MIE UW E
*!Êfr Nieuws- en Advertentieblad NlT
voor de Provincie Utrecht, |3|
No. 96.
Zaterdag i Deceember 1917.
46e jaargang.
VERSCHIJNT WOENSDAG EN SATERDAG!
BESCHAVING.
DE OORLOG.
BINNENLAND.
SCHETSEN DIT DE RECHTSZAAL
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzonderlijke Nnmmers 5 Cent.
Ingezonden stokken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrpdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. 69.
ADVERT ENTIËN:
Van 16 regels 0.90; iedere reg9l meer 15 Cent.
Groots letters en vignetten naar plaatsruimte.
Babyloniërs en Assunërs, Ohal-
deeuwen en Indiërs, E^ypienmen en
Perzen, Mexicanen en Peruanen, zij
toonen in bun bouwwerken, iri de ge-
wiochlen van hun kunst en van hun
nijverheid, een voortgaande ontwikke
ling, een toenemende bekwaamheid
om hun denkbeelden in tastbare
vormen te brengen. Maar die volken
zijn verdwenen en met hen ook die
andere beschaving, die geestelijke
vrucht van hun werkzaamheid. Een
van beide; of zij hebben een hoogte
punt bereikt, dat niet kon worden
overschreden en van hetwelk zij tot
onbeduidendheid zijn weggezonken,
gelijk een grijsaard, die tot kindscli-
beid vervalt en bij wien men ook
weemoedig vraagt: Wat is er in hem
overgebleven van dien nobelen geest,
die eenmaal van bem zulk een krachtige
persoonlijkheid maakte, of wel, is
er een plotselinge catastrophe ge
komen, de vijandelijke inval van een
onweerstaanbaren drom barbaren, die
hun volksbestaan vernietigde, hun
kunstschatten aan de vlammen over
leverde, hun steden tot puinhopen
maakte, hun naam uitwiscbte uit de
rij der levenden.
De geschiedenis geeft ook hier het
antwoord. Elke beschaving beeft een
tijdelijk bestaan en wordt door een
nieuwe gevolgd, die ook weer tijd be
hoeft om zich te vormen. Maar bet
is niet tevergeefs, dat zij haar wortels
schiet op het graf harer voorgangster
Deze laat aan gene iets na; het nieuwe
geslacht is wel onbewust en zijns
ondanks genoodzaakt dat over te
nemen. Hetgeen geweest is en ge
storven schijnt, leeft inderdaad voort
in sluimerenden toestand soms, maar
toch dringt het oude bloed in de
jonge aderen en werkt daarmede tot
een krachtiger groei.
De groote volksverhuizing, om een
bekend voorbeeld aan te halen, ver
nietigde schijnbaar al betgeen de
Romeinsche beschaviDg had voort
gebracht maar de geest der stervende
plantte 'zich over in het lichaam van
zijn ovetwiunaar. Zoo stapelt in de
tropische natuur een nieuwe vegetatie
zich boven de vermolmde en ter aarde
gestorte massa eener vroegere en out
leent daaraan de kracht om nog for-
scher vormen te voorschijn te brengen
De natiën volgen elkander op eu
hebben haar onbeholpen jeugd, haar
vurig jongelirigstijdperk, haar kloeken
mannelijken leeftijd; maar bij elke
volgende reikt het hoogste punt
hooger dan door een vroegere is be
reikt, omdat er stof aanwezig was,
die het leven der beschaving kon
voeden.
Welk peil van beschaving door onze
maatschappij in haar tegenwoordige
samenstelling kan worden bereikt,
niemand, die bet weetmaar de besten
onzer stellen bet zeer boog, op grooten
afstand van bet punt, waar zij thans
en hun tijdgenooten zich met hen
bevinden. Is dat een overschatting van
krachten? Willen en kunnen zijn niet
altijd ééndoch waar de daden uit
wijzen, dat het streven met het willen
oveieenstemt, daar past het niet te
wanhopeB.
En wat bij alle wisselingen, als een
lokkende ster, den weg wjjst en ons
moed geeft om voort te arbeiden met
onbezweken trouw, dat is het bewust
zijn, dat wjj iels kunnen doen om het
geluk der menscbheid te bevorderen.
Elke beschavingstrap moet een schrede
zijn in die richting. Het aaDtal van
hen vermeerderen, die het leven be
schouwen als een kostelijke gave,
waarvan zij gaarne gebruik maken om
weer anderen het leven te doen lief
hebben en benuttigen, dat is de arbeid
der eeuwen, het groote werk, dat
door geen beroeringen van welken
aard ook wordt afgebroken.
Dit is de eigenschap bij uitnemend
heid van de menschelijke natuur, dat
zij iu dien arbeid zich volkomen thuis-
gevoelt. Wie er iets van verricht,
voelt, dat hij hooger stijgt, beter
wordt, aan eigen geluk heeft gewerkt.
Het geldt voor de individoen, het
geldt voor alle menschengroepen en
ook voor de natiën. Daar is haar be
stemming, nergens anders. Zoolang zij
de beschaving bevorderen, leven zij
krachtig. Verliest eenjvolk dat uit het
oog, dao is zijn rol uitgespeeld en
moet bet zijn plaats aan een ander
afstaan.
De stryd op de fronten.
Op het westelijk front heerscbt bijna
overal levendig geschutvuurin Vlaan
deren, bij Karaerijk, tusschen Somme
en Oise, ten noorden van de Aisne, in
Champagne, in Argonne, aan de Maas
en in den Boven-Elzas. In Vlaanderen
sloegen de Belgen een aanval op hun
stellingen bij Ascbboop na vinnig ge
vecht af. Bij Hollebeke deden de
Engelschen insgelijks. Zij maakten hier
en bij patrouillegevecbten zuidelijk van
de Scarpe eenige gevangenen. Voor
Kamerijk hebben zij, naar zij melden,
bij een geslaagde plaatselijke onder
neming hun linie eenigszins naar voren
gebracht ten westen van het Bourlon-
bosch. De Duitschers spreken van een
onder zware verliezen mislukten En
gelschen aanval daar. Verder vinden
wij in de stafberichten meldiDg ge
maakt van Duitsche overvallen in
Champagne en op de beide Maasoevers
en van een Franschen overval in Ar
gonne, die een tiental gevangenen
opleverde. Engelsche vliegtuigen wier
pen weer bommen op de stations van
de spoorlijnen achter het Duitsche
front in België en Noord Frankrijk.
In Italië duurt de toestand van even
wicht voort. Langs het geheele front
geschutvuur, pogingen der Centralen
aan de beneden-Piave om de rivier over
te steken, werden door het Italiaansche
geschut verijdeld.
In Macedonië de gewone gëscbut-
en patrouille-actie, terwijl de Italianen
Oostenrijksche aanvallen afsloegen in
Albanië, aan de samenvloeing van de
Vojusa en de Susica.
De Engelschen deelen omtrent de
gebeurtenissen in Palpstir.a niets mede,
doch de Turken spreken van afge
slagen Engelsche aanvallen en van
geslaagde eigen aanvallen, die den
indruk wekken, of de vorderingen der
Engelschen voorloopig gestuit zijn.
Zelfs gewagen de Turken van gevech
ten op den zuidelijken oever der Wadi
Audja; de Engelschen moeten daar
dus iets naar het zuiden terugge
trokken of gedreven zijn. Bij een
Turkschen aanval in het centrum
werden 40 gevangenen gemaakt en
eenige machinegeweren en andere
buit vermeesterd. Natuurlijk geven de
Turken den Engelschen de schuld
voor de verwoesting van de moskee,
waarin zich bet graf van den profeet
Samuel zou bevinden.
Volgens een bericht van de »Naw-
York Herald* uit Hdvre, dwingen de
Duitschers nu jongens van 12 en 13
jaar om gedurende het bombardement
in de loopgraven in Vlaanderen te
werken. Het beet, dat de ongelukkige
kinderen slechts des Zondags gedu
rende eenige uren hun arbeid mogen
verlaten. Verscheidenen werden reeds
gedood en anderen gewond, gedurende
de jongste gevechten.
Verhooging Abonnementsprijzen.
In een buitengewone vergadering
van leden der drie vereenigingen van
courant-uitgevers, »De Nederlandsche
Dagbladpers», ïDe Nederl. Periodieke
Perst en den »Bond van Courantiers»,
Dinsdag j.l. te Amsterdam gehouden,
is eenparig uitgesproken, dat tenge
volge van de nieuwe belangrijke stijging
van de prijzen der verschillende be-
drijfsbenoodigdbeden, met ingang van
1 Januari a.s. een algemeene verhooging
der abonnementsprijzen van de cou
ranten gerechtvaardigd en noodzake
lijk is.
Het Leeningsontwerp aangenomen.
De Tweede Kamer beeft het leenings-
wetsontwerp zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen, na verwerping met
49 tegen 7 stemmen van het amende
ment-Ter Laan (Rotterdam), om aan
houders van 5% obligatiën. die aan
conversie deelnemen, geen bonus van
'It toe te kennen.
Grondwetsherziening.
Naar wij kunnen berichten, heeft
H. M. de Koningin de gisteren door de
Eerste Kamer goedgekeurde grond
wetsherziening reeds bekrachtigd.
Vastgesteld is, dat op Woensdag 12
December e.k. de plechtige afkondiging
zal plaats hebben in de rechtszaal van
den Hoogen Raad en|in de rechtszalen
van alle gerechtshoven en rechtbanken
in ons land. Teveus zal op genoemden
dag van de puien van alle raadhuizen
in alle gemeenten een publicatie wor
den afgelezen, een en ander geschie
dende des middags te 12 uur.
iHandelsbl.»
Ned. Hoogoven-, Staal- en Wals werk.
In de Donderdag te 's-Gravenbage
gehouden vergadering der N. V. tot
expl. van een Ned. hoogoven-, staal-
en walswerk bleek voor rond 17 mil-
lioen gulden op het aandcelenkapitaai
te zijn geteekend en werd eeu bedrag
van 7% millioen aan aandeelen be
schikbaar gehouden voor deelneming
van den Staat, zoodat het kapitaal
van 24'/, millioen als volteekend kan
worden beschouwd.
Onder leiding van den directeur,
den heer J. Wenckebach zullen de
bedrijfsplannen in afwachting van nor
male tijden, worden ontworpen.
Rijks-Postspaarbank.
De Directeur der Rijks Postspaar
bank brengt ter algemeene kennis,
dat alle spaarbankboekjes, uitgegeven
in de maand Dec. en waarop de
rente over bet afgeloopen jaar nog
niet werd bijgeschreven, zoo spoedig
mogelijk ter verificatie en rente-
bijschrijving bij hem worden ingewacht.
door MaItkb Cobbkau.
2 Vertrouweling.
De ander zon weldra meer van hem
hooren." Alle» zou prachtig terecht
komen.
Niemand had in den vroeg-
nacht iets gezien van het geval.
Toen Ferdinand thuis kwam en de
enveloppe openscheurde, zag hij het
bundeltje bankpapier: de spaarcentjes
van krombeenige Manns.
Zat hij wel een uur lang erover te
piekeren, hoe zij dit zaakje nu op de
«secuurste manier" zon «uitwerken"...
't Was een vreemd zaakje dat voor
de rechtbank diende.
In de bank der beklaagden stond
een vaal, onaanzienlijk kereltje,
een soort gedrochtje eigenlijk. Hij was
kort geleden op klaarlichten dag een
café binnengegaan. Had een van de
kellners te spreken gevraagd. En toen
die man momenteel niet in de zaal
aanwezig te voorschijn kwam, hem
in de borst gegrepen. Geschreeuwd,
gebruld, dat hij «z'n geld moest terug
hebben I
Toen de ander verklaarde van niets
te weten, hem op gruwelijke wijze
uitgescholden voor dief, roover,
oplichter, afzetter, schurk, een mes
gegrepen en hem een wond toege
bracht, gelukkig niet ernstig. Het
razende kereltje was overmand ein
delijk.
En Manus, de neef van den
gérant uit «Les Saisons" stond nu
terecht wegens mishandeling en grove
beleediging.
De groote vraag bleef: was deze
beklaagde al of niet toerekenbaar?
De verdediger van Manus had enkele
vragen gedaan en opmerkingen ge
maakt, die de rechters blijkbaar deden
weifelen.
Als eerste getuige A charge stond
nu Ferdinand, die van de koolzwarte
oogen en de zalvende keelstem, vóór
de tafel der edelachtbaren.
Of hem al of niet gelden door be
klaagde Manns ooit waren toever
trouwd? werd hem voor de zoo-
veelste maal gevraagd.
«Denk aan den eed, door u afgelegd,
getuige met scherpen blik als-vast
houdend.
Maar Ferdinand glimlachte heel-
rustig. Haalde gelijk hij dat voor
den rechter-commissaris had gedaan
de schouders op.
Absoluut niet, edelachtbarel" ant
woordde hij.
Maar op dat moment kwam er op
schudding in de zaal.
Een veldwachter had Manus snel
gegrepen.
Want de beklaagde het schuim
op de lippen had op. .getuige Fer
dinand willen aanstormen, met ge
balde vuisten.
«Schavuit I Dief I" brulde hetkereltje,
en de tranen stroomden hem uit de
bloed beloopen wanheopsoogen.
«Je ziet 't nu toch zelf!" zei een
van de rechters tot den president, die
bleef twijfelen aan den toerekenbaar
heid van dezen beklaagde, „is die man
'krankzinnig of niet?"
Het advies der deskundigen was
vrij weifelend. Na lang beraad sprak
de rechtbank zich nit in den zin van
het gelasten van nader onderzoek naar
de geestvermogens van beklaagde.
Gek zei de president na de zitting
met den collega nog over 't geval
napratend «'t is mogelijk. Maar
dan misschien gemaakt I
't Is niet de eerste maal, waarde
collega, dat wij een getuige moeten
laten glippen, die tienmaal meer dan
de man op het bankje straf verdient.
Ben je dat met mij eens of niet?"
En de edelachtbare collega miste
den moed om tegen 's voorzitters op
vatting van dit geval te opponneeren...
„Stadstelegram."
«Scheelt u iets?" had de bejaarde
dame aan Anna gevraagd, toen zij
haar plotseling, terwijl het bleeke
blonde vrouwtje gezellig-babbelend
haar alle stalen liet zien, dat mevrouw
echt-pleizier had in het ijverig-opge-
wekte verkoopstertje in magazijn zoo
bleek zag worden:
«Maar gaat u toch zitten I" zei de
dame, ontsteld door de vale kleur van
Anna's gelaat. «U is bepaald onge
steld I"
En 't wis zoo. De tranen Sprongen
winkeljuffrouw in de oogen. Maar de
oude dame ging een glas water vragen.
En de eigenares van 't magazijn
kwam haastig aanloopen. Had dadelijk
gezegd: «Juffrouw Wachters onge
steld Zoo ineens
De patrones was uit der humeur.
Hield zich in voor oude dame. Maakte
eicusesj voor haar juffrouw. Stelde
dadelijk eene andere in haar plaats.
Anna mocht naar binnen gaan,
naar de kamer, waar de winkeljuf
frouwen beurt om beurt konden gaan
koffiedrinken.
En daar kwam patrones haar op
zoeken. Wat dat nu beduidde?
Op 't allerdrukste uur! En of ze
daar meer last van had
Tja, 't was erg vervelend, erg treurig,
maar zulke dingen konden in de zaak
toch heusch niet gebeuren. Mevrouw
van 't magazijn had gezonde menschen
noodig. Wanneer ze geweten had, dat
Anna iets scheelde, dan zou"ze liever....
Op dringende aanbeveling van die
predikantsvrouw had zij Anna op proef
in dienst genomen. Op proef, dat
moest ze niet vergeten. En als ze
tegen het werk niet bestand was, dan
zou 't inderdaad beter zijn om maar
dadelijk ermede te eindigeneen rus
tiger milieu te zoeken
(Wordt vervolgd.)
