NIEUWE "HÉf- Nieuws- en Advertentieblad voor de Provincie Utrecht. |g| Gemeenteraad. No. 10. Zaterdag 2 Februari 1918. 47e jaargang verschijnt woensdag en zaterdag: Amersfosrtsche Courant. ABONNEMENTSPRIJS: Per 3 maanden 1. Franco per post door het geheele Rijk 1.15. Afzonderlijke Nnmmers 5 Cent. Ingezonden stnkken in te zenden uiterlijk Dinsdag en Vrijdag. Uitgever G. J. SLOTHOUWER Bureau: Langestraat 17. Telephoonn. 69. AD VERTENTIËN: Van 16 regels 0.90 j iedere regel meer 15 Cent. Groote letters en vignetten naar plaatsruimte. Onmiddelijk na de opening der openbare raadsvergadering van j.l. Donderdagavond hield de burgemeester de navolgende rede: Het was mijne gewoonte om telken jare in deeerste van onze vergaderingen een overzicht te geven van de belang rijkste gebeurtenissen in den levens loop van onze gemeente. Den Hen Januari beschikte ik nog niet over de gewenschte cijfers, thans wel, doch desniettegenstaande zal ik u er be trekkelijk weinig noemencijfers hebben waarde vooral in vergelijking met die van vorige jaren, en deze, dus betrekkelijke waarde moet dan wel verdwijnen, als wij ons in bet geheugen roepen, hetgeen wij eiken dag als bet ware in bet afgeloopen jaar zagen, dat van een vrij verkeer minder dan ooit kon gesproken wordenvoort durend konden wij lezen, dat de handel en het vervoer in een of ander artikel was verboden, behoudens dan speciaal te verleenen vergunning, en toen in het tweede halfjaar de aanvoer van steenkolen zeer veel te wenschen begon over te laten, terwijl daarnaast de brandstof voor explosiemotoren ook gerantsoeneerd moest worden, konden wij zien, dat over het geheele land handel en nijverheid daarvan het slachtoffer werden. Elk verbod als bedoeld legde op nieuw beslag op de kracbteu van de organen van bet Gemeentebestuur, die van lieverlede zich een taak zien op gelegd, waarvan zelfs een ziener niet zou gedroomd hebben, terwijl naast die bestaande organen in den lande een groot aantal Commissies werden in het leven geroepen, elk bijna met liet noodige aantal ambtenaren, wier laak was om de vrije Maatschappij als het ware in een net te vangenmet opzet gebruik ik die vergelijking, omdat men dan bijna tegelijklijdig denkt aan de mazen van bét net en ten slotte aan pogingen om door die rtiazen van het net heen te sluipen. En waarvoor zeg ik dit dan? Om deze eenvoudige reden, dat bet mij, als staande in bet centrum van een niet onbelangrijk aantal burgers, eene behoefte is er op te wijzen, dat op burgerdeugd voortdurend aansla gen worden gepleegd met het doel om door die, door de overheid ge spannen mazen van het net heen te sluipenwerd in den aanvang van den oorlog, zoo niet bier bepaald, dan tocb in andere landen, gesproken van een »Grooten tijd», bet verdere verloop van de crisis toonde aan, dat het «groote» niet bet minst hierin zich afteekende, dat de groote on deugden van den mensch zich ver toonden, dat de bellum omnium con tra omnes, n.l. de oorlog van allen tegen allen niet zoover af lag, als men vermoedelijk in de jaren vóór 1914 wel gedroomd had, zoodat hieruit de gevolgtrekking valt te maken, dat, wil men tot eene betere Maatschap pelijke samenwerking geraken, men zal beginnen moeten met eene her vorming van den menscb zelf, van bet eigen Ik. U hoort: betgeen ik ia mijne be trekking heb moeten zien, ontnam mij helaas al te dikwijls het van den beginne wèl aanwezige, vertrouwen rn den evenmenscb, gelukkig, dat daar tegenover valt te gewagen van een zich in verschillende klingen open barend streven om een dieper inzicht te krijgen in de beteekenis van het levenzonder eenigszins te kort te doen aan anderer streven, mag ik hier wel even aanroeren den voor Amersfoort toch belangrijken groei van de Internationale School voor Wijsbegeerte, welke, zonder ophef werkende, een tweede reeks Zomer cursussen, thans in eigen gebouw gehouden, zag slagen en groote plan nen ontwierp voor een volgend jaar Mogen wij de hoop uitspreken, dat alle pogingen in de richting van die per levensbezinning, verschillend van aard nu eenmaal, omdat de mensch zoo verschillend is met waardeering Yan eikaars bedoeling hetgeen aan een eerlijken en zelfs noodigen strijd niet in den weg staat mogen slagen en tengevolge daarvan een jonger geslacht moge groeien beter dan bet onze, dat ten slotte misschien in zijn geheel verant woordelijk is te achten voor deze wereldramp. Als ik dan als vanzelf kom te den ken aan de jeugd in onze Gemeente, moet mij helaas van het hart dat er teekenen te over zijn, die wjjzen op een verwildering, toeneming van bal dadigheid, ja, van misdrijf; is dit vanwege de andere veranderingen in bet Maatschappelijk leven, van des organisatie van het familieleven, waar tal van vaders aan het gezin zijn onttrukken, doordat zij hun plicht tegenover de natie moeten vervullen en de moeders daardoor een üog zwaarder taak hebben, een gevolg ook van distributiestelsels, die belaas be slag leggen op de kinderen om een kaart, een bon, of spijs uit de Cen trale Keuken machtig te worden? Gevolg van snoep- en genotzucht? Gevolg van slechte woningtoestanden? Wie zal het zeggen, in elk geval zijn er verschillende factoren in het spel. Ook hiertegen tracht men zich zoo goed en zoo kwaad het kan, te wa penen, maar bet medicijn, al moge bet goede uilwerking hebben, komt toch altijd na bet uitbreken van de ziekte meer dan ooit schijnt de Maat schappij genoodzaakt te zijn om pro- phylactisch te werk te gaan, vóór- zorgen in acht te nemen, eene maat schappelijke bygiène te beoefenen. Als een hernieuwing der «Tien geboden» verschijnt een .manifest» van de Tuchtunie aan alle ouders in Nederland, waarbij een beroep op hen wordt gedaan om paal en perk te stellen aan de verbastering van de zeden bij hunne kinderenKlinkt iets dergelijks niet als een wanhoopskreet? Ik mag in dit verband niet nalaten te wijzen op een gebeurtenis, die misschien meer dan wij ons hadden kunnen voorstellen, slecht gewerkt heeft op een gedeelte van de school jeugd en dat is de bezetting door militairen gedurende verschillende maanden van de school aan de Lange Beekstraat. Wel werd het gebouw aan de Coninckstraat ook door deze school gebruikt, maar de vermindering van schooluren en, voor vele leerlingen, de groote afstand van huis, werkten nadeelig, zoodat ten slotte schoolver zuim en de vele kwade gevolgen daarvan toenamen. Over een reeds genoemde donkere vlek moet ik even uitweiden, al is zij bij ons voldoende bekend en al streven wij er met de meeste kracht naar om betere toestanden te scheppende groote woningnood. Ge weet, iD welke mate die reeds een jaar geleden be stond, hoe nu dus, als de bevolking vermeerderde en waarschijnlijk zal blijven vermeerderen? Op zichzelve is die toeneming van het aantal in woners zeker geen slecht teaken, docb nu laat de keerzijde van da medaille als met doordringende X-stralen het eerst zich zien. De inlandscbe bevol king ging met 559 vooruit (waaronder 206 door overschot van vestiging boven vertrek), en telt thans 28.774 personen daarnaast zijn er pl. m. 5860 Belgen; in bet Elisabethdorp bij de Vlasakkers en in het nieuwe dorp aan de Soesterweg verblijven respec tievelijk 512 en 149 gezinnen, 112 hebben een woning in de Gemeente in gebruik en niet minder dan 724 gezinnen hebben hun intrek genomen bij Amersfoortsche families. Sedert de laatste zes maanden vermeerderde bet aantal woningen, door twee of meer Hollandsche gezinnen betrokken, van 378 tot 423 en deze overbevolking betreft de kleine perceelen, waar toch al geen sprake was van te veel ruimte. Dat van onbewoonde perceelen zelfs al zijn ze onbewoonbaar ver klaard vrij wel (nooit sprake is, behoeft helaas geen betoog. Al zal de op groote schaal voorgenomen bouw aan den Woestijgerweg waarmede zeer spoedig een aanvang zal worden gemaakt voltooid zijn, dan nog, durf ik gerust zeggen, zal de woning nood niet zijn opgeheven. Van waar deze verzekerdheid kan men vragen en dan verzoek ik u slechts mij in gedachten te volgen naar hel terrein in den zomer van 1915 ge kocht en toen bekend, als de „Joden hoek" en hetwelk thans, doorsneden door een flinken straatweg met ruime trottoirs, bezet is of weldra zal worden met fabrieken, die gretig uitzien naar woongelegenheid voor arbeiders; ook het verderop gelegen terrein gedeel telijk onlangs nog aangekocht van bet St. Pieters en Bloklandsgasthuis en van het Burgerweeshuis, thans ter grootte van 80 H.A. in handen der gemeente, zal vermoedelijk weldra van aanzien beginnen te veranderen en, in verbinding gebracht met Wa terweg en Spoorweg, gelegenheid ge ven tot uitoefening van Nijverheid. Waterweg ik hoor reeds smalen op dat woord, inderdaad een ideaal is de Eem niet, noch, als brengster van overstrooming, twee malen in enkele weken, te spoedig na den grooten vloed van Januari 1916, in- plaats van eens in een menschenleef- tijd, gelijk de traditie scheen toe te laten, noch als scheepvaarwater, maar is u wel bekend, dat terwijl de aan genomen maat voor de vaart op de Eem was niet boven de 200 ton en schepen boven de 300, zelfs tegen de 400 ton werkelijke lading binnen kwamen? Ik sprak van Waterweg, van Spoor weg, zij zijn, zij blijven erl Wat er was, doch vordween, is onze tramweg; door paarden getrokken, was de tram een symbool van den goeden ouden tijd; velen is zjj van nut geweest, doch het gemis aan rendabiliteit maak te een einde aan haar leven. Verbetering en aanleg van nieuwe wegen gedeeltelijk ondernomen ter werkveiscbafling van werk, was overi gens aan de orde vaD den dag. Ik noem u de tot standkomiog van de straat, verbindende den Hoevelaker- weg met den Heiligenbergerweg met een gewapend-betonbrug over de Beek, de voltooiing van het wegen- complex op de terreinen van Volks huisvesting II aan de Kiuiskampmet brug over de Beek bij de Goninck- straat, de verbetering van den klei nen Koppelweg. de straataanleg door het industrieterrein, van den Soester weg naar de Eemstraat de verharding va-.i den Ouden Urechtschenweg tot aan de Emmalaanhet grondwerk voor de wegen en paden om het monument door de Belgen opgericht, welk bouwwerk wel gereed kwam, docb nog niet aan de Gemeente kon worden overgedragen. De verbeteiiog van de Langestraat kon nog wel niet worden uitgevoerd bij gemis aan ma- teriraal, terwijl evenmin de onder handelingen over overneming van stoepen geëindigd waren, maar het nauwe gedeelte, waar eertijds de Roode Toren-Poort stond, werd ver breed van 6.5 tot 11 meter, terwijl aldaar nieuwe flinke winkelhuizen zijn en nog voorden gebouwd. De an dere sta-in den-weg in de groote ver binding van Utrecht—Zwolle de Kam- perbiouenpoort bleef ongestoord, voortbestaan, hoewel de Gemeente een stap nader deed in de verkrijging van eigendom ter plaatse. De toe gangsweg naar het Station werd ver beterd en door aanleg van plantsoe nen verfraaid. Gij ziet er was veel om handen aan de Afdeeling Publieke Werken( maar op een van de merk waardigste werken hebt gij mogelijk niet eens gelet en daarom juist wil ik er in het bijzonder uwe aandacht op vestigen nl. het afbreken van de eerste der 4 pellers van den Lieve Vrouwen Toren en het wederopbou- wen daarvan. Deze werken, voorafge gaan door den bouw van een reus achtig stijgerwerk, zijn van den be- ganen grond af niet te volgen, maar ik kaD u verzekeren, dat het werk in alle stilte daarboven verricht door ieder zonder onderscheid, grootelijks waardeering verdient. Het brengen van gronden in cultuur, tot nu slechts eeoige H.A. grond be- treilende, werd dit jaar van belang, omdat er alle aanleiding bestond, ge let op bet mogelijke stopzetten van den aanvoer van granen van overzee, om zooveel mogelijk het eigen land vruchten te doen voortbrengen; 15 H.A. grond (werden bebouwd, waarvan 6 H.A. welwillend door particulieren ter beschikking gesteld; de oogst van de voornaamste producten bedroeg 100 H.L. bruine boonen en 2800 H.L. aardappelen. Deze beschouwingen brengen mij als van zelf tot het levensmiddelen- bediijf; moesten aan dit, als uil den grond gestampt bedrijf, in den aan vang onvermijdelijk fouten kleven, met den tijd werd de organisatie beter de omvang werd steeds grooter; bet aantal artikelen dat gedistribueerd werd, groeide aan tot 50, maximum prijzen weiden gesteld vooi 70 arti kelen, terwijl bepalingen betreffende vei koop, aflevering en vervoer werden vastgesteld voor ongeveer 120 arti kelen; het toezicht op en het ingrij pen van overheidswege in den vrijen handel werd derhalve van steeds meer beteekenis; gelijken tred daarmee houdt waarschijnlijk de wensch van allen, die van nabij, met de leiding van de distribuliewet zijn betrokken, dat de tijden, die bedoelde regeleo naar bet schijnt onvermijdelijk maken, spoedig verbeteren; liet materieel voor deel is ongetwijfeld, dat zooveel mo gelijk ieder het voor zich benoodigde krijgt docb op de nadoelen, ook op moreel gebied mag ook wel eens ge wezen worden, want bet is helaas maar al te waar, dat jaloeiscbbeid welig tiert en dat deze aanleiding is om soms de meest onzinnige praaijes ten naleele van zijn medeburger of van de overheid te gelooven, in eik geval over te vertellen. Financiëel drukt de uitvoering van de distributiewet zwaar op de Ge meente; 1917 wordt er door gedrukt met een post van ongeveer 140.000 gulden. De Centrale Keuken in Februari in enkele dagen in werking gebracht, had destijds weinig levenskracht in Augustus beter en grootscher voor bereid, levert zij thans ten minste een veel grooter aantal porties af; in boever zij wel precies haar doel bereikt, valt nog niet juist aan te geven, mocht dit wel bet geval wor den, dan zullen de aanzienlijke som men aan haar besteed, met te meer berusting gedragen worden. Na de uitvoerige discussie bij' de Gemeente-begrooting behoef ik u niet te vermoeien met cijfers betref fende den financieelen toestand van de Gemeente, die, vergeleken met zustergemeenten betrekkelijk gunstig mag genoemd worden, waarbij ik dan den klemtoón laat vallen op het woord „betrekkelijk". De steun van de gasfabriek was ver te zoeken ten gevolge van de booge prijzen, later het rantsoeneeren van de gaskolen. Van het electriciteitsbedrijf valt met blfjdscbap te vermelden, dat de aan- sluitingswaarde voor licht vermeer derde van 353 op 500 K.W. en voor kracht van 220 op 514 K.W.bet aantal motoren bedroeg in 1916 82 met 275 P.K., in 1917 132 met 645 P.K. Dank zij de beschikbaarstelling vau goedkoopen bouwgrond door het grondbedrijf viel in onze Gemeente niet te klagen over werkloosheid in gunstige tegenstelling (rtet elders. Op de ai beidsmaikt was de toestand

Historische kranten - Archief Eemland

Nieuwe Amersfoortsche Courant | 1918 | | pagina 1