NIEUWE
IÉT Nieuws- en Advertentieblad IjÊf
voor de Provincie Utrecht, fgp
Gemeenteraad.
No. 90.
Woensdag 8 November 1916.
45e jaargang
WAA'&scaewsHe.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG!
De vrouw van 1916.
Aangezien ons gebleken is dat er onder onzen
naam zeer ondeugdelijke Naaimachines verkocht
worden, zoo berichten wij dat op al onze Naai
machines nevenstaand handelsmerk moet voor
komen. Men late zich onder welk voorwendsel
ook geen nagemaakte Lcwcnstein' machine aan
praten. Voor Amersfoort cn Omstreken cenigste
Agent W. KOMMER, Krommestraat 24, Amersfoort.
De Firma A. LEWENSTEIN
UTRECHT, CI1 OORSTRAAT 14.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzonderlijke Nummers 5 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrpdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Burean: Langestraat 37. Telephoonn. 09.
AD VERTENTIËN:
Van 16 regels f 0.60; iedere reg9l meer 10 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
IV.
De omstandigheden vormen den
mensch, zegt het spreekwoord. Ge
woonlijk wordt dit in individueeien
zin gebruikt: wat een bepaald mensch
geworden is, dankt bij of zjj naast
zijn of baar natuurlijken aanleg aan
de levensomstandigheden, waarin bet
individu geplaatst werd en zich beeft
kunnen ontwikkelen. Wel is waar zijn
er uitzonderingen, de bijzonder groote
en sterke geesten die zich met krach-
tigen vleugelslag boven hun milieu
weten te verhellen, maar de wereld
bestaat nu eenmaal slechts uit een
klein percentage»uebernienscben<t, ter
wijl de middelmatigen de massa vormen.
sDe mensch* beteekent in dit ver
band ook de smenschheid*, die door
omstandigheden gevormd wordt. En
in dien zin geeft het spreekwoord een
antwoord op de vraag waarom zooveel
meer dan vroeger de noodzakelijkheid
gevoeld wordt dat de vrouwen recht
van medezeggingschap hebben in het
huishouden van staat en gemeente.
Vroeger waren de omstandigheden
anders. Vroeger was de arbeid die de
vrouw naast haar gewone dagelijkscbe
te verrichten had lang geen sinecure.
Toen was het huis een wereldje op
zich zelf. Werd er al niet meer ge
weven en gesponnen, brood gebakken,
bier gebrouwen, kaarsen gemaakt en
geslacht zooals nog vroeger hetge'al
was, toch werden de boven- en onder
kleeren van het geheele gezin in huis
vervaardigd, verlichting en verwarming
eischten van de zorg der huisvrouw
oneindig veol meer dan thans. In elk
welgesteld gezin zorgde men zelf voor
het inmaken van groenten en vruchten
niet alleen op bet platteland maar
ook in de steden. Ook de zieken wer
den in huis verpleegd en bewaarscho
len waren er nog weinig. De opleiding
der meisjes was vroeger nog geen
andere dan een opleiding tot het hu
welijk.
De machine heeft echter een radicale
wijziging in dien toestand gebracht.
Duizenden zaken geschieden thans on
eindig beter, vlugger en goedkooper
machinaal buitenshuis, dan bet vroeger
door den handenarbeid der vrouwen
kon geschieden. Die vrouwenhanden
zouden tot ledigheid gedoemd worden,
wanneer zij geen arbeid buitenshuis
gevonden hadden.
En het waren oorspronkelijk de
maatschappelijk minder bedeelde vrou
wen die buitenshuis gingen werken,
meer en meer werd het ook de ont
wikkelde, de geleerde vrouw die naast
den man een plaats te vervullen kreeg
in bet publieke leven.
Flinke voorgangsters, die het groote
belang inzagen van goed onderwijs ook
aan vrouwen liepen zoolang storm tegen
de deuren vau gymnasium en H. B. S.
dat deze met behulp van minister
Tborbecke geopend werden, ook voor
de meisjes en zelfs de Hoogeschool
haar binnen zijne muren ontving. De
meerdere ontwikkeling dar meisjes had
ten gevolge dat zij belang gingen
stellen in alles wat rondom haar ge
beurde en zij daar een oordeel over
kregen, doordien zij zich door haar
bekwaamheid gemakkelijk oriënteer
den. De bemiddelde vrouwen voelden
zicb aangetrokken de helpende band
uit te steken voor allerlei maatschap
pelijk werk en aldus haar door de
machine vrijgekomen tijd nuttig ten
algemeenen bate te besteden.
Het getij verliep, dus de bakens
werden verzet. Zachtjes aan, heel ge
leidelijk nam de vrouw een ander
standpunt in de maatschappij in, dan
voorheen.
Verbazingwekkend is het daarom
hoe overigens verstandige lieden bij
deze niet tegen te houden evolutie-
drang der vrouwen baar geklemd willen
blijven zien in de enge sfeer die van
baar huis haar wereld maakt, terwijl
onwederlegbaar te bewijzen is dat ook
voor de vrouw de wereld haar huis
geworden is, waaraan zij h iar zorg,
haar kracht haar liefde wijden kan
dat deze opvatting baar gezichtskring
verbreed, haar geestkracht ontwikkelt
en haar bekwaam maakt aan de no
belste menscbelijke gevoelens uiting en
vorm te geven niet alleen voor haar
eigen kleinen kring, baar buisgezin
maar ook voor bet groote huisgezin
van den Staat.
Hoevele malen zal bet nog her
haald moeten worden, dat óók de
vrouwelijke eigenschappen niet gemist
kunnen worden in de regeering, vóór
het door de hoofden en harten der
bewindsmannen zal worden erkend
en aanvaard en de vrouw in de maat
schappij de plaats wordt gegeven,
die haar vannatuur en rechtswege
toekomt. Daarom ook herbaal ik tevens,
is het wel billijk dat de vrouwen,
die door de totaal veranderde maat
schappelijke omstandigheden thans
dezelfde arbeid verrichten als de man,
die evenveel presteert als bij endie
wettelijk dezelfde lasten en verplich
tingen te vervullen heeft als hij,
langer dezelfde rechten mag onthou
den worden?
Politiek heeft met den strijd voor
Vrouwenrechten eigenlijk maar weinig
te maken. Onder de vrouwen, zullen
evenals onder de mannen alle schakee
ringen en richtingen te vinden zijn.
De vrouwen, die haar rechten wenschen
te veroveren steunen dan ook geenzins
op een bepaald partijverband, al zijn
er staatkundige partijen, die meer
van baar rechten doordrongen zijn,
dan andere. Het gaat er precies mee
als met bet beginsel van Evenredige
Vertegenwoordiging.
Door de jonge radicale partij waarvan
de Heeren C. V. Gerritsen en Dr.
VitusBruinsmaeerstecandidaten waren
en die georganiseerd was in de kies-
vereeniging Amsterdam, bet eerst de
E. V op bun program brachten. Was
bet beginsel moeilijk voor bestrijding
vatbaar de heeren Gerritsen en zijn
geestverwanten bleven toch maar heel
lang alleen staan met bun E. V. De
liberalen wareD bang dat zij tegen
een winst van 10% in het Zuiden eeD
verlies van 35% in het Noorden zouden
te boeken krijgen, de clericalen wilden
er ook niets van hooren in die deelen
van het land waar zij de absolute
meerderheid vormden en de sociaal
democraten (de parlementairen) vrees
den, dat E V. de besliste overwinning
van het proletariaat in den klassen
strijd zou schragen. Wal niet wegneemt,
dat thans na 20 jaar alle partijen voor
E. V. zijn, dat er zelfs niet meer
over gesproken wordt, dat bet een
afgedane zaak is.
Zoo zal het ook met Vrouwenkies
recht gaan, een beginsel dat niet bet
eigendom is van staatkundige partij-
groep, maar dat, wanneer heel het
volk zich doelbewust een helder oor
deel erover zal kunnen vormen, een
deel zal worden van de algemeen
gangbare begrippen van recht en
vrijheid in ons vaderland.
Gisterenavond vergaderde de
gemeenteraad onder praesidium van
den burgemeester Mr. J. C. graaf
van Randwijck. Alle leden waren aan
wezig uitgenomen de beer Ooster
veen, die beticht had gezonden ver
hinderd te zijn. Na goedkeuring der
notulen van de vergadering op 40
Oct. 1.1. volgde de gebruikelijke mede-
deeling der ingekomen stukken.
Ingekomen zijn de volgende stukken:
Schrijven van R. G. Rijkens dd. 14
October 1916, waarbij deze mededeelt
benoemd te zijn tot Burgemeester van
Veendam en derhalve ontslag te nemen
als lid van den Raad en verzoekt om
ontslag als ambtenaar van den. Burger
lijken Stand. (Voor kennisgeving aan
genomen).
Brief van den Minister van Binnen-
landsche Zaken dd. 26 October 1916
No. 17020 Afd. O, waarbij worden
goedgekeurd de Raadsbesluiten van 26
September t.v. tot benoeming van W.
H. Moll en F. C. Unger tot tijdelijke
leeraren aan het Gymnasium. (Voor
kennisgeving aangenomen).
Mededeeling van Gedeputeerde Sta
ten van 16 October 1916, 3e Afd. No.
2866/2912, dat zij hebben ontvangen
afschrift van de Verordening tot wijzi
ging van de verordening betredende de
straatpolitie, vastgesteld den 7 Juli/10
October 1916. (Voor kennisgeving
aangenomen).
Besluit van Gedeputeerde Staten
van Utrecht dd. 16 October 1916,
3e Afd. No. 2771/2015, waarbij wordt
goedgekeurd het Raadsbesluit van
26 September 1916 tot verkoop van
een perceel bouwterrein aan mevrouw
A. M. M. Sandberg, geb. Coblijn.
(Voor kennisgeving aangenomen.)
Besluit van Gedeputeerde Stalen van
Utrecht dd. 16 October 1916, 3e
Afd. No. 2772/2019, waarbij wordt
goedgekeurd het Raadsbesluit van
26 September 1916 tot verkoop van
een perceel bouwterrein aan J. M.
Phad (Voor kennisgeving aange
nomen.)
Besluit van Gedeputeerde Staten
van Utrecht dd. 16 October 1916,
3e Afd. No. 2773/2U17, waarbij wordt
goedgekeurd bet Raadsbesluit van
26 September 1916 tot verkoop van
een perceel fabrieksterrein aan de
N.V. Weverijen van D. v. Leijden Zn.
(Voor kennisgeving aangenomen,)
Besluit van Gedeputeerde Staten
van Utrecht dd. 16 October 1916.
3e. Afd. No. 2785/2023, waarbij wordt
goedgekeurd het Raadsbesluit van
26 Sept. tot aankoop van 23 beuke-
boomen aan den Leusderweg. (Voor
kennisgeving aangonomen.)
Besluit van Gedeputeerde Staten van
Utrecht dd, 16 October 1916, 3e Afd.
No. 2792/2041, waarbij worden goed
gekeurd bet 3e suppletoir kobiei tot
heffing vau de schoolgelden voor de
Openbare Lagere School D, alsmede de
3e suppletoire kohieren der school
gelden voor de O. L. scholen A en C
dienstjaar 1915/1916. (Voor kennis
geving aangenomen).
Besluit van Gedeputeerde Staten van
Utrecht d.d. 23 October 1916, 3e Afd.
No. 2794/2090, waarbij wordt goed
gekeurd bet Raadsbesluit van 26
September 1916, No. 4732 tot wijziging
der begrooting, dienst 1916. „(Voor
kennisgeving aangenomen).
Besluit van Gedeputeerde Staten van
Utrecht dd. 30 October 1916, 3e Afd.
No. 2900/2136. waarbij wordt goed
gekeurd het Raadsbesluit van 10 Oct.
1916 tot kostelooze overneming van
een strook grond van de N.V. bStichtscb
Grondbezit*. (Voor kennisgeving aan
genomen).
Besluit van Gedeputeerde Staten van
Utrecht dd. 30 October 1916, 3e Afd.
No. 2837/2131, waarbjj wordt goed
gekeurd bet Raadsbesluit dd. 26 Sep
tember 1916 tol verkoop van een
perceel bouwterrein aan mejuffrouw
P. F. M. Houbaer. (Voor kennisgeving
aangenomen).
Proces-verbaal van de opneming
van kas en boeken van den Gemeente-
Ontvanger op 12 October 1916. (Voor
kennisgeving aangenomen.)
Brief van Burgemeester en Wet
houders dd. 17 October 1916, Afd.
I. No. 2433, waarbij wordt mede
gedeeld, dat tot lid der commissie
van aanslag voor de inkomstenbe
lasting is benoemd de heer R. van
Dijk, ter voorziening in de vacature
ontstaan door bel overlijden van den
heer C. van der Zoo de Jong. (Voor
kennisgeving aangenomen.)
Brief van Burgemeester en Wet
houders dd. 26 October 1916,. Afd. I.
No. 2497, waarbij wordt medegedeeld,
dat eenige werklieden aan de gas
fabriek langer dan 35 weken in lossen
dienst zijn gehouden. (Voor kennis
geving aangenomen.)
Biief van Burgemeester en Wet
houders dd. 26 October 1916, Afd. I.
No. 2525, betreffende bekendmaking
van den uitslag van aanbesteding cn
inschrijving. (Voor kennisgeving aan
genomen.
Brief van H. Kuilman dd. 12 Oc
tober 1916, waarbij deze zijne be
noeming tot onderwijzer aan school G.
aanneemt. (Voor kennisgeving aan
genomen.)
Adres van het Comité tot oprich
ting en instandhouding van een tijde
lijk Tehuis voor militairen te Amers
foort dd. 13 October 1916, waarbij
dit verzoekt een terrein kosteloos in
gebruik te mogen hebben. (Om advies
naar B. en W.)
Adres van H. N. Prins e.a. inge
komen 17 October 1916, houdende
verzoek spoedig over te gaan tot ver
breeding van den toegangsweg" van
de Arnhemscbestraat naar de Groote
Haag. (Om advies naar B. en W.)
Circulaire van den Nationalen Wo
ningraad dd. 16 October 1916 waarbij
mededeeling wordt gedaan van een
adres aan de Regeering betreffende
bevordering van de werkzaamheden
der woningbouwvereenigingen. (Voor
kennisgeving aangenomen.)
Adres van Jonkheer B. Eekhout, dd.
18 October 1916, houdende verzoek
een eikeboompje te mogen doen rooien,
voor zijn perceel aan den Ulrecht-
schen weg. (Ter afdoening aan B.
en W.)
Adres van Mejufirouw P. H. Prins
dd. 19 October 1916, houdende ver
zoek om eervol ontslag als onderwij
zeres in de nuttige handwerken aan
school B. (Naar B. en W. om advies.)
Brief van Mejuffrouw D. A. van
Walree, dd. 20 October 1916, waarbij
deze mededeelt dat zij hare benoeming
tot lid van bet College van Curatoren
van het gymnasium aanneemt. (Voor
kennisgeving aangenomen.)
Circulaire van bet Comité ter be
vordering van geneeskundig ouderzoek
vóór bet huwelijk, ingekomen 23 Oc
tober 1916 waarin wordt aanbevolen
een door het Comité uitgegeven boekje,
waarin zijn streven wordt uiteengezet,
te verspreiden. (Ter afdoening aan
B. en W.)
Adres van J. M. Tbiel, leeraaraan
de H. B. S. dd. 25 October 1916,
waarin deze verlof vraagt wegens ziekte
toi 1 December a.s. (Verleend op voor
stel van B. en W.)
Adres van het Bestuurder Sociaal-
Democratiscbe Vrouwenclub dd. 17
October 1916, houdende verzoek cokes
tegen verlaagden prijs beschikbaar te
stellen. (Naar B. en W. om advies.)
Adres van de Commissie van Ver
bruikers dd. 24 October 1916, hou
dende verzoek cokes en eierkolen be
schikbaar te stellen tot prijzen onge
veer gelijk aan die van vóór den oorlog
voor personen wier belastbaar inko
men de som van f 600 niet te
boven gaat. (Naar B. en W. om
advies.)
Adres van de afdeeling der Sociaal-
Democratiscbe Arbeiderspartij, den
Amersfoortschen Bestuurdersbond en
de vereeniging tot oprichting der
Algemeene Arbeiders-Coöperatie »De
Dageraad* dd. 28 October 1916, hou
dende verzoek bij den Minister van
Landbouw aan te dringen op uitbrei
ding van de lijst, in de Distributiewet
bedoeld, met verschillende artikelen,
en zoolang daarop nog niet voorkomt
cokes, deze van gemeentewege tegen
den prijs van vóór den oorlog be
schikbaar te stellen voor degenen die
