NIEUWS
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utree lit
0afememee
Zaterdag 4 Mei 1912.
41e jaargang.
TDiDlonw-VereeDipE „Amersfoort".
FEUILLETON.
No. 30.
VERSCHIJNT WOPSDAfi EN ZATERDAG
PREMIE
BINNENLAND.
VERVLOEKT EN VERSTOOTEN.
Amerstoortsche Courant
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Rijk 1.25.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER.
BureauLangestraat 77. Telephoonno. 60.
AD VERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7'/, Cent.
Advertentièn viermaal geplaatst worden sleohts driemaal berekend
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
voor de lezers van deze courant
Het heden verschenen 5e Nummer
van den vierden Jaargang van
-i'rihU'"' i
bevat o.a.
De nieuwe moord van de auto-ban
dieten, met foto's van Robeit Blot,
Jouin en Colmar, zoomede van den
moordenaar Bonnot. Voorts foto's van
het huis, waar de moord plaats had,
het vervoer van het lijk, enz. enz.
De Emma-bloem, met 3 foto's. Het
stoomschip «Lapland", dat met de
geredden van de «Titanic" te Ply
mouth arriveerde. Een Ameri-
kaansche Wereldreizigster. Het laat
ste lied van de «Titanic" op het «speel
werk te Amsterdam. Het provin
ciaal geneeskundig gesticht voor krank
zinnigen »Oud-Rosenburg« te Loos
duinen, met foto's van het gebouw,
de verpleegden, den directeur, enz
enz. De kortelings opgegraven
«Bar" te Pompeji. De mummie-zaal
in het Pantheon te Gunajauato in
Mexico. De eerste vrouwelijke met
selaar in Berlijn. H. M. de Koningin
te Arnhem, met 4 foto's. - Het vervolg
van do uitermate boeiende Gedenk
schriften van Madame Steinheil, met
2 foto's. Het vervolg van de serie
Heldenfeiten uit het leven van Ridders
van de Militaire Willemsorde, dooi
den gep. Luit.-Kol. van het Indisch
Leger A. S. H. Booms. De Voet
balwedstrijd te Dordrecht op Zondag
28 April 1912.
Voorts portretten van bekende land-
genooten. De Rubriek van Redac
teur X. Het kindernummer «Ons
Prinsesje", met onder houdende kinder
lectuur, enz. enz.
De geabonneerde
wonende
wenscht zich te abonneeren op het
weekblad ..PAK iME AIRE", tegen den
prijs van 3'/> cents thuis bezorgd.
Bijna in elk gezin wordt thans de
moeilijkheid ondervonden om, tegen
eenigszins billijken prijs, zich te voor
zien van hetgeen allereerst noodig is
voor het verzorgen van een gezonden,
voedzaam middagmaaltijd,om tekomen
aan frissche, smakelijke voorjaars
groenten.
En geen wonder; het meeste, dat
re Amer sfoor t rhairs van den groente
wagen wordt gekocht, is atkomstig van
de grooie afslagplaatsen, waarvan bet,
tra sorris eerst nog elders te zijn ge
markt, riaar Amersfoort komtdus
in de derde hand om eindelijk soms
nog door- kleinere venters dus uit
de vierde hand bij de gebruikers
Je worden gebracht.
Slechts enkele tuinders uit de omge
ving, hebben iets van eigen teelt en
beginnen nu hun eerste spinazie te
verkoopen.
In de geheele Meimaand eet men
echter nog geen salade, wortels en
dergelijke artikelen, of zij zijn van
elders aangevoerd en komeri door vele
handen, soms jropgefriscbl" in de
beek, bij de verbruikers.
Geen wonder dus, dat hetzoonoo-
dige volksvoedsel gedurende een groot
gedeelte van het jaar in zoo geringe
mate te Amersfoort versch ver
krijgbaar is en dat de prijzen zóo hoog
zijn, dat het dagelijksch gebruik van
v o I d o en d e gioenten (hetgeen regel
moest zijn) voor velen slechts uit
zondering is.
Met fruit is het niet betei aard
beziën en later andere fruitsoorten,
komen óok als regel uit de derde of
de vierde hand, en dan geprijsd per
«glas vol", duur en niet frisch noch
smakelijk bij het betrekkelijk kleine
gedeelte der bevolking, dat zich de
luxe kan veroorloven, een proefje te
nemen.
En toch, fruit, goed en veel fruit.
van
alle
een ervaren tuinman, die zelf
voor Amersfoort en omgeving
noodige cultures kent, en ze heeft
uitgeoefend, kunnen zien en leeren,
hoe elders fruit, groenten wellicht
ook bloemen worden geteeld.
Door onderwijs en op vele andere
wijzen zal de toepassing van de
nieuwere methodes, vooral voor
de beroepstuinders, worden aange-
en volop versche groenten is een be-|moedigd.
hoefte, welke de volksgezondheid enDoch dan is de medewerking van
niet hel minst de gezondheid der velen noodig.
kinderen raakt.
In die behoefte kan worden voor
zien, en er zal ook in worden voorzien,
door het eenrge daartoe aangewezen
middel: dat is de ontwikkeling van
den tuinbouw in deze omgeving
Duizenden guldens worden van
Rijkswege jaarlijks voor dit doel be
stemd.
Van die gelden kwam aan Amers
foort, tot voor kort geleden, weinig
of niets ten goede, omdat hel eerst
noodige, de samenwerking, de orga
nisatie van de belanghebbenden ont
brak.
Thans is dat anders.
Reeds in het vorige jaar zijn van
Rijkswege enkele tuinbouw-proefvel-
den aangelegd; tuinbouw-onderwijs is
gevolgd en thans heeft Amersfoort
een organisatie, de Tuinbouw -
vereenrging «Amersfoort
welke zich ten doel stelt, in deze om
geving den tuinbouw door krachtige
en practische middelen zoo spoedig
mogelijk vooruit te brengen.
Zoo is reeds, door het bijeen brengen
van een kapitaal, de mogelijkheid ge
opend, vermoedelijk nog dit jaar, door
de oprichting van een proeftuin, ge
legenheid te geven tot aanschouwe
lijke voorlichting van de tuinders, waar
toe ook de medewerking van het Rijk,
de Provincie en de Gemeente is ge
vraagd.
Aan deze medewerking wordt niet
getwijfeld, mits het particulier inifia-
tief niet achterblijft.
In den grooten proeftuin zal men
De toetreding tot de vereenrgrng
moet bijna algemeen zijn, want het
geldt hier een algemeen belang.
Niet alleen is het lidmaatschap
noodig van de groenlentelers, die
gaarne het geheele jaar groenten
en fruit op hunnen wagen willen
hebben, zonder deze te moeten koopen,
aan bet spoor of elders, en die ook
grootere opbrengst van hunne gronden
zullen verkrijgen.
Veel genoegeu van hun lidmaatschap
zullen ook hebben zij, die zelf in het
bezit zijn van een tuin of land, en de
behandeling van bak of kas, van fruit-
boomen en van heesters willen kennen.
Eindelijk en bovenal zullen allen,
die hunne groeuten moeten koopen,
door hun lidmaatschap der vereeniging
willen bijdragen tot de ontwikkeling
van den tuinbouw, waardoor mede
Nijverheid, Handel en Verkeer zullen
worden bevorderd.
Niemand wil bovendien gaarne
zij 't ook ongemerkt jaarlijks vrij
groote bijdragen offeren voor trans
port en voor den tusschenhandel
elders.
Ieder zal willen medewerken om te
verkrijgen frissche groenten en fruit
in Amersfoort en omgeving, tegen
billijken prijs, óok in het voorjaar en
winter.
De contributie voor de Tuinbouw-
vereeniging «AmersfoorU bedraagt
één gulden per jaar.
De leden hebben vrijen toegang tot
deringen, enz.
Hunne namen worden opgenomen
in het eerste jaarverslag der vereeni
ging.
Wie inderdaad belang stelt in de
verbetering van den tuinbouw in deze
streken worde lid van de vereeniging
en geve zich daartoe op aan een van
de leden van het Bestuur.
A. M. TROMP VAN HOLST,
Voorzitter.
J. VAN DER WAL Kzn.,
Onder-Voorzitter.
JOH. KNOPPERS. Penningm.
H. VAN DER KNOOP, 2e Secr.
F. LAMER1S, Commissaris.
J. MEIJER, Commissaris.
C. A. J. J. VAN DER LINDEN,
le Secr., Schimmelp.straat 41.
Centrale Commissie voor Plan 1913.
Aan de plaatselijke Comite's ter ver
wezenlijking van «Plan 1913" is door
de Centrale Commissie een rnededee-
ling verzonden, waaraan hol volgende
is ontleend:
Het ligt in de bedoeling van de
Centrale Commissie, zoodra mogelijk
een boekwerkje op ruime schaat te
verspreiden, waarin omtrent de ver
schillende plannen reeds zoo uitvoerig
mogelijk voorloopig mededeeling wordt
gedaan. Waar zulk een boekje veel
van voorbereiding vereischt, wordt
verzocht, indien eenigszins, mogelijk,
vóór Juni a.s. mededeeling te willen
doen aan het secretariaat onzer Com
missie (Paviljoen Haarlem) van de
plannen, die eventueel reeds zijn ge
vormd voor eenige feestviering ten
Uwent. Wij begrijpen zeer goed, dat
op den door ons gestelden termijn van
definitieve, gedetailleerde plannen nog
slechts weinig sprake zal kunnen zijn,
maar toch meenen wij met de uitgave
van ons boekje niet te lang te mogen
wachten,
aangezien anders de beste
den tuin en voorkeur bij verkoop van tijd om op groote schaal in bet buiten
plantgoed, zeggenschap in de verga-1 land reclame te maken, verstreken
Een Roman uit de laatste Poolsche Revolutie
VAN
JULIUS ALICZNT.
26)
De oude diensmeid zette haastig
thee, en gaf ze den ongelukkige te drin
ken, die geen andere woorden uitte dan
«vervloekt en verstooten I"
De drie zagen elkander zwijgend
aan en daar zij wel wisten dat hun
meester eenige keeren het huis van den
jood had bezocht, kwamen zij op het
denkbeeld, hetwelk bij Sara's vader
was ontstaan. Zij beloofden elkander
toch wederzijds het geval geheim te
houden en Sara niet te verraden. Het
geen de arts voorspeld had, ontstond,
bespoedigd door hetgeen het meisje het
laatst had ondervonden, met alle kracht
de zenuwkoorts brak bij haar uit en
dreigde het leven van het jonge wezen
uit te blusschen.
Den volgenden avond kwam een boer
in het kasteel en verlangde Iwan te
spreken. Toen deze den man in een
kamer had gebracht, haalde hij een
mes te voorschijn en tornde zijn pels
muts los; hij had er een brief voor
Iwan in verborgen het was de bode
van Dewbinsky. Iwan brak den brief
open, nam het briefje voor Ankaer, uit,
liet den bode onthalen en schreef da
delijk een antwoord aan zijn meester;
het was kort en belangrijk:
Mijnheer de graaf!
a Wees op uw hoede. Er zijn drie
honderd dukaten op uw hoofd gezet.
Ik zal pensoonlijk den brief aan de
vorstin Anka overhandigen. De kozak
ken zijn met graaf Seniawitscb, dien
zij in het huis van Levi gevangen na
men, en met een tuiniersknecht, van
wien zij beweerden dat hij u, mijnheer
de graaf, in uwe Ylucht behulpzaam
was geweest, van hier hebben meege
nomen, waarschijnlijk naar Warschau;
Sara is door haar vader verstooten en
des nachts uit het huis gejaagd. Zij
is doodelijk ziek en ligt hier in het
kasteel. Niemand weet iets van haar
verblijf; wat moeten wij doen?
Uw onderdanige Iwan."
Dat briefje werd weder in de pels
muts van den boer genaaid en deze
verwijderde zich even onopgemerkt als
hij gekomen was.
Toen Baruch zijne dochter op de
straat had geworpen, stormde hij als
een dol geworden tijger de kamer bin
nen, waar Rachel en Aron Teweles
zich bevonden, en vloekte en weende
in eenen adem, zoodat beiden geloof
den, dat de oude man krankzinnig was
geworden. Slechts met veel moite ge
lukte het hen hem eenigszins tot bedaren
te brengen.
«Waar is uw dochter?" vroeg Aron,
die uit de halve woorden van den ouden
man afleidde, dat er een heftig tooneel
tusschen vader en kind had plaats ge
had.
«Waar zij isherhaalde de andere,
terwijl zijne oogen spookachtig glin
sterden, «weg is zij uit mijn huis, dat
zij onteerd heeft vervloekt en ver
stooten is zij, als een verraadster van
ons volk, als een afvallige van het ge
loof onzer vaderen!" Met korte
woorden verhaalde hij het gebeurde.
Vervolgens schreeuwde hij plotseling
jammerend uit«Ik heb geen kind meer I
Aan alles heeft Dewbinsky schuld!"
«Baruch," zei Aron met van woede
gesmoorde stem, «wij zullen ons wreken
en daarbij nog een goede winst maken
wij zullen naar Lublin reizen, waar
H urawieff zich thans ophoudt, wij zullen
hem zeggen, waar hij de graaf kan
vinden. Wij zullen den prijs van
drie honderd dukaten verdienen, die op
zijn hoofd is gezet."
«Ja," viel Baruch Levi hem in de rede.
«Sterven moet hijik zelf wil de Rus
sen naar het slot der gravin Jablo-
nowska voeren De dukaten moogt
gij behouden; ik wil geen bloedgeld,
ik wil wraak, slechts wraak!"
«Mijn broeder Mozes," voer de an
dere voort, «zal ons raad geven, hij
zal ons de hand leeuen bij allesin
drie dagen zal de fraaie graaf, de el
lendige goj gevangen zijn I"
a Op naar Lublin!" schreeuwde Ba
ruch, «niet morgen, niet in vier uren
nu oogenblikkelijk wil ik weg!"
De oude man snelde naar beneden,
trok den knecht van zijn bed, hielp
zelf de paarden iospannen en een uur
later reed een rijtuig op den weg die
naar Lublin voert. De twee joden in
hunne reispelzen gehuld zaten er inI
geen van beiden sprak een woord, zij
wisten dat hetgeen zij ondernemen,
een gevaarlijke zaak was, want zij wil
den de opstandelingen aan de Russen
verradnn, en ingeval de Polen zulks
ooit mochten ontdekken, konden beiden
verzekerd zijn, dat zij het langst ge-
leefd hadden.
Nog denzelfden avond kwamen de
reizigers te Lublin aan en werden on-
middellijk bij Hurawieff toegelaten,
i Zij hadden met hem een lang geheim
gesprek.
Den volgenden morgen nog vóór het
krieken van den dag reden zij weder
uit Lublin weg; maar vijfhonderd schre
den achter hen reden op hun gemak
twee kozakken, en achter hen op eeni-
gen afstand ongeveer twintig en op
dezen volgden iets verder achterwaarts
vijf escadrons. Niemand was het
ingevallen, dat de twee in het rijtuig
zitten joden tot de troepen behoorden
en toch was het zoo. Baruch Levi en
Aron Teweles voerden de kozakken naar
het kasteel der gravin JabloDowska
Zij hadden Murawieff beloofd hem den
graaf Dewbinsky over te leveren. Mu
rawieff, om zeker van zijn zaak te zijn,
zond langs een anderen weg een tweede
afdeeling troepen tegen het slot. De