BINNENLAND
RAADSVERSLAG.
diplomatieken weg eeri protest te
richten tegen het bombardement en
de vernieling der kathedraal van
Reims.
Het Koninklijk Echtpaar verblijft
op het oogenblik op het Huis ten Bosch.
Ik ben daar eens heengekuierd zoo
vertelt de Haagscbe Briefschrijver van
de Leeuw. Ct. en kwam er aan,
juist toen een troepje Belgische vluch
telingen, die zich over den toestand
liepen te troosten door middel van
bananen en zakjes bonbons, er ook
was gearriveerd.
«Abwel, un palais de mille et une
nuit" zeiden ze.
Inderdaad, het kleine, maar roman
tisch gelegen en ook in zijn gevel
vriendelijk welsprekend paleis heeft
iets van een kasteel uit een sprookje.
Het parkje er voor met zijn hooge
beuken is niet minder dichterlijk. En
als de beide Haagsche agenten er niet
waren geweest en geen dikke lakeien
voor een der vensters mekaar kopjes
thee hadden gepresenteerd, dan zou
dit Huis ten Bosch wel het reinste
symbool zijn geweest van de natuur
lijke rust, die ons Nederland door al
vermogende hand en als door een won
der geschonken is in deze dagen. De
boomen dorren reeds en aan den hemel
trekken die snelle witte wolken voorbij,
die de drift aanduiden waarmee het
jaargetijde zich voortspoedt tot zijn
wisseliDg. En daartusschen teekent
zich de sky line van het Huis ten
Bosch af, geheel opgenomen in bet
evenwicht van dit natuurtafereel, dat
zoo duidelijk doet uitkomen, dat het
ethische wereldorde evenwicht, rustige
ontwikkeling en geen oorlog wil.
Velen schijnen dit zoo te gevoelen
De «gestrande» Amerikaan vraagt
den wandelaar waar «the Palace in
de Wood» is, een eenzaam Duitscber
zoekt den weg naar «dasz Haus im
Busch», de gevluchte Belg wil ook al
weten, waar tusschen deze eeuwen
oude boomen het «Huis in den Bosch«
ligt. En allen scharen zich op eer
biedigen afstand van de staatsietrap
en kijken op naar de vensters, waar
achter zij de Koningin vermoeden,
Wier troon niet wankelt en Die over
een land in vrede regeert.
Misschien zal men in later dagen
beter dan thans bevroeden, dat in de
wereldgeschiedenis de dagen, dieNeder-
land nu beleeft, in velerlei opzicht
wel de schoonste zijn van de jongere
geschiedenis van ons vaderland.
Eind-examen H. B. S.
De Minister van Binnenlandscbe
Zaken beeft bepaald, dat de eind
examens der hoogere burgerscholen,
voor zoover zij niet zijn beëindigd,
zullen worden hervat op 1 October
a.s. Uiterlijk op 3 October a.s. moeten
de examens zijn afgeloopen en alle
candidaten, welke door de mobilisatie
verhinderd waren het examen af te
leggen, moeten in die drie dagen worden
geëxamineerd. Zoo noodig moet ook
dés avonds worden geëxamineerd.
De Minister van Oorlog zal aan de
candidaten, die zulks verzoeken, een
week verlof uit den militairen dienst
verleenen, ingaande 26 September e.k.,
zoodat zij nog enkele dagen vóór het
examen in de gelegenheid zijn, zich
weder in de examenstof in te werken.
De examinandi behooren dit verlof
zoo spoedig mogelijk rechtstreeks aan
den Minister van Oorlog aan te vragen.
Aan de R. H. B. S. met 5-jarigen
cursus zal, voor zooveel noodig in ver
band met de afwezigheid van leeraren,
die in een der examencommissies zit
ting hebben of met de noodzakelijkheid
om sommige lokalen voor het examen
te gebruiken op 1, 2 en 3 October
vacantie worden gegeven. De betrokken
gemeentebesturen zijn uitgenoodigd ten
aanzien van de gemeente hoogere bur
gerscholen deuzelfden maatregel te
treilen.
Het Bestuur der Subcommissie E.
van het Comité tot bevordering der
normaliseering van de Bouwbedrijven,
beeft het volgend schrijven tot ver
schillende vereenigingen gericht:
Utrecht, 19 September 1914.
Aan
de Besturen van Vereenigingen in de
Provincie Utrech t, welke ten doel heb
benwoningen te bouwen volgens de
Volkshuisvesting.
Mijne Heeren,
De Subcommissie E. van het Comité
lot BevorderingderNormaliseering van
de Bouwbedrijven, welke de taak heeft
gekregen de volkshuisvesting te bevor
deren, heeft op hare vergadering van
17 September j.l. besloten, na te gaan
in hoeverre redenen in verband met
de crisis bestaan, dat vereenigingen, die
van Gemeenten voorschotten tot bou
wen van woningen gekregen hebben,
niet tot het uitwerken der plannen
overgaan.
Wij noodigen Uwe Vereeniging uit
één afgevaardigde naar de a.s. gecom
bineerde vergadering van de Subcomité
E. en de genoemde vereeniging, welke
zal plaats hebben Zaterdagavond 23
September a.s. 7 uur in het Gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen te
Utrecht, te zenden en waarmede wij
Uwe moeilijkheden, indien die bestaan,
kunnen bespreken.
Het ligt in de bedoeling, indien de
Subcommissie E. de redenen van ver
traging Uwer vereeniging weet, als
bemiddelaar, zoo dit gewenscbt wordt,
tusscben Uwe Vereenigingen en be
trokkenen op te treden en te trachten,
deze op te lossen, waardoor zoo spoedig
mogelijk tot uitvoering der plannen
overgegaan kan worden.
Hoogachtend,
De Secretaris,
C. J. DE HAAS.
Lange Nieuwstraat 89.
Teneinde iedere vereeniging, wolke
het bovenstaand doel beoogd, in de
gelegenheid te stellen een afgevaardigde
op de genoemde vergadering aanwezig
te laten zijn, verzoekt het Bestuur om
bij wijze van oproep, dit schrijven te
publiceeren en waardoor ook die ver
eenigingen, welke niet aangeschreven
zijn, hunne afgevaardigde zenden
kunnen.
Verder wordt verzocht, de vereeni
gingen, welke voorschotten trachten te
verkiijgen en daarbij, door de crisis,
moeilijkheden ondervinden bij hun
plannen, niet op te schorten, maar zoo
noodig zich in verbinding met de Sub
commissie E. te stellen om zoodoende
mede te werken tot een vermindering
der werkeloosheid.
Een bom in Maastricht geworpen.
Gisterochtend omstreeks 9 uur is
boven Maastricht een vliegmachine
gekomen, maar ze was niet zichtbaar
door de wolken. Daaruit is een bom
geworpen, die terecht gekomen is op
de Brusselsche straat in een tuin van
het buis van jhr. Graafland.
De bom heeft een kuil geslagen van
een paar meters diep; door den slag
werden de ruiten in den omtrek ge
broken. Persoonlijke ongelukken kwa
men niet voor.
Onze correspondent te Maastricht
neemt als meest waarschijnlijk aan,
dat de bom bij ongeluk uit de machine
is gevallen.
Wie de vlieger is? Sommigen be
weren, dat het een Belgische was, op
weg naar Aken. Anderen meenen, dat
bet een Duitscher was, die bet ge
munt bad op de voorposten der Bel
gen bij Lanaeken. Handelsbl.
Dato 17 September j.l. zonden Bur
gemeester en Wethouders aan de
Raadsleden de navolgende missieven:
Bij de behandeling van de nood
wetten in de Siaten Generaal, is door
de Regeering meermalen erkend ge
worden, dat Zij thans maatregelen
neemt waarvoor Zij in normale om
standigheden niet de verantwoordelijk
heid zou kunnen dragen.
Wij geloven, dat de Gemeentebe
sturen tegenover verschillendegenomen
of nog te nemen maatregelen, niet
anders staan; althans is het zeker,
dat de tegenwoordige tijdsomstandig
heden dwingen tot het nemen van
bijzondere voorzieningen.
Meer nog dan in normale gevallen,
heeft de overheid thans te zionen
op middelen, die de finantieele en
economische belangen zoowel van de
gemeente als van de burgers kunnen
bevorderen.
Een van de meest kwade gevolgen,
die de heerscbende crisis met zich
kan brengen, is wel de werkeloosheid
finantieel en moreel treft zij haar
slachtoffers, en haar gevolgen doen
zich gevoelen onder alle lagen der
maatschappij.
Ons college heeft zich dan ook, van
af het optreden der crisis, krachtig
trachten bezig te houden met de be
strijding van dit kwaad, en ook po
gingen in het werk gesteld zich op
de hoogte te houden van den stand
der arbeidsmarkt.
Het laat zich aanzien, zoo geen
maatregelen worden getroffen, dat in
de naaste toekomst groote weikloos-
heid zal komen te heerschen in de
bouwvakken.
En al meent ons college boop te
mogen koesteren, dat nog een aan
vang zal worden gemaakt met enkele
nieuwe werken, wij hebben het niet
temin onzen plicht geacht, na te gaan,
of ook van Gemeentewege hier hulp
kan worden geboden.
Trouwens ook om finantieele redenen
diende deze vraag te worden over
wogen. De in de zitting van 1 Sep
tember j.l. vastgestelde bepalingen,
nopens de te verleenen uitkeeringen
aan werkloozen, die zijn aangesloten
bij een werkloozenkas, zullen, bij toe
nemende werkloosheid groote finan
tieele offers vragen, terwjjl de middelen
tot dekking daarvan moeilijk kunnen
worden aangewezen. Bestrijding van
de werkloosheid zal dus ook, van uit
dit punt bezien, voor de Gemeente
van belang zijn.
Bekend is, dat de woningvoorraad
in het algemeen, in deze gemeente
zeer gering is en dat vooral het aantal
beschikbare woningen met een huur
waarde van f 300.tot f 600.zeer
schaarsch is. In de behoefte aan deze
laatste soort woningen wordt niet zoo
gemakkelijk voorzien en ons college
heeft daarom overwogen, of het in
de gegeven omstandigheden, niet raad
zaam moet worden geacht den aan
bouw van deze woningen te bevor
deren en daarmede de werkloosheid
te bestrijden.
Nagaande de motieven, waarom
bet particulier initiatief thans niet
tot zoodanigen bouw zal overgaan,
kwamen wij tot deze conclusie:
de duurte van de meeste der bouw
materialen maakt eene winstgevende
exploitatie onmogelijk;
bet onzekere van den toestand, is
voor den aannemer een beletsel naar
werk in te schrijven, waarvan hij de
risico moet dragen
het geld is duur en crediet moeilijk
verkrijgbaar.
Getracht is een weg te vinden, die
het der Gemeente mogelijk maakt,
deze moeilijkheden te ondervangen,
zonder dat de te aanvaarden risico
te groot wordt en de recbtstreeksche
voordeelen niet zouden opwegen tegen
de mogelijke uadeelen.
Wij meenen zoodanigen weg te
hebben gevonden, door samen wet king
te zoeken tusschen Gemeente en par
ticulieren, gesteund door het grond
bedrijf.
Gedacht is de oprichting eener
vereeniging, die zich ten doel stelt:
bestrijding van de werkeloosheid door
het bouwen en exploiteeren van huizen
binnen de Gemeente. De werkwijze
dezer vereeniging zou dan in het kort
zijn als volgt:
leden der vereeniging kunnen slechts
zijn de personen, die bij den bouw
zijn betrokken als: architecten, aan
nemers en onderaannemers, benevens
een drietal leden, door de Gemeente
aangewezen.
Het stamkapitaal wordt gevonden
door inleg door de leden van eeD
klein bedrag.
Verder worden de middelen ge
vonden door het voor een deel in
contanten te betalen en voor een
ander deel in schuldbekentenissen,
terwijl het resteerende wordt bestre
den uit een door de Gemeente te
verleenen hypotheek.
Omdat, zooals boven is gezegd, de
duurte der materialen een bezwaar
is voor eene loonende exploitatie in
de toekomst, zullen de meerdere bouw
kosten direct moeten worden gevonden.
Hiertoe kan het grondbedrijf hulp
verleenen, door voor dit doel goed-
koopen bouwgrond beschikbaar te
stellen.
De bijzondere risico kan de ver
eeniging op zich nemen, lerwijl door
het stellen van eenheidsprijzen, die
naar omstandigheden kunnen worden
verhoogd of verlaagd, het den aan
nemers mogelijk wordt gemaakt in
te schrijven.
De positie die de Gemeente inneemt,
maakt bet mogelijk zorg te dragen,
dat maatregelen worden getroffen,
dat de arbeidskrachten zooveel mo
gelijk binnen de Gemeente worden
gezocht, de arbeidsduur wordt gere
geld in overeenstemming met de be
langen van patroons en werklieden;
de loonstandaard wordt gehandhaafd,
en alles zooveel mogelijk geschiedt
in het belang der Gemeente in het
algemeen.
Ongeveer op dezen grondslag is
een plan ontworpen voor den bouw
van een zestal dubbele villa's op
verschillende terreinen aan de Noord
zijde van den Utrechtsehenweg.
De verschillende hier ter stede wo
nende architecten zullen daarvoor plan
nen ontwerpen, en nadat deze zullen
zijn onderzocht en goedgekeurd, zullen
zij worden aanbesteed onder de even
eens hier wonende aannemers.
De geheele finantieele opzet gaat
uit van de gedachte van samenwer
king, maar is zoodanig geregeld, dat
de leden-deelnemers eerst dan fiuan-
tieel voordeel zullen genieten, wanneer
de Gemeente geheel schadeloos zal zijn
gesteld. Bovendien deelt ook de Ge
meente nog mede in een eventueel te
maken winst.
Ofschoon pas na afloop van den
bouw het juiste cijfer der bouwkosten
bekend zal zijn, is eene inmiddels reeds
door ons uitgenoodigde commissie, tot
de volgende globale raming gekomen,
welke raming is gebaseerd op de huur
waarde, welke op haar beuit den
grondslag vormt, waarnaar de archi
tecten hunne ontwerpen moeten re
gelen.
De totaal kosten zullen bedragen
f75000 waaronder zijn begrepen
de kosten van den grond, geschat op
f 1 per M'. Door dezen prijs op f 1
te stellen zullen de buitengewone uit
gaven, veroorzaakt door prijsstijging
der materialen zijn gedekt.
De te verleenen hypotheek zal hoog
stens f70.000 bedragen en een rente
dragen van niet meer dan 4'It, af
te lossen in hoogstens 10 jaar, volgens
een nader vast te stellen plan.
Het wil ons voorkomen, dat de uit
voering van dusdanig plan warme
aanbeveling verdient, en het verleenen
van steun door de Gemeente in de
gegeven omstandigheden, volkomen
geoorloofd is.
Omdat echter ook het Rijk finanti
eel belang heeft bij eene krachtige
bestrijding van de werkloosheid en
de Regeering het streven van de bur
gerij behulpzaam te zijn, ook elders
finantieel steunt, meenen wij, dat er
alle aanleiding bestaat, ook voor dit
plan de steun van de Regeering in
te roepen. Op grond van het onder
houd dat ons college met Zijne Excel
lenties de Heeren Ministers van Land
bouw, Nijverheid eri Handel en van
Financiën heeft gehad, meenen wij te
mogen aannemen, dat de Regeering
een daartoe strekkend verzoek in gun
stige overweging zal nemen.
In de gisterenavond gehouden open
bare vergadering van den Gemeente
raad, voorgezeten door den Burge
meester Mr. Graaf van Randwijck werd
naar aanleiding van bovengenoemd
schrijven op voorstel van Burgemeester
en Wethouders zonder hoofdelijke
stemming besloten
Ten eerste:
le. toe te treden en deel uit te gaan
maken van de overeenkomstig de over
gelegde ontwerp statuten op te richten
vereeniging Vereeniging tol werkver
schaffing in de bouwbedrijveni
2e. daarvoor in de kas der Vereeni
ging te storten een bedrag van dertig
gulden
3e. Burgemeester en Wethouders
machtiging te verleenen namens den
Raad goed te keuren ondergeschikte
wijzigingen in de statuten aangebracht
teneinde de Koninklijke bewilliging le
vetkiijgen.
Ten tweede
I. aan te gaan eene geldleening groot
hoogstens f70.000 (zeventig duizend
gulden) onder de navolgende voor
waarden
a. de rente zal bedragen hoogstens
5'ii pCt.
b. de aflossing zal geschieden in jaar-
lijksche termijnen, waarvan het bedrag
telken jare wordt bepaald bij Raads
besluit, doch niet minder bedragende
dan f2000; de geheele leening moet
zijn afgelost uiterlijk in vijf jaar, aan
vangende met het jaar 1915.
c. de rente zal verschijnen 30 Juni
en 31 December, telkens voor de helft;
de aflossing wordt ten laste van het
vorig dienstjaar betaalbaar gesteld op
den 1 Maart van elk jaar.
d. de rente en aflossing worden be
streden uit de gewone middelen der
Gemeente.
II. aan de op le ricbten vereeniging
Vereeniging tot werkverschaffing in
de bouwbedrijventer leen te geven
een bedrag van hoogstens f70.000 en
zulks onder de volgende voorwaarden
a. ten behoeve van de Gemeente
Amersfoort wordt op de onroerende
bezittingen van de Vereeniging eerste
hypotheek gevestigd, tot het bedrag,
dat zal worden geleend
b. de rente zal bedragen 4pCt.
wanneer na aftrek van de noodzakelijke
exploitatiekosten het van da ontvang
sten overblijvende niet voldoende is,
om 4'/i pCt. uit te keeren, zal het
minder dan 4'/i pCt. betaalde op reke
ning te goed van de Gemeente Amers
foort worden geboekt.
c. de aflossing op de leening zal
zooveel bedragen als de exploitatie
toelaat; het bedrag wordt gevonden
door de zuivere opbrengst van de huur
te verminderen met verschuldigde rente
van geleend geld, de schuld veroorzaakt
door te weinig betaalde rente overeen
komstig het bepaalde onder b. en de
noodzakelijke kosten van onderhoud en
verdere lasten. Bij verkoop van on
roerend goed wordt de geheele koop
som aangewend tot aflossing op de
hypotheek. De geheele schuld wordt
afgelost uiterlijk 1 Januari 1920.
d. aan Burgemeester en Wethouders
van Amersfoort wordt, tot bescherming
der hypothecaire belangen en tot rieh-
tige nakoming der statuten van de
Vereeniging, het reebt verleend drie
personen aan te wijzen, die deel uit
maken van het Bestuur. Deze personen
worden aangemerkt als te zijn lid der
Vereeniging, met dien verstande, dat
zij niet mededeelen in de winst, over
eenkomstig het bepaalde bij art. 12
der statuten.
e. alle besluiten der Vereeniging tot
aan- en verkoop van onroerend goed,
tot het bezwaren van eigendom en tot
het aangaan van geldleeningen, be
hoeven de goedkeuring van Burge
meester en Wethouders zoolang niet
de geheele schuld aan de Gemeente
is afgedaan.
f. de perceelen moeten eventueel
worden verhuurd tegen prijzen, die
voor soortgelijke woningen binnen de
Gemeente gebruikelijk zijn.
Ten derde
aan de Vereeniging ^Vereeniging lol
werkverschaffing tn de bouwbedrijven
gevestigd te Amersfoort, te verkoopen
zes perceelen bouwterrein, nader aan
geduid op de bij dit besluit beboorende
teekening, groot 6000 M>. of zooveel
meer of minder als bij kadastrale uit
meting zal blijken, voor den prijs van
een gulden (fl.per M1., onder de
navolgende voorwaarden en bepalin
gen
le. onder beding van de op heden
op dien grond krachtens servituut
rustende lasten
2e. de grond wordt verkocht om door
de koopster of haren lastgever te wor
den bebouwd;
3e. de verkochte grond moet binnen
drie maanden, nadat de noodige goed
keuring op het besluit is verkregen,
door de verkoopster worden aanvaard
4e. de aanvaarding geschiedt bij het
passeeren der akte, waarbij ook de
kooppenningen worden betaald;
5e. wanneer binnen een termijn van
twee jaar niet is voldaan aan de voor
waarde, onder 2 genoemd, tot genoegen
van Burgemeester en Wethouders,
treedt de Gemeente, na gedane aan
zegging aan de koopster, kosteloos
terug in het bezit van den grond met
den opstal, tenzij bij Raadsbesluit de
termijn van twee jaar wordt verlengd
6e. de kosten van overdracht en
kadastrale opmeting komen voor reke
ning van de koopsterde notaris, met
het opmaken der akte belast, wordt
door Burgemeester en Wethouders
aangewezen.
De heer Gerritsen vestigde vooraf de
aandacht van Burgemeester en Wet
houders op de wenscbelijkbeid op het
opruimen van krotten en hel daarvoor
in de plaats bouwen van werkmans
woningen, waarmede de Gemeente
eveneens zou worden gebaat en werke
loosheid in de bouwvakken zou worden
voorkomen.
Een voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot wijziging der Gemeente-
begrooting dienst 1914 werd zonder
discussie of hoofdelijke stemming aan
genomen.
De heeren Tromp van Holst, Kroes
en Van Acbterbergh werden wederom
in commissie benoemd tot onderzoek
van verschillende woningen in de Bol
derstraat toebeboorende aan P. Lobel,
G. van Kalleveen en J. W. Boshuizen
waarkan door Burgemeester en Wet
houders de onbewoonbaarverklaring
wordt voorgesteld.
Aan den heer M. van Lingen werd
op zijn verzoek eervol ontslag verleend
als lid der commissie tot weriog van
schoolverzuim.
De Gemeentebegrooting dienst 1915
zal volgens mededeeling van den voor
zitter a.s. Maandag en Dinsdag in de
afdeelingen worden onderzocht.
Aan Burgemeester en Wethouders
werd machtiging verleend tot het doen
doortrekken van de waterleidingbuizen
in den Leusderweg
Tot tijdelijk leeraar in de klassieke
talen aan het Gymnasium werd be
noemd de heer J. D. Meerwaldt.
Voorts werd besloten het raadsbesluit
tot verkoop van perceelen bouwterrein
aan de heeren Ruitenberg en Kooiman,
waartegen Gedeputeerde Staten be
zwaren hebben ingebracht in te trek
ken, en eenzelfde besluit met gewijzigde
teekening aangenomen.
De heeren Van Kalken, Jorissen,
