NIEUWE
Nieuws- en Advertentieblad TjÈT
voor de Provincie Utrecht. ||p
No. 1.
Woensdag 2 Januari JM7.
47e jaargang
VEBSGHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG!
HET DEMOCRATISCH VERBOND.
DE OORLOG.
SCHETSEN UIT DE RECHTSZAAL
I I V
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 8 maanden 1.j
Franco per post door het geheele Bijk f 1.15.
Afzonderlijke Nummers 5 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever O. J.
Bureau: Langestraat 77.
SLOTHOUWER
Telephoonn. 89. I
AD VERTENTIËN:
Van 16 regels 0.90; iedere regel meer 15 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
Zooals algemeen bekend zal zijn,
werd in Februari 1917 een actie op
touw gezet tegen de toenmaals nog
aanhangige grondwetsherziening.
Helaas mocht deze, door de om
standigheden te laat begonnen be
weginggeen practisch resultaat boeken
bij de stembus van Juni 1917.
Toch was de uitkomst verrassend,
vooral voor de partijen die voortdurend
hadden rondverteld, dat die A.T.A.G.-
beweging niets te beduiden had. Ver
rassend, omdat zij aantoonde, dat,
indien er toen reeds een Evenredige
Vertegenwoordiging geweest was, et-
vele zetels aan die nieuwe groep ge
komen zouden zijn. Bemoedigend was
het tevens voor hen, die reeds bij den
aanvang der actie gemeend hadden,
dat er iets blijvends moest groeien uit
die uit alle deelen des lands by elkaar
gekomen verzameling van mannen en
vrouwen, die geen genoegen meer
namen met de wijze, waarop èn
Regeeriog èn Parlement meenden het
land te moeten besturen.
Naast de bestaande partijen wilde
men iets nieuws hebban, iets dat veel
kracht kon ontwikkelen, omdat bet
vele leden kon tellen. Wat men met
de A. T. A. G. slechts ten deele be
reikt had wilde men nu beter, vol
lediger tot stand zien te brengen nl.
de organisatie van de zg. kleurlooze
middenstof. Thans is er "een begin.
Jammer dat er weer verdeeldheid
heorscht. Ten eerste is er de Alge
meens Staatspartij, die reeds in Oct.
1913 wA-d opgericht met het doel
's lands regeering te brengen buiten
de sfeer van enge, bekrompen partij
zucht, waardoor de belangen en niet
bet minst de Economische van het
Nederlandscbe volk maar al te zeer
in het gedrang waren gekomen. Ten
tweede werd er onmiddelijk na afloop
der verkiezingen in medio 1917 be
gonnen met de reorganisatie van de
N. T. A. G. die dan ten slotte in
October II. als Het Democratisch Ver-
bond baar entrée in de maatschappij
deed.
Ten derde werd een groep econo
misch kracbtigeo met als geeste
lijken raadgever den minister Treub
achter de schermen, in alle stilte bij
elkaar gebracht en verscheen in Nov. II.
een oproep aan eensdenkenden, waarna
op 15 Dec. d.a.v. de constitueerende
vergadering van den Economischen
Bond plaats bad.
Drie groepen dus die, zij 't dan
op verschillende manieren, nieuw
bloed in de vergaderzalen der
Tweede Kamer willen brengen, die
allen zich richten tegen wat meD zoo
kernachtig en juist noemt: de laat-
zitten-wat-zit politiek der tegenwoor
dige kamerfracties.
Het Democratisch Verbond, stoelen
de op de oude A. F. A. G. heeft als
logisch gevolg daarvan als grond
gedachte genomen het aansturen op
een nieuwe Grondwetsherziening,
waarbij wordt verbeterd wat nu pas
verkeerd is veranderd en daarbij
worden herzien al die"artikelen, welke
onopzettelijk onveranderd zijn gelaten.
Door een beginselverklaring, wil
zij niet ongelezen door bet meeren-
deel van het publiek ter zijde worden
gelegd, beknopt moet zijn, beeft men
zich bepaald tot het stellen van den
eiscb dat de grondwetsherziening
zoo spoedig mogelijk moet plaats
hebben. Van zelf spreekt, dat men
zich zeer goed bewust is, dat en de
eerste periode van vier jaren, die na
de verkiezingen van 1918 een aan
vang neemt, de kans op een grond
wetsherziening met allen aankleve
van dien, niat groot, te roemen is
De oprichters van Het Democratisch
Verbond hebben dan ook op het werk
program de tot standbrengin^wan een
nieuwe kieswet gebracht.
Deze kieswet zal, mits het beginsel
van Evenredige Vertegenwoordiging
gehandhaafd blijft, geheel in overeen
stemming met de Grondwet kunnen
worden gemaakt, zonder dat, bet thans
in de Additioneels artikelen van de
Grondwet voorgescbreveu slechte stel
sel behoeft te worden aanvaard. Aan
onze politieke verwording, waarvan het
thans aangenomen kiesstelsel een der
ongezondste uitingen is, moet volgens
de menscheo van het D. V. zoo spoedig
mogelijk een einde komen.
In een volgend artikel hopen wij de
programspunten van de oude A. T
A. G. herboren in het Democratisch
Verbond nader te bespreken.
i. g. J F. BAERVELDT.
Het Carnegie Endowment for
Intertoational Peace.
De «Nederlandscbe Anti-Oorlog
Raad* ontving dezer dagen een na
drukkelijk verzoet; var, bet «Carnegie
Eadowmentc' te New York om be
kendheid te willen geven aan de ver
klaring, welke met algemeens stemmen
is aangenomen in de Bestuursverga
dering van het Endowment op 1
November 1917, waar aanwezig waren
de Heeren Elihu Root, Nicholas Murray
Buttler, Henry S. Pritchett, A. J. Mon
tague, Austen G. Fox, en James Brown
Scott.
Deze verklaring begint met te her
inneren aan de resolutie, welke op 19
April met algemeens stemmen is aan
genomen in de jaarvergadering van
de «Trustees» van het Endowment,
en welke luidt als volgt
«De Jaarvergadering enz. geeft als
baar meening te kennen dat bet
meest praktische middel om een duur-
zamen internationalen vrede te be
vorderen is, den oorlog voort te zetten
tegen de Keizerlijke Duitsche Regee
riog, totdat de demokratie een defini
tieve overwinning zal hebben behaald
volgens de politieke beginselen, welke
zijn aangegeven door deü President
van de Veieenigde Staten».
Gezien de gebeurtenissen der laatste
maanden en de wijdvertakte intriges
van de Duitsche tegeering om de
volkeren van de wereld die den vrede
willen te bedriegen en te misleiden,
verklaart het Bestuur van bet Endow
ment eenstemmig bovoustaande uit
spraak van 19 April te bevestigen en
belooft bet met alle wettige middelen
alles te zullen steunen dat er toe zal
bijdragen om een spoedige, volledige
en definitieve overwinning voor de
wapenen der Geallieerden te ver
krijgen.
De weg naar een duurzamen inter
nationalen vrede, welken de volkeren
van de wereld die de vrijheid lief
hebben zoo gaarne zooden betredeu,
wordt' nu nog afgesloten doordat
Duitscbland blindelings vertrouwt op
de onverwinnelijkheid van de Duitsche
militaire macht en op de kracht hier
van als een werktuig van internatio
nale politiek.
Dit vertrouwen moet gebroken
wordeD, voordat eenige stappen ge
daan kunnen worden om internatio
nalen vrede te verkrijgen. Dit ver
trouwen kan alleen door een nederlaag
gebroken worden.
Het Bestuur van bet «Carnegie
Endowment» doet een beroep op allen
die den vrede willen, om op alle
mogelijke wijzen mede te helpen aari
een krachtige voortzetting van den
oorlog, waarvan bet doel uitsluitend
is vrede en niet verovering.
Nieuw werk voor de vliegers.
In eene beschrijving der jongste
gevechten zegt de bekende oorlogs
correspondent Philip Gibbs in de
«Daily Chronicle»:
«Deze soort gevechten, waarbij van
beide zijden bommen geworpen worden
van achter de modderige oevers, waar
de troepen beiderzijds dekking hebben
gevonden, werd een weinig afgewisseld
door de daden van een onzer vliegers
die op een vijftien meter boogte boven
den grond aan net gevecht kwam deel
nemen en de Duitschers die zicb in een
loopgraaf bevonden welke zij on3 pas
ODtnomen hadden met zijn machine
geweer en met bommen bestookte,
telkens terugkeerend als hij zijne
munitie weer bad aangevuld.
Gisteren had hij de vlugheid van
een vogel maar bet hart van een
adelaar die op boit uitgaat.
Of, om het meuschelijker uit te
drukken, hij was als een artist die
«Jongejant», en als de vijand dacht
dat by weggevlogen was omdat zijne
draagvlakken doorboord war«n of zijne
machine op andere wijze beschadigd
was, dan keerde hij weer in een
nieuwe machiue terug.
Gisteren gebruikte hij in den loop
der gevechten vier vliegmachines en
verdreef mei behulp van zijne ma
chinegeweren en bommen, steeds laag
vliegend de Beiersche mfanterie uit de
loopgravenlinie die zij bij den eersten
aanval genomen hadden, tot ten slotte
de duisternis hem drong om terug te
keeren.»
Jerusalem's „Kisteukolonie".
De «Manchester Guardian» zegt:
«Iedereen weet welk vreemd men
gelmoes van rassen er in en om
Jerusalem woont immigranten u:t
Rusland, Roemenië. Oostenrijk, Neder
land, Duitscbland, Perzië, Koerdistan.
Bokhara, Marocco en alle deelen van
den Levant.
Maar er is bovendien ook nog een
merkwaardige stam die zeker deel van
de stad bewoont. Dit zijn de Yeme-
nieten van de »Kistenkolonie«, een
afschuwelijk vuile wijk.
Deze lieden wonen in krotten welke
van oude pakkisten zijn gemaakt. De
gezondheidstoestand is er ellendig en
meer dan 70 procent van de kinderen
sterven er vóór zij drie jaar oud zijn.
Deze afgrijselijke armoede schijnt het
gevolg te zijn van het feit, dat de
bewoners der kolonie zich niet met
landbouw willen bezig houden.
De wedergeboorte van Jerusalem en
de organisatie der daar wonende
door MaItbe Corbeau.
8 Juffer Minn.
De gewoonte om, als patroon, met
ongedekten hoofde, hoedje in hand,
door het lokaal te loopen, was hem
een gruwel.
En als een van de jongelui, met
wie hij indertijd een paar klassen van
de H. B. S. had doorgebracht (toen er
nog, voor den plotselingen dood van
den vader, plannen van «gaan stu-
deeren» voor Karei bestonden) hem
verrasten in zakelijk gesprek met een
van de kellners; dus in zijn functie
van patroon, dan werden meneer Ka-
rel's wangen bloedrood van schaamte.
Dat alles had juffrouw Mina best
gemerkt. Langzaam ontkiemde een
onoverwinnelijke antipathie tegen jon
gen patroon, die het bedrijf minachtte,
waar zij haar besten levenstijd in
onverdroten ijver aan had gegeven,
in haar gemoed. Maar er was meer.
't Was gebeurd, dat meneer Karei
een order had gegeven, waarvan hij
wist, dat die lijnrecht indruischte
tegen instructie van juffer Mina. Wan
neer ze dan eensklaps hoorde van het
geval, moest zij zich laten welgevallen,
dat de kellner die echt geDoot van
haar afbrokkelend gezag haar met
stralend leedvermaak aankeek en zei
Tja, de patroon wil 't zoo, hè?
En dan lachte zoo'n kerel allergenoe-
gelijkst. Eenmaal geschiedde het, dat
juffrouw Mina meneer Karei aansprak
er over
Ze kon 't niet langer verkroppen...
«Dat is toch zeker een vergissing»
barstte zij uit. »U hebt toch niet
En rad-opgewonden pratend zette zij
't geval uiteen Meneer Karei
luisterde nauwelijks naar buffet-juf.
Met ijskouden blik keek hij even op
en vergenoegde zióh met tusschen
een paar trekjes aan z'n onafscheide
lijke cigarette, op te helderenJa
juist. Anton heeft mij goed begrepen.
Verder geen syllabe. Juffrouw Mina
verdween even uit het buffet, want
de tranen van woede en teleurstelling
sprongen haar in de oogen.
Toen kwam de reeds ietwat-be-
daagde nieuwe vriend van meneer
Karei, die naar z'n meerderjarigheid
begon te gaan.
't Was een ,viveur» een »noceur»
van in de veertig. Hij dronk zeer sterk
en zat uren-lang in het café. Juffrouw
Mina had gemerkt dat meneer Karei
hem eens geld geleend had o, met
een diepe buiging en een allerhoffe-
lijksten glimlach had hij den klant,
die naar leeftijd z'n vader kon zijn,
een «papiertje» in de hand gedrukt.
Uren-achtereen zaten ze samen te
«hoornen», de jonge »propriétaire»
en de nieuwe vriend. Deze was ge
pensioneerd ambtenaar en had een
«authentiek praedikaat» voor zijn naam.
In den kring van zijn tijd- en stand-
genooten was hij gaandeweg minder
«gewild», minder «reQU» geworden.
Maar de jeugdige onervaren, zich zoo
gaarne »pose« van deftige voornaam
heid gevende «propriétaire» vond 't
heerlijk op famiïiaren voet met hem
om te gaan. Dat alles merkte juffer
Mina tot in fijne bijzonderheden. Haar
antipathie tegen jongen patroon ver
mengde zich met trouwe toewijding
aan de belangen van de Boding's;
van de zaak. Zij haatte den «nieuwen
vriend», met grenzeloozen afkeer. Ze
was gedwongen uren-lang aan te hoo-
ren de schore moppen, waarmee hij
meneer Karei amuseerde, aan te zien,
hoe hij jongen patroon verlokte om
vele borrels te drinken. Ze zag, juf
frouw Mina, dat er vermoeide trekken
kwamen op Karel's gelaat; dat het
kinderlijke, jongensachtige heelemaal
verdween. Met weemoed dacht ze aan
het mooie knaapje, zooals zij Karei
indertijd gekend had. Ze haatte den
al-bedaagden «vivenr» met al-feller
wordende hartstocht.
Wanneer de «noceur» met «authen
tiek praedikaat» (de «baron» werd hij
door het personeel genoemd, dat hem
ondanks z'n schrielheid met fooien als
vijand van juffer Mina op z'n wenken
vliegend bediende steeds) als de
baron» laat in den namiddag vrijwel
»de hoogte» had dan gebeurde't wel,
dat hij zoo onder 't zich tot ver
trek gereed-maken, iets tegen haar
zei, dat eigenlijk een »eind buiten de
grenzen» viel. Jnffer Mina vuur
rood van woede en walging had
zich tot nu er toe bepaald om hem
met smalend-minachtend zwijgen te
negeeren. Eindelijk kon zij toch al
overprikkeld door het al-meer afbrok
kelen vaD haar gezag 't niet meer
verkroppen.
«Och meneer, toe,» zei ze op een
middag, »gaat u nu liever naar huis,
hè?
De »baronlachte luidkeels, maar
hij zag juffer Mina kwaadaardig aan.
En de spanning werd heviger. De uit
barsting moest komen.
Op een middag had de »baron»
meer dan gewoonlijk de «hoogte».
Stond hij bij het buffet te praten
met glinsterende oogjes... Trachtte
hij, zich nauwelijks bewust van wat
hij deed, juffer Mina in den arm te
knijpen.
Toen barstte 't uit.
Schreeuwde zij het inderdaad grove
scheldwoord door de zaal dat 't
aller aandaoht trok. Haar opgepropt-
verdriet, haar afkeer, haar teleurstel
ling, haar gewonde trots beheerschten
haar geheel. De controle van zelfbe
dwang was verlamd
De «baron» schrok er van, werd
tikje-ontnuchterd. Klemde met ver
toon van edelmans-verontwaardiging
zijn rotting in de hand.
Daar verscheen meneer Karei in de
zaal.
De »baronnaar hem toe.
Geen stap zon hij, van dit oogeublik
af, hier meer Z6tten. »Dat mensch
