king in de nota. Hij wijst in dit verband op de kwestie van de waterzuivering. Er was geen enkele reden voor de provincie om in deze materie te duiken. Toch is dat gebeurd. Er zou sprake zijn van een op waterlo pen gericht schap en niet op de provincie. Het zal de aandachtige lezer van de nota niet zijn ont gaan dat gedeputeerde staten willen tot stand brengen hetgeen de bisschoppen van Utrecht nooit is gelukt, nl. het uitbreiden van de provincie. Dat is nodig, om dat een gewest groot moet zijn. De argumentatie daarvoor is dat een gewest wat inwonertal betreft, een tegenhanger moet kunnen zijn ten opzichte van de stad. Dat klinkt wel gewichtig, maar wanneer men diep over deze stelling nadenkt, kan men zich afvra gen of zij juist is. Een grote stad is altijd omringd ge weest door randgemeenten die kleiner zijn. Waarom moet er nu ineens rondom zo'n grote stad een grote bestuurseenheid worden gegroepeerd, die even zwaar is als de grote stad? Op pagina 11 van de nota wordt gesteld dat het ge west groot moet zijn in verband met de toekomstige ruimtelijke ontwikkeling. De voorzitter heeft in haar nieuwjaarsrede gesteld hoe moeilijk het is in de toe komst te kijken. Spreker zou de gewestvorming dan ook meer retrospectief willen zien en haar willen aan passen aan groeiende verbanden en verhoudingen. Het is niet zo noodzakelijk om enige tientallen jaren voor uit te plannen. Deze gedachte komt ook feitelijk voor in nagenoeg alle reacties van de gemeentebesturen. Men wil - op Leusden na - temporiseren en voorzich tig zijn. De slotbeschouwingen vormen de klap op de vuurpijl. Gesteld wordt dat de huidige provinciegrenzen niet bepalend zijn. Er is dan ook maar één kant uit gere kend, want het provinciaal bestuur wil het grondge bied aan alle kanten vergroten. De Gelderse Vallei zal niet meer bestaan. Er zal moeten worden gespro ken van Vallei en wellicht binnen niet al te lange tijd zelfs van Utrechtse Vallei. Uit het geheel spreekt eigenlijk een kinderlijke expansiedrift. Gedeputeerde staten van Zuid-Holland hebben gewei gerd reeds enige stappen te doen op het gebied van het maken van een structuurschets voor de bestuur lijke indeling, omdat het moeilijk is over de grootte van gewesten te praten, wanneer men niet weet wat de taken van een gewest zijn. Er is sprake van een ver gelijking met twee onbekenden. Het is dan ook on- begrijpelijk hoe het provinciaal bestuur van Utrecht deze fraaie indeling in drie gewesten heeft kunnen creëren zonder dat men weet wat de taken van een gewest zijn. In dit verband zij opgemerkt, dat in de structuurschets eigenlijk had moeten worden vermeld welke motieven de omliggende provincies hebben om niet in te gaan op de Utrechtse zaken. In de nota wordt wel gesteld dat de omliggende provincies niet zo gelukkig zijn met de expansiedrift van de provin cie Utrecht. Op pagina 38 vindt men naar sprekers wijze van zien des Pudels Kern, want op deze pagina wordt enige keren het woord „schaalvergroting" ge bruikt. Kennelijk denkt men dat, zoals vaak in het be drijfsleven het geval is, schaalvergroting per definitie een goed is dat moet worden begeerd zonder dat men zich afvraagt of schaalvergroting zo verschrikkelijk ge wenst is. Er wordt gesproken over een gewenste schaalvergroting voor het intermediair bestuur (daar mede wordt waarschijnlijk het provinciaal bestuur be doeld) en een gewenste schaalvergroting ten aanzien van de gemeenten en de hoeveelheid gemeenten. Dat zijn loze kreten die verschrikkelijk wetenschappelijk klinken, maar waarbij de vraag rijst of er sprake is van juiste uitgangspunten. Het uitgangspunt van de protestants-christelijke frac tie is geen vierde bestuurslaag in de vorm van gewes ten, indien niet tegelijkertijd andere bestuurstaken - in dit geval van de provincie - worden geliquideerd. Wat is een provincie? Een provincie is een dierbaar histo risch goed. Wanneer er echter alleen voor de vorming van provinciale staten verkiezingen worden gehouden, moet worden aangenomen dat het opkomstpercentage rond de 25 zal liggen, Er is geen burger die wordt aan gesproken door het begrip provincie. Integendeel: men weet niet eens hoe het provinciaal bestuur precies werkt. De man in de straat weet niet precies wat een gedeputeerde is. Men moet verschrikkelijk voorzichtig zijn met de ge meenten, omdat er sprake is van een bestuursvorm die het dichtst bij de burgers staat. Bij deze bestuursvorm komt de democratie het best tot uiting. Dit hele as pect wordt ook gemist in de beschouwingen ten aan zien van de bestuurlijke indeling in gewesten. Gewestvorming is nuttig, wanneer er sprake is van een samenwerkingsverband in een bepaald gebied. Er dient geen sjabloon te worden opgelegd voor geheel Nederland. Het moet mogelijk zijn dat er ook witte gebieden zijn. Moet iedere stad of ieder dorp nu wel speciaal in een gewest worden ingedeeld? In de pro vincie Utrecht is een bestuursvorm die goed functio neert. Er is een heel andere problematiek dan in de Randstad. Het is voorstelbaar dat men in de Randstad tot een bepaalde gewestvorming komt, zij het uitslui tend in het geval dat er verbanden zijn die niet wor den gedekt door andere overheden, waardoor samen werkingsvormen noodzakelijk zijn. Mevrouw KORTHUIS-ELION zegt zich te kunnen aansluiten bij veel van hetgeen door de heer Olden- boom naar voren is gebracht Het gaat er-om dat het bestuur dicht bij de burger blijft. Dat is het meest het geval in de gemeenten, hoewel ook bij deze be stuursvorm blijkt dat er een niet te overbruggen af stand bestaat. Samenwerking in gewestverband is nut tig op die punten, waar efficiënt kan worden gewerkt, maar waar mogelijk zal er moeten worden gestreefd naar behoud - en zelfs vergroting - van het contact met de burger. Gelet op het vorenstaande is de fractie tegen een vierde bestuurslaag. Er dient geen steriele herstructu rering van het openbaar bestuur te worden voorbe reid, waarbij wordt uitgegaan van louter theoretische grenzen. Eerst moet een takenpakket worden opge steld. Binnen het Samenwerkingsorgaan Eemland moet worden geprobeerd te komen tot de opstelling van een concreet takenpakket, zodat een organisatie kan worden opgebouwd en zodat ook duidelijk wordt wie in het samenwerkingsorgaan thuishoort, omdat zij onder het takenpakket vallen. De waterzuivering behoort niet meer tot de gemeen telijke zorg. Wanneer de gemeenten van het samen werkingsorgaan een concreet pakket ter zake hadden gehad, hadden wellicht betere argumenten kunnen worden aangevoerd voor het behouden van deze taak, terwijl zij thans gewoon is weggenomen. Het initia tief dient dan ook niet aan hoger hand te worden ge laten. Er moet voor worden gewaakt dat het particulier

Historische kranten - Archief Eemland

Notulen Raad Soest | 1973 | | pagina 9