NIEUWE
*i!Èf Nieuws- en Advertentieblad '||f
voor de Provincie Utrecht, lp
rsio. dl.
Woensdag 25 JNoveinber 1914.
43e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG ER ZATERDAG.
Hoe lane kan ie oorloc duren?
DE OORLOG.
BINNENLAND
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Rijk 1.25.
Afzonderlijke Nnmmers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
ADVERTENTIËN:
Van 15 regels 0.50; iedere regel meer 10 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsrnimte.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. 69.
Tot het plaatsen van Advertentie» in dit blad niet uitzondering van de steden Amersfoort en Utrecht is uitsluitend gerechtigd het Centr. Nederl. Advertentiebureau te 's Gravenhage
In de vorige maand, den 5 October
vond in de Fransche «Académie des
sciences morales et politiques« een
gedacbtenwisseling plaats over eenige
financieels en oeconomische vragen,
betreffende den oorlog. Leroy Beaulieu
hield een inleiding, waarin hij de moge
lijkheid van een zeer langen duur van
den oorlog zocht te bewijzen. Hij be
toogde ongeveer het volgende:
De tegenstanders van Duitschland
en Oostenrijk hebben een bevolking
van 321 millioen menschen. Duitsch
land en Oostenrijk een van 116 mil
lioen. Daarbij komt nog de koloniale
bevolking van de Engelsche en Fran
sche bezittingen, die op 417 millioen
geschat wordt. Men zegt, dat Duitsch-
lands bevolkingsgetal, dat van Frank
rijk met 65 procent overtreft. Neemt
men echter alleen de volwassen be
volking van boven de 20 jaar in aan
merking, dan is het verschil niet zoo
aanzienlijk, namelijk slechts 35 pro
cent. Nu kennen wij voor beolden, waar
in zelfs een klein volk een langdureriden
oorlog uitgehouden heeft. Zoo de Boe
ren, die drie jaar tegen het machtige
Engeland strijdvoerden. Hun leger ging
de 30.000 man niet te boven, dat van
de Engelscben wel de 150 000. En
deze kleine legers bestreden elkaar
langer dan twee jaar.
Servië voert binnen een tijdsverloop
van enkele jaren reeds den derden
oorlog en heeft 12 tot 13 procent van
zijn bevolking ouder de wapenen. Als
dus deze volken zulk een langen oorlog
kunnen uithouden, dan zeker toch wel
zooveel te meer een modern cultuur
volk, dat op veel belangrijker reserves
steunen kan.
Daarop antwoordde Yves Guyot roet
een onderzoek van de oorlogskosten
en de reserves der moderne cultuur
volken.
De kosten van den Fransch-Duit-
schen oorlog van 1870 beliepen voor
Frankrijk 12.67 milliard francs en voor
Duitschland 5 milliard. Hoe hoog zul
len do oorlogskosten van nu komen?
Men berekent de uitgaven per soldaat
en per dag op f6 tot f7.20. Volgen»
Henk in de «Militariscbe Rundschau«
zou Duitschland drie millioen,Oosten
rijk, twee, Frankrijk drie en Rusland
vier millioen man onder de wapens
houden, dat zijn tezamen twaalf mil
lioen menschen. De oorlogskosten alleen
van deze vier volken moeten dien
tengevolge op f 72 tot f 90 millioen
per dag berekend worden. Volgens den
Engelschen census van 1907 wordt
daar in een jaar voor een waarde van
25 milliard gulden geproduceerd, van
welke ongeveer 4 milliard als over
schot aan de natie ter beschikking
blijft.
Guyot schat dat Frankrijk de helft
en Duitschland drie vierden aan over
schot jaarlijks boekt. Rekent men ver
der, dat het loon slechts 50 proc. van
de productiewaarde uitmaakt en neemt
men in oogenscbouw dat tot drie vier
den van de actieve mannelijke bevol
king op de een of andere wijze ver
hinderd is te arbeiden, dan komen de
verliezen van Frankrijk in zes maanden
op f7'/, milliard van Duitschland op
f 11 milliard, enzoovoorts. Om kortte
gaan in weinige maanden zullen de
vei liezen geweldig zijn.
Ook de Londensche .Economist®
komt met klem op tegen de opvatting
van Leroy Beaulieu. Het is, zegt het
blad, meer een psychisch dan een
physisch probleem. Kan een modern
volk de verlamming van zijn industri
eels arbeidzaamheid lang uithouden?
Daar komt het op aan. De vergelijking,
met vroegere oorlogen gaat aan allebei
de kanten mank, daar de diie maanden
van den tegenwoordigen oorlog Enge
land, Frankrijk en Rusland meer kosten
dan de drie jaren van den Krimoorlog.
De .Economist» berekent dan, dat aan
Engeland de oorlog 7 millioen pond
sterling (f84 millioen) per week kost.
De uitgaven van Duitschland berekent
zij op een millioen pond per dag en
30 millioen per maand. De oorlogs-
credieten zullen dientengevolge voor
acht maanden toereikend zijn.
Hierbij komen dan de geweldige
uitgaven der gemeenten voor onder
sleuningen. En het ergste: de
verliezeo van menschenlevens in de
vorige oorlogen zijn met de tegen
woordige in bet geheel niet te ver
gelijken.
Een Duitsch blad merkt naar aan
leiding van het voorgaande op:
De «Economist® kon er nog bijvoe
gen dat Rusland, dat naar de schat
tingen van Schingarew 500 millioen
roebel per maand voor den oorlog heeft
op te brengen, in een half jaar toch
over de fl. 3 6 milliard zal moeten
uitgeven. Uit welke bronnen kan het
Czarenrijk deze ongehoorde sommen
putten?
Ook het rijke Frankrijk beeft onder
geldgebrek te lijden. De «Verdedigings-
leening® (Bons de la Defense nationale)
heeft van 15 September tot den 5
October, den datum van bovenbe
doelde gedacbtenwisseling, in bet ge
heel 217.75 millioen francs opgeleverd,
in Engeland heeft Frankrijk slechts 50
millioen ontvangen en het moest bij
de Bank van Frankrijk tot 1 October
1.89 milliard loenen. Bovendien heeft
het 104.59 millioen Staats-tegoed aan
de Bank onttrokken, zoodat zijn oor
logsuitgaven in twee maanden op 2.1
milliard zijn te stellen. Om nog 4
maanden oorlog te voeren, moet het
nog 4 milliard hebben. De bank van
Frankrijk mag 12 milliard aan bank
noten uitgeven, ven welke den 1 Oc
tober reeds 9.3 milliard in omloop
waren, zoodat haar papier-reserve op
slechts 2.7 milliard te stellen is, ter
wijl de Staat minstens 4 milliard nood
zakelijk hebben moet.
Men ziet hier dus uit, dat de reke
ning van Leroy Beaulieu toch nog een
gat heeft.
Hij telt de zwakke kanten van
Duitschland bijeen; zijn tegenstanders
in Duitschland doen het omgekeerde.
Een objectieve beschouwing moet daar
entegen tot het resultaat leiden, dat
het voor alle strijdende partijen een
groote ramp zou zijn als de oorlog al
te lang duurde. R. N.
De toestand in Duitschland.
De Daily Telegraph® publiceert
een artikel van 3 kolommen, geschre
ven door een Amerikaan die uit Berlijn
teruggekeerd is, over de hulpbronnen
van Duitschland. De schrijver betoogt
dat de normale bestaansvoorwaarden
in Duitschland voortduren en dat
Duitschland overvloedig van proviand
voorzien is. Rubber is echter zeer
schaarscb zoodat er zelfs geen elastieke
speelgoedballen voor kinderen ver
kocht woiden.
«Er is vreeselijk gebrek aan koper
voor de aanmaak van granaten en
munitie. De Duitscbers zijn zeer be
zorgd door de onmogelijkheid om er
zich van te voorzien. Ook over het
gebrek aan de bestanddeelen voor bet
vervaardigen van kruit maakt de
generale staf zich ernstig ongerust. Sal
peter en andere grondstoffen,raken op.
Er is ongetwijfeld nog een onme
telijke munitie-reserve in Duitschland
maar uit mijn onderzoek blijkt, dat,
zelfs al worden de oorlogsoperattes
aanzienlijk minder omvangrijk dan
thans, de Duitscbers alleen om die
reden in de onmogelijkheid zullen
verkeeren den oorlog tot na Juni a.s.
voort te zetten.
In officieels kringen geeft men er
zich feitelijk volkomen rekenschap
van, dat het tegenwoordige Europee-
sche conflict slechts op ééne wijze
opgelost kan worden. Zij weten, dat
Duitschland geslagen is en thans slechts
strijd om de gunstigste vredesvoor
waarden te kunnen bedingen.
Duitschland is besloten België niet
meer los te laten en de vloot niet
bloot te stellen, omdat zij daardoor
twee wapens in handen houdt door
middel waarvan gunstige voorwaarden
bedongen kunnen worden. Duitschland
wil den oorlog rekken om het geduld
en het uithoudingsvermogen der ge
allieerden af te matten.
Men rekent er op aan de beide
grenzen zulk een krachtigen weerstand
te bieden, dat de verbondenen liever
voorwaarden zullen aanbieden dan den
oorlog voort te zetten. Velen zegt
de schrijver bekennen ronduit dat
zij er op rekenen een deel van Elzas-
Lotharingen te verliezen en een ge
deelte van Oost-Pruisen, zoodat Rus
land zijn grens kan verbeteren. Men
verwacht dat Oostenrijk om dergelijke
reden Galicië zal verliezen.
Al wat men hoopt is de Duitsche
eenheid te handhaven en te redden
wat er van het Rijk overblijft. In offi-
cieele kringen, in de hoogste samen
leving en in bet algemeen onder hen
die op de hoogte zijn bewaart men
een opgewekt vertoon, maar in wer
kelijkheid wanhoopt men, wetende
dat al wil men zich nog zoolang ver
zetten, voor een jaar om is, er gebrek
zal zijn aan noodzakelijke zaken om
den vijand te vernietigen en men dus
zal komen in een toestand die er on
vermijdelijk op moet uitloopen om
zich overwonnen te verklaren.®
N. v. d. D.
Uit Parijs wordt gemeld, dat de
ministers Viviani en Delcassé aan den
Président der Republiek een besluit
ter teekeriing hebben voorgelegd, dat
door den ministerraad was aangeno
men en waarbij bepaald wordt, dat
namen van alle Duitsche dragers
van bet Legioen van Eerzuilen
worden geschrapt van de lijsten van
het kapittel der orde. De Elzassersen
de Lotharingers zullen niet onder deze
bepaling vallen. In het rapport aan
den President wordt er op gewezen,
dat een decoratie aan een vreemdeling
toegekend tegelijkertijd is een erken
ning van zijn persoonlijke verdiensten,
en tevens een hulde aan bet land,
waartoe hij behoort. Na de door de
Duitscbers bedreven daden kan deze
betuiging van hoffelijkheid niet worden
gehandhaafd. Het besluit is genomen
met algemeene stemmen.
Te Leuven is gisteren vanwege bet
militair gezag een bekendmaking aan
geplakt, waarin 't voor de volgende
vijf dagen aan de burgerij verboden
wordt om met karren, voertuigen en
kruiwagens op straat te komen, en
waarin aan de burgerij wordt aan
gezegd om emmers en kuipen vol
water op straat langs de huizen te
plaatsen, opdat de paarden in dienst
van het Duitsche leger zouden kunnen
drinken. Ook moeten de te Leuven
verbrande huizen, waarvan de kale
muren nog omhoog staan, binnen
kort worden neergehaald, om te voor
komen dat ze instorten bij het voor
bijtrekken van den legertros. Men ver
wacht hier algemeen groote troepen
verplaatsingen.
De gebeurtenissen der laatste dagen
wijzen er inderdaad op, dat de Duitsche
generale staf belangrijke besluiten
heeft genomen in zake den strijd op
het westelijk front.
De toestand in Leuven en omge
ving is zeer slecht. Brood is moeilijk
meer te krijgen. De bakkers hebben
bevel gekregen, een minimum-aantal
grammen per hoofd te bakken. De
nationale bank en al de particuliere
banken van België zullen sluiten.
Indien dat 'gebeurt, zal de toestand
nog zeer verergeren. »N. v. d. D.®
De str(jd op een kerkhof.
Een correspondent van de Temps
verhaalt omtrent een moorddadig ge
vecht bij Tracy le-Val. Er was aan
hot hoofdkwartier gemeld, dat deFran-
sche troepen het dorp Tracy hadden
ingenomen, maar dat de Duitscbers
zich hadden teruggetrokken op bet
kerkhof, waar ze zich hadden ver
schanst achter de omgeworpen en op
elkaar gestapelde grafzerken en waar
zij in den pas opgedolven grond loop
graven hadden gemaakt. De lichamen
dor dooden hadden ze opgegraven en
op een hoop aan den kant gelegd.
De Franschen waren verontwaardigd
over deze daad en besloten bet kerk
hof te bestormen. Den volgenden mor
gen werd het bevel tot den aanval
gegeven en de Marokkanen met bun
mes tusschen de tanden stormden er
op af. Twaalfhonderd Duitschers, die
zich in en tusschen de graven had
den verschanst, werden gedood, ge
wond of krijgsgevangen gemaakt.
Amerikaansch meel.
Ten einde na te gaan in hoeverre
het mogelijk zou zijn de aankoopen
van Amerikaansch meel doorde Regee
ring gaandeweg te beperken en meer
plaats te laten voor aankoopen door
particulieren, is bij wijze van proef
in enkele gevallen toegestaan, dat
Amerikaansch meel, hoewel niet door
de Regeering, doch door particulieren
gekocht, aan de Regeering werd ge
adresseerd.
Reeds dadelijk zijn echter de be
zwaren, welke zich zullen voordoen
bij verdere toepassing van dezen maat
regel, zoodanig op den voorgrond ge
treden, dat de Regeering besloten
heeft van verdere proefneming in deze
richting voorloopig af te zien.
Tabaksbelasting
Naar wij vernemen wordt door de
Minister van Financiën de samenstel
ling overwogen van een commissie van
advies inzake de tabaksbelasting. Deze
commissie zal bestaan uit personen
uit handels- en industriekringen. De
voorzitter van de Kamer van Koop
handel te Amsterdam, de heer Van
Eeghen, schijnt aangezocht als voor
zitter der commissie op te treden.
Kerst- en Nieuwjaarsverlof.
De opperbevelhebber van Land- en
Zeemacht heeft de volgende order
uitgevaardigd
Daar het niet mogelijk is alle mili
tairen in de gelegenheid te stellen de
aanstaande feestdagen (Kerstmis, Oud
en Nieuwjaar) in hunne gezinnen te
doen doorbrengen, wordt door mij ter
tegemoetkoming hieraan het volgende
bepaald
Aan ieder militair, die in het tijd
vak van 1 December tot en met 2
Januari a.s. op zijn beurt met verlof
gaat volgens de regelen, door mij
vastgesteld bij order van 24 Septem
ber 1914, B L. No. 4790, kan éénmaal
in genoemd tijdvik twee etmalen lan
ger verlof worden verleend, dan vol
gens genoemde regelen het geval zou
zijn.
Van deze gunstige bepaling zijn
uitgezonderd
a. zij, aan wie in genoemd tijdvak
ingevolge bijzondere beschikking van
den Minister van Oorlog of van mij
een buitengewoon verlol (of verloven)
van langeren duur (of gezamenlijken
duur) dan vier dagen mocht zijn of
worden verleend;
b. zij, die wegens vervalsching van
vrijbiljelten voor vervoer per spoor
zijn gestraft geworden.
Ik behoud mij voor, bovenstaande
gunstige bepaling op elk oogenblik in
te trekken, waarop de tijdsomstan
digheden en bet belang van den dienst
zulks mochten vorderen. Bovendien
zijn de korpscommandanten en hoogere
autoriteiten gemachtigd bij de uitvoe
ring van bedoelde bepaling zoodanige
beperkingen toe te passen als door
de eischen van den dienst of de vei
ligheid bepaaldelijk gevorderd worden.
(iSold. Crt.")
Lichting 1915.
Naar de «Leeuw. Ct." verneemt,
