NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
No. 57.
Woensdag 18 Juli 1917.
46e jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG.
DE OORLOG.
BINNENLAND.
Plaatselijk Nieuws.
KENNISGEVINGEN.
Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per S maanden f 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzonderlijke Nummers 5 Cent.
ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 77. Teiephoonn. 69.
ADVEBTENTIËN:
Van 1— 6 regels 0.90; iedere regel meer 15 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Bisuiarck over Elzas-Lotharingen.
Nu de kwestie «Elzas-Lotharingen
Franscb of l)uitsch?« w9derocn een
zoo actueele is gewoiden, is het
interessant zich te herinneren, wat
Bismarck indertijd alzoo over dit land
gezegd beeft.
Tegen Jules Favre die, in 't kasteel
van Ferrières in September 1870 zoo
hoog opgaf van de liefde der Elzas-
Lothanngers voor Frankrjjk zeide
Bismarck»Ik weet wel dat ze niets
van ons moeten hebben, maar ze
zullen zich er wel naar schikken».
In den loop van een discussie over
de annexatie, zeide Bismarck: »Er
bestaat een middel dat de geheele
sympathie van die bevolkingen heeft,
dat is om bun land te vormen tot een
neutralen staat zooals België en Zwit
serland De voornaamste reden die
ons van deze combinatie doet afzien
is dat de neutraliteit alleen houdbaar
is als de bevolking besloten is baar
zelf te bandhaven, als 't geval zich
voordoet met de wapens in de hand.
Maar 't is te vreezeu dat de sterke
Fransche elemonten, die nog lang in
die landen zullen blijven, ben zullen
doen besluiten om zich, als een nieuwe
oorlog uitbrak, aan de zijde van
Frankrijk te scharen Er was dus
maar één ding te doen, het land te
onderwerpen aan de Duitscbe over-
beersching en er ons op onze beurt
van te bedienen als een bolwerk van
Duitscbland tegen Frankrijk.»
De rijkskanselier erkende eerlijk
wat de tegenwoordige Duitsche staats
lieden thans verborgen de anti
pathie der Elzassers tegen Doitscb-
laiid. «Maar wij beschikken» zeide hij
«over talrijke middelen om die te
overwinnen. Wij, Duitschers, hebben
over 't algemeen de gewoonte om te
regeeren met meer bonhomie, dikwijls
met een beetje onhandigheid, maar
bij slot van rekening zijn we toch
welwillender en menschelijker dan de
Fransche staatslieden. Dat is een
superioriteit van 't Duitscbe régime,
die niet nalaten zal zich te openbaren
en 't Duitsche hart der Elzassers te
verleiden.»
Maar twee jaar later, eeD antwoord
gevende aan Windthorst, die de streng
heid van 't Duitsche régime in den
Elzas critiseerde, zeide Bismarck »Wij
hebben noodwendig in den Elzas tal
rijke sympathieën te bestrijden voor
een verleden van twee eeuwen, dat
aan de bewoners menige glorie en
mettige voordeelen heeft gegeven. Wij
hebben op penibele wijze de in waar
heid Fransche sympathieën te over
winnen van het land en vóór alles
te maken, dat die niet de materieele
veiligheid van Duitscbland compro-
mitteerén.»
Verder zeide hij: »Wij zijn besloten
om zoo weinig mogelijk kwaad te doeü
aau de Elzassers, maar ik verheel mij
niet dat in veel opzichten dit weinig
altijd nog veel zal zijn, want eene
bevolking ontrukken aan een lang
verleden heeft altijd dergelijke ge
volgen.»
Duitschland's grootste staatsman,
Bismarck, etkeride alzoo dat het »lang
verleden» der Elzassers Franscb en
niet Duitsch was, en dat Duitschland,
door den Elzas te reorganiseeren, het
aan dat Fransche verleden ontrukt.
Beter advocaat voor zijn Fransche
verleden dan Bismarck beeft de Elzas
nooit gehad.
De Duitsche kanseliercrisis.
De «Daily Chronicle» schrijft: De
nieuwe kanselier van bet Duitscbe rijk
was nog maar een week geleden een
betrekkelijk obscure bureaucraat. Zoo
danig is de man, dien de Duitsche
keizer, alleen maar door de kracbt
van de keizerlijke vuist en zonder ook
maar eenigszins de vertegenwoordigers
des volks te raadplegen, uit de duister
nis heeft gebaald en verheven tot den
hoogsten uitvoerenden overheidsper
soon in bet rijk, die bet middelpunt
is, waarin de geheele keizerlijke kraam
wortelt. De geheele wereld denkt daarbjj
aan den kalief uit de Duizend-en-één-
Nacht als die zijn grootvizier benoemde.
En dat gebeurt in de twintigste eeuw
ten opzichte van een natie van 65
millioen zielen, die er Daar streeft de
beschaafde wereld haar heerschappij
en haar cultuur op te dringen.
Edison heeft weer een ontdekking
gedaan.
Men meldt uit Washington, dat
Eiiison, de groote uitvinder, bezig is
een fabriek te bouwen, die door booge
muien omringd zal worden. In die
fabriek zullen duizend arbeiders te
werk worden gesteld die zich moeten
verplichten-gedurende tien maanden
in de fabriek te wonen en geenerlei
gemeenschap met de buitenwereld te
onderhouden. Het gaat hier om een
nieuwe geheime uitvinding, die, naar
men zegt, het krachtigste strijdmiddel
zal blijken, dat tot dusver uitgevon
den werd.
H. M. de Koningin-Moeder op 2 Augus
tus voor enkele dagen ten Paleize
Soestdijk verwacht. »U. D.a
Toen Zaterdagnacht het onweer
en de stortregen losbarstten, liet H. M.
de Koningin een groep padvinders van
den Culzutroep, die dicht bij Haar
landhuis in de duinen te Scheveningen
kampeerde, aanzeggen, dat zij hun
nachtverblijf aanbood. De padvinders,
ten getale van ongeveer 40, hebben
daarop op een zolder van het land-
buis, waar matrassen en dekens waren
gebracht, heerlijk overnacht, nadat
hun thee en koekjes waren aangeboden
en nadat H. M. de Koningin ben in
eigen persoon welkom had gebeeten.
's Ochtends even na zessen kwam
't Prinsesje de padvinders verrassen
en werden zij op thee en beschuit
onthaald. »Vad.»
In de veronderstelling dat op
1 Augustus wanneer het drie jaar
geleden zal zijn dat de oorlog is be
gonnen, velen hier te lande zich
gedroogen zullen gevoelen nogmaals
gezamelijk te getuigen tegen den oorlog
en voor bet spoedig tot stand komen
van een rechtvaardigen en duurzamen
vrede, heeft het Bestuur van den
iNederlandsche Anti-Oorlog Raad»
besloteD op Dinsdag 31 Juli een groote
Nationale Bijeenkomst te doen plaats
bebbeo. De vergadering zal gehouden
worden des namiddags te 2 uur te
Scheveningen. De namen der sprekers
die niet alleen in het algemeen tegen
den oorlog zullen getuigen, maar tevens
de voorwaarden van een duurzamen
vrede zullen behandelen, zullen nog
nader worden bekend gemaakt.
Reeds hebben tal van Plaatselijke
Groepen van den »Nederlandsche Anti-
Oorlog Raad» en van vereenigingeD
welke bij den ïNederlandsche Anti-
Oorlog Raad» zijn aangesloten bun
voornemen te* kennen gegeven een
aantal afgevaardigden naar deze Bijeen
komst te zenden.
De Koninklijke familie wordt ter
gelegenheid van den verjaardag van
Onze lezers zullen het ditmaal
zonder raadsveislag moeten stellen.
De perstribune, in vergelijking met
die in andere plaatsen toch al niet
veel bijzonders, werd gisterenavond
grootendeels door ambtenaren ter
gemeentesecretarie ingenomen, zoodat
er voor onzen verslaggever geen
plaatsje overbleef.
Wij hebben ter bevoegder plaatse
tegen dezen onboudbaren toestand
geprotesteerd en spreken hierbij den
wensch uit dat daaraan ten spoedigste
een einde moge komen.
De bijzondere kerkeraad der Ned.
Herv. Gemeente besloot dat den eersten
Zondag in Augustus de nood der tijden
zal worden behandeld in gebed en
prediking.
Woningen voor geïnterneerden.
Het Belgische gouvernement heeft
f 100.000 beschikbaar gesteld voor uit
breiding der gelegenheid tot huis
vesting der gezinnen van geïnterneer
den. De helft dezer som is bestemd
voor Amersfoort, de andere helft voor
Harderwijk.
16000 Engelsche en Duitsche
krijgsgevangenen.
Naar wij vernemen, zullen door de
Nederl. Regeering 16 militaire en
burgerartsen binnenkort naar Engeland
en Duitschland worden uitgezonden,
teneinde de krijgsgevangenen, die in
bet kamp te Soesterberg worden op
genomen, aan een geneeskundig onder
zoek te onderwerpen. In totaal zullen
16.000 krijgsgevangenen, t.w. 8000
uit Engeland en 8000 uit Duitscbland,
bierbeen komen.
De artsen zullen vermoedelijk 2 tot
6 maanden buitenslands vertoeven.
De alg. secretaris van den Bond
van Ned. Post-, Telegr. en Telef.
peisoneel beeft zich gewend tot den
directeur van het kantoor alhier met
beleefd verzoek in de dienstregeling
en de uitvoering daarvan volgende
wijzigingen aan te brengen
Het uitvoeren van de pakketpost-
bestelhng en van bet transport van
het kantoor naar den trein en om
gekeerd, per paard en wagen;
verbetering van den vrijen avond
in dezen zin, dat op den dag waarop
deze wordt vetleend, niet meer dan
8 uur dienst wordt verricht, niet later
dan 7 uur gereed is en de indeehng
van den dienst zoodanig is, dat men
minder vermoeid en afgemat dan thans,
den vrijen avond kan genieten;
verbetering van de nachtrust, door
uitbreiding daarvan tot 10 uur per
nacht
herziening van het tijdstip waai op
verschillende diensten eindigen;
vervroeging van het aauvangsuur
dor bestelling op Zondag.
In dit schrijven werd tevens onder
steund het verzoek, door hel hulp
personeel ingediend, om het loon te
zien gebracht op f 2 50 per dag en
fl.75 voor den Zondag.
Ook werd een onderhoud verzocht
voor een commissie uit hel personeel
en den heer Waterberg, ter bespre
king v»n bovengenoemde verzoeken.
In bet antwoord, van den directeur
ontvangen, verklaart deze zich bereid
deze commissie en den heer Water
berg te ontvangen. Betreffende loons-
verbooging voor bet hulppersoneel is
een voorstel aan de superieuren te
verwachten. De kortelings ingevoerde
nieuwe dienstregeling blijken, ook
volgens den directeur fouten aan te
kleven.
Hoewel de alg. secretaris van den
Bond werkzaam was in dit verzoek
om verbetering der dienstregeling,
bestond tot dusver nog geen afdeeling
te Amersfoort.
Deze afdeeling is Zondag opgericht
in een bijeenkomst in de Keizerskroon
na inleiding van don beer Waterberg.
Staande de vergadering traden 23
leden toe.
In het bestuur zijn gekozen de
heeren J. C. Rector, voorzitter; J.
Andriessen, secretaris; W. Boshuizen,
penningmeester H. B. de Jager en
H. Buiselaar. «Amersf Dagbl.»
Door de typographische studie
kring «Amersfoort» is een adres ge
richt aan het gemeentebestuur met
verzoek baar tweemaal per week ge
durende twee uur een verlicht en
verwarmd lokaal te verstrekken, haar
eene jaarlijkscbe subsidie te verleenen
van f200.en eene bijdrage in eens
van f 100.voor oprichtingskosten.
Door den Dijkgraaf en de Hoog
heemraden van aden Bunschoter
Veen- en Veldendijk is aan H. M. de
Koningin eervol ontslag als zoodanig
verzocht naar aanleiding van de hou
ding door Gedeputeerde Staten der
Provincie aangenomen bij bet rapport
over de oorzaak der doorbraken in
Januari 1916.
Donderdagavond wordt door
mejuffrouw M. Branderhout (alt) en
den heer Anton Tierie (piano) in de
Internationale School voor Wijsbegeerte
een muziekavond gegeven.
Voor het te Utrecht afgeuomeD
M.U.L.O.cxamen diploma A slaagden
van bier de jongedames C. C. J. Bakker,
C. A. de Haan, A. Hendriks, S. Dumont
en H. Cb. Glaser.
Door twee stadgenooten is een
nieuw braudbaar veel warepte.gevend
product samengesteld waarvoor be
reids octrooi is aangevraagd. Daar de
grondstoffen ruimschoots aanwezig
zijn, kan deze uitvinding, zoo zij in
de practijk voldoet, in den komenden
winter van enorme waarde zijn.
Aan den heet' J. Stamperius,
Schoolopziener in het arrondissement
Amersfoort, is door den Minister van
Binnenlandsche Zaken een verlenging
van verlof toegestaan tot 15 Septem
ber a.s.
De dienst wordt tot dit tijdstip
waargenomen door den Schoolopziener
in liet arrondissement Utrecht I, Buijs
Ballotstraat 37 to Utrecbt.
De heer A. J. van Beek alhier,
verwierf het diploma van den 3-jarigen
cursus aan de Kunstnijverheidschool
»Quellinus» te Amsterdam in de afd.
decoratief schilderen.
Ds Hooykaas, Remonstrantsch
predikant alhier, heeft een beroep
ontvangen naar Arnhem.
De heer C. J. Vei boef alhier,
behaalde het diploma voor weiktuig-
kunde aan de Middefbare Technische
School te Dordrecht.
Mejuffrouw H. H. van Veen,
administratrice van Volkshuisvesting II,
is benoemd bij den gemeentelijken
woningdienst te 's Gravenhago.
Naar wij vernemen zal op Donder
dag 2 Augustus door mej. Tilly Koenen
en de heer Louis Robert in de Sint
Joriskerk een kerkcoricert gegeven
worden.
Twee huzaren die zich schuldig
hebben gemaakt aan diefstal van
rijwielen uit de Cavaleriekazeme zijn
in arrest gesteld.
De Burgemeester der Gemeente
Amersfoort maakt bekend, dat de
Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel.
Gezien zijne beschikking van 5 April
1917, Staatscouiant No. 81:
Heeft goedgevonden,
te bepalen, dat de daarin genoemde
maximumprijzen voor tarwewater-en
tarwemelkbrood niet van toepassing
zijn op kleinbrood, waaronder wordt
begrepen luxe- en krentenbrood., voor
zoover dit verkrijgbaar wordt gesteld
uilsluitend van een gewicht van 50
gram per stuk.
Amersfoort 16 Juli 1917.
De Burgemeester voornoemd
VAN RANDWIJK.
De Burgemeester der Gemeente
Amersfoort maakt bekend, dat met
ingang van 14 Juli 1917 de maximum
prijs van karnemelk voor deze ge
meente is bepaald op 6 cent per Liter.
Amersfoort 17 Juli 1917.
De Burgemeester voornoemd
VAN RANDWIJCK.
De smokkelaarsgestichten
Te Veenhuizen wordt thans het
tweede gesticht ingericht om veroor-
doelde smokkelaars hun straf te laten
ondergaan. In het eerste gesticht be
vinden zich thans reeds 1200 smokke
laars. Nabij Maastricht is er ook zoo
iets, een oud kasteel, 't Moet er nogal
genoeglijk zijn 1 >N. v. d. D.«