OORDMAN
KONINGINNEDAG.
KRAKELINGEN*
1880 - 31 AUGUSTUS - 1937
Soest
Kerkberichten*
HET HUIS VOO O. UW
JONGENStm. MNDTJUÜ.EEDING
m I LV£RS UM-B USSUM
Onzuivere huid?
Zeker, 't is een vorm; een gebruik. Als
de Koningin verjaart, brengt „de krant" een
speciaal artikeltje daarover. Dat hóórt zoo.
De krant zou dit artikeltje waarschijnlijk
óók brengen, wanneer geen andere overwe
ging haar redactie daartoe zou leiden dan
die der traditie. Maar juist, omdat we over
onze intentie ter zake de publicatie van ge-
legenhcidsbijdragen zoo openhartig durven
zijn, kan de lezer zich verzekerd achten,
dat we in dit speciale geval de journalis
tieke herdenking van den verjaardag van
H.M. de Koningin door méér worden ge
dreven dan enkel vorm of gebruikelijke be
leefdheid.
Koningin Wilhelmina heeft steeds een bij
zondere plaats in het hart des volks inge
nomen. Dat was zoo, toen ze kind was en
we haar koesterden als misschien laat
ste pand, dat Oranje en Vaderland sedert
eeuwen verbond. Dat was zoo, toen ze als
jonge bruid de hope herwekte in de harten
harer onderdanen, die zich bewust waren,
dat de vreedzaamheid der Nederlandsche sa
menleving vrucht was van het even voorzich
tig als waakzaam en beleidvol bestuur der
telgen van een geslacht, dat liefde en trouw
tot voornaamste karakterdeugden had.
Dat was voorts zoo, toen de Koningin als
jonggehuwde méf haar volk meermalen diep
teleur werd gesteld in de blijde verwachting,
welke zc als vrouwe voor zich en als vorstin
ten aanzien van het vaderland koesterde.
Dat was ook zoo, toen eindelijk de hope
werd vervuld, welke het deel was van haar
menscheüjke liefde en zoovele jaren gevoed
was door het verlangen van het volk.
Dat was eveneens zoo, toen slag op slag
Haar trof en de Heer in het leven, vati een
moeder en in dat van een gemaal, nkm, wat
Hij Hare Majesteit èn derzelver onderdanen
in het kind, in onze Kroonprinses Juliana,
zoo heerlijk had geschonken.
Het waren zware dagen voor onze Ko
ningin, jaren van rouw en beproeving.
Zij vond kracht en sterkte in haar vast ge
loof en belijdend bidden: „De Heer heeft
gegeven, de Heer heeft genomen, Zijn
Naam zij geprezen!'*
De plaats, welke de Koningin in de harten
des volks innam werd grooter en ruimer,
naarmate Ze er meer eenzaam kwam te wo
nen.
Zóó groot was die plaats, dat ze eindelijk,
zonder van haar ruimte te verliezen, kion
.woraen gedeeld met den jeugdigen prins uit i
den vreemde, die onze Kroonprinses naar j
den autar des huwelijks leidde.
Het jonge prinselijke paar vraagt en ver-
krijgt wèl zijn deel in de achting, aanhanke- j
Üjkheid, liefde en trouw van het volk, maar
dat volk deelt zónder te verkleinen. Alle
geluk en vreugde, zoo weten we, welke de
Kroonprinses en haar gemaal verwierven en
verwerven, voor zich en het vaderland, is I
door Gods Zegen ontsproten aan wil en. ver-
Jangen, aan lijden aan offeren, van Haar, die
zoo bidden we op heden nog vele
Jaren in gezondheid en voorspoed moge wor
den gespaard voor hare kinderen, voor haar
Volk en zoo God wil voor hare kinds
kinderen.
Leve de Koningin!
DE ORANJE-FEESTEN,
TE SOESTERBERG.
H«t programma voor de viering van dne
verjaardag vna H.M- de Koningin te Soester-
berg is vastgesteld en luidt als volgt:
Zaterdag 28 Augustus n.m. 2 uur: Auto
tocht voor ouden van dagen.
Maandag 30 Augustus: om 7 uur n.m. een
gecostumeerde voetbalwedstrijd, op het ter
rein van de V.V. „So ester berg''
Dinsdag 31 Augustus: om 6 uur 's morgens
groote reveille. Om 10 uur diverse kinder
spelen, gevolgd door vólks-spelen, welke om
2 uur n.m. aanvangen.
's Avonds om 7 uur concert en openlucht-
bioscoop in de muziektent, tegenover het ho
tel ,,'t Zwaantje''.
Militairen beneden den rang van onder-off.
hebben vrije toegang en vrije deelname.
RADIO-CENTRALE SOESTDIJK.
PROGRAMMA BUITEN LAN DSCHE
STATIONS.
ZONDAG 29 AUG-
8.30
Brussel Ned.
11*50
Keulen.
1.20
Brussel Ned.
2.20
Keulen.
2-45
Droitwich.
4-40
Keulen.
5-20
London Reg.
6-35
Droitwich.
7*20
London Reg.
8.20
Keulen.
9*25
London Reg.
10 50
Berlijn.
MAANDAG 30 AUG
11.05 Droitwich.
1.20 Brussel Ned.
2.20 London Reg.
5-20 Parijs Radio.
6.20 Keulen.
7.00 Radio-Centrale Soestdijk.
8.00 Diversen.
8.20 London Reg
0.20 Keulen.
10.20 London Reg.
10-50 Berlijn.
DINSDAG 31 AUG-
11-05 Droitwich.
I.20 Brussel Ned.
2.20 Droitwich-London Reg.
6.20 Keulen.
7.00 Radio-Centrale Soestdijk
8.00 Diversen.
8.30 Keulen.
9.20 Parijs Radio.
II.20 r.cn.
WOENSDAG 1 SEPT-
11.05 Droitwich.
Keulen.
Brussel Ned.
Keulen.
12.20
1.20
2.35
3.35
4-20
6.20
7.00
8.00
8.30
10.20
10.50
KONINGINNEDAG TE SOEST-
Dinsdag 31 Augustus, de verjaardag van
H.M. de Koningin, zat in onze gemeente op-
bescheiden wijze worden gevierd.
1 Doordat er weinig geld en weinig tijd was
kon slechts het navolgend programma wor
den opgesteld.
*8 MIDDAGS
Te 2 uur trekt de Soest er Harmonie vanaf
het Gemeentehuis naar het feestterrein aan
den Olijkeweg. Achter het muziek-corps zul
len waarschijnlijk de kinderen die aan de
kinder-spelen meedoen, volgen, terwijl ande
ren natuurlijk ook welkom zijn.
Om half 3 hoopt men met de kinder-spe
len te beginnen* Deze zullen bestaan uit:
JONGENS:
zakloopen 814 jaar
geld-happen 1014 jaar.
trein-halen ic14 jaar.
prijs-knippen 810 jaar
MEISJES:
wasch-ophangen 810 jaar.
vlaggetjes-steken 810 jaar.
60 M. hardloopen 1014 jaar.
schoen-verwisselen 10—14 jaar.
baldragen 812 jaar.
De Harmonie zal tijdens deze spelen voor
het muzikale gedeelte zorgen*
Het inleggeld bedraagt 10 cent. Kinderen
van werlcloozen hebben vrije deelname*
De toegang op het terrein is vrij. i
De inschrijving kan geschieden bij de on
derstaande adressen tot Maandagavond 6 uur;
I.. J. Rascb, Koninginnelaan 25.
Verkeershuis, Van Weedestraat.
Sigaren-magazTJft Brouwer, Soesterbergn
«chestraat 11
's AVONDS.
Het avond-programma vermeld te 8 uur eer*
concert van de Harmonie P.V.O., in het Ro
sarium, terwijl om ongeveer g uur een muzi
kale rondgang zal plaats vinden.
De route hiervan is: Opstellen rosarium,
Van Weedestraat, B* Grothestraat, Koninjg-
Innelaan, Krommeweg, Beckeringhstr- Schriks-
laan, Waldeck Pyrmontlaan, Prins Bernhard-
laan, Van Weedestraat, Hotel Eemland, al
waar de ontbinding van de stoet plaats heeft-
Deze feestviering gaat uit van het Comité
|ot viering van Koninginnedag 1937/
D eutschlandsender.^
Droitwich.
Div eisen.
Radio-Centrale Soestdijk.
Diversen.
Keulen.
Brussel Ned.
Berlijn.
DONDERDAG 2 SEPT*
11.05 London Reg.
1.20 Brussel Ned
2.20 Keulen.
3-05 Droitwich.
5-20 Keulen.
7.00 Radio-Centrale Soestdijk.
8-05 Parijs Radio.
8.20 Brussel Fr.
9-20 Berlijn-Diversen.
10.20 London Reg.
10.50 Weenen.
VRIJDAG- 3 SEPT.
11.05 London Reg..Droitwich.
1.20 Brussel Ned.
2-20 Drcitwich-London Reg.
7.00 Radio-Centrale Soestdiik.
8.00 Diversen.
8.30 Keulen. 1
10.20 Brussel Fr.
11.20 Berlijn.
ZATERDAG 4 SEPT-
11.05 Droitwich.
1.20 Brussel Ned.
2-20 Droitwich.
3.20 Brussel Fr.
4.20 Keulen.
6.20 London Reg
7.00 Radio.Centrale Soestdijk.
8-00 Diversen.
8.20 Droitwich.
9.20 London Reg.
10-00 Budapest.
10.20 Droitwich.
11.05 Berlijn.
Wijzigingen voorbehouden.
i JEUGDIGE DIEE
Donderdagmiddag arresteerde de politie tie
15-jarige J- R. alhier, die verdacht werd van
diefstal van diverse voorwei'pen in het Na'
tuur bad-
R., die al meerdere veroordeelingen met
voorwaardelijke ter beschikkingstelling van de
Regeering, achter den rug heeft, bekende
volledig- Hij is door den Burgemeester in ver
zekerde bewaring gesteld en voorgeleid voor
den Officier van Justitie te Utrecht*
ARBEIDSBEURS.
Heden waren 304 werkzoekenden ingeschre
ven. De voornaamste beroepen zijn:
Metselaars 36, opperlieden 40, grond-arbr
38, timmerlieden 22, schilders 13, stucadoors
8, loodgieters 5, slagers 5, rijwielherstellers
1, tuinarb. 25, chauffeurs 13, losse arb,- ,40,
l kantoorpers. 4. transport arb. Qf k
DE WEDSTRIJD TEGEN KOUACS LAJOS*
Wij kunnen nog vermelden, dat de Radio-
Centrale Soestdijk voor de muzikale opluiste
ring tijdens de wedstrijd zorg zal dragen-
SOEST.
NED. HERV. KERK-
Oudekerk.
Voorm. 10 uur de heer W- Hemmes van
Utrecht, Cand. t. d. H. Dienst*
Emmakerk.
Voorm- 10 uur Ds E Groene, eld.
Kerkgebouw Hees.
Voorm. 10 uur, Ds. R- Torenbeek
van Amersfoort-
HERV. (GEREF.) EVANG.
Yoorm. 10 uur De Eerw- heer L. Brasser,
I Cand. t- d. H- D- van Huizen.
Nam. 6 uur Ds. C. B. Holland, Putten.
GEREFORMEERDE KERK.
Julianakerk.
Voonn. 10 uur Ds. B. Alkema.
Nam. 5-30 uur Ds. R. H- Kuipers van
Oosthem.
Wilhelminakerk.
Voorm. 10 uur Ds. R. H. Kuipers van
Oosthem.
Nam. 5.30 uur Ds. B. Alkema.
CHR GEREFORMEERDE KERK-
Voorm. 10 en nam. 6 uur Leesdienst.
VER. VAN VRIJZ. GODSDIENSTIGEN
Geen dienst. i 1
R.K. KERK-
Kerk Steenhofstraat.
H. Mis*em 7 en 9 uur. Hoogmis 10.30 uur.
Kerk Burgem- Grothestraat.
H. Mis te 7-30 uur, Hoogmis 10 uur.
SOESTER8ERQ
NED. HERV, KERK.
Nam. 6 uur de heer J. de Vries van Soes-
t er berg.
R.K. KERK.
ie H- Mis 7.30 uur, Hoogmis 10.30 wur-
HUIS TER HEIDE.
NED* HERV. KERK.
Voorm. 10 uur Ds. B. Tuinstra
Nam. 6 uur geen dienst.
BAARN*
DOOPSGEZINDE KERK.
Geen dienst-
NED. LU.THERSCH GENOOTSCHAP.
Voorm. 10.30 uur Ds. Y. Hoekstra van
iW anmep p erv een
Het oude rijwielplaatje.
De jaarlijksche inzameling van oude rij
wielplaatjes toont ons wel zeer duidelijk de
macht van het kleine. Ik las, dat er elk
zomerseizoen ongeveer 12000 k.g. van die
koperen belastingkwitanties worden gedistri
bueerd. Daarvan komen ettelijke duizenden
na gebruik in handen van het „Steunfonds
van de Vereeniging tot bevordering der be
langen van tuberculose-patiënten in Neder
land". Deze zet het koper om in gemunt
zilver of goud en kan daarvan honderden
sanatorium-verpkegdagen betalen.
Ik hoop, dat dit mooie werk nog tal van
jaren succesvol kan uitgeoefend worden.
Maar wat zijn we toch eigenlijk 'n typische
menschenkinderen! We hebben beslist een of
andere ongewone aanleiding noodig om uiting
te geven aan de goedheid onzes harten. Die
aanleiding mag gerust een nietigheid wezen.
Ilc heb er geen flauw idee van, wat ko
per als grondstof kost. Laten we zeggen:
'n gulden per kilo. Of twee gulden. Welnu,
een belastingplaatje weegt 4 gram en houdt
dus nog lang geen cent aan grondstof waar
de in.
Honderden menschen maken zich druk1 om
overal de waarde van minder dan een cent
te verzamelen; er moeten pakken worden
gemaakt, vrachten worden verzonden; «r
wordt geadministreerd, circulaires gaan naar
alle uithoeken des lands; 10.000 raambiljet
ten werden gedrukt en gedistribueerd..--.
Rekent men alle kosten bijeen, dan zijn die
natuurlijk hooger dan de verzamelde koper-
waarde, maar van die kosten draagt ieder z'n
deel en aldus is het resultaat toch nog: winst
voor het goede doel.
Het gebeurt, dat menschen, die verzuim
den om hun plaatje tijdig in te leveren, het
later per post toezenden. Zes cent porto voor
een waarde van minder dan een cent. „Een
dame in Wapenveld zoo las ik reed
met haar auto de geheele streek af om
oude plaatjes te verzamelen en onlangs bracht
zij op het kantoor niet minder dan bijna 400
kilo". Stel je voor: per auto van huis tot
huis om hier en daar één of enkele belas
tingplaatjes in ontvangst te nemen. Dat kost
veel meer aan benzine!
Maar deze dame had tenmi-s - fei aardige
bezigheid voor zich zelve.
Liefdadigheid zou practischer kunnen wor
den beoefend, zuiniger, maar dan brengt ze
niet zooveel op. Het is te nuchter om een
cent ia een busje te werpen, maar we loopen
desnoods een kilometer om ons van het be-
lastingplaaije ter waarde van een halven cent
voor het goede doei te ontdoen.
Laten we ons zelve nemen, zooa's we zijn.
In ieder geval heeft zoo'n bijzondere soort
collecte het voordeel, dat onze aandacht ge
trokken wordt en even gevestigd blijft op
een zeer nuttig iets: de t.b.cr-bestrijding-
De goodwill van zoo'n inzameling mag
daarom zeker niet worden onderschat.
Zoo of zó
i Hoe moet ik nu Nederlands(ch) schrijven:
Zó of zóó of nog anders? j
Ik weet het niet meer.
Maar het kan me niet meer schelen. Of
is het „scheelen"? (Ik zoek het niet meer
op in mijn woordenboek, want dót deugt
ook niet langer).
Dezer dagen las ik, dat minister Slotema-
ker het volgen van zijn spelling bij de
H B.S.-examens verplichtend: heeft gesteld,
zooals bij andere examens de spellingMar-
chant verplichtend is, die van De Vries en
Te Winkel woidt toegelaten of die van Terp-
stra wordt geduld.
Toen ik het eerstbedoelde bericht las, heb
ik me afgevraagd: wat houdt die spelling
Slotemaker ook weer in? Ik weet het niet
meer. Ze stelde meen ik enkele uit
zonderingen op de spellingMarchant. Die
uitzonderingen laten me koud, zooals heel
de spelling van de taal, nu ze sedert jaren
van boven-af wordt gechaotiseerd me tegen
woordig koud laat.
Ik schrijf mijn eigen taaltje, want zoo raar
kan ik dat niet doen, of het is altijd wel
op grond van de. eene of andere spelling te
.verdedigen.
Eiken dag moet ik me beroepshalve aan
de verzorging van mijn Nederlandsche taal
wijden, en tóch: ik sta onverschillig te
genover haar aankleeding.
Hoe moet het met den smaak der consu
menten zijn gesteld, als de producenten zich
om het uiterlijk van hun producten niet meer
bekommeren
Een voedsel perpetuum mobile,
Duitschland, dat zulk gebrek aan grondstof-
stoffen heet te hebben omdat men deze
elders niet koop en wil is op zoek naar
het voedsel-perpetuum mobile. De gedachte
aan het spreekwoord: Vieze varkens worden
niet vet'- heeft hen aan een ideetje geholpen.
Men is gaan berekenen, hoeveel afval er
dagelijks in de Duitsche vuilnisbakken ver
dwijnt en hoeveel varkens van dit afval zou
den kunnen gedijen. Men kwam tot de con-
clusie^ dat jaarlijks een millioen varkens aldus
extra zouden kunnen worden grootgebracht.
De noodige verordeningen zijn straks te
verwachten.
Het Duitsche productie-proces is <er lang
zamerhand geheel op ingericht om te ver-
'zamelen wat gebruikt is en dat voor nieuw
gebruik geschikt te maken. Men doet dat
reeds met blik met vodden enz.
Thans gaat men varkens kweeken en groot-
brengen van afval. Heeft men de varkens,
dan worden die geslacht, er ontstaan duf
botten en ander afval en daarvan kweekt me*
opnieuw varkens.
De idee is eenvoudig. Men moet er maai
opkomen*
Hoe het was.
We leven snel en het tegenwoordige ge«
slacht weet er in 't algemeen weinig of nieti
van, hoe de maatschappelijke toestand dei
arbeidersklasse vroeger was.
Wij hebben daarvan in deze rubriek reedi
enkele malen staaltjes opgehaald. Het is goed
dat ook de bladen der Arbeiderspers nog eeni
herinneren aan de enquête, welke 50 jaren ge-
leden werd ingesteld naar den toestand in fa
brieken en werkplaatsen „met het oog oj
de veiligheid, gezondheid en het wei-zijn dei
werklieden".
Ruim tien jaren tevoren, in 1874, was op
initiatief van het liberale Kamerlid mr. S. van
Houten een wel tot stand gekomen, die de*
fabrieksarbeid van kinderen beneden twaalf
jaren verbood. In dien tijd werkten 6 tot 12»
jarige kinderen tot achttien uren per etmaal
in de Leidsche dekenfabrieken en vijftien tot
zeventien uren in de Hilversumsche tapijt*
industrie. Te Maastricht verlieten de kinderen
op hun 8ste jaar de school voor de fabriek;
zij werkten in glasblazerijen en ketelmake
rijen in dag- en nachtploeg.
De kindersterfte tusschen zeven 'en twaalf
jaar bleek te Maastricht bij arbeiders drie tot
vier maal zoo groot als bij burgers.
Hoe snel we leven bewijst ook de reputatie,
welke Samuel van Houten zich naliet. Hel
tegenwoordige geslacht ziet hem slechts alf
oer-conservatief en dat waren inderdaad zijn
denkbeelden als we die met de thans gel
dende vergelijken. Maar van Houten gaf in
zijn dagen blijk van een warm sociaal ge
voel en zijn beteugeling van economische wan
toestanden als de boven-geschetste, bezorg
de hem verwijten uit eigen kring, als ware
hij de ergste revolutionnaire afvallige gewor
den. Voor wat van Houten ter verbetering
van de sociale positie der arbeiders in zijn
tijd deed; was groote moed benoodigd.
De arbeidsenquête van 1887 werd ing^
steld op voorstel van mr. H. Goeman Bor-
gesius en leverde aangrijpende resultaten op*
Een Amsterdamsche letterzetter verklaarde,;
dat bij een drukkerij in de hoofdstad dikwijls
jongens van twaalf, veertien en zestien jaren,
als zij van 's morgens zeven tot 's avonds,
zes uur gewerkt hadden, om acht uur terugi
kwamen,- om 's nachts door te werken, tof
's morgens zeven uur. Twee. uren later begon
dan weer de gewone dagarbeid. Zij leefden
op een meegebrachte boterham en kregen e<
van den patroon duinwater bij!
Een gewezen chef van een kaarsenfabriek
getuigde, dat meisjes dikwijls werkten van
zeven uur 's morgens tot na elven 's avonds-
Zij gingen niet weg om te eten.
Een Verhoor, dat de grootste sensatie inj
het land maakte, omdat het een; kijk gaf op;
de schrikwekkende beginselen van industrie
eelen ten opzichte van hun werklieden, wasf
dat van den heer P. A. H. Regout, chef den
firma P. Regout Co. te Maastricht, des«
tijds de grootste fabriek van ons land. D<?
stokers in zijn glasfabriek bleken nooit eep
dag vrij te hebben ook 's Zondags niet;
zijn andere arbeiders hadden vier dagen;
in het geheele jaar vrij. Op 's voorzitters;
vraag; „Hoe vindt gij het lot van die men*
schen?", antwoordde de heer Regout: „Alle;
menschen zijn in de wereld niet even geluk
kig; de één heeft het harder dan de ander"<
Hij moest voorts toegeven, dat twaalf- ep
dertienjarige jongens van zijn fabriek zes|
nachten van de week niet op hun bed kwa
men, maar achtte dit niet schadelijk vooE
hen, daar zij overdag konden slapen. Hij[
noemde het werk van kinderen, twaalf uren
per nacht, zes nachten achtereen, „een werk,
dat spelenderwijs verricht wordt". De heer
Regout merkte op, dat het kinderwetje-Van
Houten „de prijzen van de jongens zooveel
duurder" had gemaakt. Op 's voorzitters vraag
of hij zijn eigen kinderen 's nachts liet wer
ken, antwoordde hij; „Ik weet wel, dat de
studenten ook wel eens niet naar bed gaan,
zonder daarom ziek te worden".
loch waren die werkgevers van vroeger
waai schijnlijk niet slechter van inborst dan
die van thans; ze warea in verhouding ook
niet slechter dan de arbeiders van toen, die
zich immers óók geen lieve jongens betoon
den. Naar onze inzichten althans niet.
We moeten de menschelijke daden van wel
eer afmeten naar den tijd, waar in ze werd
begaan en naar de begrippen van recht, rede
en moraliteit, welke toen de gangbare waren.
Velen onzer „brave" voorouders waren „God
vreezende roovers, hetwelk ons in hun leven
een combinatie van deugd en ondeugd doet
vei onderstellen, welke we onharmonisch ach
ten en zelfs onbestaanbaar. Maar dat war
ze toch niet.
Laten we dankbaar zijn voor de ontwik
keling der sociale verhoudingen ten onzent
en voor het doordringen va 1 de juiste ideeën
van christelijke, verdeelende rechtvaardigheid.
Degenen, die uit politieke nieuwlichterij)
in sociaal opzicht „den weg terug" willen,
verzuimen vooral niet, om dien terugweg tot
in zijn zwarte diepte eens goed te bekijken.
Vetwormpjes, pukkels en uitslag verdwijnen
en de huid wordt jeugdig-trisch, gezond en
fluweelzacht door de huidzuiverende, huid-
genezende en huidvoedende kracht van Purol,
Gebruik voor gelaatsverzorging witte Purol.
Ueze is na inwrijving onzichtbaar op de huid,
daarom zeer geschikt voor gebruik overdag»
In^doozen van 30. Tube 45 cl. Bij Apoth. en Drogiste».
