Wat Soest tijdens de oorlog beleefde en nimmer zal vergeten.
1940
1941
1942
1943
1944
10-14 MEI 1940. Zonder oorlogsverklaring
hebben Duitsche troepen de Nederlandsche
grenzen overschreden. Bommenwerpers, ja
gers en transportvliegtuigen zwermen over
Soest. De radio meldt landingen van para
chutisten. Soest geeft te 3.45 luchtalarm. Er
storten twee Duitsche vliegtuigen neer in het
bosch van de Paltz. Te 9 uur 50 wordt ten
gemeentehuize het telegram ontvangen „Eva
cuatie van de burgerbevolking vangt heden
aan".
Aan aanplakborden en bomen verschijnen
de bekendmakingen van den Voorzitter van
den Raad van Ministers en van den Lucht
beschermingsdienst „Richtlijnen voor de
burgerbevolking". De Luchtbeschermings
dienst, de brandweer en de vereeniging E.H.
B.O. zijn op oorlogssterkte opgekomen. Wijk
X, van den heer Van der Plas, bereidt zich
als eerste voor op de evacuatie. Des avonds
te 22.55 vertrekt de eerste trein vanaf het
station Baarn naar het vluchtoord Venhui
zen. Op 11 Mei volgen de wijken 2, 11 en 8,
op 12 Mei de overige 7 wijken. De laatste
trein vertrekt te 16.55. De bevolking van de
vluchtoorden ontvangt de ruim 9000 Soes-
ters met groote hartelijkheid. In Soest zelf
zijn inmiddels op last der militaire overheid
een groot aantal leden der N.S.B. en andere
verdachte personen in arrest gesteld en ver
zameld in het St. Jozefgebouw aan de Steen
hof fstraat. Vandaar worden zij overgebracht
naar Amsterdam. Militairen bewaken de we
gen met de bajonet op het geweer. Er is
een verbod na 8 uur des avonds buiten te
zijn. Er heerscht een zeer zenuwachtige
stemming. Aan het Kerkpad wordt de straat
verlichting uitgeschoten. In den nacht van
Maandag op Dinsdag trekt het leger uit de
stellingen. Amersfoort is geheel geëvacueerd,
de gasfabriek heeft de vuren gedoofd. Er
ontstaat voedselschaarschte. Voor de ach
tergebleven ambtenaren, L.B.D., brandweer,
P.T.T. enz. wordt centraal gekookt. De radio
berichten worden onrustbarend. Op 14 Mei
wordt rond het middaguur te Soest een
strooibiljet gevonden, waarin Utrecht tot on
middellijke overgave wordt gesommeerd,
daar de stad anders zal worden gebombar
deerd. Rotterdam heeft dan reeds de vuur
doop ondergaan. Des avonds tegen 7 uur
brengt de radio het ontroerend bericht: „Ne
derland heeft gecapituleerd. De ongelijke
strijd is gestaakt om verder bloedvergieten te
voorkomen. Maar aan het einde van den
oorlog zal Nederland weer als vrije natie op
staan. Leve Hare Majesteit de Koningin".
De bezetting neemt een aanvang.
15 MEI. De eerste geëvacueerden keeren te
rug op eigen gelegenheid. Soest geeft nood
geld uit in coupure's van 1.en 2.50. De
eerste Duitschers op motoren rukken Soest
^binnen.
16 MEI. De geheele dag trekt een groote
troepenmacht van Amsterdam in de richting
Amersfoort langs den hoofdweg. Honderden
auto's, afweergeschut en motoren. De vijand
begint de bezetting van het vliegveld. Vele
geëvacueerden keeren terug. Te 12 uur wordt
de treinenloop op den lijn Utrecht-Baarn
op beperkte wijze hervat.
19 MEI. Aan het station Baarn arriveren
den geheelen dag door treinen met geëva
cueerden.
22-26 MEI. Er worden beperkingen afgekon
digd van den verkoop van kleeding en
brandstoffen. De distributie van schoenen is
een feit. Talrijke burgers worden gevorderd
voor het verrichten van wachtdiensten voor
den L.B.D. in den commandokelder en op
den toren. Op initiatief van den burgemees
ter wordt een plaatselijk comité opgericht
voor de hulpverlening aan de door den oor
log getroffen gebieden. Dit comité vangt aan
met de inzameling van kleeding, dekking en
meubilair, daarbij geholpen door verkenners,
die de goederen met auto's aan de huizen
afhalen. De burgemeester benoemt een ge
machtigde voor Soesterberg.
JUNI. Een distributieregeling voor benzine
wordt ingevoerd. Aanvankelijk geschiedt be
oordeling en toewijzing plaatselijk. Mei
ingang van 1 Juli wordt dit overgenomen
door de Rijksverkeersinspectie.
17 JUNI. Distributie van brood, tarwebloem
en zelfrijzend bakmeel.
De rijkscommissaris verklaart de politie
ke ontwikkeling van het Nederlandsche volk
niet in een bepaalde richting te willen dwin
gen.
6 en 7 JULI. Groote collecte van het Natio
naal Hulpcomité. Opbrengst 6000.De
bezetter organiseert een uitzending van Ne
derlandsche kinderen naar de Ostmark. Te
gelijk verbiedt hij het luisteren naar vreem
de zenders, teneinde de bevolking te „be
schermen" tegen valsche berichtgeving.
28 JULI. Aanvang van de distributie van
boter en vet.,Uitreiking boter- en vetkaarten.
31 JULI. Aan de vurige wensch van velen is
voldaan: De Nederlandsche Unie wordt op
gericht.
2 AUGUSTUS. Het uitsteken van vlaggen en
het dragen van oranjebloemen en witte an
jers op de gedenkdagen van het Koninklijk
Huis wordt verboden.
5 AUGUSTUS. De Banningstraat, die zich in
een opmerkelijke belangstelling mocht ver
heugen in verband met de enorme uitbrei
ding van het vliegveld, wordt voor het ver
keer afgesloten. Duizenden vierkante meters
graszoden zijn gevorderd ten behoeve van
de „Fliegerhorst".
15 AUGUSTUS. Er vallen enkele bommen
aan de Beukenlaan, waardoor één huis ern
stig wordt beschadigd.
31 AUGUSTUS. Het bloed kruipt waar het
niet gaan kan, Op vele plaatsen ziet men
oranje. De bezetter heeft een eigen feest
gave: Distributie van zeep e.d.
1 SEPTEMBER. De gemeente Amersfoort
annexeert 129 H.A. Soester gebied, te we
ten de Buurtschap Isselt met de historische
kapel.
16 SEPTEMBER. Distributie van vleesch en
vleeschwaren.
1 OCTOBER. Alle personen moeten in het
bezit zijn van een legitimatiebewijs met
foto. Dit wordt in een groot aantal school
lokalen e.d. uitgereikt.
Vóór 11 October moeten alle vereenigingen
en stichtingen zonder economisch doel zich
melden in Den Haag.
Een inlevering van kleedingstukken wordt
georganiseerd. Een ieder, die één oude win
terjas o. d. inlevert, ontvangt vergunning
voor den aankoop van een nieuwe.
De eerste bonnen worden aangewezen voor
den aankoop van brandstoffen.
23 OCTOBER. Distributie van kaas.
1 NOVEMBER. Invoering van den „sperr"-
tijd van 12-4 uur. Oprichting van Winter
hulp Nederland.
6 NOVEMBER. Distributie van peulvruch
ten, bakkerijproducten (bloemkaart) en eie
ren.
15 NOVEMBER. Er vallen bommen aan den
Lange Brinkweg en het Kerkpad. Het per
ceel Lange Brinkweg 44 krijgt 'n voltreffer,
waardoor 3 personen worden gedood.
16 NOVEMBER. 2 Uur v.m. luchtaanval op
Joestduinen. De spoorlijn Amersfoort-Utrecht
krijgt een voltreffer. Veel schade aan wo
ningen.
16 NOVEMBER. 20.30 uur luchtaanval op
Soesterberg. Bommen vallen aan den School-
weg, waardoor veel schade wordt aange
richt. Perceel Postweg 39 krijgt een voltref
fer, 1 doode,
23 NOVEMBER. Opening Unie-secretariaat,
Driehoeksweg.
29 NOVEMBER. Eerste collecte van Win
terhulp.
DECEMBER. Op Soesterberg wordt, ten be
hoeve van de uitbreiding van het vliegveld,
een groot aantal woningen afgebroken als
mede Theehuis Soesterdal. In Soest worden
vele honderden manschappen van 'n cavale-
rieregement bij burgers ingekwartierd. Zij
blijven hier tot Mei 1941 en gaan dan op
weg naar het Oostfront.
JANUARI. Het aantal treinen op de lijn
Utrecht-Baarn wordt sterk beperkt.
De bezetter begint zijn ware gezicht te too-
nen: de Joden zijn zijn eerste slachtoffers.
Alle Joden moeten zich voor 24 Februari
melden ter secretarie op speciale formulie
ren. Reeds eerder was het benoemen van
Joodsche ambtenaren verboden.
1 MAART. Distributie van rijwielbanden.
In Maart worden enkele weermachtborden
vernield. Als represaillemaatregel moet door
de inwoners worden gepost bij borden en
aanplakgelegenheden. In Amsterdam breekt
'n oproer uit, dat in bloed wordt gesmoord
De bezetter beweert, dat de Joden hierin
vooral de hand hebben gehad. Daar vermoed
wordt, dat zij naar omliggende provincies
zullen vluchten, verbiedt de Commissaris der
Provincie, ir. Muller, hen daar op te nemen.
APRIL. Alle padvindersvereenigingen wor
den ontbonden, de goederen in beslag ge
nomen.
Distributie van melk en aardappelen.
Het Departement van Opvoeding, Weten
schap en Kulturbescherming vaardigt een
nieuwe regeling uit, waarbij het benoemen
van onderwijzers in den vervolge van zijn
goedkeuring afhankelijk zal zijn. De Chr.
Scholen weigeren zich daaraan te onderwer
pen.
18 APRIL. Des namiddags te 1 uur breekt
brand uit op de Leusder heide, waar groote
voorraden munitie liggen opgeslagen. Een
reeks geweldige ontploffingen houdt aan tot
des avonds 8 uur. Brandweren uit alle dee-
len van het land snellen toe. De Stichtsche
Margarinefabriek te Soesterberg, de carros-
seriefabriek van L. de Haan en een villa
branden af. Groote schade aan honderden
woonhuizen, vooral aan het complex van
Ons Belang.
25 APRIL. Het eerste nieuwe persoonsbe
wijs S55/000001 wordt aan den Burgemees
ter uitgereikt.
30 APRIL. Het vervaardigen, verkoopen en
uitstallen van beeltenissen van leden van het
Koninklijk Huis wordt verboden, uitgezaag
de geldstukken inbegrepen.
1 MEI. De gemeentelijke arbeidsbeurs wordt
opgeheven. Arbeidsbemiddeling wordt Rijks
zaak. Dit zal de tewerkstelling in Duitsch-
land moeten bevorderen. De vrijwilligers van
den L.B.D. worden vervangen door vaste
piketten voor toren- en kelderwacht, een
brandweerpiket en een opruimpiket.
13 MEI. In de omgeving van het vliegveld
Soesterberg wordt op vele plaatsen begin
van brand ontdekt. De Sicherheitsdienst
neemt veiligheidsmaatregelen.
Van 15 Mei tot 15 Juni zal des nachts wacht
gehouden moeten worden langs de spoor
lijn Amersfoort-Soestduinen. Er komt een
verscherpt uitgaansverbod voor Soesterberg.
Allen, die daar niet woonachtig zijn, moe
ten het betrokken gebied voor zonsonder
gang verlaten. Alle hakhout moet worden
gekapt.
JUNI. Vanaf 23 Juni zal de centrale keuken
ook te Soest eten verstrekken. Er bestaat
direct vrij groote belangstelling.
17 JUNI. Alle Oranjevereenigingen worden
geschorst.
JULI. In verband met de oorlogsverklaring
van Duitschland aan Rusland worden op 4
Juli alle politieke partijen ontbonden ver
klaard en de gelden en bescheiden in beslag
genomen. Als tegenmaatregel tegen de En-
gelsche V-actie wordt een Duitsche V-actie
ondernomen: V is Viktorie, Duitschland
wint voor Europa op alle fronten.
Ten bewijze van Duitschlands „overvloed'
aan oorlogsmateriaal en grondstoffen vangt
op 17 Juli de inlevering van metalen aan.
Parapluiebakken en vogelkooien zullen in
granaten worden veranderd. Opnieuw wordt
alles geweten aan onze Joodsche landgenoo-
ten. Hen wordt het bezoek aan badplaatsen
e.d. verboden en hun bewegingsvrijheid be
perkt. Ook aan de ingangen van de gemeen
te Soest verschijnen de bordjes „Beperkte
bewegingsvrijheid voor Joden". Op 26 Juli
wordt het dragen van Unie-speldjes verbo
den, alsmede het aanplakken van biljetten
en het verspreiden van Unie-geschriften
De distributie van jam, stroop en honing
begint.
25 JULI. Op Nieuwerhoek wordt des avonds
te 11.15 uur een ruit ingegooid. En
kele Duitschers schieten na het alarmgeroep
op wegvluchtende jongens. Daarbij wordt
Gerardus Dorresteijn door een schot in het
hoofd gedood. Hij is het eerste Soester
slachtoffer van de Duitsche terreur.
AUGUSTUS. Verordening 152/194 bepaalt
o.m., dat de gemeenteraden met ingang van
1 September zullen gaan „rusten". Op 29
Augustus komen de leden voor de laatste
maal bijeen in een niet-officiële vergade
ring in „De Soester Kring", waar hartelijke
afscheidwoorden worden gewisseld en het
volle vertrouwen in den Burgemeester wordt
uitgesproken.
SEPTEMBER. De Molenweg, waaraan
sedert lang stellingen voor afweergeschut
waren gebouwd, wordt thans definitief voor
het verkeer gesloten.
OCTOBER. Het vermogen van het Huis van
Oranje wordt verbeurd verklaard. Met in
gang van 1 October wordt aan Joden het be
zoek aan openbare inrichtingen voor ont
spanning, voorlichting en tijdverdrijf verbo
den. Zij mogen eveneens niet langer deel
nemen aan openbare bijeenkomsten.
„De Soester Courant", uitgave Drukkerij
Smit, mag niet meer verschijnen.
Op 9 OCTOBER wordt brigadier P. de Vries
op het bureau van politie gearresteerd en
naar Utrecht, later naar Den Haag, overge
bracht. Hij keert op 12 November terug.
Op 20 OCTOBER wordt vervolgens gearres
teerd inspecteur van politie Aris Frederik
Schreuder. Men voert hem weg; wij hebben
hem niet weergezien. Het bericht van zijn
overlijden was gedateerd 6 December 1942
en vermeldde zijn dood op 4 November 1942,
15 uur 25, te Hamburj-Neuengamme.
In October valt ook de aanmeldingsplicht
voor handel en ambacht.
De winter 1941-1942 is zeer streng. Volgens
de bezetter, mede ten dienste van de Oost-
frontpropaganda, de strengste in 140 jaar.
De sneeuw ligt decimeters dik, de Eem is
weken lang berijdbaar. Er is gebrek aan
brandstof en voedsel.
JANUARI. De maatregel tegen de Joden
worden voortgezet. In alle café's verschijnen
kaarten „Voor Joden verboden".
MAART. De straatnamen Wilhelminalaan,
Julianalaan en -plein en Prins Bernhardlaan
zijn niet langer toegelaten. Met ingang van
6 Maart bezit Soest een Mecklenburglaan
en een Willem de Zwijgerlaan en met in
gang van 23 Maart een Louise de Coligny-
laan en -plein, nadat de naam Juliana van
Stolberglaan, die de burgemeester had voor
gesteld, geen genade heeft kunnen vinden.
In den avond van 6 MAART stort 'n bran
dend Duitsch vliegtuig omlaag aan de Tal-
malaan. Drie woningen gaan geheel in vlam
men op, enkele andere huizen worden zwaar
beschadigd. Er zijn 6 dooden onder de bur
ger bevolking.
15 MAART. Distributie van rijwielen.
1 MEI. Oprichting van het Nederlandsch Ar
beidsfront. Het succes van deze instelling is
slechts met dat van W.H.N. en N.V.D. te
vergelijken
15 MEI. De officieren van het Nederlandsche
leger zijn opgeroepen tot een 2e verplichte
controle-bijeenkomst. De publicatie in de
bladen vermeldt tevens de treinen, waarme
de zij zullen kunnen terugkeeren. Vrij ver
voer is gewaarborgd. Zij worden echter zon
der meer in krijgsgevangenschap terugge
voerd.
17 MEI. Distributie van rookartikelen en
versnaperingen.
JUNI. Het dragen van een ster, waarvoor
1 textielpunt moet worden ingeleverd, wordt
verplicht voor de Joden.
De verdeeling van groenten heeft reeds
meerdere malen aanleiding gegeven tot ge
rechtvaardigde klachten. De groentehandela
ren steken nu de hoofden bij elkaar en rei
ken aan hun klanten groentenkaarten uit.
Het systeem is prachtig, maar werkt in de
practijk niet erg bevredigend, omdat niet
iedereen zich er aan houdt.
9 JULI. Te 6 uur 06 wordt het doodvonnis
voltrokken aan Hendrik Marina Emanuel
Maertens, wonende te Soest, Eikenhorst-
weg 10.
20 JULI. De Duitsche weermacht gelast een
onmiddellijk rij wiel vordering. Het door
Soest te leveren aandeel bedraagt 166 stuks.
Het geheel ademt een geest van groote
spoed. De rijwielen staan reeds denzelfden
dag ter beschikking. De Weermacht komt ze
halen op 1 September
22 JULI. De geheele jeugdbeweging op Ge
reformeerde grondslag wordt verboden.
24 JULI. Aan den Lange Brinkweg wordt
een vrouw door scherven van het afweerge
schut, die door het rieten dak slaan, ernstig
aan het hoofd gewond.
17 AUGUSTUS. Het doodvonnis wordt te
14 uur 35 voltrokken aan den oud-secret-
ris van den Nederlandsche Unie, Johannes
Frans Goedhart, wonende te Soest, Kerkpad
Z.Z. 114.
Alle R.K. Jeugdorganisaties worden ontbon
den verklaard.
SEPTEMBER. Distributie van taptemelk,
OCTOBER. Nadat in 1940 de Opbouwdienst
was vervangen door een vrijwillige arbeids
dienst, die een groot fiasco is geworden,
vangt thans de arbeidsdienstplicht aan voor
allen, die na 1 October 1924 geboren zijn.
NOVEMBER. 1500 Kinderen worden koste
loos ingeënt tegen roodvonk en diphterie.
De expresse postbestelling wordt afgeschaft.
In het westen van het land begint de groo
te evacuatie, allereerst van Den Haag. Hon
derden evacuees stroomen Soest binnen,
Hun aantal bedraagt na 6 maanden 1000.
17 NOVEMBER. Verplichte hondenkeuring
aan den Lange Brinkweg ten gunste van
de Weermacht.
18 NOVEMBER. Het groot aantal huizen,
dat reeds door de Weermacht is gevorderd,
wordt opnieuw uitgebreid met huizen aan
de Soesterbergschestraat.
13 DECEMBER. Een waarlijk historische
dag. Anton Mussert wordt bij gratie van zijn
Führer benoemd tot leider van het Neder
landsche volk.
De internationale situatie is voor Duitsch
land belangrijk ongunstiger geworden. De
debacle van Stalingrad is zich aan het vol
trekken en in Noord-Afrika wordt Rommel
tot Tunis teruggedreven. Duitschland ligt
week na week onder zware bombordemen-
ten. Het daghet in den Oosten.
MAART. De distributiedienst verhuist naar
het Kerkpad Z.Z., na zich bijna 3 jaar te
hebben beholpen in de woning Steenhoffstr.
12a. Er wordt overgegaan tot de vordering
van klokken. Op 8 Maart verdwijnen de
kerkklokken, op 9 Maart die uit den ge
meentetoren. Op 23 Maart worden ook en
kele kleinere klokken weggehaald, zoomede
de brandbel aan het raadhuis.
1 APRIL. De eerste school voor Voorgezet
Gewoon Lager Onderwijs wordt geopend.
15 APRIL. 3 met pistolen bewapende man
nen overvallen het perceel Noorder weg 21,
bewoond door den heer Honings, makelaar.
19 APRIL. 5 personen, voorzien van revol
vers, overvallen omstreeks 9 uur 's avonds
het Kasteeltje van den heer F. H. F. Pas
van Groot Oosterland. Zij doorzoeken het
geheele perceel, snijden telefoonverbindingen
af en verdwijnen met eenige rookartikelen
en een aantal bescheiden uit de respectie
velijke kluizen.
17 APRIL. Winterhulp en Ned. Volksdienst
organiseeren een inzameling voor de slacht
offers van 'n bombardement te Rotterdam.
De gemeente-ambtenaren weigeren medewer
king aan de collecte te verleenen.
De bankbiljetten van 500.en 1000.
worden waardeloos verklaard.
23 APRIL. Met ingang van dezen dag wordt
den Joden het verblijf in de provincie
Utrecht ontzegd. Het grootste aantal van de
hier woonachtige Israëlieten heeft zich reeds
door onderduiken aan de dwingelandij ont
trokken. Enkele van hen begeven zich echter
naar Vught.
29 APRIL. De angst voor een invasie is
den bezetter waarschijnlijk te zwaar gewor
den. Hij publiceert het voornemen, de leden
van de Nederl. Weermacht in krijgsgevan
genschap terug, te voeren. Er ontstaat onmid
dellijk een spontane volksbeweging, die zich
krachtig tegen dezen maatregel keert. De
Regeering adviseert tot onderduiken. Er
wordt gestaakt, het verzet wordt vooral in
de Noordelijke provincies bloedig gebroken.
Vele doodvonnissen worden geveld. De
sperrtijd wordt tot 8 uur vervroegd.
De dwingelandij openbaart zich van nu af
in feller vorm. De arbeidsinzet blijkt geen
bevredigende resultaten te hebben opgele
verd. Dies worden de lichtingen 1920 tot
en met 1924 in haar geheel opgeroepen
voor arbeid bij de Oosterburen. Het onder
duiken wordt 'n noodzakelijkheid voor dui
zenden. Ook de studenten hebben zich moe
ten melden. De groene politie begint haar
razzia's. Het wordt bittere noodzaak de be
schikking te krijgen over bevolkingsregisters
en bonkaarten. Talrijke distributiekantoren
en gemeentehuizen worden overvallen. Soest
blijft niet achter bij dit actief verzet. In den
nacht van 21 op 22 Mei 1943 wordt het be
volkingsregister van 't gemeentehuis gesto
len.
31 MEI. Aanvang van de inlevering van ra-
dio-toetsellen. Het aantal eigenbouw-appara-
ten is niet te tellen. Ook kisten met een
lamp, een paar draadjes en een schakelaar
worden als radiotoestel aangeboden en ge
boekt. De toestellen worden opgeslagen in
Colenzo, Vredehof straat.
Ook de vischdistributie heeft tot klachten
aanleiding gegeven. Thans wordt overgegaan
tot de uitgifte van vischknipkaarten.
2 JUNI 1943. Te Soest wordt de 20.000e
inwoner geboren. Zijn naam is Hendrik Jo-
han van Altena, zijn adres is Pijnenburger
laan 3.
18 JUNI. Soest wordt reeds enkele zomers
overstroomd door trekkers uit Amsterdam.
Deze slapen in hooibergen, bij boerderijen en
in allerlei geïmproviseerde gelegenheden. Er
zijn meerdere misstanden. Een verordening
verbiedt nu het verstrekken van nachtver
blijf aan minderjarigen aan inrichtingen,
die niet zijn aangesloten bij Rijkshoreca, een
centrale instantie, die -ook kamphuizen con
troleert.
AUGUSTUS. De groene politie houdt raz
zia's te Soest en vindt daarbij gelegenheid
om spek, ham en appels mede te nemen.
Hier en daar wordt een radiotoestel gevon
den; meerdere burgers worden in hechtenis
genomen.
In den nacht van 29 op 30 Augustus wor
den op groote schaal bulletins verspreid van
den Raad van Verzet. Op het postkantoor en
station leest men „Vecht mee met de R.V.V."
Het aantal onderduikers neemt nog dagelijks
toe. In den nacht van 11 op 12 November
1943 wordt een overval gepleegd op het po
litiebureau te Soest. De buit bestaat uit re-
revolvers en honderden patronen. De dienst
doende agenten A. de Liefde en A. J. Kraa
worden op 14 Februari in hechtenis geno
men. Kraa weet daarbij te ontsnappen en is
sedert spoorloos. A. de Liefde wordt na
eenige dagen vrijgelaten.
Dit wordt het jaar van de groote beslissin
gen. Het kan niet anders. Afrika is gezui
verd, Sicilië gevallen, het Oostfront trekt
elastisch terug, in Italië rukken de troepen
op naar Rome. Dit wordt het jaar van de
invasie. Voor Nederland wordt het echter
tegelijk een zeer moeilijk jaar.
10 JANUARI. De SS-post Birkstraat houdt
twee Soester ingezetenen aan, die in het be
zit blijken te zijn van verschillende leger
uniformen. Zij weten in het duister te ont
komen, maar hun persoonsbewijzen zijn ge
controleerd en de SS herinnert zich den
naam Hoogenboom, v. Weedestraat. Aldaar
wordt een huiszoeking gedaan en enkele
huisgenoten worden, gearresteerd. Bij een na
der ingesteld onderzoek komen twee SS-
mannen in den vroegen morgen van 11 Jan
uari op den Vinkweg te Soest drie man
nen tegen, die zij als verdachten willen aan
houden. Een der mannen lost een pistool
schot, waardoor een SS-man niet gevaarlijk
in de borst wordt getroffen.
De SS acht deze gebeurtenis zoo ernstig, dat
tot ingrijpende vergeldingsmaatregelen
wordt overgegaan. Men zal nu in Soest eens
flink ingrijpen; men heeft reeds lang het
oog op deze gemeente.
In den avond van 13 JANUARI wordt toe
geslagen. Hollandsche SS in burger rijdt in
auto's rond en neemt 25 gijzelaars in ar
rest. 2 hunner worden verradelijk neerge
schoten. De moorden worden gemotiveerd
met de simpele verklaring, dat de slachtof
fers wilden vluchten.
Willem Cornelis van Goor, directeur van
Gemeentewerken en Johan Hendrikus Hout
man, leeraar handenarbeid, vallen aan deze
willekeur ten offer. De andere gijzelaars
worden naar Amersfoort overgebracht. De
heeren S. H. Speerstra, Jhr. C. H. van den
Brandeler, mr. J. H. van Doorne en W. C.
Tensen worden na maanden, vervroegd vrij
gelaten. De heer H. A. Z. van Knobelsdorf
komt wegens ziekte reeds op 17 Januari
thuis. De heeren J. C. en P. Swager, W.
Kerkhoff. F. Ruitenbeek, P. Reeringh, W.
A. Hilhorst, A. Brugman, J. W. J. Kaal, A.
Heijnekamp, P. Kramer, G. Kruyff, J. Vonk,
E. A. Rademaker, H. J. Dolfin, D. J. Vis
ser en H. J. Verheyen worden op 19 Sep
tember 1944 ontslagen. De heeren K. Oos
ten en B. J. Veeze blijven achter in 't kamp.
Met twee moorden niet tevreden keert de
SS op 14 Januari terug, vermoordt den heer
Klaas Brons en pleegt moordaanslagen op
Johannes Anthonius Schalkx en Andries
Hendrik Koehof, die beiden zeer zwaar
worden gewond. Tegelijk wordt het uitgaans-
uur tot 9 uur vervroegd. Dit duurt tot 1 Mei.
Er heerscht groote verslagenheid in het
dorp. Het georganiseerd verzet vecht ech
ter door met grooter verbetenheid.
Op 13 FEBRUARI volgt opnieuw 'n opzien
barende gebeurtenis. In het perceel Van
Lenneplaan 70 heeft de Sicherheitsdienst een
val opgesteld, die door twee Hollandsche
handlangers wordt bewaakt. Op dien Zon
dagmiddag komt er een bezoeker, die vlug
ger is met zijn revolver dan de beide an
deren. Een der SD-mannen wordt gedood,
de ander zwaar gewond. De dader ontkomt.
Men vreest opnieuw vergeldingsmaatregelen
en geruchten omtrent verschrikkelijke din
gen, die op komst zijn, doen de ronde, als
bekend wordt, dat het Polizeistandgericht
op 15 Februari een zitting zal houden in
de raadszaal ten gemeentehuize. Deze zitting
blijkt naderhand o.m. verband te houden met
den aanslag, die in November 1943 op
Baarnsch grondgebied is gepleegd op een
controleur van den C.C.D. In de motivee
ring van het vonnis, waarbij Cornelis Bur
ger, Cornelis Karman en Rut Veenendaal
ter dood worden veroordeeld, wordt althans
o.m. dit feit genoemd.
De oorlog woedt nu met grooter felheid.
Op 8 MAART doen 20 vliegtuigen te 11 uur
10 'n aanval op 't vliegveld Soesterberg. In
den middag keeren 80 vliegtuigen terug en
bestoken 't vliegveld en omgeving met splin
terbommen. Een 9-tal huizen brandt af; er
vallen bij beide aanvallen 9 dooden. Groo
te schade wordt aangericht.
Op 25 MAART is volgens 'n verklaring van
de militaire overheid een telefoonkabel
doorgesneden. Ter bestraffing moet van 5
April tot 3 Mei deze kabel van Soesterberg
schestraat tot Hellingweg door de burgerij
bewaakt worden.
Inmiddels is een aanvang gemaakt met de
uitreiking van de Tweede Distributie-stam
kaart. Tengevolge van een uitlating ten over
staan van een lid der N.S.B. moet wacht
meester J. W. Kaspers van de gemeente
politie op 19 April onderduiken. Hij ver
dwijnt spoorloos met vrouw, kind en meu
bilair.
(Vervolg op blz. 2, laatste kolom.)