NIEUWE
*Êt Nieuws- en Advertentieblad
voor da Provincie Utrecht. ||q
Ao. 78.
Woensdag 30 September 1314.
43e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
BUITENLAND.
BINNENLAND
Plaatselijk Nieuws.
Advertentiën.
Lrnmon &tiower&Co.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door bet geheele Rijk 1.25.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezjmden stukkenin te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. AO.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.50; iedere reg9l meer 7'/, Cent.
Advertentiën viermaal geplaatst worden slechts driemaal berekend
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Ruimt het vee op, vooral de varkens.
Nog steeds zijn er velen in den lande,
die hun waarschuwende stem doen hooren
tegen den uitvoer van enkele onzer pro
ducten naar het buitenland. De bewering,
dat we, door te exporteeren, gevaar loo
pen onze neutraliteit te schenden, is er
bij de meesten gelukkig uit, immers, we
exporteeren naar elk land.
De meeste klachten komen dan ook
meestal hierop neer, dat door den uitvoer
ons land noodeloos van voorraden wordt
ODtbloot, en ten bate van enkele produ
centen op kosten van het algemeen de
prijzen der goederen worden opgedreven.
Zonder export, zegt men, zouden tal van
artikelen zeer goedkoop zijn en indien
iets, dan is in deze benarde tijden een
goedkoope levenswijze wenschelijk.
Onbegrijpeliikerwijs ziet men niet in,
dat juist in deze dagen een zoo krachtig
mogelijke export van de goederen, die we
missen kunnen, eenvoudig een levens
quaestie voor ons is.
Om meer dan één reden:
Allereerst toch moeten wij wederkee-
rig uit het buitenland tal van noodzake
lijke artikelen betrekken; deze artikelen
moeten betaald en nu gouduitvoer ver
boden is, is ons eenig betaalmiddel het
ruilartikel: boter, kaas, eieren, vleesch,
groenten, margarine, aardappelmeel. Som
mige der uit het buitenland te betrekken
artikelen zijn eenvoudig onmisbaar, als
bijv. steenkool, zout, grondstoffen om onze
industrie aan den gang te houden, genees
middelen enz.
Hoe zouden we dit alles kunnen be
komen, als we het niet betaalden met
hetgeen op dit oogenblik ons éénig betaal
middel is: de producten van het eigen
land?
Haar er is meer:
Elk product heelt zijn fabricatieprijs en
nu spreekt het van zelf, dat, zoo de ver
koopwaarde op den duur beneden den
kostprijs daalt, de voortbrenging er van
niet meer mogelijk is. We voeren ruim
vijftig millioen kilo margarine meer uit
dan we produceeren waar moest het
been, indien thans, terwijl de kostprijs
der grondstoffende dierlijke vetten, met
bijna 40gestegen is, de uitvoer werd
stopgezet? Men kreeg dan een geweldige
overproductie met schrikkelijke Sehleu-
derpreise en bijgevolg een stopzetten van
de heele industrie.
Bij geen of geringen uitvoer zou die
overproductie zich doen gelden voor tal
van artikelen. Zoo bijvoorbeeld voor de
groenten, waarvan we normaal eveneens
een geweldig surplus hebben.
Zie slechts de uitvoercijfers over 1913
zes en-twintig millioen kilo sluitkool, ne
gentien millioen kilo bloemkool, vijftig
millioen kilo uien, vijf-en-veertig millioen
kilo komkommers, tachtig millioen kilo
spinazie, andijvie, peen, tomaten, boonen,
erwten, enz., totaal meer dan tweehonderd
twintig millioen kilogram. De veilingsprij-
zen bewijzen, dat. we daarvan op 't oogen
blik nog lang niet voldoende uitvoeren.
Wat het vee betreft, wel is het thans
duur, al is de prijs lager dan vorige jaren
op dit tijdstip. Echter, al ware het om
gekeerde het geval, al was het vee mits
dien de vleeschprijs vijftig percent hooger
dan normaal, dan nog moest de export
van vee worden toegestaan.
Op het gevaar af, dat de vleeschprijzen
stijgen, moeten we, koste wat het kost,
pogen ons van een buitengewoon groot
gedeelte van onzen veestapel te ontdoen.
Doen we dat niet, dan ze moge
paradoxaal klinken, maar de stelling is
juist dan verhongeren we dóór en
'tengevolge van overvloed van onzen vee
stapel.
De zaak zit zoo: we hebben geen eten
voor ons vee.
Voor menschelijke consumptie berekend,
levert onze oogst voor twee of twee-en-
een-halve maand tarwe op, en de rogge-
oogst voor een groot halfjaar. Met het
oog op de onzekerheid of we uit het bui
tenland voldoende graan zullen krijgen, is
het een onafwendbare eisch, dat onze tar
we en rogge zooveel mogelijk voormen-
scheiyg gebruik gereserveerd blijven.
Het vee mag er niet aan komen.
En nu is het ellendige van het geval
dit, dat we in normale jaren reeds buiten
gewoon groote hoeveelheden voedsel voor
ons vee te kort komen. Dit betrekken we
dus uit het buitenland. Het bedrag, voor
krachtvoeder elk jaar benoodigd, wordt
door de directie van den landbouw op
honderd millioen gulden geschat. Dit be
drag is zeker niet te hoog geraamd.
Er is een tekort aan krachtvoeder voor
ons vee van bijna veertienhonderd millioen
kilo per jaar en onder de huidige omstan
dighedeu wordt daarvan niets aangevoerd
dan de luttele 65 millioen kilo in den
vorm van tarwe, door de Regeering aan
te voeren.
Het spreekt vanzelf, dat de Regeering
trachten zal ook veevoeder te importee
ren evenals ze nu bezig is tarwe en
bloem in te voeren doch het is eigen
lijk zoo goed ais buitengesloten, dat zij
er in slagen zal tijdig en voldoende hoe
veelheden krachtvoeder ter beschikking
te stellen.
In afwachting daarvan is het dus zaak
van wijs beleid zooveel van ons vee op te
ruimen als we maar eenigszins kunnen.
Doen we dat niet, dan eten de beesten
ons eten op en verhongeren we daarna
misschien allebei.
En nu is het een feit, dat we van ons
vee buitengewoon groote hoeveelheden
kunnen missen, eer er een tekort ontstaat.
We hebben n.i. ca. 2.097.000 stuks rundvee,
1.350.000 varkens, 394.000 schapen. Dat we
een eventueel tekort spoedig kunnen aan
vullen, volgt o.m. wel hieruit, dat we per
jaar honderd millioen kilo varkens vleesch
plegen te produceeren, en er ca. 1.070.000
melk- en kalfkoeien op nahouden.
Hoezeer we den veestapel door export
dit jaar ook decimeeren, met wat goeden
wil is die in een paar jaar alweer nor
maal.
Bovenal moeten we zien af te komen
van onzen voorraad varkens; deze toch
gebruiken niets dan krachtvoer en komen
dus evenals wij, dadelijk in aanmerking
om beslag te leggen op onzen voorraad
rogge.
Al mocht het dus waar zijn, dat, zooals
sommigen vreezen, door het openstellen
der Belgische en Duitsche grenzen, onze
veestapel sterk gedund wordt, dan zou
dit op grond van het vorenstaande eer
als een voordeel dan als een nadeel te
beschouwen zijn.
Doch bovendien is het nog onjuist ook,
dat de uitvoer zoo abnormaal groot is,
de statistieken bewijzen het tegendeel.
Kortom, de verhalen, die over de grootte
van den export loopen, zijn dan ook
schrikkelijk overdreven óók, omdat
de menschen eenvoudig niet schatten
kunnen.
In de tegenwoordige omstandigheden
hebben we veel te veel vee. Het wacht
woord moet dan ook zijn: ruim op,
ruim op!
En ruim vooral de varkens op!
Daarnaast sta een ander wachtwoord:
We moeten krachtvoeder hebben. Kracht
voeder voor ons vee beteekent thans:
levensbehoud voor den mensch.
We vertrouwen, dat de Regeering de
waarheid hiervan zal inzien of reeds
ing^ien heeft en met de kordaatheid en
voortvarendheid, die haar in eiken van
deze dagen gekenmerkt heeft, pogen zal
om naast het voedsel voor den mensch,
voor Regeeringsrekening in het Over-
zeesche ook aan te koopen voedsel voor
het vee.
Echter, al slaagt de Regeering ten
slotte in 't verschaffen hiervan, dan nog
blijft het wachtwoord: Ruim vee op,
ruim vooral de varkens opi Exporteer,
exporteer„Telegraaf'.
Verdun belegerd.
Volgens een telegram uit Bazel aan de
Pali Mali trachtten de Duitschers de
Fransche vesting Verdun te belegeren.
Ruim een week geleden werd zware
artillerie aangevoerd van Metz, doch het
onophoudelijk vuur van de forten heeft
belet ze in stelling te brengen. De Duitsche
aanvallen volgen elkaar met groote snel
heid op, doch tot heden zijn ze alle met
groote verliezen afgeslagen. De Duitsche
verliezen zouden 10.000 man aan dooden
en 15.000 man gewonden bedragen.
De vlakte ten oosten van Verdun is
bezaaid met 5000 lijken, die op begraven
wachten.
Een correspondent van de Daily
Chronicle te Genève meldt, dat de
Duitsche keizer in de loopgraven voor
Verdun kou heeft gevat; de loopgraven
waren tengevolge van den regen geheel
doorweekt.
Garibaldianen.
Uit Lyon wordt bericht dat de leden
van het daar gevormde Italiaansch vrij
willigerskorps onder den jeugdigen generaal
Beppino Garibaldi, ten getale van 5000,
gekleed in het historische roode hemd,
naar een onbekende bestemming zijn
vertrokken. De aanvoerder heeft verklaard,
dat hij, evenals zijn vader in 1870 deed,
met een Duitsch vaandel wil ferugkomen,
en anders niet zal terugkeeren.
De strijdbare Duitsche jeugd.
Niet alleen Engeland, maar ook Duitsch-
land bereidt zich voor op een langen
duur van den oorlog. Dit blijkt uit den
kenbaar gemaakten wensch van het
Ministerie van Oorlog, dat de leerlingen
van de scholen voor Meer Uitgebreid
Lager Onderwijs en van de Middelbare
Scholen zich in den wapenhandel zullen
oefenen. In deze „Jugend-Wehrkompag-
niën" moeten de jongens van alle standen
schouder aan schouder staan, om later
klaar te zijn het geweer te kunnen han-
teeren. De leerlingen van elke school
zullen twee middagen in de week exer-
ceeren.
Graanaanvoer.
Onze Regeering is met niet genoeg te
prijzen ijver bezig om voorraden graan,
mais enz. aan te vullen.
Dit is geen gemakkelijke taak, daar,
zooals men weet, Engeland steeds in zorg
verkeert, dat voorraden van hier in Duitsch-
land zouden kunnen belanden.
Naar wij vernemen, zou onze Regeering
waarborgen hebben verstrekt, die vol
doende worden geacht. Deze bestaan hierin
de voorraden worden aan onze Regeering
geconsigneerd en deze verdeelt de voor
raden onmiddellijk onder de coöperatieve
vereenigingen, die ze op haar beurt onder
de boeren brengen.
Dat de boer, eenmaal in bezit van zijn
veevoeder (mais enz.) dit niet meer los
laat, vertrouwt men in Londen ook wei.
Op deze wijze zou de Regeering ook
contracten van particulieren voor leveran
ties kunnen overnemen en zij is daartoe
bereid.
Er bestaat dus gegronde hoop, dat de
van Regeeringswege in Amerika opge
kochte voorraden graan, mais en andere
voedings- en voer-artikelen ons ook he
reiken zullen.
Dit neemt evenwel niet weg, dat de
uiterste zuinigheid te betrachten zij.
„Vad."
Voldoening; vorderingen van Staat,
Provincie en Gemeente.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
heeft onder dagteekening van 21 September
het volgende geschreven aan Gedeputeerde
Staten der Provinciën:
De Coöperatieve Vereeniging „Centraal
Beheer", te Amsterdam, heeft onder mijne
aandacht gebracht, dat het voor vele fabri
kanten en handelaren, die leveranties aan
Staat, Provincie en Gemeente doen, in dezen
tijd van zooveel belang zoude zijn, indien
zij de hun verschuldigde gelden zoo spoedig
mogelijk uitbetaald krijgen.
Het zou voor velen een uitkomst zijn
als de publiekrechtelijke lichamen nu niet
tot 1915 wachtten met het verschuldigde
over 1914 ter beschikking te stellen, doch
zich bereid verklaarden terstond het ver
schuldigde voor het reeds geleverde te
betalen. De overheid zou met zulk een
maatregel een uitnemend voorbeeld geven
en bovendien velen helpen.
Naar aanleiding hiervan heb ik de eer
uw college te verzoeken, de vorderingen
ten laste uwer Provincie thans zoo spoedig
mogelijk te voldoen.
Het zal mij aangenaam zijn, dat door u
de aandacht van de besturen der Gemeenten
in uwe Provincie er op wordt gevestigd,
dat een spoedige voldoening der vorde
ringen, ten laste van de Gemeentebegroo-
tingen en van de Gemeentelijke bedrijven
mij thans zeer gewenscht voorkomt.
Spoorwegverbinding niet
Duiischiand.
Men meldt uit Winterswijk aan 't Han
delsblad
Met ingang van heden zal hier weer
een vaste dienstregeling voor de Duitsche
goederentreinen in werking treden. De
treinen zullen binnen komen tusschen
's morgens 5 uur en middernacht. Hierdoor
zal het personeel der douane ook weer
nachtdienst moeten hebben.
Naar ons door een der Duitche ambte
naren hier ter plaatse werd meegedeeld,
bestaat het voornemen met ingang van
15 October het „Friedensfahrplan" in
werking te stellen. Op een enkele uit
zonderingen na is het machinepersoneel,
dat sedert het uitbreken van den oorlog
hoofdzakelijk te Wesel gestationneerd
was, weer geheel naar hier teruggekeerd.
Op het traject Wesel- Winterswijk, waar
langs tot dusverre geen goederentrein
ging, zullen nu dagelijks twee treinen
loopen.
Het personenvervoer blijft voorloopig
van hier uit nog gestremd.
Majoor Verhulst en kapitein Rei-
mers zijn uit hun gevangenschap in
Albanië in Den Haag aangekomen en
hebben den minister van oorlog een
bezoek gebracht.
Voor „Valkenheide" te Maarsbergen
(opvoedingsgesticht voor jongens vanwege
de Ned. Herv. Kerk) is van een onbekende
f1000 ontvangen.
Voor de betrekking van havenmeester
hebben zich 51 sollicitanten aangemeld.
De schoenfabriek „De Eekhoorn"
alhier heeft eene belangrijke opdracht
gekregen voor het leger. Dit zal weder
tal van handen werk bezorgen.
De openbare zweminrichting is ge
sloten.
H. V. C. speelde jl. Zondag te Utrecht
tegen U. V. V. en kwam met 3—2 als
overwinnaar naar huis.
Te dezer stede is opgericht een
tooneelvereeniging onderden naam „Vrien
denkring", welke zich voorloopig ten doel
stelt uitvoeringen te organiseeren, waar
van de haten zullen worden afgedragen
aan het Plaatselijk Steun-Comité.
De eerste uitvoering zal plaats hebben
op Zondag 18 October a.s. in „Amicitia".
Ter kaasmarkt van j.l. Maandag 28
September werden aangevoerd 7 wa
gens, bevattende 1425 K.G. kaas.
De geheele voorraad ging vlug van de
hand tegen f29.— tot 129.50 per 50 K.G.
Vacantiekaarten voor militairen.
De directie van de Hollandsche Spoor
heeft bepaald, dat na 30 dezer, wanneer
de vacantiekaarten feitelijk niet meer geldig
zijn, deze nog mogen worden verstrekt aan
alle in uniform gekleede militairen, zoowel
hoogere als mindere, tegen den vastgestel-
den prijs van f4, f3, f2 voor resp. Ie,
2e en 3e klasse.
Door de politie werd een persoon
aangehouden die zich te Lunteren aan dief
stal van 80 gulden had schuldig gemaakt.
Van het geld werd nog slechts 20 gulden
op hem bevonden.
Het Harmonieorkest van de Wagen
werkplaats der H. IJ. S. M., directeur de
heer Stoetzer, zal bij goed weder Vrijdag
namiddag een concert geven in het Plant
soen.
De heer Speenhof! zal dezer dagen
in de gymnastiekzaal der kazerne voor
bereden wapens zijn leuke gedichtjes komen
voordragen voor de thans hier in garnizoen
liggende militairen.
Den i 6en October a s. zal in de Groote-
of Sint Joriskerk alhier door Tilly Koenen
en Louis Robert een concert worden ge
geven ten bate van het plaatselijk steun
comité. De toegangsprijs zal zoo laag
gesteld worden dat deze voor niemand een
beletsel behoeft te zijn.
Voor hart en leven
Weetlust is voor den geest, wat eetlust
is voor 't lichaam.
In het zedelijke zijn slechts twee wegen,
geen middelweg!
Vleierij is gei ijk aan een geschilderde
wapenrusting, die wèl behagen wekt, maar
geen nut aanbrengt.
Observator.
een langdurig lijden, mijne
geliefde Moeder, mej uffrou w
DIDERIKA ENSELINA WOLBERS,
Wedqwe van den heer
O. SCHyiLEMAN, in den
ouderdom van 72 jaren.
W. H. SCHUILEHAN.
Amersfoort, 28 Sept. 1914.
Het PLAATSELIJK STEUN
COMITÉ te Amersfoort vraagt
bemonsterde offerte van
a. bruine boonen per H.L.
b. capucijner erwten (gewone) p.
H.L.
c. rijst per 100 K.G.
d. gort li ii h
e. winteraardappelen per H.L.
Aanbiedingen met mon6ter
worden ingewacht tot uiterlijk
Vrijdagmiddag 2 October 2 uur
ten Stadhuize, kamer no. 5.
Het Comité voornoemd,
RIJKBNS, Voorzitter.
LANKAMP, Secretaris.
Kortegracht 22
bqlastea zich met
aan- en verkoop
van Effecten, Wis
sels en Coupons,
sluiten prolongatie.
Safe-in ric h-t i{i g
