Plaatselijk Nieuws.
BUITENLAND.
lijk hebt; wij hebben daar zoo niet
aan gedachten wij hebben ook geen
lust er aan te denken, want, weet ge
een protectionistisch tarief ontkomt
aan zulke songelijkheden» nooit; wel
ken koers de verdeeling van het volks
inkomen nemen zal, wij weten er niets
doch we hopen er maar het beste van
doen we getroost den sprong in het
duister en wie ons lief heeft volgo ons
Door de afdeeling Amersfoort
van den Bond van Nederl. onderwijzers
is het navolgend adres aan den Raad
der Gemeente verzonden:
Geeft met verschuldigden eerbied te
kennen de Afd. Amersfoort en Om
streken van den Bond van Ned
Onderwijzers;
dat zij kennis heeft genomen van
het voorstel van Burgemeester en
Wethouders der gemeente Amersfoort
tot verhooging der onderwijzers-
salarissen met ƒ50.
dat zij op hoogen prijs stelt, dat
Burgemeester en Wethouders daar
mede de noodzakelijkheid van ver
betering der salaris-regeling erkennen
dat zij 't wenscbelijk vindt, dat de
bezoldiging der onderwijzers op gelijk
peil gebracht worde, met die van
ambtenaren, aan wie ongeveer dezelfde
eiscnen van studie en ontwikkeling
worden gesteld
dat zij meent, dat het bedoelde
voorstel geen voldoende verbetering
in de salaris-regeling aanbrengt;
Dat zij 't zou betreuren, wanneer
deze wijziging een meer ingrijpende
in den weg zou staan;
dat haar streven niet voortvloeit uit
een lagere ontevredenheid, maar ver
band houdt met het streven van het
geheele Nederlandsche onderwijzers
corps naar opheffing hunner maat
schappelijke positie, hetwelk ook uit
een oogpunt van onderwijsbelang
noodzakelijk wordt geacht;
dat zij meent, dat de voorgestelde
wijziging in het onderdeel der onder
wijsorganisatie n.l. de salarieering,
niet evenredig is aan de meer
ingrijpende wijzigingen in andere
onderdeelen geregeld bij de onlangs
ingevoerde reorganitatie van het
onderwijs;
redenen waarom zij zich tot Uwen
Raad wendt met eerbiedig verzoek,
dat de salarieering der onderwijzers
in Uwe gemeente op meer bevredigende
wijze worde geregeld.
Hetwelk doende enz.
liet Bestuur der afdeeling
voornoemd
A. B. VAN DER KLEIN.
F. FABER.
J. W. KROM.
J. DIJK.
J. W. RADERSMA.
Dit adres was vergezeld van de
navolgende toelichting:
«Terecht kan van Amersfoort geiden,
dat het onderwijs er een voorwerp
is van aanhoudende zorg voor het
gemeentebestuur.»
Aldus luidden ongeveer de woorden,
gesproken door den heer Van Esveld,
Oudsten Wethouder en waarnemend
Burgemeester, bij gelegenheid van de
installatie van den nieuwen Burge
meester.
Bij de jongste reorganisatie van het
lager onderwijs is er zooveel en
belangrijk gewijzigd, dat hierdoor deze
uitspraak in hooge mate gewettigd
wordt. De schoolgeldheffing is radicaal
herzien en is beslist een stap in de
goede richting.
Het m. u. I. onderwijs is belangrijk
uitgebreid en financieel bereikbaar
gesteld voor veel grootere kriDgen
der bevolking.
Aan de scholen E, F en G is het
aantal leerlingen per klasse tengevolge
der reorganisatie verminderd, wat niet
anders dan het onderwijs ten goede
moet komen.
Waar de reorganisatie nog niet ten
volle is doorgevoerd, kan nu natuurlijk
nog geen oordeel geveld worden over
al haar gevolgendit staat evenwel
vast: de veranderingen zijn niet onbe
duidend en ondergeschikt, maar hebben
een forsch karakter.
Te betreuren is het nu, dat dit
laatste niet gezegd kan worden van
de voorgestelde wijziging in de sala
rieering der onderwijzers. Deze heeft
zich immers tot zeer bescheiden
afmetingen bepaald.
Wel deelt dit onderdeel van de
organisatie van het onderwijs ook in
de zorg van het gemeentebestuur,
rriaar de veronderstelling, dat die zorg
eenigszins stiefmoederlijk is, schijnt
ons niet gewaagd.
Toegegeven moet worden, dat
wijziging der salarisregeling herhaalde
lijk in de laatste jaren aan de orde
is geweest.
Het resultaat dier herhaalde her
zieningen is echter, dat sedert 1900
deeidsalarissen als volgt zijn veranderd'
1900 1912
onderw. zonder H. A. (ongehuwd) /"80O /ÏOOO
onderw. zonder H. A. (gehuwd) /800 /'105O
onderw. met H. A. (gehuwd) f 925 ƒ1175
Hel minimumsalaris was in 1900
ƒ600 en is dat op 't oogenblik nog
We zien tlus dat het maximum
salaris voor dt verschillende catego
rieën een stijging heeft ondergaan
van ƒ200 a ƒ250.
Men moet daarbij nog in aanmer
king nemen, dat na 1900 de salaris
sen der bij de wet verplichte onder
wijzers geheel voor rekening van het
rijk komen.
Waar nu algemeen erkend wordt,
dat de (eerste) levensbehoeften in de
laatste jaren 20pCt. en meer in prijs
zijn gestegen, daar ligt de conclusie
voor de hand, dat feitelijk de positie
der onderwijzers niet noemenswaard
verbeterd is, maar hoogstens gelijk
is gebleven.
Men moet evenwel niet vergeten,
dat de strijd der onderwijzers om
verbetering hunner positie uit geheel
andere oorzaken voortkomt, dan de
stijging der levensmiddelen.
De tijdsomstandigheden hebben de
posdie van den onderwijzer geheel
gewijzigd.
Vroeger behoefde de onderwijzers
betrekking niet oen zelfstandig bestaan
te verzekerenmen was onderwijzer,
nu ja, op een laag salaris, maar men
werd in de meeste gevallen hoofd
der school en dan had men eerst
zijn positie bereikt.
Bij het ontstaan echter der groote
scholen, werden die kansen sterk
verminderd en werd voor vier vijfde
van onderwijzerscorps die positie
gesloten.
De onderwijzersbetrekking werd nu,
in plaats van een tijdelijke, die men
door moest maken om aan het eind
daarvan zijn eigenlijke bestemming
te bereiken, zelve hoofddoel, welke
den onderwijzers een zelfstandig
bestaan moest verzekeren.
In groote kringen leeft nog het
verouderde denkbeeld, dat een onder
wijzer nog niet als volwaardig kan
beschouwd worden, zoolang hij 't niet
tot hoofd der school gebracht heeft.
Niemand zal zulk een ongerijmdheid
verkondigen b.v. ten opzichte van
leeraren bij het middelbaar onderwijs;
zij hebben wat maatschappelijk aanzien
betreft, hun bestemming bereikt.
Deze verouderde denkwijze ligt nog
aan menige salaris-regeling geheel
of gedeeltelijk ten grondslag en daar
tegen is de strijd der onderwijzers
gericht.
Beschouwt men de zaak uit dit oog
punt, dan is 't duidelijk, dat aan een
verbetering der salarieering geheel
andere eiscben kunnen gesteld worden
dan een stijging in verband met den
prijs der levensbehoeften.
Waar straks betoogd is, dat de
stijging der salarissen in Amersfoort
hoogstens gelijken tred houdt met de
stijging der levensmiddelen in de laat
ste jaren, volgt daaruit, dat alhier voor
werkelijke formeering der onderwij
zersbetrekking van eene van tijdelijken
aard, tot eene, die een zelfstandig
bestaan op moet leveren, zeer weinig
is gedaan.
Nu denke men niet, datdeeischen
der onderwijzers hoog zijnze zjjn
werkelijk bescheiden.
Tal van betrekkingen zijn aan te
wijzen, waarvoor volstrekt niet meer
studie vereischt wordt en welke vol
strekt geen gewichtiger beteekenis
voor de maatschappij hebben en die
nochtans een salarieering waarborgen,
welke boven die der onderwijzers in
onze gemeente uitblinkt.
Om slechts enkele op te noemen
de commiezen bij de spoorwegen, de
klerken en commiezen bij de posterijen,
bereiken zeker een hooger salaris.
Zelfs betrekkingen waarvoor de
exameneischen minder hoog zijn,
worden tegenwoordig traktementen
waardig gekeurd, die beter zijn dan
die van het gros der onderwijzers.
We denken hierbij aan de voorgestelde
traktementsregeling der sergeant
majoors, adjudant-onderofficieren, enz.
Op tal van plaatsen begint echter
ook voor de onderwijzers het licht
door te breken en wordt de meerdere
waardeering, in hunne salarissen tot
uitdrukking gebracht.
Ook in Amersfoort werd in 1907
door de Commissie van Toezicht op
het Lager Onderwijs in overleg met
den Arrondissements-scboolopziener
aan het gemeentebestuur een advies
uitgebracht, waarin een eindsalaris van
f1500 noodzakelijk werd geacht.
Te Bussum werd dezer dagen door
het gemeenteraadslid Mr. Zwaarde
maker een voorstel bij den gemeen
teraad ingediend, waarin een begin
salaris van f800 en een eindsalaris
van f 1750, binnen zestien jaren te
bereiken, als een billijke eisch wordt
verdedigd; terwijl nu toch in Bussum
de salarissen reeds hooger zijn dan bier.
Ook te Hilversum, Zeist, Deventer,
Wormerveer, Hengelo, Weesp, Baarn,
enz. zijn de regelingen beter dan in
onze stad, gezwegen nog van grootere
plaatsen.
Breedvoerig zou nog betoogd kun
nen worden den goeden invloed, die
een goede salarieering op het onder
wijs zelve uitoefent, maar dit is reeds
zoo dikwijls aangetoond, dat 't bijna
overbodig zou kunnen worden.
Te duidelijk springt toch in 't oog,
dat, als een onderwijzer zich aan
vakstudie en voorbereiding kan wijden,
dit het onderwijs meer zal baten, dan
wanneer hij zijn tekort in salaiis zal
moeten aanvullen door allerlei werk
zaamheden, buiten de sfeer van bet
onderwijs vallende.
Met opzet zijn uit deze beschouwing
der salaris-regeling de beide verhoo
ging na 30- 35 jarigen diensttijd
weggelaten.
Deze behooren, naar het oordeel
der aldeeling, niet tot de eigenlijke
salarisregeling; ze hebben geen waar
de voor het leven, daar ze gegeven zijn
met het oog op het pensioen en niet
om de positie der onderwijzers te
verbeteren. Overal geldt toch een
regeling, waai bij het eindsalaris
bereikbaar is binnen een diensttijd
van hoogstens twintig jaren.
Moet een maximumsalaris aan
deze voorwaarde voldoen, dan is het
duidelijk, dal hier ter plaatste de
eindsalarissen, behalve de tegemoet
koming voor gehuwden niet zijn
ƒ1100 en ƒ1225, maar ƒ1000 en ƒ1125.
Wil men de beide bedoelde ver-
hoogingingen als tot de salarisregeling
behooreude beschouwen, dan zou het
rationeel zijn deze verhoogingen in
de andere op te lossen of ze onmid
dellijk aan de andere te laten aan
sluiten.
HET BESTUUR
Kamer van Koophandel en
Fabrieken.
Onder voorzitting van den heer J.
Ger. Kleber hield deze kamer j.l.
Zaterdag een openbare vergadering
ten stadhuize.
Afwezig de heer II. Meursing.
De Voorzitter deelt na opening mede,
dat is ingekomen een missive van B.
en W. meldende, dat de heer P. J.
Hamers tot lid dezer kamer is benoemd
en deze benoeming heeft aangenomen.
De geloofsbrief is door de heeren Van
Vollenhoven en Eysink onderzochten
in orde bevonden, waarom tot toelating
geadviseerd werd. Nadat hij door den
Secretaris was binnengeleid, wenschte
de Voorzitter hem geluk met zijn be
noeming en hoopte, dat hij nog lange
jaren in 't belang van handel en nij
ver heid mocht werkzaam zijn.
De secretaris las vervolgens de
notulen van 8 Juli. welke ongewijzigd
werden goedgekeurd.
Voor nu de eigenlijke weikzaam-
heden een aanvang namen, zei de heer
Van Haselen ongeveer 't volgende tot
den voorzitter. Mijnheer de Voorzitter.
In de buitengewone zitting van 23
Juli 1910 is Uw 25-jarig Voorzitter
schap herdacht en werd U gehuldigd
in tegenwoordigheid van B. en W.,
afgevaardigden van (I. en N. en van
vele belangstellenden. Op de meest
ondubbelzinnige wijze is toen gebleken,
dat Uw arbeid werd op prijs gesteld.
Nu echter H. M. onze Koningin het
feit blijvend heeft willen vereeren
door Uw benoeming tot ridder in de
orde van Oranje Nassau, meen ik
namens de Kamer te spreken, als ik
U daarmede van harte gelukwensch.
Wij feltcileeren U van harte,zeide
de spreker verder, »en hopen, dat het
Gode moge behagen, bij het klimmen
uwer jaren u te geven een beider oog
en warm hart, opdat ge nog lang
werkzaam zult kunnen zijn tot groei
en bloei van den handel en de nij
verheid.» Zichtbaar bewogen dankte
de Voorzitter voor de gesprokeu
woorden en beschouwde de hulde niet
zijn persoon betreffende, maar meer
den Voorzitter der Kamer.
Ingekomen zijn
1. Missive van den min. van L. H.
en N. met het jaarverslag van den
hoofdingenieur van het stoomwezen.
Zal woiden rondgezonden.
2. Prospecti van tentoonstellingen.
Voor kennisgeving aangenomen.
3. Handelsberichten van min. L. H. N.
Voor belanghebbenden tor inzage.
4. Een missive van min. van L. H.
en N. begeleidende algemeene maat
regelen van bestuur, als bedoeld bij
art. 6 en 7 der veiligheidswet. Het
ontwerp 263 art is a 10 ct. veikrijg-
baar in den boekhandel.
5. Het jaai verslag over 1911 van de
centrale commissie voor de Rijnvaart.
6. Een dankbetuiging van het Cen
traal-Bureau voor de statistiek voor
toezending jaarverslag.
7. Een verzoek om steun van de
Kamer te Apingendam aan een adres
aan den min. van Justitie. In dit adres
wordt verzocht de landbouwbedrijven
ook in de Bedrijfsbelasting te betrek
ken. Deze vrijstelling kost jaarlijks 1
miljoen en de reden ervoor is ver
vallen, omdat het den landbouw de
laatste jaren zeer goed gaat en de
producten steeds in prijs stijgen.
De heer Van Haselen is het met
de strekking van het adres volkomen
eens, al gelooft hij, dat het niet hoort
onder de werkzaamheden van de
Kamer.
Besloten werd uit te stellen tot de
volgende vergadering.
8. Een motie van de Kamer te
Haarlem, inzake 't ontwerp verzeke
ring tegen invaliditeit en ouderdom.
De regeering steunt op haar onder
zoek van 1895, hoewel na dien tijd
door werkgevers vele maatregelen zijn
getroffen. De kamer wenscht dat
invaliditeits- en ouderdomsverzekering
gescheiden wordt.
Beslotenhet adres te steunen.
9. Van B en W. een verzoek om
advies op een adres van den heer J.
Ham en anderen te Veen. Het adres
betrof het tellen van boonen op de
markt Geadviseerd werd dat de
adressanten zelf maar moeten tellen
of een controleur aanstellen.
10. Van de Ned. K. v. K. te Londen
een adres in zake ontwerp tariefwet.
Zal worden rondgezonden.
Vervolgens kwam aan de orde het
advies aan het gemeentebestuur be
treffende de verbetering van het markt
wezen. De secretaris las het voor. Om
een juist oordeel te kunnen vormen,
heeft de Kamer aan 84 andere Kamers
van K. vragen gericht over het markt
wezen eri van 75 antwoord ontvangen,
waarvan bij het advies is gebruik
gemaakt. De Kamer kan zich met de
Raads-Commissie veieenigen om de
veemaikt weer op Vrijdag te houden,
en de Varkensmarkt op dezelfde plaats
Ook achtte ze verbetering van de
vischmaikt zeer noodzakelijk. Dé
heffing van tnarktgelden moet de
Kamer ontraden.
De heer Van Vollenhoven vroeg of
er adressen zijn ingekomen de kaas
markt betreffende.
De secretaris zeide, dat er reeds
personen bij hem geweest zijn.
De voorzitter deelde mede, dat deze
zaak nader onderzocht zal worden.
De heer Van Haselen wees verder
op de noodzakelijkheid van electrische
drijfkracht voor de klein-industrie in
onze gemeente, wat tengevolge had,
dat er een electr.-commissie benoemd
werd bestaande uit de heeren Van
Haselen, Eysink en Van Vollenhoveii.
Hierna sloot de voorzitter de ver
gadering.
De voor eenigen tijd geleden
gebarsten klok der Sint Joriskerk is
omgegoten, welk werk uitnemend is
geslaagd. Zij zal voorlaan weder met
haar sonore metalen stem de ge-
loovigen ten bedehuize roepen.
De Afd. Amersfooit van den
Nederl. Protestantenbond, zal op
Donderdag 10 October a.s., 's avonds
7 uur in het Catechisatielokaal van
de Remonstrantsche kerk hare Jaar
vergadering houden.
De agenda bevat: 1 Jaarverslag
Secretaris en rekening en verant
woording van deh Penningmeester.
2 Vei kiezing van 2 bestuursleden
wegens periodieke aftreding der heeren
Ds. I. Hooykaas, en J. A. Udirig, die
herkiesbaar zijn. 3 Benoeming van
afgevaardigden naar de Alg. Ver
gadering. 4 Bespreking beschrijvings
brief. 5 Bespreking volgende lezingen.
De Vereeniging Handelsschool
voor Amersfoort en Omstreken ver
gadert Donderdag 10 Oct. a.s. des
avonds te 8 uur, in de Foyer der
Sociëteit Amicilia, tot vastelling van
het Huishoudelijk reglement. Behande
ling der begrooting 1913 en ter ver
kiezing van 4 bestuursleden.
De Christelijke Oratoriunner-
eeniging, geeft op Woensdag 27
November a.s. eene uitvoering van
het Oratorium «Josua" van G. F.
Handel, met medewerking van mevr.
A. Noordewier-Reddingius, Sopraan,
freule J. Repelaer van Driel, Alt en
de heeren jhr. Jan Trip, Tenor en
Simon Denijs, Bas, het orkest van
het Concertgebouw en Louis Robert,
Organist. Dirigent Johan Schoonder-
beek.
Overzicht omtrent het vervoer en de
opbrengst der Amersfoortsche Tram wee-Maat
schappij gedurende de maand Aug. 1911/1912.
1911 1912 Minder.
Aantal passagiers 12115 10836 1279
Opbr. vervoer f 601.70 f544.35 f57.35
d Dagkilom. - 11.14 - 10.08 - 1.06
d Totaal - 601.70 - 544.35 - 57.35
Dagkilom. - 11.14 - 10.08 - 1.06
Mej. A. G. de Leeuw, meer
bekend als Geertruida Carelsen zal
Donderdag 10 October a.s. des avonds
8 uur in Amicitia voor de leden en
hunne huisgenooten der plaatselijke
afdeeling van de Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen eene lezing houden
over: «Het land van Björuson en van
Selrna Lagerlöf
Voortaan moeton de officieren,
wanneer zij in uniform in het open
baar verschijnen, steeds bewapend zijn
met de sabel. Bij schaatsenrijden en
groote gladheid kan de commandee-
rende officier hiervan ontheffen.
De officieren mogen voortaan na
twee uur in het openbaar burger-
kleeren dragen.
Niet zeer velen waren gister
avond naar Amicitia gekomen om
het concert bij te wonen gegeven door
de heeren Joan Lulofs, Baryton en
Althui' Monnier Harper, violist en
mej. Josephine Lulofs, pianiste. En
dit was jammer, omdat de hoogste
verwachtingen, die men kon koesleren,
vervuld werden op een wijze boven
allen lof verheven. De beer Lulofs
heeft een prachtige Baryton en een
zuivere uitspraak, zoodat hij zonder
moeite in de geheele zaal kon ver
staan worden. Het eerste nummer
der Selt'ne Beter kon ons niet geheel
bevredigen, doch met nummer twee
«Kleiner Haushalt" was het al anders
en zoo bleef bet.
De violist is hier te goed bekend
om er veel van te zeggen. Als altijd
gaf hij hooge kunst en oogste dan
ook veel succes in.
Dit alles gold in niet mindere mate
mej. Lulofs. Hoewel zij een eerste
kracht is, of juist misschien hierom,
zal zij, waar noodig steeds begeleiden.
De kunstenaars begrepen elkaar ook
volkomen en vulden elkander aan,
waardoor een zeldzaam kunstgenot
geschonken werd. Talrijke bloem
stukken vielen hen dan ook ten deel.
Het programma was mooi gekozen.
Bijzonder voldeden de nummers VI
«Der Atlas", en «Liebesbotschaft"
en VII «Légende" en «Czardas", en
VIII «Allerseelen" en «Mijn Eerste",
waarin de kunstenaars hun beste
gaven op schitterende wijze ten toon
spreiden.
De toestand in den Balkan heeft
een buitengewone opwinding veroor
zaakt onder de Mohammedanen in
Engelsch-Indië. Te Calcutta is een
groote betooging gehouden, waaraan
tahijke Hindoes deelnamen en waar
krachtig gestelde resolutiën zijn aan
genomen. De sprekers betoogden, dat
de Christelijke mogendheden samen
spanden om de Muzelmannen van
hun koninkrijk te berooven. De aan
hangers van den Bijbel, zeiden zij,
stonden uiteraard vijandig tegenover
de aanhangers van Koran; geen
macht ter wereld zou dan ook het
vuur kunnen dooven dat door Moham
med ontstoken is, en de kreet «Allah
Akbar!» die al eens onder de muren
van Weenen geklonken heeft, zou
opnieuw vernomen worden over de
geheele wereld.
De aanvoerder van de Turken, die
in Cyreria'ica onder de wapenen staan,
En ver Bei, heeft aan een te Berlijn
wonend vriend een brief gericht, be
langrijk om de oorlogszuchtige stem
ming. die er uitspreekt, in verband
ook met de vredesonderhandelingen
te Ouchy. In den brief staat o. a.
het volgende;
Hier gaat alles uitstekend. Helaas
zijn de andere deelen van het Turk-
scbe rijk toi een soort van moes ge
worden en van dezen toestand profi
teert Italië veel meer dan van nog
twintig zoogenaamde overwinningen
van het bekende soort in Tripoli en
Cyrenaïca. Op het oogenblik kan ik
nog slechts de vuisten ballen. Maar
als het ons lukt de zaken hier in alle
eer klaar te spelen dan haast ik mij
er ook heen. Mochten wij evenwel
gedwongen worden vernederende voor-
