heele bende in hunne respectievelijke woningen had geklopt. Aan het Postkantoor Amersfoort en de daaronder ressorteerende hulp kantoren is in October ingelegd bij de Rijks-Postspaat bank f 41.69823. en daaruit teruggevraagd f50.137 72. Het laatste door het kantoor uit gegeven boekje draagt het nummer 14.930. Rijks-Postspaarbank. De Directeur der Rijks Postspaar bank brengt ter algemeene kennis, dat alle spaarbankboekjes, uitgegeven in de maand October, en waarop de rente over het afgeloopen jaar nog niet werd bijgeschreven, zoo spoedig mogelijk ter verificatie en rente- bijschrijving bij hem worden ingewacht. Voor de toezending daarvan kan gebruik gemaakt worden van omslagen met gedrukt adres, kosteloos aan de kantoren der Posterijen vei krijgbaar. Afgifte der boekjes tot voornoemd doel aan die kantoren geschiedt tegen bewijs van ontvangst. De Staatscourant no. 256 bevat de statuten van de alhier opgerichte naamlooze vennootschap. Snelpers- Drukkerij «Patria," te Amersfoort. Doel: lo. het vervaardigen en uit geven van alle soorten drukwerk, en 2o. alle handelingen die hiermede in verband staan of hieraan bevor derlijk kunnen zijn. Duur: 29 jaren. Kapitaalf10,000, verdeeld in 20 aandeelen van f 100, benevens 1600 aandeelen van f5. Er zijn geplaatst 20 aandeelen van f 100, waarop 10 percent is gestort, en 16 al den tijd dat bet verhoor duurde eene dame te wachten. Stevige vrouw met vastberaden trekje om de dunne lippen, die de deur van het gebouw niet uit 't oog verloor— En eindelijk kwam hijmanneken met doodelijk-verschrikte oogen, met schuchter-onzekere gebaren— Dat één maal in z'n leven achter vrouwtje-om iets geprobeerd had... En die toen de bom barstte moest opdokken- Voor «aartssolied" zaakje. Hij ging haastig naar parmantig dametje toe. Stapte naa9t 'r voort- Zij zei, vroeg heelemaal niets. En hij durfde niet aanroeren het ver schrikkelijke. Zwijgend gingen ze samen verder. Een heel eind achter hen kwamen «de lange" en een kennis van 'm, óók in zaakje betroken... Ze waren nog te ontdaan door het pasdoorleefde om iets te kunnen uitbrengen. Lette er niet eens op dat meneer De Bie, geplukt en gefopt borgje, daar, met z'n vrouw, voor hen ging... Maar als ze in wat kalmer gemoedsstemming hadden verkeerd, zouden ze beseft hebben, hoe manneken van deschrik- oogen voor-altijd verloren was uit de sfeer hunner «speculatiën— Maitbe Coebeatt.

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1909 | | pagina 2