NIEUWE Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. Sctten uit Je rectaal. UIT ZUID-NEDERLAND. BINNENLAND. No. 50. Woensdag 22 Juni 1910. Negen-en-dertigste jaargang. VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG J. P. METZGER Jr., Tuinarchitect. Steniaweg ZEIST. Aanleg van Buitenplaatsen, Parken, enz. FEUILLETON. Amersfoortsche Courant ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15; Franco per post door het geheele Rijk 1.25. Afzonderlijke Nummers 3 Cent. Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER. Bureau: Langestraat 17. Telephoouno. 69. ADVERTENTIËN: Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7Cent. Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Het is geen overdrijving Brussel «de stad van bet wereldleven" te noemen. Afgezien van de internationale vereeni- gingen, die er voor de helft hun be stendigen zetel hebben gevestigd, mag het getal der vergaderingen die ei dit jaar plechtig belegd worden, de meest uiteenloopende doeleinden na jagend, ontzagwekkend heeten. Alles wat wetenschap, kunst, nijverheid enz aangaat wordt er dit jaar wijd en zijd behandeld door vakmannen uit alle hoeken der wereld samenstroomend. Het Belgisch Staatsbestuur verder, heeft er voor voor gezorgd, dat, gedu rende de tentoonstelling, een echt leger celebriteiten zich hier zou opvolgen. Wanneer men bedenkt, dat, over een onderwerp weliswaar aan de orde van den dag, maar dat toch niet Jan en alleman belang inboezemt, zooals de radiographie dat daarover alleen, en ik kies dit onderwerp bij toeval uit, een twintigtal voordrachten zullen gehouden worden, dan kan men zich ongeveer een gedachte vormen van wat hier aan wetenschappelijke inter nationale uitbreiding der kennis gedaan wordt ten minste gedurende de eerstvolgende maanden. Geen wonder overigens dat het inter nationalisme hier zoo sterk heerscht. België is wel het land dat steeds het meest alle uitheemscbe stroomingen meevoelde en als de natuurlijke plaats aangeduid scheen om hen, laat me zeggen te bejichamen, en ze dan vaak over de wereld uit te sturen. Zoodat het niet te veel gezegd is wanneer befaamde historici ons land als een «hicrocosmos van Europa's geschiede nis beschouwen. Waar diende België vroeger tot strijdperk voor alle mogelijke geschillen, werdt de gevoeliste slag aan den adel in de beemden van Kortrijk toegebracht, en werd het imperialisme te Waterlqo gefnuikt, thans, gelukkig- lijk is hel slechts op bet vreedzame of ten minste niet bloedige gebied van handel en kunst, van nijverheid en wetenschap, dat het als internationaal sproeflerrein" dient. En in dat verband is het de moeite waard op te merken hoe, gedurende den zomer België en dit is bijna uitsluitelijk Vlaanderen de vereeni- gingsplaats geworden is van dichte drommen vreemdelingen, veel talrijker dan in Zwitserland b.v. Door de ge makkelijkheid en den spotprijs zijner verkeerswegen, vooral door de buiten gewoon practische vijf- en vijftieri- daagsche abonnementen, kost de reis ongeveer niets. En de meeste Vlaamsche steden niet alle nochtans zijn in bet buitenland beroemd om hun tallooze schatten van architectuur van schilder en beeldhouwwerken. Die faam werd overigens niet alleen verwekt door wat ik het «doode deel" van Vlaanderen zou doopen, maar ook door het spring levende, door die heerlijke badkust, waar de paleizen zich aan elkaarschake- len dat het een aard is, waar dus, van Juni af, men zeker is te vinden de aristocratie van het blazoen en van geld, uit alle oorden van de oude en nieuwe wereld. Dit geld vooral voor Oostende, de tweede hofstad van België, liet uit verkoren rustoord der vreemde vorsten, der Amerikaansche «koningen" kortom van al wie niet naar geld hoeft te kijken. Blankenbergh,even bekend, heeft echter een meer familiaal, gegoed-burgelijk karakter, en dit kenteeken dragen ook de andere kleine steden aan de Noord zee: Heijst en Knoche en Duinbergen, en Het Zoute, de jongste telg van Vlaande- rens kust, en die belooft haar zusters te zullen overvleugelen. Vooral dit jaar zal heel dit cosmopo- litische leven buitengewoon intens zijn, dank zij de wereldtentoonstelling te Brussel, die op een enkelen dag honderd zes en twintig duizend bezoekers kreeg. En de vloed begint pas! De statistieken die ons inlichten over het getal vreem delingen zijn haast ongelooflijk. Wij Vlamingen, hopen vooral dat die «toeristen" uit het Noorden zullen komen, van over den Moerdijk. Want Vlaanderen maakt deel u't van het Grooter-Nederland, en de Hollander die hier vertoeft zal er zich thuis voelen, zoowaar is het, zooals wijlen Van Rijs- wijck zegde, dat er tusschen Noord en Zuid slechts een tolgrens bestaat Mocht die ook weldra verdwijnen, het ware onze liefste wensch. Prof. JULIUS SABBE. De vereenvoudigde spelling. Het volgend adres is verzonden: Aan Zijn Excellentie de Minister van Binnenlandse Zaken. Geven met verschuldigde eerbied te kennen de ondergetekenden, hoog leeraren, lectoren en privaatdocenten in de filologie aan Noord Nederlandse Universiteiten, ook uit naam van de 48G in de bijlage genoemde taalkun digen dat zij menen openlik te moeten opkomen tegen de wijze waarop on langs, in een adres aan Uw Excellentie, de vereenvoudiging van de spelling bestreden werd door een aantal Neder- landsche letterkundigen. Deze bestrijding getuigt van een zó onbegrijpelijke verwarring van taal met spelling, van een zó volslagen onbekendheid met de beginselen waar uit het streven naar vereenvoudiging voorkomt en de wijze waarop de «Ver eniging tot Vereenvoudiging van onze Schrijftaal" dit in praktijk brengt, dat een volledige weerlegging in een kort bestek niet mogelijk is. Zij willen Uwe Excellentie intusschen wijzen op de volgende hoofdpunten 1. Er bestaat geen «taalsysteem" van De Vries en Te Winkel, en de «Vereniging tot Vereenvoudiging van onze Schrijftaal" wil evenmin een nieuw «taalsysteem" een «taaivereen voudiging" invoeren. Geen taalkundige zou ooit zijn naam gezet hebben onder voorstellen tot «ingrijpende verande ring der Nederlandsche taal," daar dit een ongerijmdheid zou zijn; de taal van een gemeenschap laat zich niet willekeurig door individuen veran deren; de «Vereniging" wil slechts de geschreven voorstelling van de taal nauwkeuriger maken. 2. Taal bestaat niet als een «orga nisme"; zij is de uiting van een orga nisme (individu of gemeenschap), en dus niet op zichzelf arm of rijk. Ver arming of verrijking van het geestes leven van individu of volk heeft invloed op de taal, niet omgekeerd. 3. Voor een algemeene schrijfwijze van de taal is het beschaafde spreken de eenig mogelike basis; afwijkingen daarvan, hoewel onvermijdelijk daar met de traditie niet plotseling kaji worden gebroken, moeten tot een minimum worden beperkt. Ook De Vries en Te Winkel namen de «be schaafde uitspraak" tot grondslagzoo eveneens de «Vereniging tot Vereen voudiging van onze Schrijftaal", maar deze gaat daarbij konsekwenter te werk. 4. Beknoptheid en gemakkelijkheid kunnen voor een spelling niet anders dan aanbevelingen zijn. Dit behoeft geen betoog. 5. Taalkundigen kennen, uit het verleden 6n het heden, te goed wording en wezen van letterkundige taal, om niet het recht van de kunstenaar op individueel taalgebruik ten volle te erkennen. Echte taalstudie geeft juist de overtuiging, dat reglementering op dat gebied ten dode leidt Men kan het opgroeiend geslacht de taal van zijn letterkunde leeren kennen en liefhebben, zonder in die letterkundige taal een norm te zoeken voor het algemeene schrijven. Bovendien levert de taal van de protesterende letter kundigen een zó bonte verscheiden heid, dat een norm voor het schrif- telik gebruik op de volksschool daarin niet te vinden zou zijn. 6. Dat Nederlands, geschreven in de Vereenvoudigde Spelling, een arme, kleurlooze, onbuigzame taal" zou zijn, is een in de lucht hangende bewering. Sedert jaren wordt de Vereenvoudigde Spelling toegepast door letterkundigen en taalkundiger, van naam. Toch heeft geen der onderteekenaars van boven genoemd adres zelfs maar een poging gedaan om het «verarmen" en ver- vulgariseeren" door enige parallellen aan te tonen. Van de negen regels der «Vereniging" hebben 18 betrek king op de spelling; in regel 0 wordt gezegd. «Bij de verbuiging van lid woorden, bijvoegelik naamwoorden en voornaamwoorden richte men zich uitsluitend naar 't beschaafde spraak gebruik." Zoals men ziet, is er nergens sprake van voorschriften omtrent beeldspraak, zinsbouw, woordgebruik, of wat verder het karakter van stijl bepaalt. Trouwens, hoe bewonderaars van Franse en Engelse dichters van schrijvers dus in talen die zulk een sterk analyties karakter vertonen zich voor de toekomst van onze poëzie bezorgd kunnen maken, zelfs wanneer de buigingsuitgangen in dichtertaal algemeen in onbruik mochten geraken, is een raadsel. Als Nederlandse Burgers en als Taal kundigen menen zij dus verplicht te zijn, Uw Excellentie deze bun ziens wijze te doen kennen, om te protes teren tegen het onberedeneerde drijven van een groep letterkundigen, die een hervorming willen tegenhouden waar door ons gehele volksonderwijs zal door geheel Nederland. Levering der verschillende gewassen tegen BILLIJKE PRIJZEN. Ooine Toon. i/Coenr d'or." Dien middag, de straatdeur had hij amper half geopend, kwam Leen hem op de trap tegemoet... «Sstsst wenkend, knipoogjes gevend; zwaaiend met de hand, van spreek nou geen woord... Heb gróót nieuws I... Hij was eerst geschrokken. Merkte toch, dat er geen kwaad aan de lucht was... Z'n eerste gedachte was geweest de huisbaas vanwege de sinds eene halve maand achterstallige duiten. Maar Kees zou anders doen, in zoo'n geval... Ze kneep dan de lippen stijf op-elkaar, schudde 't hoofd en keek hem woedend aan: daar heb-je 't nu all... Of hij, Freek, 'tuit z'n neus kon tooveren... Heintje zich misschien be zeerd? Ook niet, want dan zou Leen hem schreiend, gillend tegemoet zijn gekomen i «Och, Freek, Freek-lief M'n KindI... M'n jongen!" zelfs al beduidde 't maar een simpel schram metje... Zoo had hij Leen eigenlijk nog nooit gezien. Zij ging op haar teenen naar het kabinetje. Sloot de deur. En fluis terde toen; «Er is iemand van oome-Toon In de goeie Kamer!" «Wat vertel-je me daar Van oome Toon Dat zou-ie nooit van z'n leven heb ben geraden. Een halfjaar geleden was oom uit Amerika gekomen zonder iemand een woord te laten weten. Toevallig had men 't gehoord van neef Koenraad z'n zoon, die «op het Stadhuis» werkte. Een collega van 'm bij het bevallingsregister, die den nieuwen ingezetene had «geboekt» en wien de naams-gelijkenis frappeerde, praatte erover. Den avond van dien zelfden dag was Netje, de vrouw van neef Koen, het groote nieuws komen vertellen. De stadhuis-klerk had het gerucht gepropageerd, dat oome-Toon «ongemakkelijk rijk» was... Ging voor geen drie ton uit den weg. Maareen stiekemertWoonden heel-eenvoudig. In splinternieuw buurtje. Een klein benedenhuis. Hield zich kwasi-arm. Den dag-erop was nicht Netje erheen getramd... Had, na lang zoeken, het nummer gevonden... 28m... Smal, pas-geverfd deurtje. De schel nog niet eens bruikbaar... Want ze woü er 't hare van hebben natuurlijk... Verzon boodschapje. Of daar ook bijgeval mevrouw Van der Velde woonde... Maar de schel bonkte, bonkte... Geen geluid. Toen had Netje heel-zachtjes tegen de rnit getikt, met de knop van haar parasol. Daarna iets harder... Nog een paar malen... Ze hoorde leven in de gang. De deur ging op 'n kiertje open... Een lange, schrale man... Geel, smal gezicht. Bakkebaardjes, grauwe, nijdige, wantrouwende, scherpe oogen... Spitse neus... Precies vader- zaliger... Uit z'n gezicht gesneden!... Netje, toch gevoelig van aard, werd er «koud" van. Voelde haar oogen vochtig worden. Stamelde iets van: «Mevrouw Van der Velde?... Hier?"... «Nol" gromde de lange vent, en smakte de deur dicht. Ze meende in de gang van beneden-huisje, te hooren mompelen... Vreemd. Heel vreemd... Er was familieraad gehouden. Ze durfde geen van allen oome-Toon bezoeken. Sommigen verklaarde dat hun «de eer te na was", als de man zich op een afstand hield, best, hoorZe hadden gelukkig zijn duiten niet noodig. Al was-ie nog rijker dan Carnegie... I «Misschien is-ie nèt zoo kaal als jij!" wierp een oom, die altijd grof uit den hoek kwam, er-tusschen. «Ik gooi m'n centen tenminste niet in de kroeg weg!" bitste de tante, tegen wie de venijnigheid gericht was, terug. «Neen, jij likt liever stiekem aan 't potje!" repliceerde oom, wit van woede wordend. Pas-jij maar op" dupliceerde tante «je weet wat de dokter laatst van je gezegd heeft... Als je niet matiger wordt..." Oom eu tante d'r man zaten elkadr aan te gluren als honden, die het juiste moment zoeken voor den aanval... Vredestichtende tante Cor goot olie op de ziedendende golven. Bracht het shapiter weêr terug op Toon... Van 28m... «Als jelui niet durft, dan ga ik naar 'm toezei de lange Guus, voor wiens vermaarde spieren ze allen toch wel tikje respect haddende sportsman, voetballer van den kring... En hij hield woord. Liet zich niet afschepen aan 2Sm... De schel was nog steeds defect. Guus duwde de straatdeur direct open... Trad daar binnen. «Dag, oom! U kent me niet, hè?... Ik ben de zoon van uw zus Dina. H wéét toch wel, die met Jan Hoving getrouwd is geweest, uit het sigaren magazijn in de Wagenstraat... Dina, uwe zuster die direct op u volgde.... Eerst oome-Karel; tante Eef, die nu al tien jaar dood is, dan u, dan moeder..." De lange, schrale man stond hem met z'n stekende nijdige oogen aan te kijken... wachtte, of-ie nog-iets had- Bromde woorden in gebroken-Hol- landsch... Met een krakend, knauwend Amerikaansch accent. De deur van een kamer ging haast open... Toon duwde 'in snel, verschrikt-haastig dicht. Slofte, al-maar woorden krakend, naar de straatdeur. Neef Guus stond verbouwereerd. De lange man keek hem strak, doorborend-scherp aan... Met ijskoud gezicht... «Een hartelijke oom, dèt mot ik zeggen! allervrindelijkstbarstte Guus uit, Maar ijzerstrak bleef het gelaat van den Amerikaan. En Guus ging de straat op... Bom! Potdicht was de deur. «Wat 'n buffel! Wat 'n smerige Yankee!" kwam over z'n lippen, maar hij bleef even wijs. In het splinter nieuwe straatje waren geen winkels,

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1910 | | pagina 1