NIEUWE
lêf Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht. ||p
FEUILLETON.
No. 100.
Woensdag 17 December 1913.
42e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
RAADSSTUKKEN.
W4A1S«1IWÏ1€.
Aangezien ons gebleken is dat er onder onzen
naam zeer ondeugdelijke Naaimachines verkocht
worden, zoo berichten wij dat op al onze Naai
machines nevenstaand handelsmerk moet voor
komen. Men late zich- onder welk voorwendsel
ook geen nagemaakte Lewenstein' machine aan
praten. Voor Amersfoort en Omstreken eenigste
Agent W. KOMMER, Krommestraat 24, Amersfoort
De Firma A. LEWENSTE IN
UTRECHT, CIIOORSTRAAT 14.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Rijk 1.25.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stnkken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever O. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. 69.
ADVERl ENTlKN:
Van 16 regels f 0.50; iedere regel meer Tl, Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden sleohts driemaal berekend.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Aankoop Berg-terreinen.
Hierbij hebben wij de eer U voor
te stellen, te besluiten tot aankoop,
van de Maatschappij «Amersfoort, tot
exploitatie van onroerende goederen
te Amersfoort«, gevestigd te Amster
dam, van de haar toebeboorende gron
den, gelegen binnen deze Gemeente,
de z.g.n. Berg-terreinen, en wel op
de voorwaarden, als in bijgaande ont-
werp-akte ,zijn vermeld en tegen een
prijs, berekend naar 75 cent den M'.
en verder met inachtneming van de
volgende bijzondere voorwaarden
de Gemeente wordt vanaf 1 No
vember 1913 beschouwd eigenares te
zijn van de Berg-terreinen, en is vanaf
dien datum tol aan den dag, waarop
de koopakte zal worden gepasseerd,
aan de Maatschappij verschuldigd eene
rente-vergoeding van 4V, ten honderd
over het bedrag van de koopsom
daarentegen geniet de Gemeente vanaf
dien datum alle voordeelen uit grond-
verkoop voortvloeiende en zullen na
meergenoemden datum geen trans
acties meer plaats hebben, dan in
overleg met de Gemeente.
Woidt het besluit tot aankoop door
Gedeputeerde Staten niet goedgekeurd,
dan wordt door beide partijen aan
genomen, dat nimmer een besluit tot
aankoop is gevallen
2. de kosten van overdracht komen
ten laste van de koopster;
3. de Maatschappij verklaart zich
bereid als gedeeltelijke voldoening van
d« koopsom aan te nemen 250 stuks
a f 1000 obligatiën dezer Gemeente,
rentende 4'/i pCt., berekend a pari.
De uitvoei ige besprekingen, die heb
ben plaats gevonden bij en naar aan
leiding van den aankoop van de gron
den aan den Ulrecbtschen weg. van
mevrouw de wed. Roos VlasmaD en
den daarop gevolgden aankoop in pu
blieke veiling van de gronden langs
den Kalkweg en den Doodenweg on
der Leusden, maken het, naar wij
meenen, onnoodig, thans in breed
voerige beschouwingen te treden over
de wenschelijkheid in bet algemeen,
dat de Gemeente de beschikking heeft
over de terreinen, die in de naaste
omgeving der stad zijn gelegen en
waarvan mag worden aangenomen,
dat zij tot bouwterrein bestemd zul
len worden.
Ook wil bet ons voorkomen, dal
bet bijzondere belang, dat voor de
Gemeente in dezen aankoop is gelegen,
door een ieder zal worden gevoeld
en begrepen toch willen wij op enkele,
naar »oreri tredende belangen wijzen.
Aanleiding tot tegenspraak, meenen
wij, wordt niet gegeven, indien wij
beweren, dat de wijze van bebouwing
van den Berg in hoofdzaak zal be
slissen over bet behoud van veel
natuurschoon en de prachtige ver
gezichten, waarvan daar op tal van
plaatsen te genieten valt.
Daarom achten wij het voor de
toekomst van Amersfoort van het
hoogste belang, dat do beslissing over
die bebouwing in banden wordt ge
legd van de Gemeente, welke eerst
volkomen daartoe bij machte is, als
zij den grond in eigendom heeft.
Door de gestadigde uitbreiding van
het bebouwde oppervlak, is nagenoeg
geen bouwterrein in- en aan den
buitenkant van de oude stad meer
beschikbaar. Gevolg daarvan is ver
booging van prijs van den naastbij-
gelegen grond. Daardoor ontstaat de
vrees, dat de woninghuur, nog meer
dan nu reeds hel geval is, als een
gevolg van de scliaarscble aan buizen,
zal stijgen tot nadeel van de toename
der bevolking niet alleen, maar ook
tot nadeel van de neringdoenden
Krijgt nu de Gemeente de beschik
king ook over de Berg-terreinen dan
kan, met het voeren van een goede
politiek, die vrees te niet worden ge
daan. De voordeelen, die de Gemeente
wenscht te bebalen, zijn tocb niet in
de eerste en voornaamste plaats te
vinden in bet bebalen van winst bij
grondverkoopzij zal immers gioot
belang hebben bij afzet van gas en
water, bij aanslag in de belastingen,
bij het zich vestigen eener koopkrach
tige burgerij. Overigens zijn wij ook
van meening, dat de Gemeente recht
matig aanspraak mag maken op de
boogere waarde, die de grond veelal
door baar eigen werkzaamheid ver
krijgt.
Eene toenemende ontwikkeling van
de Gemeente, gepaard gaande met
eene uitbreiding van baar taak, ook
als gevolg van de steeds in aantal
toenemende verlangens ten opzichte
van bet veld der werkzaamheid van
de Gemeentebesturen, maakt bet noo-
dig, dat de Gemeente zich de beschik
king verschaft over grond, noodig voor
verschillende doeleinden. Blijft de
grond in banden van particulieren,
dan zullen groote bedragen dienen te
worden betaald, terwijl, koopt de Ge
meente do Berg-terreinen tegen den
kostenden prijs kunnen worden be
schikbaar gesteld.
Deze en meer andere overwegingen
maken, naar bet ons voorkomt, den
aankoop van bijzonder belang.
Daarbij komt, dat de prijs die door
de Maatschappij is bedongen, n.l. 75
cent, nadat eeist 80 cent was gevraagd,
en de voorwaarden van betaling, die
zijn gbsteld, ons zeer aannemelijk voor
komen. De totaal oppervlakte bedraagt
ongeveer 47 H A., zoodat de koopsom
moet worden gesteld op f365.000,
kosten inbegrepen.
Het bestaande plan van uitbreiding
tot basis nemende, wil dit zeggen,
dat de beschikbare bouwgrond, na
aftrek dus van den grond, benoodigd
voor slraataanleg, zal kosten 91
cent den M>.
Ter toetsing van de waarde van
dit cijfer is door ons een globale
raming opgemaakt van de waarde, die
de gronden op dit oogetiblik als bouw
terrein zouden vertegenwoordigen,
indien al de noodige wegen waren
aangelegd. Bij deze schatting werd
uitgegaan van de gedachte, dat de
Gemeente de gronden tegen lager prijs
zal verkoopen dan particulieren zou
den bediDgen.
Deze raming leverde een totaal
cijfer op van rond f 675 000, en de
kosten van straataanleg, die dus in
mindering van dit bedrag komen, op
f 100.000.
Let men hierbij op bet feit, dat
door het bestaan van de meeste
hoofdwegen, in de eerste tijden
weinig voor aanleg van nieuwe wegen
zal benoodigd zijn, terwijl met den
verkoop of het in gebruik geven van
grond kan worden doorgegaan, dan
werpt de uitkomst dezer schatting
een zoodanig hebt op de exploitatie,
dat een aankoopprijs van 75 cent per
M' volkomen gerechtvaardigd mag
heeten.
Met volle gerustheid adviseeren wij
U bet voorstel te aanvaarden, over
tuigd, dat hierdoor niet alleen de
oogenblikkelijke. maar ook de belan
gen der Gemeente voor een verre toe
komst zullen worden bevorderd.
Brandweer.
In de vergadering van '19 Juni 1.1.
werd door Uw medelid den beer van
Acbterbergh het volgende voorstel ge
daan, dat om advies in onze handen
werd gesteld:
«Om bet thans bestaande brand-
«weerpersoneel, dat met 1 Juli niet in
«Gemeente dienst blijft, eene vergoe-
«ding te geven behalve het loopende
«jaar ook nog bet volle daarop vol-
«gende jaar.
«Deze uitbetaling even als vroeger
»te doen plaats hebben in de Kerst-
«woek van dit jaar."
Onder vigeur der oude organisatie
werden de volgende belooningen ge
noten
Opperbrandmeester f 100.—.
Adjunct-oppeibrandmeester 50.
Kader per spuit f 100.300.—.
Kader reservespuit50.
Personeel ongeveer200 man
elk f3.— 600.-.
Opzichter materieel 100.
Begrijpen wij het voorstel wel, dan
is bet de bedoeling bet geheele per
soneel voorzoover het is ontslagen-
gedurende anderhalf jaar na het ont
slag op l Juli 1913 de volle vergoe
ding toe te kennen.^.
Het gesprokene in de zitting van
19 Juni (pag. 42, 2e en 3e kolom
van bet Stenografisch verslag) kan
evenwel ook den indruk geven als
zoude de voorsteller bedoelen alleen
de manschappen de belooning te doen
genieten.
De overleden opperbrandmeester
Schoterman werd niet vervangen,
sedert enkele jaren was de functie
van adjunct-opperbrandmeesteronver
vuld terwijl de opziebter over bet
materieel en twee brandmeesters over
gingen bij de nieuwe organisatie zoo
dat het voorstel van Acbterbergh
ongerekend dat ook enkele manschap
pen -bij de nieuwe organisatie wei den
ingedeeld- een uilgaaf zal vorderen
van l1/, maal f920 - is f1380
zoo het geheele personeel onder het
voorstel is begrepen en anders 1'/,
maal f600.is f900.
Wij kunnen bel door den voor
steller ingenomen standpunt niet dee-
len. Men kan de functie bij de brand
weer zooals die voorbeen was ge-
georganiseerd moeilijk als een be
trekking beschouwen, die, bij ophef
fing, recht zoude geven op bet genot
van wachtgeld, of eenige andere tege
moetkoming.
Ook zjju de belooningen, die wer
den genoten, niet van dien aard, dat
bij gemis daarvan het evenwicht tus-
schen ontvangsten en uitgaven zal
worden verbioken, en daarom een
overgangsperiode gewenscht is.
Wij hebben daarom de eer U te
adviseeren, bet voorstel te verwerpen.
Intusscheri is bij ons de vraag opge
komen, welk bedrag over dit jaar aan
hel oude personeel moet worden uit
betaald. Zooals bekend, is het perso
neel met ingang van 1 Juli van zijn
betrekking ontheven, en kan worden
gezegd, dat tot dien datum, dus over
ALLES KOMT EENMAAL OP Z'N
P00TEN TERECHT
A. S. H. BOOMS.
28)
Alle gebeurtenissen herleefden in
zijn geest, en de geheimen van vroe
ger kennende, vloeiden als van zelf
de woorden van den dichter uit zijn
mond,
„Als menig boschje klappen kon, wat meldde
('t al vrijaadje
Was Kalian aan den majoor van
Dijcke niet vreemd, hij zelf was ook
voor de inwoners geen onbekende, zelfs
niet voor ben die hier nog niet lang
gevestigd waren, want al waren er
ook jaren verloopen sedert hij daar
als jolig luitenantje en als aanvoer
der der Kolonie-bende de boel aan
den gang bracht en hield, tocb waren
de beruchte feiten uit die gedenkwaar
dige tijden niet vergeten en gingen
de verhalen daarover nog altijd van
mond tot mond, natuurlijk door de
faam vergroot en vermeerderd en ge
ïllustreerd door menschen die graag
wilden toonen dat zij het naadje van
de kous wisten, alsof zij er persoon
lijk bij geweest waren en onder Nol's
aanvoering hadden meêgedaan.
Die herinneringen werden des te
levendiger opgehaald nu de vroegere
hoofdpersoon dier merkwaardige tijden
zelf te Kalian als chef terug zou kee-
ren, eD bet troepje luitenants, nu de
glukkige bewoners dier lenke Kolonie
en zooals begrijpelijk trouwe bezoe
kers der gezellige Soos, vonden reeds
bij voorbaat aanleiding tot 'n gloei
ende fuif in 't vooruitzicht van de
heerlijke vrijgevochten tijden vol onbe
perkt levensgenot en lol die zij onder
zoo'n chef te gemoet gingen, want
iemand die vroeger zoo'n brani-voor-
ganger, zoo'n voorbeeldigen leider was
geweest tot opwekking en uiting van
jeugdig bruisend leven, zoo'n baantje
de voorste bij pretmaken en het uit
voeren van leuke dolle stukjes, die
zou nu zeker de zon in het water
bunnen zieD schijnen, beseffende dat
de jeugd blijft en maar eens in 't
leven komt, bij ondervinding wetende
«wat des luitenants is.""
En zij hadden gelijk I Nog altijd zag
Nol graag vroolijke en opgewekte
levenslustige luitenants,nog altijd hoor
de hij graag van 'n dolle aardige streek,
nog altijd vond hij't noodig dat jeugd
jengd bleef en uitrazen moest, maar
ook nog altijd was hij van 't systeem
ii »eerst de dienst en dan de pret,
maar een pret die er zijn mocht, die
geen duimbreed afweek van de rich
ting die 'n officier paste, en waarbij
altijd de kerk in 't midden bleef"";
als zij dat in acht namen was 't hem
onverschillig of zij nu en dan op hun
kop stonden, want zij zouden wel weer
op hun pooten te recht komen, zooals
alles op de wereld dat het licht mag
zien.
Van uit zijn luitenants-tijd waren
nog oude bekenden onder het Euro-
peesche gedeelte der bevolking aan
wezig, doch onder het Inlandsche en
Chineesche deel, die weinig verande
ren als zij eenmaal gesetteld zijn,
waren er veel meer die zich den over-
moedigen, vroolijken luitenant, den
nlitnant brandal" persoonlijk her
innerden allen, van welke stand of
positie ook, bekend of onbekend zagen
zijne komst met verlangen te gemoet,
want zijne reputatie deed eene her
leving verwachten van den publieken
geest, die onder de beide voorgaande
chefs wel wat geleden had en saai en
dommelig was geworden.
Onder de Europeanen en hen die
daartoe gerekend werden als was de
huidkleur ook wat donker en die zich
zijner goed herinnerden uit den glorie
tijd van weleer, telde in de eerste
plaats mevrouw Betsy Sparkler, de
jongste dochter dochter van den toen-
maligen Resident; zij was sedert eenige
De guitige luitenant.
jaren getrouwd met den heer Sparkler,
een handelaar, die eerst na het ver
trek van den bekenden en beruchten
luitenant Nol, zijn bloeiend handels
huis te Kalian gevestigd hadvroeger
was zij als jong meisje, de meest in
tieme vriendin van Nol's Fietje ge
weest en daardoor geheel ingewijd in
de geheimen hunner liefde, zoodat hij
met haar recht gezellig zou kunnen
babbelen over 't lieve kind, dat hem
in zijne herinnering nog zoo na aan
't hart lag, want zijne liefde had de
proef doorstaan en was gebleken van
echt allooi te zijn, iets wat eerlijk ge
zegd wel als eene bepaalde zeldzaam
heid beschouwd kon worden in dien
aan luitenants-vlinders zoo rijken tijd,
die nu gelukkig tot het verledene be
hoort, want tegenwoordig zijn de lui
tenants nog even verliefd doch solie-
der, of wel de meisjes weten nu, door
de ondervinding hunner oudere zus
ters van toenmaals geleid, dat vlinder
achtige goedje bijtijds den weg naar
den burgerlijken staud te doen inslaan.
(Wordt vervolgd.)