NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
Sctten uit Je rectaal.
UIT ZUID-NEDERLAND.
BINNENLAND.
No. 50.
Woensdag 22 Juni 1910.
Negen-en-dertigste jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG
J. P. METZGER Jr., Tuinarchitect.
Steniaweg ZEIST.
Aanleg van Buitenplaatsen, Parken, enz.
FEUILLETON.
Amersfoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Rijk 1.25.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
Bureau: Langestraat 17. Telephoouno. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Het is geen overdrijving Brussel «de
stad van bet wereldleven" te noemen.
Afgezien van de internationale vereeni-
gingen, die er voor de helft hun be
stendigen zetel hebben gevestigd, mag
het getal der vergaderingen die ei
dit jaar plechtig belegd worden, de
meest uiteenloopende doeleinden na
jagend, ontzagwekkend heeten. Alles
wat wetenschap, kunst, nijverheid enz
aangaat wordt er dit jaar wijd en zijd
behandeld door vakmannen uit alle
hoeken der wereld samenstroomend.
Het Belgisch Staatsbestuur verder,
heeft er voor voor gezorgd, dat, gedu
rende de tentoonstelling, een echt leger
celebriteiten zich hier zou opvolgen.
Wanneer men bedenkt, dat, over
een onderwerp weliswaar aan de orde
van den dag, maar dat toch niet Jan en
alleman belang inboezemt, zooals de
radiographie dat daarover alleen,
en ik kies dit onderwerp bij toeval
uit, een twintigtal voordrachten zullen
gehouden worden, dan kan men zich
ongeveer een gedachte vormen van
wat hier aan wetenschappelijke inter
nationale uitbreiding der kennis gedaan
wordt ten minste gedurende de
eerstvolgende maanden.
Geen wonder overigens dat het inter
nationalisme hier zoo sterk heerscht.
België is wel het land dat steeds
het meest alle uitheemscbe stroomingen
meevoelde en als de natuurlijke plaats
aangeduid scheen om hen, laat me
zeggen te bejichamen, en ze dan vaak
over de wereld uit te sturen. Zoodat
het niet te veel gezegd is wanneer
befaamde historici ons land als een
«hicrocosmos van Europa's geschiede
nis beschouwen. Waar diende België
vroeger tot strijdperk voor alle mogelijke
geschillen, werdt de gevoeliste slag
aan den adel in de beemden van Kortrijk
toegebracht, en werd het imperialisme
te Waterlqo gefnuikt, thans, gelukkig-
lijk is hel slechts op bet vreedzame of
ten minste niet bloedige gebied van
handel en kunst, van nijverheid en
wetenschap, dat het als internationaal
sproeflerrein" dient.
En in dat verband is het de moeite
waard op te merken hoe, gedurende
den zomer België en dit is bijna
uitsluitelijk Vlaanderen de vereeni-
gingsplaats geworden is van dichte
drommen vreemdelingen, veel talrijker
dan in Zwitserland b.v. Door de ge
makkelijkheid en den spotprijs zijner
verkeerswegen, vooral door de buiten
gewoon practische vijf- en vijftieri-
daagsche abonnementen, kost de reis
ongeveer niets. En de meeste Vlaamsche
steden niet alle nochtans zijn in
bet buitenland beroemd om hun tallooze
schatten van architectuur van schilder
en beeldhouwwerken. Die faam werd
overigens niet alleen verwekt door wat
ik het «doode deel" van Vlaanderen
zou doopen, maar ook door het spring
levende, door die heerlijke badkust,
waar de paleizen zich aan elkaarschake-
len dat het een aard is, waar dus, van
Juni af, men zeker is te vinden de
aristocratie van het blazoen en van geld,
uit alle oorden van de oude en nieuwe
wereld. Dit geld vooral voor Oostende,
de tweede hofstad van België, liet uit
verkoren rustoord der vreemde vorsten,
der Amerikaansche «koningen" kortom
van al wie niet naar geld hoeft te kijken.
Blankenbergh,even bekend, heeft echter
een meer familiaal, gegoed-burgelijk
karakter, en dit kenteeken dragen ook
de andere kleine steden aan de Noord zee:
Heijst en Knoche en Duinbergen, en
Het Zoute, de jongste telg van Vlaande-
rens kust, en die belooft haar zusters
te zullen overvleugelen.
Vooral dit jaar zal heel dit cosmopo-
litische leven buitengewoon intens zijn,
dank zij de wereldtentoonstelling te
Brussel, die op een enkelen dag honderd
zes en twintig duizend bezoekers kreeg.
En de vloed begint pas! De statistieken
die ons inlichten over het getal vreem
delingen zijn haast ongelooflijk.
Wij Vlamingen, hopen vooral dat
die «toeristen" uit het Noorden zullen
komen, van over den Moerdijk. Want
Vlaanderen maakt deel u't van het
Grooter-Nederland, en de Hollander die
hier vertoeft zal er zich thuis voelen,
zoowaar is het, zooals wijlen Van Rijs-
wijck zegde, dat er tusschen Noord
en Zuid slechts een tolgrens bestaat
Mocht die ook weldra verdwijnen,
het ware onze liefste wensch.
Prof. JULIUS SABBE.
De vereenvoudigde spelling.
Het volgend adres is verzonden:
Aan Zijn Excellentie de Minister
van Binnenlandse Zaken.
Geven met verschuldigde eerbied
te kennen de ondergetekenden, hoog
leeraren, lectoren en privaatdocenten
in de filologie aan Noord Nederlandse
Universiteiten, ook uit naam van de
48G in de bijlage genoemde taalkun
digen dat zij menen openlik te moeten
opkomen tegen de wijze waarop on
langs, in een adres aan Uw Excellentie,
de vereenvoudiging van de spelling
bestreden werd door een aantal Neder-
landsche letterkundigen.
Deze bestrijding getuigt van een
zó onbegrijpelijke verwarring van taal
met spelling, van een zó volslagen
onbekendheid met de beginselen waar
uit het streven naar vereenvoudiging
voorkomt en de wijze waarop de «Ver
eniging tot Vereenvoudiging van onze
Schrijftaal" dit in praktijk brengt, dat
een volledige weerlegging in een kort
bestek niet mogelijk is.
Zij willen Uwe Excellentie intusschen
wijzen op de volgende hoofdpunten
1. Er bestaat geen «taalsysteem"
van De Vries en Te Winkel, en de
«Vereniging tot Vereenvoudiging van
onze Schrijftaal" wil evenmin een
nieuw «taalsysteem" een «taaivereen
voudiging" invoeren. Geen taalkundige
zou ooit zijn naam gezet hebben onder
voorstellen tot «ingrijpende verande
ring der Nederlandsche taal," daar dit
een ongerijmdheid zou zijn; de taal
van een gemeenschap laat zich niet
willekeurig door individuen veran
deren; de «Vereniging" wil slechts de
geschreven voorstelling van de taal
nauwkeuriger maken.
2. Taal bestaat niet als een «orga
nisme"; zij is de uiting van een orga
nisme (individu of gemeenschap), en
dus niet op zichzelf arm of rijk. Ver
arming of verrijking van het geestes
leven van individu of volk heeft invloed
op de taal, niet omgekeerd.
3. Voor een algemeene schrijfwijze
van de taal is het beschaafde spreken
de eenig mogelike basis; afwijkingen
daarvan, hoewel onvermijdelijk daar
met de traditie niet plotseling kaji
worden gebroken, moeten tot een
minimum worden beperkt. Ook De
Vries en Te Winkel namen de «be
schaafde uitspraak" tot grondslagzoo
eveneens de «Vereniging tot Vereen
voudiging van onze Schrijftaal", maar
deze gaat daarbij konsekwenter te
werk.
4. Beknoptheid en gemakkelijkheid
kunnen voor een spelling niet anders
dan aanbevelingen zijn. Dit behoeft
geen betoog.
5. Taalkundigen kennen, uit het
verleden 6n het heden, te goed wording
en wezen van letterkundige taal, om
niet het recht van de kunstenaar op
individueel taalgebruik ten volle te
erkennen. Echte taalstudie geeft juist
de overtuiging, dat reglementering op
dat gebied ten dode leidt Men kan
het opgroeiend geslacht de taal van
zijn letterkunde leeren kennen en
liefhebben, zonder in die letterkundige
taal een norm te zoeken voor het
algemeene schrijven. Bovendien levert
de taal van de protesterende letter
kundigen een zó bonte verscheiden
heid, dat een norm voor het schrif-
telik gebruik op de volksschool daarin
niet te vinden zou zijn.
6. Dat Nederlands, geschreven in
de Vereenvoudigde Spelling, een arme,
kleurlooze, onbuigzame taal" zou zijn,
is een in de lucht hangende bewering.
Sedert jaren wordt de Vereenvoudigde
Spelling toegepast door letterkundigen
en taalkundiger, van naam. Toch heeft
geen der onderteekenaars van boven
genoemd adres zelfs maar een poging
gedaan om het «verarmen" en ver-
vulgariseeren" door enige parallellen
aan te tonen. Van de negen regels
der «Vereniging" hebben 18 betrek
king op de spelling; in regel 0 wordt
gezegd. «Bij de verbuiging van lid
woorden, bijvoegelik naamwoorden
en voornaamwoorden richte men zich
uitsluitend naar 't beschaafde spraak
gebruik." Zoals men ziet, is er nergens
sprake van voorschriften omtrent
beeldspraak, zinsbouw, woordgebruik,
of wat verder het karakter van stijl
bepaalt.
Trouwens, hoe bewonderaars van
Franse en Engelse dichters van
schrijvers dus in talen die zulk een
sterk analyties karakter vertonen
zich voor de toekomst van onze poëzie
bezorgd kunnen maken, zelfs wanneer
de buigingsuitgangen in dichtertaal
algemeen in onbruik mochten geraken,
is een raadsel.
Als Nederlandse Burgers en als Taal
kundigen menen zij dus verplicht te
zijn, Uw Excellentie deze bun ziens
wijze te doen kennen, om te protes
teren tegen het onberedeneerde drijven
van een groep letterkundigen, die een
hervorming willen tegenhouden waar
door ons gehele volksonderwijs zal
door geheel Nederland.
Levering der verschillende gewassen tegen BILLIJKE PRIJZEN.
Ooine Toon.
i/Coenr d'or."
Dien middag, de straatdeur had
hij amper half geopend, kwam Leen
hem op de trap tegemoet... «Sstsst
wenkend, knipoogjes gevend; zwaaiend
met de hand, van spreek nou geen
woord... Heb gróót nieuws I...
Hij was eerst geschrokken. Merkte
toch, dat er geen kwaad aan de lucht
was... Z'n eerste gedachte was geweest
de huisbaas vanwege de sinds eene
halve maand achterstallige duiten.
Maar Kees zou anders doen, in zoo'n
geval... Ze kneep dan de lippen stijf
op-elkaar, schudde 't hoofd en keek
hem woedend aan: daar heb-je 't nu
all... Of hij, Freek, 'tuit z'n neus kon
tooveren... Heintje zich misschien be
zeerd? Ook niet, want dan zou Leen
hem schreiend, gillend tegemoet zijn
gekomen i «Och, Freek, Freek-lief
M'n KindI... M'n jongen!" zelfs al
beduidde 't maar een simpel schram
metje...
Zoo had hij Leen eigenlijk nog nooit
gezien. Zij ging op haar teenen naar
het kabinetje. Sloot de deur. En fluis
terde toen;
«Er is iemand van oome-Toon
In de goeie Kamer!"
«Wat vertel-je me daar Van oome
Toon
Dat zou-ie nooit van z'n leven heb
ben geraden. Een halfjaar geleden was
oom uit Amerika gekomen zonder
iemand een woord te laten weten.
Toevallig had men 't gehoord van
neef Koenraad z'n zoon, die «op het
Stadhuis» werkte. Een collega van 'm
bij het bevallingsregister, die den
nieuwen ingezetene had «geboekt» en
wien de naams-gelijkenis frappeerde,
praatte erover. Den avond van dien
zelfden dag was Netje, de vrouw van
neef Koen, het groote nieuws komen
vertellen. De stadhuis-klerk had het
gerucht gepropageerd, dat oome-Toon
«ongemakkelijk rijk» was... Ging voor
geen drie ton uit den weg. Maareen
stiekemertWoonden heel-eenvoudig.
In splinternieuw buurtje. Een klein
benedenhuis. Hield zich kwasi-arm.
Den dag-erop was nicht Netje
erheen getramd... Had, na lang zoeken,
het nummer gevonden... 28m... Smal,
pas-geverfd deurtje. De schel nog niet
eens bruikbaar... Want ze woü er 't
hare van hebben natuurlijk... Verzon
boodschapje. Of daar ook bijgeval
mevrouw Van der Velde woonde...
Maar de schel bonkte, bonkte... Geen
geluid. Toen had Netje heel-zachtjes
tegen de rnit getikt, met de knop
van haar parasol. Daarna iets harder...
Nog een paar malen... Ze hoorde leven
in de gang. De deur ging op 'n kiertje
open... Een lange, schrale man... Geel,
smal gezicht. Bakkebaardjes, grauwe,
nijdige, wantrouwende, scherpe
oogen... Spitse neus... Precies vader-
zaliger... Uit z'n gezicht gesneden!...
Netje, toch gevoelig van aard, werd
er «koud" van. Voelde haar oogen
vochtig worden. Stamelde iets van:
«Mevrouw Van der Velde?... Hier?"...
«Nol" gromde de lange vent, en
smakte de deur dicht. Ze meende in
de gang van beneden-huisje, te hooren
mompelen... Vreemd. Heel vreemd...
Er was familieraad gehouden. Ze
durfde geen van allen oome-Toon
bezoeken. Sommigen verklaarde dat
hun «de eer te na was", als de man
zich op een afstand hield, best,
hoorZe hadden gelukkig zijn duiten
niet noodig. Al was-ie nog rijker dan
Carnegie...
I «Misschien is-ie nèt zoo kaal als
jij!" wierp een oom, die altijd grof
uit den hoek kwam, er-tusschen.
«Ik gooi m'n centen tenminste niet
in de kroeg weg!" bitste de tante,
tegen wie de venijnigheid gericht was,
terug.
«Neen, jij likt liever stiekem aan
't potje!" repliceerde oom, wit van
woede wordend.
Pas-jij maar op" dupliceerde tante
«je weet wat de dokter laatst van je
gezegd heeft... Als je niet matiger
wordt..."
Oom eu tante d'r man zaten elkadr
aan te gluren als honden, die het juiste
moment zoeken voor den aanval...
Vredestichtende tante Cor goot olie
op de ziedendende golven. Bracht het
shapiter weêr terug op Toon... Van
28m...
«Als jelui niet durft, dan ga ik naar
'm toezei de lange Guus, voor
wiens vermaarde spieren ze allen toch
wel tikje respect haddende sportsman,
voetballer van den kring...
En hij hield woord.
Liet zich niet afschepen aan 2Sm...
De schel was nog steeds defect.
Guus duwde de straatdeur direct
open... Trad daar binnen. «Dag, oom!
U kent me niet, hè?... Ik ben de zoon
van uw zus Dina. H wéét toch wel,
die met Jan Hoving getrouwd is
geweest, uit het sigaren magazijn
in de Wagenstraat... Dina, uwe
zuster die direct op u volgde.... Eerst
oome-Karel; tante Eef, die nu al tien
jaar dood is, dan u, dan moeder..."
De lange, schrale man stond hem
met z'n stekende nijdige oogen aan
te kijken... wachtte, of-ie nog-iets had-
Bromde woorden in gebroken-Hol-
landsch... Met een krakend, knauwend
Amerikaansch accent. De deur van een
kamer ging haast open... Toon duwde
'in snel, verschrikt-haastig dicht.
Slofte, al-maar woorden krakend,
naar de straatdeur. Neef Guus stond
verbouwereerd. De lange man keek
hem strak, doorborend-scherp aan...
Met ijskoud gezicht...
«Een hartelijke oom, dèt mot ik
zeggen! allervrindelijkstbarstte
Guus uit, Maar ijzerstrak bleef het
gelaat van den Amerikaan. En Guus
ging de straat op... Bom! Potdicht
was de deur.
«Wat 'n buffel! Wat 'n smerige
Yankee!" kwam over z'n lippen, maar
hij bleef even wijs. In het splinter
nieuwe straatje waren geen winkels,