NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht. ||j|
No. 36.
Zaterdag 5 Mei 1317.
46e jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG
Plaatselijk Nieuws.
SCHETSEN UIT DE RECHTSZAAL
"Mn
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.
Franco per post door het geheele Kijk 1.15.
Afzonderlijke Nummert 5 Cent.
Ingezonden stukken ia te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever 6. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langr.traat 17. Telephoonn. 69.
ADVERTENTIËN:
Van 16 regels 0.90; iedere reg9l meer 15 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Aan den Raad der Gemeente is
het volgende adres verzonden:
«Geven met verschuldigden eerbied
te kennen, ondergeteekendeo, J. H.
H. Schoof en C. Wijoen, respectieve
lijk voorzitter en secretaris van den
Nederlandschen Rond van Werklieden
in Openbare Diensten en Bedrijven,
afdeeling Amersfoort, goedgekeurd bij
Kon. Besluit van 12 Januari 1915
No. 29;
dat zij Uwen Raad beleefd maar
dringend verzoeken wel te willen be
sluiten
a. de ioonen van de werklieden in
dienst der gemeente Amersfoort
belangrijk te verhoogen en
b. B. en W. uit te noodigen wei
zoo goed te willen zijn, over de
eventueel bij Uwen Raad in te
dienen loon-voorstellen, overleg
te plegen met de vertegenwoor
digers van de organisaties der
gemeente-werklieden.
Voor een nadere motiveering van
dit verzoek zijn zij zoo vrij te ver
wijzen naar bijgaande memorie van
toelichting.*
Aan die memorie ontleenen wij
Wanneer adressanten zich opnieuw
tot Uwen Raad wenden met het ver
zoek de Ioonen van de werklieden en
allen welke daarmede zijn gelijk te
stellen, te verhoogen, dan ontleenen
zij de vrijmoedigheid daaitoe aan de
omstandigheid, dat de gevolgen van
de oorlogs crisis, door haar langen
duur steeds grooter nood in de ge
zinnen der werklieden te voorschijn
roept, door de schrikbarende stijging
van de piijzen der eerste levensbe-
noodigdbeden.
Niettegenstaande de Nederlandsche
Regeering, door middel van de «Distri-
butieweU, ook door ons gewaardeerde
pogingen aanwendt om een aantal
eerste levensbeooodigdheden beneden
den marktprijs voor de bevolking be
schikbaar te stelien, blijkt toch meer
en meer, dat van een goedkooper
woiden der levensmiddelen geen sprake
is, integendeel.
Wel is waar heeft Uw Raad ge-
poogt een deel van de gevolgen minder
scherp te doen gevoelen door bet
geven van een geringe verhooging der
Ioonen en een duurtebijslag, maar
deze maatregelen, boezeer die ook
door de werklieden worden gewaar
deerd, zijn toch onvoldoende gebleken
om de gezinnen voor ondervoeding te
behoeden.
Adressanten volstaan bier met de
mededeeling dat het verboudingscijfer
van de 29 bekende verbruiksartikeleo,
voor den aanvang van den oorlog op
114 gesteld, is gestegen tot 186; dat
de prijzen van wollen en garens, klee
ding en schoeisel met 80,90 en 100 'It
zijn omboog gegaandat de woning-
huren door de buiseigenaren adres-
sauten laten bier in bet midden of
deze verbooging gemotiveerd is
voortdurend worden opgedreven en de
belastingen niet onbelangrijk zijn ge
stegen.
Dat deze prijsstijging vooral de
arbeidersklasse treft, meenen adres
santen te kunnen bewijzen door bier
te laten volgen hetgeen door den beer
Voorzitter van de Kamer van Koop
handel te Amsterdam is gezegd:
»Dat de koopkracht der arbeiders
bevolking is achteruit gegaan, valt
af te leiden uit bet feit, dat de
verkoop van de goedkoope artikelen,
waarnaar uit den aard der zaak
van die zijde de vraag zich richt,
een vermindering onderging, zoodat
de verhoogde omzetcijfers veeleer
uit den verkoop van de duurdere
waren voortgesproten zijD.t
Adressanten meenen hiermede vol
doende te hebben aangetoond, dat
maatregelen van verder strekkenden
aard dan nu gelden, moeten worden
doorgevoerd. Zij zullen verder tiachten
aannemelijk te maken, dat loonsver-
booging en geen duurtebijslag wen-
scbelijk is.
Het staat nu zeker wel vast, dat
na afloop van den oorlog de duurte der
levensbenoodigdbeden zal blijven aan
houden. De groote vernietiging van
scheepsruimte, waardoor alle onder
linge concurrentie zal worden opge
heven, zal hooger vrachtprijzen ten
gevolge bebbendoordat alle voor
raden in geheel Europa eu daarbuiten
zijn uitgeput, zal een groote vraag
naar levensbenoodigdbeden blijven be
staan en deze tendeuz zal nog be
langrijk worden versterkt doordat zoo
goed als alle fabrieken zijn omgebouwd
in fabrieken voor de oorlogsindustrie
de woDingburen zullen ni.t waer op
het voor-oorlogscbe peil worden terug
gebracht en de boogere belastingen
zullen de eerste jaren zeker niet wor
den verminderd.
In zijn belangwekkende redevoe
ringen voor de vereeniging «Handel
en Nijverheid», in begin 1917, zeide
de tegenwoordige Minister Tan Finan
ciën, de beer Treub:
«Men zal directe belastingen moe
ten beffen, die op bet ruilverkeer
bun invloed zullen doen gelden.
Een gevolg daarvan zal ook zijn
een verbooging van loon, ook reeds
daarom, omdat de levensmiddelen
in prijs zullen stijgen. In verband
met de geheele Gnancieele liquidatie
en andere gevolgen van deze oor
logstoestand zal men hoogstwaar
schijnlijk kiijgen een verscherpten
strijd tusschen arbeiders en weik-
gevers. De eersten zullen om hun
levensstandaard op peil te bouden
meer loon moeten verdienen; de
werkgevers zullen de uitgaven druk
keo.c
De Burgemeester van Rotterdam,
Mr. Zimmerman, deelde als zijn mee
ning mede:
«Normale tijden, normale prijzen,
boe vaak booren wij die niet noe
men als het einde van allerlei moei
lijkheden en maatregelen, als bet
zeker komende, waarin alles weer
19)4 bebben gekend! Mij echter
bekruipt wel eens de gedachte, dal
bet goed ware, die zegswijze voor
goed vaarwel te zeggen en liever te
spreken van de voor-oorlogscbe, de
vroegere, de oudere tijden en prijzen.
Normaal is wat, naar menscbelijken
maatstaf, lang duurt en regelmatig
voorkomt, en zoo waren de vroe
gere toestanden normaal, omdat wij
met bet politiek en economisch
systeem, waaruit zij voortvloeien,
vertrouwd waren geraakt."
Waar deze gezaghebbende mannen
als bun besliste meening bebben te
kennen gegeven, dat ook na den oorlog
de duurte zal blijveo, daar meenen
adressanten zich volkomen vrij tot
Uweo Raad te mogen wenden om,
iriplaats van den duurietoeslag een
belangrijke loonsverbooging toe te
staan.
Daarbij komt nog dat de pensioens
grondslag waarnaar de pensioenen aau
de werklieden en buuneo weduwen
en weezeo worden toegekend^ wordt
berekend naar bet over de 5 laatste
jaren genoten loon. Hoe langer de
toeslag blijft bestendigd, boe lager het
pensioen dat aan de betrokkenen zal
worden uitgekeerd.
Wat tenslotte den kindertoeslag
betreft: Eeu loonregeling gebaseerd
op de grootte van bet gezin, beteekent
in den regel niet een boog loon voor
menschen met veel kinderen, veeleer
beteekent dat een laag inkomen voor
ongebuwden of menschen zonder kin
deren. Op den duur zal de uitwerking
geen andere kunnen zijn, dan een
loondrukking voor de arbeiders zonder
kinderen of een werkeloosheid voor
werklieden met veel kinderen.
Hoe eerder het element van den
kindertoeslag uit de loonregeling wordt
verwijderd hoe beter bet naar de
meening van adressanten zal zijn.
Wat sub b van bet adres betreft,
adressanten vertrouwen dat Uw Raad
geen bezwaar zat maken om het ver-
zal zijn zooals wij bet vóór Augustus zoek aan B. en W. te nebten, om,
evenals dat in 1913 door de toen
malige Raadscommissie, waarvan de
EdelAchtbare Heer Burgemeester voor
zitter was, werd gedaan, overleg met
de vertegenwoordigers der organisaties
te plegen. Dat de toen verkregen
resultaten niet bebben geleid tol het
beoogde doel, is slechts te danken
aan de abnormale tijden.
Bovendien beeft het toen gegeven
voorbeeld in tal van plaatsen navolging
gevonden. De gemeentebesturen tra
den herhaaldelijk in overleg rnet de
vertegenwoordigers der organisaties
over de vaststelling der arbeidsvoor
waarden.
Amsterdam maakte daarvoor reeds
een speciale regeling.
Adressanten zijn er van overtuigd,
dat het College van B. en W. ook
gaarne bereid zal worden gevonden
om opnieuw tot overleg over te gaan,
en dit te meer wanneer Uwe Raad
den wenscb daartoe zou willen te
kennen geven.
Woensdagavond sprak Dr. H.
Aldershoff uit Utrecht in «Amicitiat
over epidemische nekkramp, de ge
varen der besmetting, benevens de
wijze, waarop deze kan worden voor
komen. Hiertoe was hij uitgenoodigd
door de Gezondheidscommissie alhier.
Spreker bracht deze zijn dank over dit
onderwerp een populaire voordracht te
mogen houden. In Amersfoort is door
deze ziekte een toestand van spanning
ontslaan, wal teer natuuilijk is, hoewei
de angst erg overdreven is en men
met gerustheid de zaak kan aanzien.
De ziekte maakt op ons een overwel
digenden indruk en beeft dikwijls een
doodelijken afloop. Vastgesteld kan
echter worden, dat de lijder minder
pijn beeft dan bij schijnt te hebben.
Dikwijls wordt gevraagd is nekkramp
een nieuwe ziekte. Neen, reeds in de
7de eeuw wordt er gewag van gemaakt,
doch bet goede inzicht dateert van de
laatste 10 jaar door de ontdekking van
de bacterie. In 1805 kwam ze in Europa
door MaIteb Coebbau.
2)
't Paradijs.
Zag Daniël heel scherp voor zich
wat gebeuren zou: Triomf van Koen
Hesseling, den door alle moeders
als gevaarlijk gebrandmerkte en
door alle meisjes verafgode prima-
walzer. Daniël had nooit behoorlijk
kunnen leeren dansen. Op school was
hij er door de jongens al tusschen
genomen. En op de uitvoering van
«Door oefening grooter» waarvan hij
werkend lid was geworden bij wijze
van «mop» verklaarden de jongedames
steeds dat 't balboekje al vol was
wanneer Daniël om een dansje kwam
soebatten. En wanneer hij zich dan
omdraaide hoorde hij de lacbgilletjes,
voelend dat die hem, den onhandigen,
den droomerige golden. Marietje de
Wijze, had op 'n avond op een generale
repetitie-onder-onsje, aan Daniël een
walsje toegestaan. Van walsen had hij
heelemaal geen verstand. Telkens
trapte hij Riek op de teenen en hij
merkte ook wel heel goed dat zij
moeite had 't niet uit te gieren van
jool, maar zij hield zich in. Wees hem
zelfs hoe hij zijn voeten moest zetten,
j Nam een portie ijs van Daniël aan.
j Kwam met haar geparfumeerde blonde
i haren dicht bij zijn gezicht, dat het
bloed hem naar de wangen gutste, en
in den gang, toen hij haar hielp d'r
1 manteltje aan te trekken had Riek
toegelaten dat Daniël haar een zoen
I gaf. Hij voelde zich toen zoo gelukkig,
zoo los van alle verdriet over het hem
bij anderen achterstellen en de spot-
I ternij van de meisjes als nooit het
i geval was geweest. Hij bad 'n af-
i spraakje gemaakt met Kiek voor 'n
Zondagmiddag. En zij waren naar een
buitentuin gegaan. Zij had er de na
drukkelijke voorwaarde aan verbonden
dat haar broer Cornelia haar zou ko
men halen. Anders kreeg zij met pa
en moe »de grootste herrie»Die
waren, moest Daniël weten, zoo vree-
selijk streng Riekje was nog nooit
alleen met een vreemd jongmensch
ergens heen geweestPa en moe
moesten het altijd precies weten waar
Rika heenging. En slechts door te
vertellen, dat zij met broer Cornelia
ging wandelen was het goedgekeurd.
Straks zou broer haai dan komen af
halen. Daniël bracht een zalig nurtje
door in den buitentuin. Wist ten slotte
zooveel moed bijeen te rapen dat hij
Riek vertelde hoeveel hij van haar
hield en zij gedoogde dat ie zijn hand
even zachtjes op de hare legde. Toen
verscheen broer. Een poosje later ver
wijderde Rika zich even van welk
alleenzijn broer Cornelia gebruik
maakte om de galant van zijn zusje
een confidentie te doen Hij had
bij 't spel verloren Wist geen raad.
Of Daniël hem aan zestig pop kon
helpen. Maar de duiten moesten er
1 morgen zijn. Voor vier nur. Over een
maand zou Daniël het geld integraal
terug hebben en Cornelia beloofde hem
zijn veelvermogende bemiddeling bij
pa en moe inzake het engagement.
»Laat dat zaakje nu aan mij over,
Kerel!" zei hij, »ik weet, dat Riekje
lijdeD mag. Ik zal wel zorgen, dat moe
voor het plan gewonnen wordt. En
dan zegt pa vanzelf ja Compromis?"
j Daniël stak hem, in opwinding van
j matelooze dankbaarheid de hand toe.
»Kees!" riep hij uit, «als je dat
voor mij kant klaarspelen
«Positief!" verzekerde de ander. En
Daniël beloofde.
Zusje kwam terug aan de tafel in
buiten-tnin.
En galant merkte er niets van, dat
broer en zuster een knipoogje van
verstandhouding wisselden.
Daniël ging den volgenden ochtend
vijftig gulden van z'n spaarbankboekje
halen. En hij wist van eene tante, die
hem in zijn soliden levenswandel blin
delings vertrouwde, de rest te krijgen.
Den volgenden middag klokslag drie
uur schelde hij Cornelis, volgens af
spraak op.
»Ik heb de krant ontvangen» tele
foneerde hij, de code-woorden gebrui
kend, die zij den vorigen dag, waren
overeengekomen, »kom je mij om vijf
unr even halen?»
Best» zei Cornelis, »ik heb goed
nieuws voor je!»
Daniël wilde verder vragen maar de
ander was al weg.
Op het kantoor waren ze verbaasd
over Daniels houding. Hij zat te neu
riën. Toen-ie een inkvlek op z'n boek
maakte, trok hij er zich niets van aan.
Hij wipte op z'n kantoorkruk heen en
weer als een lustig spring-in-'t-veld.
«Wat scheelt jou?" vroeg een col
lega eindelijk, «heb je de honderd
duizend getrokken? Geefje een rondje?»
Maar Daniël was immuun geworden
tegen spotternijtrok er zich geen
steek van aan. Antwoordde niet.
Voelde zich slechts gelukkig, dank
baar, verblijd, vergenoegd, zooals in
zijn leven van droomerigen knaap met
traag denkvermogen nooit was voor
gekomen.
Op een middag gebeurde 't een
week of wat later dat de eenige
op 't kantoor, die hem nooit plaagde,
de stroef-ernstige Hermans met z'n
eerlijke, streng-koele oogen, Daniël tot
diens grenzelooze verbazing stond op
te wachten na kantoortijd.
«Ik moet je even spreken,» zei
Hermans.
Zij liepen samen voort.
En het duurde een poosje voordat
de ander te voorschijn kwam met wat
hem op 't hart lag.
I »Jij bent zoo'n beetje aan het vrijen
met die dochter van De Wijs, nit de
Scheepstraat» zei Hermans, volgers
zijn gewoonte dadelijk »met de deur
in huis vallend», »'t gaat mij natuur
lijk geen steek, geen zier aan. Maar
ik acht mij toch verplicht, Holstein,
je even te vragen: wéét jij wat dat
