NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad ijjf
voor de Provincie Utrecht.
JNIo. 75.
Zaterdag 19 September 1914.
43e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
PAK ME MEE.
BINNENLAND
BUITENLAND.
Plaatselijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
KENNISGEVING
Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Rijk 1.25.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 77. Telephoonn
AD VER! ENTlEN:
Van 16 regels 0.50; iedere regel meer 7Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
OORLOG.
Dit nummer bevat uitsluitend foto's
betrekking hebbende op den Europeeschen
oorlog, door onze Correspondenten geno
men, als:
Vorstelijke neven, de Duitsche Keizer
en de Koning van Engeland, die thans
vijanden zijn. Nederland mobiliseerd:
Een zestal aardige kiekjes van onze land
weer-militairenIn verloftijd met vrouw
en kind aan den wandel; Jeugdige lief
hebbers voor het overgebleven eteD.
Uit Frankrijk: Cavalerie-bivak in een der
Fransche dorpenEen regiment Fransche
infanterie op marsch; Fransche padvinders
bezig zich te oefenen met den veldtelefoon
Uit Belgie: Dinant, een der oudste
steden, in dezen oorlog door de Duitschers
verwoest; Een kijkje op Dinant; Het be
roemde Steen- en Vleeschhuis te Antwer
pen; De stad Antwerpen, gezien vanaf de
Schelde; Landing van Engelschesoldaten
te Ostende. Een terugblik op den Fransch
Duitschen oorlog van 1870 '71: Aankomst
van een trein met Fransche krijgsgevan
genen te Berlijn; De vuurdoop van den
Franschen Kroonprins vóór Saarbrücken
Turco's in het kamp; Een Fransche veld
drukkerij.
Kaart van het Oorlogsterrein.
Z. H. Paus Benedictus XV.
De verbouwde Schouwburg te 's-Gra-
venhage.
De geabonneerde
wonende
wenscht zich te abonneeren op het
weekblad „PAK ME MEE", tegen den
prijs van 3'/i cents thuis bezorgd.
Crediet-aanvraag van S'/> millioen
gulden, ter bestrijding van de
werkloosheid.
Ingediend is bij de Tweede Kamer een
suppletoire waterstaatsbegrooting, ver-
hoogende het eindcijfer met 8'/> millioen
gulden voor de uitvoering van verschil
lende werken ter bestrijding van de werk
loosheid, gevolg van bestaande buitenge
wone omstandigheden.
Daarvan is f 7.000.000 bestemd als voor
schot aan de spoorweg-maatschappijen
voor het uitvoeren van werken en het
doen van betalingen.
In de toelichting wordt o.a. gezegd:
In verband met de thans bestaande
buitengewone omstandigheden is het nood
zakelijk maatregelen te nemen, om door
werkverschaffing jui3t in dit jaargetijde
de te verwachten werkloosheid zooveel
mogelijk te verminderen. Daartoe zullen
niet alleen alle werken, die thans onder
handen zijn, zoo krachtig mogelijk moe
ten worden voortgezet, doch tevens zul
len zooveel mogelijk nieuwe werken on
middellijk moeten worden aangevangen,
waarbij voornamelijk dient te worden ge
let op die soort werken, waarbij veel han
denarbeid kan worden aangewend.
O.m. staan werken aan het Wilhelmi-
nakanaal en aan de visschershaven te
IJmuiden op het program van uitvoe
ring.
Het ligt overigens in de bedoeling niet
alleen waterstaatswerken, die het Rijk zelf
uitvoert, krachtig ter hand te nemen, doch
ook de werken tot wegenaanleg waarbij
Yeel handenarbeid wordt gevorderd.
Teneinde ook op het gebied der spoor
wegen zooveel doenlijk aan vele handen
arbeid te verschaffen, is overleg gepleegd
met de Staatsspoor en de HollandscheSpoor,
die zich bereid verklaard hebben, in deze
zooveel mogelijk steun te verleenen.
De maatschappijen echter hebben ten
gevolge van de mindere ontvangsten door
de buitengewone omstandigheden veroor
zaakt, niet de beschikking over voldoend
kasgeld om de aannemers van werken on
middellijk te betalen.
Nu is directe betaling, juist met het oog
op de huidige omstandigheden, als onver
mijdelijk te beschouwen. In verband hier
mede word t voorgesteld ten laste der Staats-
begrooting aan genoemde maatschappijen
voorschotten te geven resp. tot een bedrag
van 4 millioen en 3 millioen gulden.
Die voorschotten zullen voor ongeveer de
helft moeten dienen ter bestrijding van kos
ten van nieuwe werken en leveringen, en
overigens betrekking hebben op verscbe
nen vorderingen, wegens loopende werken
en leveringen.
Het ligt in de bedoeling de voor deze voor
schoten te besteden bedragen te vinden
door uitgifte van schatkistbiljetten.
Zilverbons.
Bij dienstorder is bepaald, dat de aan
de post- en telegraafkantoren ontvangen
zilverbons, die door vuil worden of scheuren
minder geschikt zijn om te worden uit
gegeven, aan de circulatie moeten onttrok
ken en bij den betaalmeester gestort
worden.
Zilverbons van f 5 moeten, indien niet
strikt noodig, niet meer voor uitbetaling
gebruikt worden.
De Regeering en de suikerprijzen.
Daar de verschillende categorieën van
belanghebbenden bij de suikerindustrie
niettegenstaande herhaalde besprekingen
niet tot een gemeenschappelijk advies aan
de Regeering over de suikerquaestie kon
den worden gebracht, overweegt Minister
Treub ernstig, ter voorkoming van prijs
opdrijving van den suiker, inbezitneming
van de voorraden geraffineerde suiker,
zoomede van de voorraden ruwe bietsui
ker, die bij de a.s. suikercampagne zal wor
den geproduceerd, ten einde deze laatste
onder nadere voorwaarden over te geven
aan de raffinaderijen, waardoor deze zullen
kunnen doorwerken en werkeloosheid in
dezen Lak van industrie wordt voorkomen.
De winsten, die belanghebbenden dach
ten te behalen, komen aan de schatkist
ten goede.
Vrij vervoer van militairen.
Op een schriftelijke vraag van het Kamer
lid de heer Ter Laan (Den Haag), of vrij
vervoer kan worden toegestaan aan de
genen, die onder de wapenen zijn wegens
de mobilisatie en die voor één dag of
enkele dagen naar hun haardsteden mogen
gaan, hebben de ministers van Oorlog en
Marine eveneens schriftelijk geantwoord,
dat vrij vervoer kan worden toegestaan
aan gezinshoofden, die dit aanvragen
en verklaren, dat hun beperkte geldmid
delen hun niet toestaan, zelf de reis te
bekostigen. Voorts kan het ook gegeven
worden aan niet-gezinsoofden, wanneer
ter beoordeeiing van den onmiddelljjken
chef het in verband met zeer bijzondere
omstandigheden bepaald onbillijk zou zijn,
hen niet te doen deelen in het voorrecht
van gezinshoofden.
Handel en verkeer.
de
Men meldt uit Winterswijk aan
„N. R. Gt."
Het goederenvervoer uit Duitschland
is hier de laatste dagen verbazend snel
toegenomen. Zaterdag kwamen niet minder
dan 11 treinen, elk van circa 40 waggons,
binnen. In totaal zijn de vorige week ten
minste 1500 waggons binnengekomen, die
door den nog beperkten goederendienst
der H. IJ. S. M. niet snel genoeg kondeD
worden doorgezonden, zoodat ons empla
cement thans weer gevuld is met hon
derden waggons. In hoofdzaak zijn het
steenkolen, die worden aangebracht, doch
ook andere goederen als Ijzer, cement en
zelfs stukgoederen. Wy vernamen, dat
er stukgoedzendingen van einde Juli bij
waren, zoodat het niet onmogelijk is, dat
vele achtergebleven koffers van reizigers
thans hun bestemming zullen bereiken.
De Belgische missie bij president
Wilson.
Uit Washington wordt 16 dezer geseind
De Belgische commissie, die naar de Ver-
eenigde Staten gegaan was om te protes
teeren tegen de gruwelen door de Duit
schers in Belgie bedreven, werd heden
vriendschappelijk door President Wilson
ontvangen op het Witte Huis. Na het
officieele rapport van de Belgische regee-
ringscommissie van onderzoek in ont
vangst genomen te hebben, drukte de
President uit naam van het Amerikaansche
volk zijn vriendschap en bewondering uit
voor de Belgen en zijn eerbied voor hun
Koning. Hij beloofde aan het document
alle aandacht te zullen wijden en voegde
er aan toe: Ik bid God, dat de oorlog
spoedig geëindigd moge zijn. Dan zal de
dag komen, waarop de vertegenwoordigers
der naties van Europa vergaderen zullen
om tot een overeenkomst te geraken.
Een ooggetuige, chef van een Duitsch
handelshuis, te Kopenhagen teruggekeerd,
verklaart gezien te hebben, aan het station
Friedrichstrasse te Berlijn een bijzonder
langen trein, komende uit de richting
Hannover. Alle wagens van dezen trein
waren volgeladen met lijken van Duitsche
soldaten. Menigeen, die op het perron dit
vreeselljke schouwspel bijwoonde, kon zijn
zenuwen niet bedwingen. Eenige vrouwen
vielen flauw.
Dinsdag 22 Sept. a.s. zal door Mej.
A. Rietmeyer, sopraan, Bussum, de Heeren
J. Schoonderbeek, organist, Naarden en
H. Leydensdorff, violist, Amsterdam een
concert gegeven worden in de groote of
St.Joriskerk, wel willend door den kerkeraad
afgestaan. De netto opbrengst van het
concert, dat om 8 uur aanvangt, zal af
gestaan worden aan het plaatselijk steun
comité.
Het plaatselijk steuncomité heeft van
een onbekende gever een bedrag van Dui
zend gulden ontvangen.
Moge dit goede voorbeeld navolging
vinden.
De Amersfoortsche Zwem- en Polo
club heeft als batig saldo van haarjong-
sten wedstrijd f 43.72 afgedragen aan het
plaatselijk steuncomité.
Door de plaatselijke afdeeling der
Vereeniging „Onze Vloot" is uit hare kas
een bedrag van f 30. afgestaan voor den
aankoop van tabak en versnaperingen voor
de manschappen der zee- en landmacht.
Van particulieren werd, behalve een
partij tydschriften en een dambord, een
bedrag van omstreeks f 100.— ontvangen
voor hetzelfde doel.
De staking der sjouwerlieden aan de
Koppel duurt nog voort. Naar verluidt
zouden de graanwerkers, leden van den
R. K. Transport-arbeidersbond, op aan
raden van den hoofdbestuurder Mooymans,
het werk hervatten.
Daar by de restauratie der Lieve-
Vrouwetoren gebleken is, dat jaarlijks voor
niet meer dan f 4000.— kan worden
verwerkt, is op de staatsbegrooting voor
1915 als rijkssubsidie voor dit doel in
plaats van f 4000.— slechts de helft van
dit bedrag uitgetrokken.
De heer W. Wirtjes, tandarts alhier,
is benoemd tot assistent voor de tand
heelkunde aan de Ryksuniversiteit te
Utrecht.
Bq de M. U. L. O. examens te
Utrecht zyn van hier geslaagd: Anna
Goetske Faber, Otto Alexander Göhlicke,
Wilhelmina Gezina de Looze en Jacobus
Ouwerkerk.
De Wereldoorlog in cijfers.
Van de 450 millioen inwoners van Europa
zijn op het oogenblik 75 procent met
elkander in oorlog, dus bij elkaar 336
millioen menschen. Dit ontzaglijk groot
getal en het aantal der soldaten, 20.4
millioen, doen zien. deze oorlog zijns
gelyke niet heeft in de geschiedenis der
menschheid, voorzoover die ons bekend
is. De Perzische en de Punische oorlogen
blijven, wat betreft het aantal soldaten en
den omvang by dezen oorlog vèr achter.
De neutrale landen, tellende 114 millioen
inwoners, hebben ongeveer 2 millioen sol
daten tot bescherming van hun onzijdig
heid op de been gebracht. Ieder der man
schappen kost gemiddeld 5 gulden per
dag.
Hieruit volgt, dat Europa op het moment
zoowat 112 millioen gulden voor dezen
oorlog uitgeeft. Daarvan betaalt Duitsch
land 26, Oostenryk 21, Rusland 30, Frank
rijk 20 millioen gulden enz.
Van deze sommen kan men ongeveer
twee derden als vernietigde waarde be
schouwen, welke dus het vermogen der
voiken verminderen. Wanneer de oorlog
een jaar duurt, kost hy aan Europa 41 j
milliard gulden. Deze cyfers, hoewel ge-
schatte gemiddelden, geven wel een sterk
sprekend beeld van de geweldige gevolgen
van dezen oorlog. In geld uitgedrukt is
de oorlog, welken wy thans beleven, 16-
maal zoo erg als de Fransch-Duitsche oor
log van 1870—'71.
Duitschland brengt jaarlijks voor 12
milliard gulden aan goederen voort. Zou
dus Duitschland de helft van de oorlogs
kosten moeten betalen, 20'/» milliard gul
den, dan zou het 10 jaar lang 20 procent
van zyn productie eraan moeten besteden.
Wat wel doenlijk zou zyn.
Wanneer daarentegen de tegenstanders
de kosten moeten dragen,(verondersteld,
dat de oorlog een jaar duurt), dan zouden
zy 15 procent hunner productie 10 jaar
lang moeten afstaan. Terloops zy hier op
gemerkt, dat in dat geval wel speciaal
Frankrijk zou verarmen, daar Rusland,
zyn voornaamste schuldenaar, waarschijn
lijk bankroet zou slaan. De staatsschulden
der oorlogvoerende landen zyn op het
oogenblik: Frankryk 17 milliard, Enge
land 4 milliard, Rusland 12 milliard,
Duitschland ruim 4 milliard en Oostenryk-
Hongarye ruim 11 milliard gulden.
Misschien kunnen de gevolgtrekkingen
als volgt worden gemaakt: Aangenomen,
dat negen Duitsche soldaten, tengevolge
van hun betere geoefendheid en uitrusting,
evenveel presteeren als elf niet Duitsche,
dan zijn de krachten met- elkander in
evenwicht.
Hieruit volgt verder, dat de beslissing
in dezen oorlog nog afhangt van onbe
rekenbare facturen, zooals moed, kundige
aanvoering, enz. Neemt men den laatsten
Balkanoorlog als maatstaf, dan komt men
tot de volgende vermoedelijke verlies
cijfers: de Russisch-Fransch-Engelsche
groep 1.400.000 gewonden 350.000 dooden;
Duitsch Oostenryksche groep 900.000 ge
wonden en 300.000 dooden. Totaal 2.300.000
gewonden en 750.000 dooden. By elkaar
3.050.000 man verlies.
Hierby is natuurlijk nog geen gewag
gemaakt van epidemieën, omdat daarvan
absoluut vooruit niets valt te zeggen.
In den Balkan oorlog speelden zy een
groote en treurige rol, aan beide zyden.
De oorlog van thans is voor een groot
gedeelte een strijd tusschen Duitschers
en Russen: 80 millioen tegen93 millioen.
Als zoodanig is hy zonder eenige histo
rische weerga; want, afgezien van den
zevenjarigen oorlog, hebben Duitschland
en Rusland elkander nog nooit beoorloogd.
Eet varkensvleesch.
Zou 't niet 't wijst zijn om voorloopig
weinig of geen rundvleesch te eten, maar
eerst de varkens te consumeeren?
De varkens worden gemest met erwten
en graansoorten, die wellicht nog kunnen
dienen als voedsel voor de menschen. De
koeien eten gras, dat nog in overvloed
groeit, terwyl ook de hooibergen vol
zitten met hooi.
De boeren, die voor hun producten geen
geld kunnen maken, willen hun varkens
graag opruimen, dan behoeven ze geen
dunr varkensvoeder meer te koopen. Zy
zouden er dus in de eerste plaats mee
geholpen zyn, als in den eerstkomenden
tyd veel varkensvleesch werd gegeten.
En het verleenen van een ruggesteun aan
de boeren is een nationaal belang.
Maar door het sparen van erwten,
rogge en ander koren, dat als varkens
voeder gebruikt wordt, ware 't o.i. ook
iu 't belang van den minderen man, want
het zou meewerken om 't graan goedkoop
te doen blyven.
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Amersfooort brengen ter open
bare kennis dat, door hun College de
volgende werkverdeeling is vastgesteld:
De Burgemeester is in het bijzonder
belast met de voorbereiding der werk
zaamheden betreffende: Financien, Plant
soenen en Brandweer en is omtrent die
zaken voor het publiek ten gemeentehuize
te spreken des Woensdags en Zaterdags
van iedere week van des voormiddags
tien tot twaalf uur.
De Wethouder H. W. van Esveld is in
het byzonder belast met de voorbereiding
der werkzaamheden betreffende Openbare
Werken en is omtrent die zaken voor
het publiek ten gemeentehuize te spreken
des Woensdags en Zaterdags van iedere
week van des voormiddags elf tot twaalf
uur.
De Wethouder R. G. Rijkens is in het
byzonder belast met de voorbereiding der
werkzaamheden betreffende het Onderwijs
en is omtrent die zaken voor het publiek
ten gemeentehuize te spreken des Woens
dags van iedere week, des namiddags
half twee uur.
De Wethouder N. Veis Heyn is in het
byzonder belast met de voorbereiding der
werkzaamheden betreffende de Bedryven
en de Openbare Reiniging en is omtrent
die zaken voor het publiek te spreken
ten kantore van de Bedryven des Dinsdags
van iedere week, van des voormiddags
tien tot elf uur.
Amersfoort, 16 September 1914.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
A. R. VEENSTRA. VAN RANDWIJCK.
BURGERLIJKE STANDEN.
Amersfoort.
van 11 tot en met 17 September.
Geboren: Cornells Timotheus Theodo-
rus, z. van Joannes Krijnen en Johanna
Westerveld. Willem Johan, z. van
Jacob van Ginkel en Hendrikje van de
Kolk. Izak Cornelis Antonie, z. van
Cornells Theodorus Gerardus van Kalle
veen en Hendrika Maria Sleeking. C.itri-
na Maria Hendrika, d. van Hendrikus van
Keken en Johanna de Winter. Antonia
Geertruida, d. van Gerardus Willebrordus
Heeren en Janna Wisgerhof. Maria
Willemina, d. van Wilhelmus Willebror
dus Hazelaar en Maria Willemina Jaars
veld.
Ondertrouwd: Pieter Schreuder en
Froukje Schukking.
GetrouwdPeter Berendse en Elisabeth
van Oostenbrugge. Gerardus Joannes
