NIEUWE
"SÉT Nieuws- en Advertentieblad
voor de Provincie Utrecht.
No. 3.
Woensdag 9 Januari 1917.
47e jaargang
VERSCHIJNT WOENSDAG EN ZATERDAG!
DE OORLOG.
BINNENLAND.
Plaatselijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
KENNISGEVINGEN.
Amersfoortsche Courant.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 1.
Franco per post door het geheele Rijk 1.15.
Afzonderlijke Nummers 5 Cent.
Ingezonden stukken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag.
Uitgever G. J. SLOTHOUWER
Bureau: Langestraat 11. Telephoomi. 69.
ADVERT ENT1ËN:
Van 16 regels 0.90; iedere regel meer 15 Cent.
Groote letters en vignetten naar plaatsruimte.
De Maatschappij der Volkeren.
Stellen wij eeus, zooals de wiskun
digen zeggen, dat bet vraagstuk op
gelost was alzoo schiijft de oud-
mimster Albert Thomas in de »Matin«
en dat de Maatschappij der VolkereD,
van alle volkeren, met algemeen goed
vinden, in 1910 of 1912 eeus ware in
't leven geroepen. Wat zou er dan
gebeurd zijn? Na den moord op den
aartshertog, zou het gerechtshof van
den Haag, of misschien van Washing
ton, een onderzoek hebben ingesteld
Daar de omstandigheden van den
moord. Het zou gezegd hebben of. al
dan niet.de Servische regeering eenig
deel bad gedragen van de verant
woordelijkheid voor den moord. Het
zou maatregelen hebben voorgeschre
ven. En als Oostenrijk, niet tevreden,
Servië zou hebben oveiweldigd, uit
wraak en eerzucht, als Duitscbland
zich bij Oostenrijk had gevoegd, zou
den al de andere v-ereenigde volken,
hun plicht doende, te zarneu de wor
steling hebben aangebonden tegen de
Centrale Rijken, om ze te dwingen
de vrijheid en de integriteit van Servië
te eerbiedigen. Want er kan geen
wets-orde zijn zonder bekrachtiging.
Er zal geen internationaal recht moge
lijk zijn, ais er in dienst van dat recht
niet staat ïde georganiseerde macht,
superieur aan de macht van iedere
natie of ieder verbond van naties,
waarvan President Wilson spreekt.
Als de Maatschappij der Volken in
1914 bad bestaan en als Duitscbland
haar wetsorde had geschonden zou de
geheele wereld tegenover Duitschland
militaire sancties hebben aangewend
door den oorlog, en economische sanc
ties door de blokkade, de onthouding
van grondstoffen. De geheele wereld
zou in strijd met Duitschland en zijn
bondgenooten zijn. En opdat de Maat
schappij der Volkeren zou blijven
doorbestaan, opdat het nauwelijks
ontworpen régime zou kunnen leveD,
zou evenals thans, de overwinning der
Entente noodzakelijk zijn geweest. De
heer Lloyd George en de beer Wilson
zouden evenals thans zeggen: nGeen
Maatschappij der Volkeren zonder de
overwinning.
Het verschil zou alleen zijn, dat er
in 1914 een soort vonnis zou zijn
geveld over de feiteD door het ge
meenschappelijke gerechtshof der na
ties, en dat er geen discussie meer
mogelijk zou zijn geweest over de
recbtsschending, door Duitschland be
dreven, noch over de verantwoorde
lijkheid van den oorlog.
Het verschil zou tevens zijn, dat
men in plaats van de neutralen, ge
ïntimideerd door de Duitscbe macht,
en verontrust door de Duitsche leu
gens, weifelend te zien, ze zich één
voor één bij de Entente zag voegen
van 't oogenblik af, dat zij werkelijk
inzagen, aan welke zijde het recht was,
en ze van den eersten dag af zag
deelnemen aan den strijd, als nako
ming van op zich genomen verplich
tingen, en niet alleen uit moreel
plichtsgevoel of welbegrepen eigen
belangen.
Het verschil zou eindelijk zijn, dat,
de rechten der volken duidelijk vast
gesteld zijnde, er op geen enkel
oogenblik onzekerheid, noch discussie
mogelijk zou zijn over de oorlogs
zaken en doeleinden.
En er is geen twijfel aan, of de
oorlogstoestand zou om ai deze redenen
geheel verschillend zijn van dien van
heden.
De nieuwe Staatsleening.
Naar wij nader kurnieo melden,staat
thans vast, dat op de nieuwe Staats
leening van 500 miliioen, is ingeschre
ven voor ongeveer 625 miliioen gulden
zoodat zij met circa 125 miliioen gul
den overteekend is.
liet hoogste bedrag, waarvoor
te Utrecht op één naam voorde nieuwe
Staatsleening werd ingeschreven, be
droeg 10 miliioen gulden.
Besparing van brandstof.
De directie van Staats-en Holland-
sche Spoor heeft besloten aan 400
locomotieven, n.l. 300 van de Staats
spoor en 100 van de Hollandsche Spoor,
een inrichting aan te brengen tot het
verwarmen van ketelvoedingwater.
Het voordeel dezer inrichting is niet
alleen brandstoffenbesparing, maar bo
vendien het sneller op stoom breDgen
der locomotieven.
De kosten bediagen f 1.200.000.
Vliegmachine geland te Brielle.
Zondagmiddag is te Brielle aan den
Langeweg op een weiland, een vlieg
machine (ééndekker) geland, gemerkt
B 4885.
Het was een Fransche machine met
een Canadeeschen bestuurder.
Door gebrek aan benziue had hij
moeten landen.
Hij vertelde, dat hij vervolgd was
door 5 vliegmachines.
Zijn bommen had hij in zee ge
worpen. De vliegmachine was bewa
pend met een machinegeweer.
De militaire dokter te Brielle beeft
hem geïnterneerd.
's Avonds om 7 uur is hij per
spoorboot onder geleide van een offi
cier vertrokken naar Soesterberg.
De politie vaD eeD en ander vooraf
ingelicht trad met eeo flink aantal
agenten onder leiding van den inspec
teur Van Royen krachtdadig op en
wist met medewerking van een mili
taire patrouille de orde te handhaven.
Door de politie is proces-verbaal
opgemaakt tegen een 4-tal inwoners
wegens bet houden van mestvaalten
zonder de vereisebte vergunning.
Twee minderjarige sigarenma
kers, hier zwervende aangetroffen,
werden door de politie naar hun
woonplaats teruggebracht.
Voor ern klein, maar dankbaar
publiek zong gisteravond Mevr. Geer-
trnida van Vladeraoken haar Holl.,
Scbotscbe, Fransche en Engelsche
Volksliederen in daarbij passende
costumes. De voordracht was natuurlijk
en ongekunsteld en getuigde evenals
do costumes van zeer fijnen smaak.
Het publiek was opgetogeD en bood
der kunstenares een prachtig bouquet
De beer G. P. A. L. te Leuken,
eertijds candidaat-DOtaris bij den
notaris van Blaricura alhier is bij
Kou. besluit tot diens opvolger be
noemd.
De Nationale Vereeniging voor
den Volkszang geeft a.s. Dinsdag eene
uitvoering in café »De Arend®.
Een aantal militairen, niet te
vreden met den afloop der vechtpartij
op Oudejaarsavond 'maakte j.l. Zondag
avond de Weverssingel onveilig en
trachtte met geweld zich toegang te
verschaffen tot de café's aldaar, die
door de eigenaars wijsselijk waren ge
sloten.
In een grensgemeente in Zuid-
Limburg is een bende smokkelaars er
leelijk ingevlogen
's Avonds was er bal, terwijl het
bekend was, dat eenige bekende
smokkelaars er ook zouden komen.
Reeds lang was op hen geloerd, doch
nimmer nog was het gelukt ben te
verrassen. Nu echter deed zich een
prachtige gelegenheid voor.
Een soldaat-kommies vermomde
zich als dame en was door een dichte
voilette niet vatt een heusche dame
te onderkennen. In minder dan geeD
tijd werd de «beminnelijke verschij
ning® door landjonkers omringd; er
werd lustig met haar gedanst en zij
wist zich zoo innemend voor te doen,
dat aan baar geheimen werden toe
vertrouwd, aan derden onbekend.
Toen »zjjt voldoende wist en haar
mannetjes voldoende kende, werden
eensklaps de deuren gesloten en ver
schenen er eenige gewapenden in de
zaal, die een heel stelletje inrekeodeo,
om rustig achter slot en grendel zich
te kuDDen verbijteD om de listige
poets, bun gebakken Vad.
Gemeentelijke racubelvoorziening.
Dat het gebied der distributie gren-
zenloos is, blijkt wel uit bet feit, dat
het gemeentebestuur van Maagden
burg zich thans gaat belasten met den
aaDkoop van meubelen. Men gaal een
naamlooze vennootschap oprichten met
eeo kapitaal van 31/2 miliioen mark,
3500 aaodeelen van 1000 mark.
De taak dezer n.v. is, het benoo-
digde ruwe materiaal aan te schaden,
het door meubelfabrieken daar ter
stede te laten bewerken, en het aan
gegadigden tegen kostenden prijs plus
onnoozele winst te verkoopen.
Het laatste geluid van de keizerklok.
Op Oudejaarsavond heeft de groote
Keizei klok van den Keulschen dom
«Maria Gloriosa®, voor do laatste maal
haar statig geluid over de stad doen
weerklinken. De burgerij was diep
onder den indruk van de tragiek van
dit afscheid. Eenige uren later reeds
werd het gevaarte, dat niet minder
dan 560 centenaar weegt, omlaag ge
haald. Door een electrischen stroom
was bij te voren verbrijzeld.
Merkwaardig is. dat de klok indertijd
gegoten werd yan het metaal van een
aantal veroverde kanonnen van 1870.
De nieuwbenoemde Eerste Sealord.
Sir Rosslyn C. Wemyss, de op
volger van Jellicoe, hoort zijn naam
zelfs in zijn geboorteland radbraken.
Het is daarom dat hij de publicatie
van de wijze waarop zijn naam wordt
uitgesproken, steunt. Er is een punt
dicht voor verschenen
An Englishman whose uame was
Wemyss,
Went crazy at last, so it seemyss,
Because the people would not
Understand that they ought
To call him not Weemis, but Weems.
(Vertaald»Een Engelschman, wiens
naam was Wemyss, was op 't eind
vol vertwijfeling, omdat het volk niet
wou begrijpen, dat ze hem niet Wiemis
moesten noemen maar Wiems.®).
Sterre-scbaduw.
Bij het vallen der duisternis trekken
twee heldere sterren de aandacht: de
in het Zuidoosten opstijgende planeet
Jupiter en de in het Zuidwesten
dalende planeet Venus, de avondster.
Op 5 Januari culmineerde Venus.
Zoo sterk was het licht, dat deze
schitterende avondster uitzond, dat zij
in de vrije natuur, waar geen kunst
licht storend werkte, duidelijk zicht
bare schaduwen gaf. Het is dezer
dagen zelfs mogelijk, op klaren dag
met het bloote oog Venus waar te
nemen. Men dient daarvoor natuurlijk
georiënteerd te zijn.
Interessant is bovendien de sikkel
vorm van Venus, waardoor ze lijkt op
de afnemende maan in miniatuur.
De koningin van Hawaï.
Onlangs is Hare Majesteit Lilinoka-
lani, Koningin van Hawaï, te Hono-
loeloe gestorven.
De voormalige heerscheres met den
feërieken naam was in 1838 geboren,
en werd dus bijna 80 jaar.
Haar huwelijksleven is zeer roman
tisch. In 1862 huwde zij den Ameri-
kaanscben zeekapitein John. O. üo-
minis. Europa leerde haar pas in 1887
kennen als vertegenwoordigster vaD
Hawaï op de feesten ter gelegenheid
van Koningin Victoria's 50-jarig
regeeringsjubiteum.
In 1891 besteeg zij als opvolgster
van haar broer Kalakana den troon
van Hawai, en het is onder haar
regeering geweest, dat in 1898 de
eilandengroep aan Amerika kwam.
Haar iDkomen bedroeg sedert 400
dollar per jaar. Overigens lagen haar
talenten meer op muzikaal dan op
politiek gebied. Zij is de kompoDiste
van schier alle Hawaïscbe liederen.
Haar memories vormen overigens een
zeer interessante lectuur.
Faillissementen in Nederland.
Volgens mededeeling van het Han
delsinformatiebureau van Van dei
Graaf Co 's Bureaux voor den Han
del zijn over de afgeloopen week,
eindigende 5 Januari, in Nedeiland
uitgesproken 11 faillissementen tegen
10 faillissementen in dezelfde week
van het vorige jaar.
De Burgemeester van Amersfoort
gelezen circolaire No. 12004/6 afdeeling
Rijksbureau voor de Distributie van
graan en ineel d.d. 2 Januari maakt
bekend dat de Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel de volgende
maximumprijs heeft vastgesteld van:
Joodsche matzes(v 8 i.h.pd )op40cis.
(v. 10i.h.pd.)op45cts.
Gemalen 35cls.
Amersfoort, 5 Januari 1918.
De Burgemeester voornoemd
VELS HEIJN
loco Burgemeester.
De Burgemeester van Amersfoort
gelezen circulaire No. 1814 afdeeliny
Crisiszaken Buieau Vervoer d.d. 4
Januari 1918 maakt bekend dat de
Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel heeft goed gevonden te bepalen.
1. Het vervoer van alle hout per
water is met ingang van 15 Januar i
1918 toegestaan.
2. Deze beschikking geeft geen ont
heffing van het verbod van vervoer
per spoor of tramweg Deze verboden
blijven van toepassing met uitzoudering
van
1. teen of griendhout, ook genaamd
twijghout.
2. waarden- of rijshout, mits geen
brandhout zijnde.
3. esscbenhout, bestemd voor den
tuinbouw of voor waterwerken.
4. dwarsliggers.
5. palen en ander hout bestemd
voor Rijkstelegraaf- en telefoonlijnen
voor den openbaren diensten voorde
mijnen in Limburg.
Amersfoort, 7 Januari 1918.
De Burgemeester voornoemd
VELS HEIJN
loco Buigemeester.
De Burgemeester en Wethouders
van Ameisfoort maken bekend, dat in
de week van 14 toten met 20 Januari
1918 zal worden verkrijgbaar gesteld
op bon No. 51
Bruine boonen 1 ons per persoon.
Groene erwten 1
Gort 1 d i j>
Varkensvleescb 2
Zeep 1 i
Aardappelen 5 K G.
Vervolgens is goedkoope melk ver
krijgbaar (voor hen, die daarvoor in
de termen vallen) op bon No. 26 tot
en met No. 30.
Amersfoort, 8 Januari 1918.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester,
De Secretaris, VELS HEIJN,
A. R. VEENSTRA. 1. B.