NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad NÈf
voor de Provincie Utrecht, Wp
FEUILLETON.
No. 75.
Zaterdag 18 September 1915.
44e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
UITSLUITEND VOOR DE LEZERS
VAN DIT BLAD.
KAARTVAN NEDERLAND.
KENNISGEVINGEN.
DE OORLOG.
BINNENLAND.
PRINSES THEUDESINDE.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden met Zondagsblad 1.15;
Franco per post door het geheele Kijk 1.25.
Afzonderlijke Nummers 3 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Lnngestraat 77. Telephoonu. 69.
ADVERTENT1ËN:
Van 16 regels 0.50; iedere reg9l meer 71/, Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Tegen inwisseling van de BON voor
komende op de derde pagina van dit
nummer, kan men aan ons Bureau,
tegen betaling van vijf en twintig
cents bekomen een tot den laatsten
tijd bijgewerkte
Deze Kaart in acht kleuren gedrukt
beeft eene afmeting van 71 X 85 c.M.
Bij toezending van 40 cents wordt
deze Kaart franco per post toegezonden.
Voor niet lezers is de prijs een
gulden.
Cokesvoorziening.
Burgemeester en Wethouders van
Amersfoort makend bekend,
1. dat tot nader order de gelegen
heid zal worden opengesteld tot het
bekomen van cokes, tegen verminder
den prijs, voor hen, die daarvoor in
aanmerking komenals regel zal gelden,
dat alleen zij in aanmerking komen,
die in de plaatselijke belasting tot
geen booger belastbaar inkomen zijn
aangeslagen, dan f 600.
2. dat zij, die meenen voor het
betrekken van cokes tegen verminder
den prijs in aanmerking te komen,
zich moeten voorzien van een aan-
vraag-formulier, dat ten Stadhuize
(Kamer No. 8) kan worden afgehaald
en moet worden ingeleverd;
3. dat alle hier ter stede gevestigde
vak- en werklieden vereenigingen of
organisaties die hunne medewerking
in dezen wenschen te verleenen, for
mulieren voor hunne leden kunnen
aanvragen en inleveren.
4. dat de lijst voor aanvragen zal
worden gesloten, voor de eerste maal,
22 September a.s. 's middags 1 uur;
zij die voor dien datum hunne aan
vraag niet hebben ingeleverd kunnen
voor de maand October geen cokes
van gemeentewege verkrijgen.
Amersfoort, 15 September 1915
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
VAN RANDWIJK.
De Secretaris,
A. R. VEENSTRA.
Roggebroodprgg.
De Burgemeester der gemeente
Amersfoort maakt bekend dat de prijs
van bet roggebrood voor de gemeente
Amersfoort van af heden wordt bepaald
op 11'/» cent per K.G.
Amersfoort, 15 September 1915.
De Burgemeester voornoemd,
VAN RANDWIJCK.
Lord Kitchener ziet den toestand
hoopvol in.
Lord Kitchener beeft in hetEngel-
sche Hoogerhuis een rede gehouden,
waarin hij den toestand der oorlog
voerenden heeft uiteengezet. De opti
mistische toon zijner rede heeft vooral
de aandacht getrokken.
Sprekend over het Westen, zeidehij,
dat de rust, die er in den laatsten tijd
heerschte, geen bewijs van verslapping
van het werk te velde was. De Britsche
stellingen zijn zeer versterkt en het
aantal stukken zwaar geschut is zeer
toegenomen.
Door geschikte tegenmaatregelen
hebben ook de verrassende aanvallen
der Duitschers met brandende vloeistof
en stikbommen hun uitwerking ver
loren.
De Fransche loopgraven vormen
thans ook een netwerk van schier
ondoordringbare versterkingen.
Maarschalk Freocb kreeg aanzien
lijke versterkingen ter grootte van 11
divisies, waardoor bij nog 25 K.M. front
van de Franscben kon overnemen.
Sprekende over het oostelijk oorlogs
terrein zei Kitchener, dat het plan der
Duitschers om de Russen te vernietigen,
geheel mislukt is. Het Russische leger
isonaangetast gebleven als strijdmacht
De Russische terugtocht gedurende den
verwoeden aanval der Duitschers, die
vooral de meerderen waren door bun
geschut en hun voorraad munitie, is
meesterlijk geweest. Rusland is door
zijn groot gebied altijd in staat geweest
om ten slotte een invallend leger te
omvatten en te vernietigen. Dit zal ook
tbans bet geval worden.
De opmarsch der Duitschers in Rus
land, aanvankelijk uitgevoerd met een
snelheid van 5 mijlen daags, is tbans
teruggebracht op een snelheid van
minder dan 1 mijl. De Russen, die vol
gens snoevende Duitscbe berichten ver
slagen en ontmoedigd voor den invaller
uitvluchten, houden integendeel over
het geheele front steeds kranig en
hardnekkigstand en brengen den vijand
zeer hevige nederlagen toe.
Ten koste van veel veriiezeD hebben
de Duitschers niets anders gewonnen
dan braak land en vernietigde vestin
gen. Hun overwinningen zullen blijken
te zijn, wat zij in de militaire geschie
denis zoo vaak waren: vermomde
nederlagen.
Over de actie tegen de Dardanellen
sprekend, zeide de minister van oorlog,
dat er thans overvloedige bewijzen zijn,
dat de Turken geleid, of liever voort
gedreven door de Duitschers, ontmoe
digd beginnen te worden. Het is echter
niet meer dan billijk te erkennen, dat
de wijze van oorlogvoeren der Turken
verre verheven is boven die, welke hun
Duitsche leermeesters heeft onteerd.
Hij bracht hulde aao de dapperheid
der Australische en Nieu w-Zeeiandsche
troepen en besloot met het vraagstuk
der recruteering van nieuwe legers te
bespreken. Weliswaar hebben alle
klassen der Britsche maatschappij de
grootste offervaardigheid getoond,
maar bet is van bet grootste gewicht,
het thans bestaande leger door nieuwe
recruteeringen op gelijke sterkte te
houden. Hoe dit gedaan moet worden
is een vraagstuk, waaraan de regeering
haar geheele aandacht wijdt en zij
hoopt binnenkort tot een zeerpractiscbe
oplossing te zullen komen.
Dreigende toon uit Frankrgk.
De Parijscbe correspondent van den
«Nederl.*, de heer L. v. Outhoorn,
vestigt de aandacht op een hoofd
artikel in »l'Union Latinea, dat een
dreigenden toon aanslaat.
Daarin leest men
»De blokkade, die fameuse blok
kade door de geallieerden geoefend,
die Duitscbland moest sluiten in een
ring van ijzer, is een illusoire blok
kade! Men behoeft slechts de sta
tistieken te onderzoeken, gepubliceerd
door die landen, die aan Duitscbland
grenzen, om te constateeren in welke
belangrijke afmetingen hun uitvoer
handel, of liever hun heruitvoerhan
del is toegenomen.
De blokkade dus heeft scheuren,
groot genoeg om de proviandeeriog
onzer vijanden mogelijk te maken.
Het is verre van ons aan onzijdi-
gen een verwijt te maken van de
goede zaken die zij hebben gedaaD
en nog doen en dat ondanks het
nadeel dat ons de contrabande be
rokkent. Elk land is meester van
eigen bestemming en als de onzijdi-
gen meenen in bun belang te handelen
door Duitscbland te voorzien van pro
viand, wenschen wij hen van harte
toe, dat het zoo zij. Maar ieder der
oorlogvoerenden bezigt in den oorlog
de wapens, waarover hij beschikter
zal onafwijsbaar eens een dag aan
breken, dat wij ons gesteld zien
tegenover dit moeilijk denkbare feit,
dat een vijand ons weerstand zal
bieden dank zij de medeplichtigheid
van zijn onzijdige leveranciers.
Welnu, het delict der medeplich
tigheid is voorzien en wordt gestraft
door het Wetboek van Strafrecht als
het individuen geldt; het een weinig
verbreedend zou men er toe kunnen
komen het gemeene recht toe te passen
op zekete onzijdigen.*
De schrijver betoogt dan, dat maat
regelen noodig zjjn.
ïDe vrijheid der onzijdigen? Wij
ontzien die reeds te veel. De handel
der onzijdigen? Wij hebben dien ge
noeg geduld.
Wij kunnen niet toestaan, dat dat
afschuwelijke beest vau een Duitsch
militarisme wordt gevoed door de
toeschouwers, door de onverschilligen
in den strijd. Heeft Engeland niet
eenig middel van invloed op Neder
land bijvoorbeeld? Welaan, dat het
Nederland dien invloed doe ondergaan.*
De schrijver meent, dat Frankrijk
daar alles door winnen zal in de oogen
der wereld.
Op bet tijdstip, dat wij aan anderen
onzen onwrikbaren wil zullen opleggen,
zullen wij geëerbiedigd worden. Het
is noodig, dat de onzijdigen er niet
over in twijfel zijn, dat wij wenschen
te worden geëerbiedigd.*
In het »Comité de Patronage* van
bet orgaan, dat deze bedreigingen
neerschrijft, zit o.a. de heer Stephen
Pichon, gewezen Minister van Buitenl.
Zaken der Fransche Republiek.
Onderteekend door ongeveer 200
Nederlanders van allen rangen stand
is het navolgend manifest verspreid:
Waarde MedeburgersI
Wij allen, wier namen staan onder
deze verklaring, richten ons tot het
Nederlandsche volk om te getuigen
tegen den geest van oorlog en mili
tairisme die al meer en meer daarover
vaardig wordt.
Wij verklaren hier openlijk, dat wij
ons met onze ganscbe ziel keeren tegen
alles wat tot het militairisme behoort,
ook in den vorm van een dusgenaamd
volksleger.
Voorzoovelen wij ooit tot gewapende
landsverdediging verplicht gerekend
Historisch romantisch verhaal.
25)
Tjeerd liep in de gang voor de kamer heen on weder en
ging nu en dan eens naar buiten om te kijken welk weer het
was. Hij hoopte dat zijn jonge meester maar niet te lang met
den Frank zou blijven praten, want hij benijdde do krijgers die
reeds uren rustig lagen te slapen en zon gaarne hun voorbeeld
volgen.
„Dit is de Frankische hoeve, hoewel zij bewoond wordt door
een Saks, een trouw onderzaat van mijn vader," zei Radboud.
„Gij zaagt zeker dadelijk dat het een Frankische hoeve was?"
„O, ja, hernam Grimoald. „Toen wij het huis naderden,
dacht ik aan de hoeve van mijn overgrootvader Pepijn van
Landen; diens hoevo lijkt op dezo als twee druppelen water. Zij
bestaat nog."
„Waar?" vroeg Radboud.
„Wel, te Landen," hernam Grimoald, „luister wat een onzer
verzenmakers daarvan zeide
Maar te Landen hi te woenen plach,
Op ene stede, daer men noch mach
Sien staen ene oude hofstat:
Oude Landen hiet nog dat."
„Het was toch een flink man, die stamvader van uw geslacht,"
zei Radboud.
„Dat was hij," hernam Grimoald, „en wij plukken er de
vruchten van. Hij heeft ons, om zoo te zeggen, tot koningen
der Franken gemaakt. Maar vreemd, dat hier een Frankische
hoeve is."
„Och," hernam Radboud, „hier aan den Rijn zijn vele volken
vertegenwoordigd. Er zijn hier weinig Franken, maar veel Sak
sen en Angelen. Toen uw voorvaderen naar Gallië waren ge
trokken, hebben de Saksen hun plaatsen aan de oevers van
den IJsel ingenomeD. De Angelen, die ook Friezen zijn, en in
de bocht woonden waar hot strand der Noordzee noordwaarts
gaat en het gebied der Jutten begint, zijn langs Weser en Eems
naar het zuiden getrokken en langs IJsel en Vecht in Salland
en Twenthe gekomen. Toen zijn zij evenals de Saksen langs
den Rijn steeds westwaarts getrokken en daardoor zijn er hier
nabij den mond van den Rijn zooveel Saksen en Angelen. Toen
mijn voorvaderen, de Friesche koningen, hun gebied naar het
Zuiden begonnen uit te breiden en de Frankische koningen
steeds meer naar het Noorden opdrongen, raakten Saksen en
Angelen in de knel. Toen zij hoorden van den schitterenden tooht
van Hengist en Horsa naar Brittanje, zijn zij dat voorbeeld al
spoedig gaan volgen. Steeds zwermden troepen Saksen en
Angelen van hier naar Brittanje over. Zij vermeesterden daar
bijna zonder slag of stoot groote landstreken en stichtten het
eene koninkrijk na het andere. De arme Britten die zich niet
bijzonder moedig verdedigden, werden naar afgelegen streken ver
dreven en het heerlijke land met zijn dertig groote plaatsen,
ontelbare kasteelen, vruchtbare velden en prachtige weiden werd
een gemakkelijke buit der invallers. De Saksen stichtten hun
rijken aan de Thames, de Angelen aan de Humber. Met de
koninkrijken aan de Humber, die der Angelen, hebben wij
Friezen de meeste betrekkingen onderhouden. Ik ben meermalen
in Brittanje geweest."
„Dat weet ik," viel Grimoald in, „en uw zuster ook, zij
heeft mij daarvan allerbelangrijkste dingen verteld."
Op dat oogenblik klonk buiten hevig hondengeblaf. Het waren
do hofhonden die aansloegen.
Radboud en Grimoald hoorden dat Tjeerd snel naar buiten
liep en „koest, koest" tegen de honden riep. Een oogenblik later
hoorden zij stemmen die nader kwamen.
Tjeerd trad binnen met een jongen Fries die er zeer bestoven
en vermoeid uitzag.